Japońska katana - walory artystyczne i znaczenie kulturowe

Dr Krzysztof Olszewski

Uniwersytet Śląski, Instytut Języka Angielskiego

Miecz 剣 (ken/tsurugi)

znajdywany w Japonii już na stanowiskach z epoki kofun (w końcu to epoka Yayoi przyniosła do Japonii technikę wytopu żelaza)

Np. Shingai mei tekken(471 r.)

inna nazwa: 直刀 chokutō‘ostrza proste’

Nihontō ‘ostrze japońskie’ – ogóle określenie wszelkiego rodzaju broni białej od mieczy prostych, poprzez szable wykonywane gdy opanowano technologię łączenia 2 kawałków rudy i miejscowego hartowania, aż po ostrza współczesne (gendaitō現代刀)

Przed II wojną światową japońskie katany nazywano ‘szablami’

Wpływ propagandy komunistycznej?

Niezbyt trafne tłumaczenie angielskiego ‘sword’ ?

‘Sword’ to różne ostrza, nie tylko obosieczne miecze

W każdym kręgu kulturowym były też oczywiście specyficzne określenia, np. ang. ‘sabre’, pol. ‘karabela’,

‘pałasz’, ‘rapier’

Miecz chiński

Szabla francuska

Pałasze orientalne

Tachi太刀 długość klingi pow. 60 cm

Długość głowni: 30-60 cm

Słowniczek:Kissaki – szpicFukura – tnąca krawędź szpicuBoshi – hartowana część szpicuShinogi – ośćMune – tylecHamon – wzór szabli, oddzielający część hartowaną głowni (yakiba) od niehartowanej (ji)Ha - ostrze

Słowniczek do oprawy (koshirae): tsuka (rękojeść), menuki (guzy rękojeści –ułatwiające trzymanie szabli), mekugi (kołek mocujący rękojeść do trzpienia szabli – nakago), tsuba (garda), saya (pochwa), tachio (taśma, rapcie – którą owijano pochwę i troczono ją do pasa)

Mała Wrona

Mały Lis

Kwadra Munechiki

Sztych dzieciaka

jeszcze o postaci Sanjou Munechiki

Kowale Gotoby (pocz. XII w.)

Łączenie 2 kawałków stali (o większej i mniejszej zawartości węgla – różna twardość), skuwanie, hartowanie

Film o pracy katana kaji (szabelnika) nakręcony we współczesnej kuźni

Więcej o szablach czytaj w moim artykule na platformie Storify.