View
76
Download
4
Category
Preview:
Citation preview
VI KHUAÅN ÑÖÔØNG RUOÄT
MUÏC TIEÂU:
- 6 tính chaát chung cuûa vi khuaån.
- Phaân bieät ñöôïc 3 loaïi khaùng nguyeân.
- Khaû naêng gaây beänh cuûa E. Coli.
- Phaân loaïi Shigella.
- Beänh do Shigella, hoäi chöùng HUS.
- Beänh do Salmonella.
- Thöû nghieäm Widal
6 TÍNH CHAÁT CHUNG
Di ñoäng
Kî khí tuøy nhieäm.
Leân men glucose, sinh hôi ()
Khöû nitrat Nitrite
Phaûn öùng oxidase aâm tính.
Moïc ñöôïc treân moâi tröôøng caáy
thoâng thöôøng.
CAÙC MOÂI TRÖÔØNG NUOÂI CAÁY
1/Moâi tröôøng khoâng ngaên chaën:
ª Thaïch maùu (BA)
ª Thaïch dinh döôõng (NA)
2/ Moâi tröôøng phaân bieät, coù choïn loïc:
Phaân bieät: Söï leân men lactose ()
Choïn loïc: ÖÙc cheá 1 soá vi khuaån khoâng khaûo
saùt.
Thí duï:
ª Moâi tröôøng Mac Conkey (MC), Moâi tröôøng
Eosin methylene blue (EMB)
ÖÙc cheá vi khuaån Gram (+), Gram (-) moïc toát
ª Mt SS (Salmonella Shigella): öùc cheá vi khuaån
Gram (+) vaø E. Coli
ª Mt Brillant Green: ÖÙc cheá caùc vi khuaån, tröø
Salmonella.
3/ Moâi tröôøng taêng sinh:
ªMt GN (Gram Negative): ñeå taêng
sinh Salmonella vaø Shigella.
ªMt Selenit F : ñeå taêng sinh
Salmonella.
TÍNH CHAÁT KHUÙM:
Treân mt ñaëc, coù 3 daïng khuùm
Daïng S = Khuùm nhaün, boùng, ñöôøng
kính 2-3mm
ÔÛ canh caáy, moâi tröôøng ñuïc ñeàu
Daïng R = Khuùm khoâ, xuø xì.
ÔÛ canh caáy: VT laéng xuoáng ñaùy, treân
laø moâi tröôøng trong suoát.
Daïng M: Khuùm nhaøy nhôùt, gaëp ôû VK coù
nang: Klebsiella.
CAÁU TAÏO KHAÙNG NGUYEÂN
VKÑR coù caáu truùc KN phöùc taïp
Döïa vaøo KN Chia ra caùc type h thanh.
Coù 3 loaïi KN:
KN O (KN thaân):
ÔÛû vaùch tb, caáu taïo bôûi
lipopolysaccharide.
Coù treân 150 loaïi
Ñaëc tính cuûa KN O:
-Chòu ñöôïc nhieät, khoâng bò huûy khi
ñun noùng 1000C/2giôø
-Khaùng vôùi coàn 50%
-Bò huûy bôûi formol 5%
-Raát ñoäc, chæ caàn 1/20 ml ñuû gieát
chuoät/24giôø
2) KN H: (KN chieân mao)
Caáu taïo bôûi protein
Coù treân 50 loaïi
Ñaëc tính cuûa KN H
-Khoâng chòu ñöôïc nhieät.
-Bò huûy bôûi coàn 50% vaø caùc
proteinase
-Khoâng bò huûy bôûi formol 5%.
3) KN K: (KN nang)
Coù hôn 100 loaïi
Caáu taïo bôûi polysaccharide hoaëc laø
protein
Chæ coù ôû moät soá VKÑR
Lieân heä ñeán ñoäc tính cuûa VK (E. Coli
K1 Vieâm maøng naõo)
TÍNH CHAÁT GAÂY BEÄNH
1) Nhoùm VKÑR khoâng gaây beänh hoaëc ít gaây beänh ôû
ñöôøng ruoät.
Ña soá VKÑR naèm ôû nhoùm naøy: Enterobacter,
Citrobacter, proteus…
Chaúng nhöõng khoâng gaây beänh, vi khuaån naøy coøn
trôï giuùp caùc hoaït ñoäng bình thöôøng cuûa ruoät.
Chæ gaây beänh khi ra khoûi ruoät ñeán caùc cô quan
khaùc: ñöôøng tieåu, ñöôøng maät, maøng buïng, maøng
naõo…
2) Nhoùm VKÑR gaây beänh ôû ruoät:
Coù 4 chuûng loaïi: E. Coli, Shigella, Salmonella, Yersinia.
ESCHERICHIA COLI
E. Coli soáng bình thöôøng ôû ruoät ngöôøi vaø loaøi
vaät, nhieàu nhaát ôû ruoät giaø (vuøng hoài manh traøng),
VK theo phaân ra ngoaøi nöôùc, ñaát …
Khaû naêng gaây beänh:
1) NK tieåu: 90% ca NK tieåu laàn ñaàu ôû phuï nöõ,
coù theå Vieâm boïng ñaùi,
vieâm thaän, cô quan sinh
duïc …
2) NK ñöôøng maät & vieâm tuùi maät.
3) VMN: E. Coli chieám khoaûng 40% ca VMN sô
sinh, 75% trong soá ñoù coù KN K1.
4) NK huyeát: Khi söùc ñeà khaùng cuûa cô theå
giaûm.
5) Tieâu chaûy: Coù 5 chuûng E. Coli gaây tieâu chaûy.
1/ EPEC (Enteropathogenic E. Coli): gaây
beänh ôû treû < 2 tuoåi
2/ ETEC (Enterotoxigenic E. Coli): gaây beänh
ôû treû caùc nöôùc ñang phaùt trieån, ngöôøi lôùn: khaùch du lòch
(Traveler’s diarrhea)
ETEC tieát ra hai loaïi ñoäc toá ruoät LT & ST
LT
Không bền với nhiệt
ST
Bền với nhiệt
Hoạt hoá Adenylcyclase
Hoạt hoá Guanylcyclase
Tăng lượng GMP vòng
Tiêu chảy mất nước
và chất điện giải
Tiêu chảy mất nước
Tăng lượng AMP vòng
3/ EHEC (Entero hemorrhagic E. Coli)
Gaây tieâu chaûy, coù bieán chöùng
Hai BC quan troïng
1/Vieâm ñaïi traøng XH
2/Hoäi chöùng tan maùu – ureâ huyeát (HUS)
Hoäi chöùng HUS:Suy thaän caáp
Giaûm tieåu caàu
Thieáu maùu taùn huyeát
- Type hth qt nhaát: O 157 H 7
- VK tieát ra ñoäc toá Verotoxin(VT) # Shigatoxin
+ VT1: ñoäc toá ruoät > 5 laàn so vôùi Shigatoxin
+ VT2: taùc duïng gaây töû vong > 100 laàn so vôùi VT1
4/ EIEC: (Entero invasive E. Coli)
Xaâm laán nieâm maïc ruoät
Gaây tieâu chaûy phaân coù ñaøm maùu
TC: gaây lî tröïc traøng do Shigella
5/ EAEC: (Entero aggregative E.
Coli)
Baùm dính vaøo teá baøo nieâm maïc ruoät
Cô cheá chöa roõ
SALMONELLA
*Tröôùc 1983: döïa vaøo phaûn öùng sinh hoùa : 3 loaïi
Typhi
Salmonella Cholerae suis
Enteritidis
*Sau naêm 1983: Döïa vaøo kyõ thuaät DNA xeáp loaïi vaø
ñaët teân VKÑR theo baûng phaân
loaïi Ewing 1986
*Tuy nhieân: thöïc teá phaân loaïi Salmonella döïa theo:
Thöông haøn
Beänh lyù NK huyeát
Vieâm ruoät
KNGB: 3 loaïi beänh
1) Soát thöông haøn:
Chuû yeáu do S Typhi vaø S Para typhi
Soá löôïng VK xaâm nhaäp phaûi nhieàu môùi ñuû gaây
beänh 107
VK caøng nhieàu thôøi gian uû beänh caøng ngaén
Thôøi gian uû beänh: 10 – 14 ngaøy
Tieáp theo…
Baét ñaàu: Soát + Laïnh run, Soát daàn
trong tuaàn ñaàu, sau ñoù giöõ möùc 39-
400C trong hai tuaàn.
Suy nhöôïc, bieáng aên, meät moûi
Gan, laùch to
XH döôùi da
Löôïng Baïch Caàu BT hay
Bieán chöùng: Thuûng ruoät vaø xh tieâu hoaù
Neáu khoâng coù KS BC tyû leä töû vong 15%
Caùc BC khaùc: VMN, vieâm tuûy xöông, vieâm
khôùp, vieâm thaän
BC chaäm: vieâm TK ngoaïi bieân, ñieác, ruïng
toùc, thieáu maùu taùn huyeát
2. NHIEÃM KHUAÅN HUYEÁT
3. VIEÂM RUOÄT
Thöôøng gaëp nhaát
Do S. Typhimurium (Hay S. enteritidis)
UÛ beänh 8 giôø
Nhöùc ñaàu, soát nheï, oùi, tieâu chaûy
Beänh nheï, khoûi sau 2-3 ngaøy
VSLS:
Soát TH, NKH
Caáy maùu: (+) ñeán 90% trong tuaàn ñaàu.
Tuaàn 3: (+) chæ 30%
Caáy phaân: Vieâm ruoät (+) ngay töø
nhöõng ngaøy ñaàu
Soát thöông haøn (+) ôû tuaàn 3
THÖÛ NGHIEÄM WIDAL
Ngöng keát trong oáng nghieäm
Tìm KT O vaø H trong Serum
Laáy maùu 2 laàn, caùch nhau 1 tuaàn
Hieäu giaù KT laàn sau > laàn ñaàu 4 laàn
DÒCH HOÏC VAØ PHOØNG NGÖØA
Nguoàn nhieãm
-Nöôùc uoáng, ñoà aên nhieãm VK
-Söõa, tröùng
-Ngheâu, soø, oác, thòt gia caàm.
-Carrier
Ngöøa:
-Kieåm soaùt thöùc aên, nhaân vieân naáu aên,
veä sinh caù nhaân.
SHIGELLA
Teân Nhoùm & Type Manitol
S. dysenteriae A (1-10) -
S. Flexneri B (1-6) +
S.Boydii C (1-15) +
S. Soneii D(1) +
Ñoäc toá :
1. Noäi ñoäc toá :
Lipopolysaccharide cuûa vaùch TB VK
Ñöôïc phoùng thích khi vi khuaån bò ly giaûi
KT thaønh ruoät
2. Ngoaïi ñoäc toá: Goïi laø ñoäc toá Shiga
Do S. Dys. Type 1 tieát ra
Khoâng beàn vôùi nhieät
Taùc duïng leân 2 nôi : Ruoät vaø thaàn kinh
Ruoät: Gaây tieâu chaûy, öùc cheá söï haáp thu ñöôøng vaø
aa
Thaàn kinh: Goïi laø Neurotoxin, gaây tc gioáng vieâm
maøng naõo,coù theå hoân meâ vaø töû vong
DÒCH HOÏC & NGÖØA
Food
4 F (Four factor) Flies
Feces
Finger
Recommended