აკაკი წერეთელი Pdf

აკაკი წერეთელი (1840-1915)

აკაკის გარდაცვალებიდან 90 წლის შემდეგსაქართველოს სახელმწიფო ჰიმნი დაიწერა,

რომელიც მისი სიტყვებით იწყება:”ჩემი ხატია სამშობლო,

სახატე - მთელი ქვეყანა.”

,,აი, ამ ქვიტკირის სახლში დავბადებულვარ მე 9 ივნისს, განთიადისას1840 წელში“ - წერს აკაკი წერეთელი ,,ჩემს თავგადასავალში“.აკაკი ზემო იმერეთში, საჩხერის მახლობლად, სოფელ სხვიტორშიროსტომ წერეთლის ოჯახში დაიბადა. მამამისი ნამდვილი ქართველითავადი იყო, ცოტა ახირებული ხასიათის, დედა – ეკატერინე აბაშიძე, შრომისმოყვარე, მწიგნობარი, მეოჯახე და კარგი აღმზრდელი. როგორციმ დროს იყო მიღებული, ჩვილი სოფელ სავანეში გააძიძავეს. ძიძისსიყვარული აკაკის ბოლომდე გაჰყვა და ,,ჩემს თავგადასავალში“ სასოებით იგონებს იმ პერიოდს, როცა სოფელში გლეხის ბავშვებთანერთად იზრდებდა.

8 წლის აკაკი სასწავლებლად ქუთაისის გიმნაზიაში შეიყვანეს. პირველივე დღეს თავი მოიწონა, თუმცა გიმნაზიაში გამეფებულრუსიფიკაციას ვერ ეგუებოდა. გიმნაზია წარმატებით დაასრულა და1859 წელს სწავლა პეტერბურგის უნივერსიტეტშიაღმოსავლეთმცოდნეობის ფაკულტეტზე განაგრძო. პეტერბურგში ძმაელოდა, რომელიც სამხედრო სასწავლებელში ირიცხებოდა.

აკაკიმ რუსეთში გაიცნო და ცოლად შეირთო ნატალია ბაზილევსკაია. ჯერ დაქორწინება არ ჰქონდა განზრახული და, მით უმეტეს, უცხოელზე, მაგრამ ისე შეებრალა კნიაჟნა ენიკეევას ოჯახში გაცნობილინატალია, რომელსაც უსიყვარულოდ ათხოვებდნენ, რომ გადაწყვიტა, თვითმკვლელობისაგან ეხსნა და ცოლად შეერთო. დიდიწინააღმდეგობა ბაზილევსკაიას ოჯახსაც არ გაუწევია და ახალგაზრდაქართველ თავადს ნატალიაზე ჯვრისწერის კურთხევა მისცა. სამწუხაროდ, არც აკაკის ცოლმა და არც ერთადერთმა ვაჟმა, ალექსანდრემ, ქართული არ იცოდნენ და წაკითხული არ ჰქონდათ არცერთი სტრიქონი პოეტისა, რომელსაც ქართველმა ხალხმა”საქართველოს ბულბული” უწოდა.

უნივერსიტეტის დასრულების შემდეგ 1862 წელს აკაკი საქართველოშიდაბრუნდა და საზოგადოებრივ-კულტურულ ცხოვრებაში ჩაება. თანამშრომლობდა ”ცისკარში”, ”დროებაში”, ”ივერიაში”. 60-იან წლებშისამოღვაწეო ასპარეზზე გამოსულ თაობას დაცინვით ”თერგდალეულები” შეარქვეს და სიგიჟე დააბრალეს, რადგან მათ უცხოეთის უნივერსიტეტებიდანევროპული მსოფლმხედველობა, ესთეტიკა და პოლიტიკური შეხედულებანიჩამოიტანეს. დაცინვით შერქმეული სახელი ახალმა თაობამ აიტაცა და ეროვნულითვითმყოფადობის, ენისა და ისტორიის დასაცავად მდინარე თერგივითშეუპოვრობა გამოიჩინა. ილია ჭავჭავაძესთან ერთად სათავეში ჩაუდგა ეროვნულ-განმათავისუფლებელ მოძრაობას და სიტყვით თუ საქმით, ქართველი ხალხისსულიერი აღორძინებისათვის, მათში ეროვნული თვითშეგნებისამაღლებისათვის იღვწოდა. როდესაც 1871 წელს ”მამათა და შვილთა ბრძოლა” განახლდა, ამ პაექრობაში აკაკიც ჩაება, მწარე ლექსებით პასუხს სცემდა უფროსთაობას და ქართულ ენას იცავდა.აკაკი გამორჩული იყო: ნიჭით, არაჩვეულებრივი გარეგნობით, მოსწრებულისიტყვა-პასუხით, დაუშრეტელი მახვილგონიერებით, მაგრამ არანაირ დიდებას არეტანებოდა, გარდა მწერლობისა, ნამდვილი პოეტივით ცხოვრობდა. ხანთბილისში იყო, ხან ქუთაისში. არასოდეს არანაირი სამსახური არა ჰქონია, ფულისულ აკლდა და მამული მუდმივად დაგირავებული ჰქონდა. არ ჰქონია საკუთარიბინა, გარდა მამაპაპისეული სახლისა სოფელ სხვიტორში, სადაც დაიბადა დაგარდაიცვალა.

აკაკის თაოსნობით 1880 წელს დაარსდა ”ქართული დრამატული საზოგადოება”, რომლის ხელმძღვანელიც ერთხანს თავად იყო, იმხანად თეატრი იყოერთადერთი ადგილი, საიდანაც ქართული სიტყვა ისმოდა. აქტიურადმონაწილეობდა ”ვეფხისტყაოსნის” კომისიაში, საქართველოს სხვადასხვაკუთხეში კითხულობდა საჯარო ლექციებს. დიდი წვლილი მიუძღვისქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების დაარსებასადა კულტურულ-საგანმანათლებლო საქმიანობაში. 1897 - 1900 წლებში გამოსცასაკუთარი ჟურნალი ”აკაკის თვიური კრებული”, სადაც დაბეჭდა ”ბაში-აჩუკი”, ”ჩემი თავგადასავალი”, ”გამზრდელი”, ”თორნიკე ერისთავი” და სხვანაწარმოებები. პირველად სწორედ აკაკი წერეთელმა მიაქცია ყურადღებაჭიათურის მარგანეცს. მართალია, ამ საქმიდან თავად სარგებელი არ უნახავს.აკაკი ნამდვილი ხალხოსანი იყო: უყვარდა ზეიმი, ლხინი, სანახაობა, თუმცაღვინოს არ სვამდა. ხიბლავდა სიმღერა, ცეკვა-თამაში, სიტყვაში შეჯიბრი. განსაკუთრებით ხალხური სიმღერა მოსწონდა. შეეძლო საათობით, თავდავიწყებით ესმინა გალობა. აკაკის სალიტერატურო მოღვაწეობამრავალმხრივია: ლირიკა, დრამა, ბელეტრისტიკა, პუბლიცისტიკა, ფელეტონი, ექსპრომტი, მაგრამ უპირველესად პოეტი იყო, ლირიკოსი. ყველაზე ძლიერადსაქართველოს უმღეროდა. აკაკის სიტყვა ქართველ ხალხს სულის მოთქმად ექცა. მისი ახალი ლექსი უმალ ვრცელდებოდა და სიმღერად იქცეოდა.

აკაკიმ დათესილი სიყვარულის ნაყოფი მოიმკო, ქართველმა ხალმამისდამი მადლიერება მრავალჯერ გამოხატა. მოღვაწეობის 50 წლისთავის იუბილეს გადახდა 1908 წლის 7 დეკემბრიდანთბილისში დაიწყო და ქუთაისში, ბაქოში, პეტერბურგში, სტამბოლში, პარიზში გაგრძელდა. პოეტს საქართველოს თითქმისყველა კუთხემ უმასპინძლა, მაგრამ ყველაზე გამორჩეულიიყო თორმეტდღიანი მოგზაურობა რაჭა-ლეჩხუმში. ეს შეხვედრასახალხო დღესასწაულად იქცა. ხვდებოდნენ ისე, როგორცბრძოლიდან გამარჯვებით დაბრუნებულ მთავარსარდალს. გარდაიცვალა 75 წლის, გულზე განუყრელი „დავითნი“ ედო. სიკვდილის წინ ითხოვა, ამ ეზოში დამკრძალეთო, მაგრამსამუდამო განსასვენებლად მთაწმინდა მიუჩინეს. 1915 წლის 4 თებერვალს საჩხერიდან დაიძრა ძაძით შემოსილი 17 ვაგონიანიმატარებელი, რომელსაც გზადაგზა უამრავი ხალხი ხვდებოდა, შავი დროშებითა და ყვავილებით. აკაკიწერეთელი გარდაცვალებიდან 14 დღის შემდეგ დაკრძალეს. პროცესიას წინ ერთადერთი, სადა გვირგვინი მიუძღვოდა: ,,აკაკის- საქართველო“.

დავალება: წაიკითხეთ ბიოგრაფია,შეადგინეთ ანკეტა და შეავსეთ!

აკაკი წერეთლის„ჩემი თავგადასავალი“

დავალება: 1. დაასათაურეთ თითოეული აბზაცი!2. ამოიწერეთ მხატვრული ხერხები!3. შეავსეთ ცხრილი!4. გააკეთეთ კითხვარი!5. დაწერეთ მოკლე შინაარსი!6. შეავსეთ არგუმენტირებული ესეს ცხრილი!

№ მოსწავლის სახელი, გვარი შეფასება (განმავითარებელი)

ჯგუფური დავალებებითავფურცელი

სკოლა, კლასი ----------------------------------------------------------------------------------------საგანი------------------------------------------------------------------------------------------------თემა-------------------------------------------------------------------------------------------------თარიღი ------------------------დავალების შესასრულებლად მოცემული დრო------------ჯგუფი № ----------- დავალება:

1.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ჯგუფის წევრები:

პრეზენტატორი: სახელი,გვარი ------------------------------------------ შეფასება (განმსაზღვრელი) ------------მასწავლებელი-------------------------------------------------------------შენიშვნა: ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

კითხვარი:

№ კითხვა პასუხი

პერიფრაზირება(განმარტეთ ქართულ ენაზე,როგორც გესმით ცხრილში შეტანილი სიტყვების მნიშვნელობა!)

№ სიტყვა განმარტება

შემაჯამებელი ტესტის თავფურცელი

სკოლა, კლასი , მოსწავლის სახელი,გვარი -------------------------------------------------------------------------------თემა-------------------------------------------------------------------------------------------თარიღი ------------------------

შეფასება (განმსაზღვრელი) ------------მასწავლებელი-------------------------------------------------------------

1. ა) ბ)გ) დ)2. ა) ბ)გ) დ)3. ა) ბ)გ) დ)4. ა) ბ)გ) დ)5. ა) ბ)გ) დ)

თარიღი---------------------------- მოკლე შინაარსი:

ავტორი, ნაწარმოები -----------------------------------------------------------------------------------------სკოლა, კლასი, ჯგუფი № --------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

პირველი ნაწილი (თავი I) ჯგუფი №1

ყოველი არსი, სულიერი თუ უსულო, ხილული თუ უხილავი, ერთსა დაიმავე მსოფლიო კანონს ექვემდებარება: დაიბადება, იზრდება, დაბერდება -კვდება!..

უბრალო მდინარეც კი ვერ ასცდენია ამ საყოველთაო წესსა და რიგს: თავსიჩენს თუ არა სადმე მივარდნილ მთის კალთაზე, მაშინვე ახალფეხადგმულბავშვივით დაუყვება დაღმართს, თანდათან იზრდება, ფეხს იკიდებს, სანამწკრიალით არ ჩამოცუნცულდება რომელსამე ხევში, სადაც, როგორცაღვირუსხმელი, სისხლჭარბი, თავმომწონე და შეუპოვარი, სანავარდოდგამოსული ჭაბუკი, აღარავის ეკრძალვის, აღარაფერს ერიდება: მირბის დამიხტის ღრიალ-გრიალით!.. უძრავ ქვებს თავზე ევლება და კლდოვან კიდეებსთავგამეტებით აქეთ-იქით ეხლება, რომ გაგლიჯოს და გაიტანოს მისიმოწინააღმდეგე!.. მაგრამ, ვერ შემძლები ამისი, ზარითა და ზეიმით ჭალებისაკენმიექანება. აქ კი გაგულდიდებული, ღრმა კალაპოტში ჩამჯდარი და გულსავსე, ვაჟკაცური მედიდურობით, მშვიდობიანად ტალღებს ტალღებით მოაგორებს!.. მიდის, მიშხუის, ზღვისკენ თავმიცემული, შორს გზით მიმავალი...

რაც უფრო და უფრო უახლოვდება აუციელებელ სავანეს, თანდათან იჩენსაუჩქარებლობას, როგორც მოხუცი, და ბოლოს კიდეც შეჩერდება ერთიშეჩერება... ტბორავს, თითქოს უნდა, რომ უკანასკნელად ერთი კიდევ მოიხედოსუკანვე, თვალი გადაავლოს თავის წარსულს, ფერადად გაშლილ შორეულ გზას, და მერე კი საუკუნოდ ჩაინთქას, ჩაიღუპოს ზღვის უფსკრულში!..

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

დაასათაურეთ

აბზაცი!

რა არის ამ აბზაცის

მთავარი სათქმელი?-

თემა?

მხატვრული ხერხები

№ ამოიწერეთ! განმარტეთ,რომელი

მხატვრული ხერხია!

კითხვარი:№ კითხვა პასუხი

1 სამყაროსეულ რაკანონზომიერებაზე საუბრობს

ავტორი? (არგუმენტადდაიმოწმეთ ამონარიდი!)

2 ამოიწერეთ ტექსტიდანჭაბუკობის მახასიათებლები!

3 ამოიწერეთ ტექსტიდანმოხუცებულობისმახასიათებლები!

4 ავტორის თქმით,რა ყოფილაჭაბუკის მიზანი,ფიქრი და

ოცნება? (არგუმენტადდაიმოწმეთ ამონარიდი!)

5 მწერლის თქმით,რა ყოფილამოხუცებულობის უკანასკნელი

ფიქრი და სურვილი? (არგუმენტად დაიმოწმეთ

ამონარიდი!)

1 მსოფლიო კანონი “საყოვალთაო წესი”, საზოგადო ნორმა... ის,რაც ყველაზე დაყველაფერზე ერთნაირად ვრცელდება....

2 აღვირუსხმელი

3 სისხლჭარბი

4 თავმომწონე

5 შეუპოვარი

6 სანავარდოდ გამოსული

7 აღარავის ეკრძალვის

8 ვერშემძლები

9 გაგულდიდებული

10 ვაჟკაცური მედიდურობა

11 აუცილებელი სავანე

12 აუჩქარებლობა / სიდინჯე

სკოლა, კლასი , მოსწავლის სახელი,გვარი -------------------------------------------------------------------------------

თემა-------------------------------------------------------------------------------------------

თარიღი ------------------------

1. რას ახასიათებს მწერალი შემდეგი სიტყვებით: “აღვირუსხმელი, სისხლჭარბი, თვმომწონე,შეუპოვარი,მოურიდებელი”?ა) სიბერეს; ბ) ჭაბუკობას;გ) ბოროტებას; დ) სიკეთეს.

2. ჩამოთვლილთაგან რომელი სიტყვაა ავტორისეული, ანუ მისი შექმნილი?ა) კლდოვანი; ბ) თავმომწონე;გ) გაგულდიდებული; დ) მედიდური;

3. მწერლის თქმით,რა პერიოდიდან იჩენსო “აუჩქარებლობას” ადამიანი?ა) ჭაბუკობიდან; ბ) დაბადებიდან;გ) მოხუცებულობიდან; დ) ბავშვობიდან.

ასოციაციური რუკა

სიჭაბუკედამაჭრებული

მოხუცებულობა

მიზანი: “გაგლიჯოს დაგაიტანოს მოწინააღმდეგე”

აღვირუსხმელი

შეუპოვარი

სისხლჭარბი

თავმომწონე

მოურიდებელი

მიზანი: “თვალი გადაავლოს თავისწარსულს, ფერადად გაშლილ შორეულ გზასდა მერე კი, საუკუნოდ ჩაინთქას, ჩაიღუპოს

ზღვის უფსკრულში”

“იჩენს აუჩქარებლობას”

“ჩერდება”... “ტბორავს”...

“უახლოვდება აუცილებელსავანეს”

ვაჟკაცობა(ზრდასრული ასაკი)

დაღვინებული

“გულსავსე”

“გაგულდიდებული”

“შორს გზითმიმავალი”

“მშვიდობიანი”

“ღრმაკალაპოტშიჩამჯდარი”

“მიდის”... “მიშხუის”

“ზღვისკენთავმიცემული” “მედიდური”

მიყვარს საზოგადოდ ბავშვი, უგულითადესად პატივსა ვცემმოხუცებულობას, ღირსეულად ვაფასებ ვაჟკაცობას, მაგრამ გული კისიჭაბუკისაკენ მიმიწევს და ყველაზე უფრო იმას შეფრქვევით ვეტრფიალები!..

ალბათ, ამის მიზეზი უნდა იყოს, რომ წყლებშიაც ყოველგვარ მდინარესგიჟმაჟი ხევის წყალი მირჩევნია და მათში კი უპირატესობას ერთს მათგანს, ჩიხურას, ვაძლევ: ის იყო ჩემი საკუთარი ემბაზი და ჩემი პირველი სარკე.

სწორედ ამ ჩიხურას პირად, მაღლობზე, დგას ორსართულიანი ქვიტკირისსახლი. აი, ამ სახლში დავბადებულვარ მე 9 ივნისს, განთიადისას 1840-ში.

აბზაცი!

თემა?

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1 აკაკი წერეთელს მომეტებულადრომელი ასაკობრივი პერიოდი

ჰყვარებია ადამიანისცხოვრებიდან?

2 რა არის ემბაზი?

3 ტექსტში იპოვეთ და ამოიწერეთსიტყვები, რომლითაც

განსაკუთრებულ სიყვარულსგამოხატავს მწერალი სიჭაბუკის

მიმართ!

4 რატომ უწოდებს მდინარეჩიხურას თავის ემბაზსა და

პირველ სარკეს?

5 რა მნიშვნელობით არისამონარიდში-ტექსტის ნაწილში

გამოყენებული სიტყვა“ვაჟკაცობა?”

6 სად და როდის დაბადებულამწერალი?

1 ნიმუში: მსოფლიო კანონი “საყოვალთაო წესი”, საზოგადო ნორმა... ის,რაც ყველაზედა ყველაფერზე ერთნაირად ვრცელდება....

2 შეფრქვევითვეტრფიალები

3 გიჟმაჟი

4 ემბაზი

1. მწერალს ადამიანის ცხოვრებიდან განსაკუთრებით უყვარსა) სიჭაბუკე; ბ)მოხუცებულობა;გ) ჩვილობა; დ) ბავშვობა.2. მწერალს “საზოგადოდ უყვარს:ა) ცხოველები; ბ) ფრინველები;გ) ბავშვები; დ) განათლებული ადამიანები;3. მწერალი “ღირსეულად აფასებს”ა) სიკეთეს; ბ) კაცთმოყვარეობას;გ) ვაჟკაცობას; დ) მოხუცებულობას;4. მწერალი “შეფრქვევით ეტრფიალება”ა) მოხუცებულობას; ბ) ჭაბუკობას;გ) მართლმორწმუნეობას; დ) ბავშვობას.5. მგოსანი “უგულითადესად პატივს სცემს” ა) სიკეთეს; ბ) კაცთმოყვარეობას;გ) ვაჟკაცობას; დ) მოხუცებულობას;

დააკვირდით!

“უგულითადესადპატივს სცემს”

ბავშვობა

სიჭაბუკე

ვაჟკაცობა

მოხუცებულობა

“საზოგადოდუყვარს”

“შეფრქვევითეტრფიალება”

“ღირსეულადაფასებს”

ძიძაობა და ყმაწვილის სოფელში გაბარება ისტორიული ჩვეულება იყო ჩვენსქვეყანაში: მეფეები და მთავრები ერისთავებს აბარებდნენ და აზრდევინებდნენთავის შვილებს, ერისთავები და დიდებულები - აზნაურებს და აზნაურები კიგლეხებს; უფრო ხშირად თავადებიც გლეხებს აზრდევინებდნენ.

ნუ გგონიათ, რომ მაშინდელი მშობლები უგულო ყოფილიყონ და შვილებიდღევანდელ დედებზე ნაკლებ ჰყვარებოდეთ!.. აქ სულ სხვა მიზეზები დასაფუძველი იყო: ეს გაზრდილ-გამზრდელობა აკავშირებდა ერთმანეთთანსხვადასხვა წოდებას. გარდა ნათელ-მირონობისა, თითქმის სისხლხორცობა არმიაჩნდათ ისე მტკიცე კავშირად, როგორც გამზრდელ-გაზრდილობა.

არათუ ძიძიშვილები და მათი ახლო მონათესავენი, მათი შორეულიმოყვრებიც კი მზად იყვნენ ყოველ შემთხვევაში თავი დაედვათ გაზრდილისგულისათვის, და გაზრდილიც მარად ექომაგებოდა ამ კაცს, და მისი ბრალია, რომ ამ უკანასკნელ საუკუნემდე ჩვენს ქვეყანაში უფრო კაცური და კეთილიგანწყობილება იყო მაღალ და დაბალ წოდებას შუა, ვიდრე სხვა ქვეყნებში.

რა თქმა უნდა, რომ ამ გონივრული ჩვეულების მიზეზი იყო ჩემი სოფელშიგაბარებაც. და კურთხეულიმც იყოს ეს ჩვეულება!.. არ შემიძლია არ გამოვტყდე, რომ, თუკი რამ დარჩა ჩემში კარგი და კეთილი, უფრო იმის წყალობით, რომ მესოფელში ვიყავი გაბარებული და გლეხების შვილებთან ერთად ვიზრდებოდი.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1 მსოფლიო კანონი “საყოვალთაო წესი”, საზოგადო ნორმა... ის,რაც ყველაზე დაყველაფერზე ერთნაირად ვრცელდება....

აბზაცი!

თემა?

1 რომელ “ისტორიულჩვეულებას” ანუ ტრადიციას

ასახელებს ავტორი?(დაიმოწმეთ ციტატა!)

2 რა მიზნები,მიზეზები და“საფუძველი” ჰქონია

გაძიძავების ჩვეულებას? (დაიმოწმეთ ციტატა!)

3 რა იყო შედეგი ამჩვეულების მტკიცე

პრინციპებისა? (დაიმოწმეთციტატა!)

4 რატომ გააძიძავეს გლეხისოჯახში თავადიშვილი აკაკი

წერეთელი? (დაიმოწმეთციტატა!)

5 რატომ არის მადლობელიგაძიძავების ჩვეულებისა

აკაკი? (დაიმოწმეთციტატა!)

შემაჯამებელი ტესტის თავფურცელიდავალება: კითხვარისა და ტექსტის დახმარებით თავად შეადგინეთ ტესტი!

1. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

2. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

3. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

4. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

5. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

საწერეთლოში, ზემო იმერეთში, ბევრი კარგი სოფელია და მათრიცხვში ურევია სავანეც, ის სოფელი, სადაც ჩემი ძიძა ცხოვრობდა დამე ვიზრდებოდი. როგორც სათვალდათვალოდ, ისე ჰაერის სიკეთითაცის საუცხოო რამ არის და ამიტომაც დაურქმევიათ „სავანე“, ე.ი. მოსასვენებელი ადგილი. საჩხერეზე შორს არ არის: ჩვენი სახლიდანნახევარი საათის სასიარულო თუ იქნება.

აქ ავიდგი მე ფეხი, აქ ამოვიდგი ენა და აქედანვე იწყება ჩემიმახსოვრობაც.

თვალწინ მიდგია ისლით გადახურული ხის სახლი წინა და უკანაკარებით, უფანჯ-უსარკმელო, მხოლოდ ორი საკვამლურით, საიდანაცკვამლი გადიოდა და სამაგიეროდ სინათლე შემოდიოდა. შუა კერაზე, მხარ-თეძოზე წამოწოლილი, დევივით იდვა დიდი, უზარმაზარიჯირკვი და გაუსხლეტლად ზამთარ-ზაფხულ ცეცხლი გუზგუზებდა.

გლეხის ოჯახი დილიდან საღამომდე სულ მუშაობაშია, საქმე არგამოელევათ და ამიტომ ბავშვების გრძნობა-გონება სუყოველთვისგართულია.

კაცები დილითვე ადრე მიდიან სამუშაოდ ყანებში, თუ ტყეში, სადილი და სამხარიც იქ მიუდისთ და დაღამებამდე ძვირადბრუნდებიან სახლში. ქალები კი საოჯახო საქმეზე ტრიალებენ.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1 სათვალთვალოდ

2 ჰაერის სიკეთით

3 საუცხოო

4 ძვირად ბრუნდებიან

5 დაუკვირდით და დაიმახსოვრეთ!

6 ფეხი ავიდგი ენა ამოვიდგი ეს მყარიფრაზეოლოგიზმებია, რომლებიც ფორმასარასოდეს იცვლიან!

7 ბოდიში მოვუხადე მადლობა გადავუხადე

8 ბოდიშის მოხდა მადლობის გადახდა

9 იმსჯელეთ სემანტიკურ სხვაობაზე!

10 მახსოვრობა (სწრაფადიმახსოვრებს)

მეხსიერება (დიდხანს არახსოვს,მალე ავიწყდება)

11 მოცემულ სიტყვებში საქმე გვაქვს ფონეტიკურ მოვლენასთან,რომელსაც “ბგერისდაკარგვა ჰქვია:

12 სა-კვამლ-ურ-ი საკვამური

13 მე-თა (ვ)-ურ-ი/ მე-თა-ურ-ი ტანის(ს)ამოსი/ტანისამოსი

14 სა-თა(ვ)-ურ-ი/სა-თა-ურ-ი სა-თაგ(ვ)-ურ-ი/ სა-თაგ-ურ-ი

15 ცი (ვ)ოდა/ ციოდა

№ დაასათაურეთ

აბზაცი!რა არის ამ აბზაცის

თემა?

1 დევივით

იდვა2 უზარმაზარი

ჯირკვი3 მხარ-თეძოზე

წამოწოლილი

ჯირკვი

მოცემული ტექსტის მიხედვით შეადგინეთ კითხვარი!

შეადგინეთ ტესტი!

1. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

2. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

3. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

4. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

5. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

ყმაწვილის გონება-გრძნობა მოუსვენარია, ყოველ წუთსმოძრაობაშია, მაგრამ ფეხმოუკიდებელი კი არის, დიდხანს ერთსა დაიმავე საგანს ვერ შერჩება. ერთგვარობა და ერთფეროვნება მალეჰბეზრდება და საგნიდან საგანზე გადადის: ამიტომ ოთახში ყოფნაეზარება, რადგანაც, რაც კი ოთახში რამ არის, ყველაფერი ნაცნობია მისი, თვალი შეჩვეული აქვს და ვეღარ ართობს მის გრძნობა-გონებას:

ის გარბის მინდვრად ცა და მიწას შუა, სადაც სანახაობამრავალფერი და უთვალავია მისთვის.

შინ დარჩენა ჩემთვისაც, რასაკვირველია, დასჯა იყო. ყმაწვილი ბუნებათანაზიარია, ყოველთვის ჰსურს, რომ თვისი

გულისპასუხი სხვებსაც გადასცეს, შეატყობინოს ხოლმე, და ეს მხოლოდშეუძლია თავის ტოლ-ამხანაგებთან.

ხშირად, როდესაც ყმაწვილი ვეღარა ჰხედავს ტოლ-ამხანაგს, უსულო საგნებს ესაუბრება ხოლმე... ქვას, ხეს, ყვავილს, ბალახს და სხვა, -პირუტყვებთან ხომ რაღა! ისე სიამოვნებით მუსაიფობს ხოლმე, რომ მეტიაღარ შეიძლება!..

მხოლოდ დიდებთან ვერ ახერხებდნენ ყმაწვილები სიტყვა-პასუხსა და გულს არ უხსნიან მათ!.. და ეს კი თვით უფროსებისმედიდურობისა და აუყოლელობის ბრალია.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1 ფეხმოუკიდებელი

2 ბუნებათანაზიარი

3 გულისპასუხი

4 მუსაიფი

5 მედიდურობა

6 აუყოლელობა

7 დაუკვირდით და განმარტეთ!

8 გული გამიხსნა/გადამიშალა

9 გული გამიწყალა

10 გული ამიჩუყა

11 გული გამიხეთქა

12 გული გამიყინა

აბზაცი!

თემა?

შეადგინეთ კითხვარი!

1. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

2. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

3. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

4. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

5. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

პირველი ნაწილი (თავი I) ჯგუფი №6 (ა)

ყმაწვილი, რომელიც კი სოფელში არ გაზრდილა, ბუნებაზესრულიად მოსხლეტილია. ის არის მოკლებული უპირველესსბედნიერებას. სოფლელს თვალწინ უდგას ყოველთვის ბუნება, მისისსხვადასხვაფერობით, გაცნობილი ჰყავს ყოველგვარი ოთხფეხი, ფრინველი, ქვემძრომი, მწერი, მცენარე და იცის მათი ზნე და ჩვეულება; ყველა მის თვალწინ იბადება, იზრდება, იშლება, იფურჩქნება, აყვავდება, მოაქვს ნაყოფი და კვდება, - ყველა მათგანის ჭირისა და ლხინისთანამოზიარეა და ამიტომაც ეთვისიანება მათ. აბა, წარმოიდგინეთსოფლელი ბავშვი, რომელსაც თავის ხელით გაკეთებული ბურთი ხელშიუჭირავს და თავისუფლად გაჰკრავ-გამოჰკრავს ხოლმე ხტუნვითა დასირბილით.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1 ეთვისიანება

2 მონავარდე

ქალაქში გაზრდილ ბავშვს, გენიოსიც რომ იყოს, მისი მასწავლებელისიტყვით და ნახატებით ისე ვერ გააცნობს ბუნებას, როგორც სოფლელი იცნობსთავის საკუთარი ნახულობით. ამაებს ყველას მოკლებულია ქალაქელი. აბა, წარმოიდგინეთ ერთი მხრით თავისუფალი, შველივით მონავარდე, სოფლელიბავშვი და მეორე მხრით „დაჩანჩურებული“ ქალაქელი ყმაწვილი!.. ფეხსაცმელიუჭერს და მაზოლები სტანჯავს... გამოსუდრულა ტანთსაცმელში, საძრაობა აღარაქვს, ეუბნებიან: ჭკვიანად იყავი, რაც ჩვენ გირჩიოთ, მხოლოდ ის იკისრეშენცო!.. იმ საბრალოს ერთი გაკოტრიალება ქვეყანას ურჩევნია, მაგრამ განაგაბედავს, რომ ტანისამოსი დასვაროს?.. იზრდება ბრძანებით მომავალი ჭლექიდა მუმია. ქალაქელს, იმ საცოდავს უჭირავს ხელში ძაფზე გამობმული ბუშტისბურთი შიშით ვეღარ ინძრევა, არ გამიფრინდესო...

რომ სიტყვა აღარ გავაგრძელო, მოკლედ ვიტყვი, რომ სოფელშიგაზრდილ და ქალაქში მყოფ ბავშვებს შუა ისეთი განსხვავებაა, როგორიცნამდვილსა და მის აჩრდილს შუა.

ეს უბედურება ბედმა თავიდან ამაცდინა მე და ექვსი-შვიდი წლისნამდვილი ბუნების შვილი ვიყავი: ტანმრთელი, მალხაზი, კეთილი, ყველასმოსიყვარულე და თავისუფალი, როგორც სამოთხის შვილი. დიახ, სანამდისოფელში ვიზრდებოდი, სრულიად ბედნიერიც ვიყავი, თუმცა ხანდახან, კვირაში ერთხელ თუ ორჯერ, ჩემს ბედნიერებას შეაფერხებდნენ ხოლმესასახლიდან ჩემ სანახავად გამოსულები!

პირველი ნაწილი (თავი I) ჯგუფი №6 (ბ)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1 ტანსაცმელშიგამოსუდრული

2 საძრაობა აღარ აქვს

აბზაცი!

თემა?

შეადგინეთ კითხვარი ტექსტის “ა” და “ბ” ნაწილების მიხედვით!

შეადგინეთ ტესტი ტექსტის “ა” და “ბ” ნაწილების მიხედვით!

1. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

2. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

3. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

4. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

5. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

ქართველებისოდენა სხვადასხვაგვარი სათამაშო თითქმისარცერთ ხალხს არა აქვს და ყოველგვარი სათამაშოც უთუოდ ისეთია,

რომელიც ჭკუა-გონებასა და სხეულს სწრთვნის, ავარჯიშებს.

დავასახელებ „ბურთაობას“. აბა, რომელი „გიმნასტიკა“

შეედრება მას? ბურთაობის დროს თვალი, ფეხი, ხელი, თავი, ტანი დაყველაფერი თანასწორად ეჩვევა სიმარდეს.

სათამაშოებს ბავშვები თავის ხელით აკეთებენ, ეს შრომაკიდევ უფრო აყვარებს პატარა პატრონს თავის საკუთრებას! ნაყიდისათამაშოები და მუქთად ნაშოვნი ტიკინები ქალაქებში მუქთახორობასაჩვევენ ყმაწვილებს და უფრო უფუჭებენ ხასიათს. ეს მე ჩემ თავზეგამომიცდია! სხვისი გაკეთებული და ნაყიდი სათამაშოები არაფრად არმიმაჩნდა და ჩემსას კი ვუფრთხილდებოდი ხოლმე. პატარებს უყვართდიდების მიბაძვა და, მეც რომ ხუხულა სახლებსა და ბეღელ-სასიმინდე-

წისქვილებს ვაშენებდი ხოლმე, ჩემს სიამოვნებას საზღვარი აღარჰქონდა. თავი მომქონდა, რომ მე თვითონ ვაკეთებდი.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

აბზაცი!

თემა?

1. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

2. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

3. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

4. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

5. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

„დღეს ბატონები მობრძანდებიანო!“ - იტყოდა ხოლმე ჩემი ძიძა:

გამწმენდდა, გამბანდა, მომრთავდა, თითქოს სადღესასწაულოდ, და აღარგამიშვებდა გარეთ. მართლაც იმ დღეს გამოვიდოდნენ ჩემ სანახავად დედ-მამადიდის ამბითა და ამალით, ისე, როგორც კი შეშვენოდა ბატონყმობის დროს, დამთელი სოფელი ცერად გადაიქცეოდა ხოლმე. იმათი გამოსვლა ჩემთვისმხოლოდ სასეირო და სათამაშო იყო.

ვიცოდი, რომ ისინი ბატონები იყვნენ და მე მათი შვილი ვიყავი.

როგორც ისინი, ისე მათი მხლებლები მოწიწებითა და ალერსით მეპყრობოდნენ:

მკოცნიდნენ და მანებივრებდნენ, მაგრამ მაინც მე მათი მობრძანება ბევრადარაფრად მეპიტნავებოდა,რადგანაც გული ტყე-მინდვრისა და სამწყემსურისაკენმქონდა.

კიდევ ჩემი ბედი, რომ ისინი დიდხანს არ იცდიდნენ სოფელში დამეც, გავიგულებდი თუ არა მათ ცოტა მოშორებით, ისევ გავრბოდისამწყემსურში. იქ სოფლის ბიჭები, ჩემი ამხანაგები, გამომკითხავდნენ ხოლმე:

„რა მოგიტანეს, რა გითხრეს ბატონებმა, როგორ იყვნენო?“ და სხვა. ამისგამოკითხვის შემდეგ, ჩვენც მაშინვე „ბატონობიას“ თამაშს დავიწყებდითხოლმე: ზოგი ქალბატონს წარმოადგენდა, ზოგი ვითომ ვაჟბატონი იყო, ზოგიცმხლებლები!.. გადავჯდებოდით ჯორის ცხენებზე და ჩვენს მხიარულებასსაზღვარი არ ჰქონდა.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

აბზაცი!

თემა?

1. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

2. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

3. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

4. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

5. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

ზემოთაც მოვიხსენიე, რომ ქართველებს ურიცხვი და უთვალავისათამაშოები გვაქვს-მეთქი. ერთი მათგანი სამუდამოდ ჩამრჩა გრძნობა-გონებაში, თუმც ის თამაშობა თავისთავად სახალისო არ არის. ეს გახლავთ„ქორობია“. ერთი უფროსთაგანი კრუხობას იკისრებდა, სხვები წიწილებივიყავით, გავაკეთებდით წრეს, ჩავაბამდით ფერხულს და ვტრიალებდით. ქორი მოდიოდა წიწილების მოსატაცებლად, კრუხი იგერიებდა, სანამძალ-ღონე ჰქონდა. ბოლოს ქორი ხან ერთი კუთხიდან, ხან მეორეკუთხიდან მოვარდებოდა, გაჰგლეჯდა წრეს და გაიტაცებდა წიწილს; მაშინ წიწილები გაიფანტებოდნენ, მიიმალებოდნენ აქეთ-იქით დაგამწარებული კრუხი კი, შვილებს რომ აქეთ-იქით მიმალულსა დამიხიზნულს დაინახავდა, თვითონ გამოუდგებოდა ქორს, დააგდებინებდადა დაიბრუნებდა ხოლმე გატაცებულ წიწილას. მაშინ ხელახლად იწყებდაქოთქოთს, შეიკრებდა წიწილებს და გააბამდა წრეს. მართალია, გამარჯვებული კი ყოველთვის კრუხი რჩებოდა, მაგრამ იმ საბრალოსმოსვენება არ ჰქონდა და იტანჯებოდა.

ეს თამაში მე არ მიყვარდა, თუმცა ყოველდღე სხვადასხვათამაშობას ამითი ვაბოლოვებდით ხოლმე. მეცოდებოდა კრუხი დახშირად ვეკითხებოდი ხოლმე ძიძას: „რა დაუშავა კრუხმა ქორს, რომწიწილებს სტაცებს და არ ასვენებს-მეთქი?“ - „ჭამა უნდაო!“ - მიპასუხებდახოლმე ძიძა და დაიწყებდა სიცილს.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

დღეს რომ ვუკვირდები, “ქორობია” ძალიან მაგონებს ჩვენიქვეყნის ბედს. ჩვენი ცხოვრება, ჩვენი ისტორია სწორედ ქორობიასწარმოადგენდა: საქართველო კრუხი იყო სიცოცხლეგამწარებული, დასხვა მისი კუთხეები - წიწილები!.. მტრები ქორებივით ესეოდნენ... იტაცებდნენ ხან ერთს მხარესა და ხან მეორეს, მაგრამ საბოლოოდ კისაქართველო მაინც კიდევ იბრუნებდა ხოლმე დაკარგულ მხარეს დაგაერთიანებული, ფერხულჩაბმული წრე ბოლოს იქნევდა ძლიერად. მაშინ მე ეს არ მესმოდა, რასაკვირველია, მაგრამ გულზე რაღაც კიუნებურად მკბენდა და მეჯავრებოდა „ქორობია“. თუმცა მისითამაშობა ყველას კი უნდოდა, მაგრამ სიყვარულით კი არავისუყვარდა.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

აბზაცი!

თემა?

1. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

2. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

3. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

4. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

5. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

ერთხელ, სახლში რომ დავბრუნდი, მოწყენა შემნიშნაძიძამ და მითხრა: „რა იყო, ქორობია ხომ არ გითამაშნიათო“.

- ვითამაშეთ და ქორმაც მე გამიტაცა-მეთქი! - ვუპასუხე სიცილით.

ძიძამ ჩამიკრა გულში და დაიწყო ტირილი. მე გამიკვირდა დავკითხე: „რა გატირებს-მეთქი?“ - „ის მატირებს, რომ ხვალ ჩემსწიწილასაც მოიტაცებენ და მომაშორებენო!.. წიწილას რა უჭირს,

მაგრამ, როგორ აიტანოს და როგორღა გასძლოს კრუხმაუიმისობით?“ ეს რომ სთქვა, გული ამოუჯდა, მოუმატა ტირილსდა უფრო ძალუმად მიმიკრა გულზე. მე თუმცა არა მესმოდა რა,

მაგრამ მივხვდი, რომ აქ კარგი არა არის რა-მეთქი, და დავიწყეტირილი... ვიტირე, ვიტირე და ჩამეძინა ძიძის კალთაში.

მეორე დღეს კი ყოველივე გავიგე: სამუდამოდგამომათხოვეს სოფელს და გამიყვანეს სასახლეში, სადაც სულახალი ცხოვრება უნდა დამეწყო.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------იმსჯელეთ,რას გულისხმობს ძიძა :” წიწილას რა უჭირს, მაგრამ, როგორაიტანოს და როგორღა გასძლოს კრუხმა უიმისობით?“

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

აბზაცი!

თემა?

შეადგინეთ კითხვარი:

1. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

2. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

3. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

4. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

5. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

სასახლეში ადრეც ბევრჯერ ვყოფილვარ, მაგრამ რომგამომიყვანეს, მაინც ბევრი რამ მეუცხოვა. ჩვენებს თითქმის ყველასვიცნობდი, და სტუმრებმა კი სწორედ გამაცეცეს. ხან ერთთან მივყავდით, ხან მეორესთან. მეალერსებოდნენ და მკოცნიდნენ. ისე მეხვეოდნენ გარს, როგორც ჩხიკვები ბუს.

„ეი, სოფლის ბიჭო! - დაიძახა მამაჩემმა, - შენ ახლა ბატონობაუნდა ისწავლო და ბატონიშვილობას უნდა მიეჩვიო; რაც გითხრან, დაიჯერე, თორემ, თუ ურჩობა დაიწყე, წაგიყვან და დაგამწყვდევ ისე, როგორც ის პატარა ბიჭი მყავს დამწყვდეულიო“; მომკიდა ხელი, მიმიყვანადა გამაჩერა სარკის წინ, სადაც თავიდან ფეხებამდე ნათლად გამოვჩნდიდა სიცილი დავიწყე. - ხომ ხედავ? - მკითხა მამაჩემმა.- რატომ არა!.. ბრმა ხომ არა ვარ?- იცნობ? - მეკითხება მამა.- რა დიდი ცნობა უნდა?- ხომ არ გინდა, რომ დაეჭიდო?- ვისა?- ამ პატარა ბიჭს?- ბიჭი კი არა, ის არ გინდა კიდე! ჩემი ლანდია!- რა იცი, რომ ლანდია?- რატომ არ ვიცი!.. განა ცოტა მინახავს წყალში?

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ამ სიტყვებზე სუყველამ სიცილი ასტეხა და გაიკვირვა. -„შენი რისხვა ნუ მომეცემა, - წამოიძახა მოურავმა: - შენი რისხვა ნუმომეცემა, რო იტყვიან: კვიცი გვარზე წავაო, სწორედ მართალი ყოფილა. სოფლის ბავშვი რომ ყოფილიყო, რას მიხვდებოდა!.. მე რომ პირველადსარკეში ჩავიხედე, ჭაღარა მერია, მაგრამ მაინც კინაღამ გავგიჟდი, ისეგამიკვირდა!“

ეტყობოდა, მოურავს კიდევ ბევრი რამ უნდა ეთქვა, მაგრამდედაჩემმა გააწყვეტინა სიტყვა, დამიძახა და მკითხა: წყალში? როგორთუ წყალში?- ისე, როცა სათევზაოდ დავდიოდი ხოლმე ან ყვირილაში, ან იზვარაში, წმინდა წყალში ყოველთვის გამოვჩნდებოდი ხოლმე.- მარტო შენ?- მარტო მე რათა? წყალში ყოველიფერი გამოჩნდება: ხარი, ძროხა, ცხენი, დღე ყოველიფერი გამოჩნდება, ღამე კი მარტო ვარსკვლავები და მთვარეგამოჩნდება ხოლმე.- თევზს როგორღა იჭერდი?- პატარებს ჩქიფით და დიდებს კი ხელაობით. შევყოფდი ხოლმე ხელსჯილეში, ქვებში, და, თუ შევხვდებოდი თევზს, დავიჭერდი დაგამოვიყვანდი.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

პირველი ნაწილი (თავი I) ჯგუფი №11 (გ)

- გველი რომ შეგხვედროდა?

- რა ვუყოთ მერე? განა არ შემხვედრია? შევყოფ ჯილეში ხელს, იქ ბევრი ღორჯო გგონიაერთად თავმოყრილი, გამოგაქ და თურმე გველია დახვეული. გაიშლება და შემოგეხვევამკლავზე.

- მერე... არ გეშინოდა? - შემომკივლა დედამ.

- არა! დავასხერტებდი ხოლმე რიყეზე.

- რომ ეკბინა?

- ნწუ! ამპა! წყალში როდი იკბინება, შხამი როდი აქ თან. წყალში ჩასვლას რომ დააპირებს,

გველი მწვანე შხამს იქავე ქვაზე წამოანთხევს. წყლიდან რო ამოვა, მერე ისევე ალოკავს დაგაუდგება გზას. მაშინ თუ ვინმეს შეხვდა და უკბინა, ძნელია: მზის ამოსვლისას თუ უკბინა,

მზის ჩასვლამდის ვეღარ გაატანს, და მზის ჩასვლისას თუ უკბინა, მზის ვეღარ მოესწრებაკაცი, მოკვდება.

- რო ვეღარ მიაგნოს თავის შხამს?

- თუ ვინმემ დაუმალა ან შხამიანი ქვა გადაუგდო, მაშინ წყლის პირზე დაიწყებს ძებნასგველი, ირბენს, ირბენს და, რომ ვეღარ ნახავს, ჯავრით დაუშენს თავს ქვაზე და მოკვდება.

- შენ რა იცი ეგა?

- შარშან ყვირილას პირზე ვნახეთ მაგრე მკვდარი გველი. არც თავი ჰქონდა გაჭეჭყილი დაარც წელი მოწყვეტილი, ისე იყო მკვდარი და მეთევზეებმა სთქვეს: შხამი დაეკარგებოდა დათვითონ მოიკლავდა თავსაო.

- რაზე იჭირვებს საქმეს, რატომ თან არ ჩაიტანს იმ შხამს წყალში?

- დაწყევლილია!.. მერედა შხამი რო ჩაიტანოს წყალში, წყალს ხომ მთელი სოფელი სვამს დადიდი და პატარა სულ არ მოიწამლებოდნენ ერთიანად? - ჩემს სიტყვა-პასუხზე დედასეცინებოდა და თავზე მისვამდა ხელს .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

აბზაცი!

თემა?

1. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

2. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

3. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

4. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

5. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

იმ დროში ნასადილევს ძილი ყველასათვის აუცილებელისაჭირო იყო და ამიტომ სასტუმრო ოთახში შემიყვანეს და იქ დამტოვეს: „იყავი მანდო და, როცა ძილი მოგინდეს, წამოწევი ტახტზე, მუთაქამანდერ არიო, მიიდევი და დაიძინეო.

სანამდის არ აგრილდება, კარში არ გაგიშვებთ, ხომ ხედავ, რომ სიცხით დედამიწას არმური ასდისო. ყოველი ცხოველიგაბოროტებულია: ან ბრაზიანმა ძაღლმა არ დაგგლიჯოს, ან გველმა არდაგკბინოსო. რო აგრილდება, მაშინ კი პატარა ბიჭებიც გამოიღვიძებენდა იხტუნეთ ერთად ეზოში, რამდენიც გინდოდეთო“.

მომიკეტეს კარები და დამტოვეს მარტო. ეს პირველიშემთხვევა იყო ჩემს სიცოცხლეში, რომ მარტო დავრჩენილიყავი, და ისიცკარდაკეტილ ოთახში, დავღონდი და დავიწყე ფიქრი.

მე გული ისევ ჩემი სოფლისაკენ მქონდა. „მართალია, ამისთანა სიცხეში, - ვიფიქრე გუნებაში, - მზეში ყოფნა და წანწალი არვარგა, მაგრამ მაგიერად სჯობია იმას, რომ ხის ქვეშ ჩეროში იჯდე დადანასობიას ან კენჭობიას თამაშობდე!

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ძილიო, რომ მეუბნებიან, განა ძილისგუდა ვარ, რომ დღეცვიკოტრიალო?“ ამგვარი ფიქრები სევდასავით მომაწვენ გულზე და ყელშირაღაც ბურთივით გამეჩრა.

უცბად რაღაცამ გრიალი დაიწყო, მივიხედე კედლისკენ და შევნიშნე(თურმე კედლის საათი იყო), თითქოს კოლოფის მზგავსი შეიძრაო, გაიღოკარები, გამოხტა გუგული, სამჯერ დაიძახა „გუგუ, გუგუ“-ო და შეჰყო ისევთავი, დაიმალა. წამოვვარდი ზეზე, დამავიწყდა ჯავრიც, მწუხარებაც, ვიფიქრე: „ეს გუგული სად შემოფრენილა-მეთქი“, ის სოფელშიაც ვიცოდი, რომ გუგულიბუდეს არ იკეთებდა და სხვის ბუდეში სდებდა კვერცხებს. ვსთქვი: „სწორედმერცხლის ბუდეა აქა და იქ ზის-მეთქი“. მოვინდომე, რომ მივპარვოდი და ქუდიდამეხურა ზედ. მივეპარე ფეხაკრეფით, ნელ-ნელა, დავდგი სკამი და შევდექიზედ, მაგრამ მაინც ვერ ავწვდი.

საათი მაღლა იყო ჩამოკიდებული, სკამი სკამზე დავდგი და ისევაპირებდი მიპარვას, შევპოტინდი. მაგრამ ამ დროს გამომისხლტა სკამი, გადმოვვარდი და გამხდა ბრეგვა იატაკზე.

ხმაურობაზე გამოცვივდნენ მეორე ოთახიდან და, გაშხვართული რომმნახეს იატაკზე, ჯერ შეეშინდათ, მაგრამ მერე კი, რომ მნახეს არა მჭირდა რა, სიცილი აიტეხეს. მე შემრცხვა და მოვრთე ტირილი. გული ამომიჯდა დავეღარაფრით ვეღარ გამაჩერეს, სანამ ჩემმა უფროსმა დამ არ მომკიდა ხელი დაარ წამიყვანა სამოახლოში, სადაც ჩემი ძიძაც სტუმრად იყო.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

აბზაცი!

თემა?

1. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

2. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

3. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

4. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

5. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

(ა) დედაჩემი დიდი ძველებური ოჯახის ასული იყო. მისმანათესავებმა- ევროპულად განათლებულმა და გონებაგანვითარებულმამეცნიერებმა დედაჩემზედაც დიდი გავლენა იქონიეს: მათი მეოხებითშესწავლილი ჰქონდა, სხვათა შორის, ექიმობა და მეურნეობა. რაც კი იმ დროში ქართველ-ქალის ხელიდან გამოვიდოდა, ყველაფერიზედმიწევნით იცოდა: იყო კარგი მწიგნობარი, მეოჯახე, მოხელსაქნარე დამასთან კარგი აღმზრდელი.

(ბ) ცნობისმოყვარეობასთან შრომისმოყვარეობაც შეთვისებული ჰქონდა: დილას მამლის ყივილზე რომ წამოდგებოდა, დაღამებამდე ფეხზე იდგა დაუსაქმურად კაცი ვერ ნახავდა. „სიზარმაცე და უსაქმურობა დედა არისყოველგვარ ბოროტებისაო“, იტყოდა ხოლმე: „და კეთილი საქმე კი იგიველოცვა, ვედრებააო“. მოსამსახურეებს ყოველთვის თვალყურს ადევნებდა, რომცუდი არა ჩაედინათ რა. უსაქმოდ არავის გააჩერებდა, ყოველგვარ ხელობასასწავლიდა მათ და ზოგს წიგნსაც აკითხებდა.

(გ) მაშინ, ბატონყმობის დროს, ამგვარი ქცევა საარაკო იყო და დედაჩემისმოქმედებაც ბევრს თვალში ეჩხირებოდა.

(დ) მკაცრობისა და მრისხანების სახელი ჰქონდა გავარდნილი, რადგანაცთავი მძიმედ ეჭირა. „თუ თავი გაუყადრე ბრბოს, პირს შეგაჩვევს, აღარადჩაგაგდებს და, რაც უნდა ურჩიო, აღარ დაიჯერებსო“, - ამბობდა.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(ე) სასახლეში მისი ყველას ეშინოდა და დიდი ხათრიცაჰქონდათ. მაშინ მეც ისე მეგონა, როგორც სხვებს, რომ დედაჩემიცივგული და მრისხანე იყო; გონებაში რომ ჩავხვდი, მაშინ კი გამოვიკვლიე სიმართლე: ის იყონამეტანი ჩვილი გულის მექონი და მოყვარული, მაგრამ დიდ-ოჯახშინამყოფი, დარეჯან ბატონიშვილის გაზრდილი და პატრებისნამოწაფარი, განგებ პირბადეს იფარებდა, მხოლოდ კეთილისგანზრახვით.

(ვ) უნდა გენახათ მაშინ, როდესაც სასახლეში ავად ვინმეგახდებოდა, გინდ უკანასკნელთაგანიცა!.. დღე და ღამ მოსვენებააღარა ჰქონდა და თავის ხელით უვლიდა, როგორც შვილს. გაჭივებულის დახმარება რჯულად ჰქონდა დადგენილი, სულსხვებზე ჰფიქრობდა და სხვებისთვის, თითქოს თავის საკუთარპირადობაზე ხელაღებული ყოფილიყოს, მუდამ მწუხარებაში იყო;

(ზ) ყოველ ფერიცვალობა დღეს მტირალი იჯდა ხოლმე. ამბობდნენ: ამ დღეს რაღაც ძველებური ამბავი აგონდებაო.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

აბზაცი!

თემა?

1. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

2. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

3. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

4. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

5. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

(ა) სულ სხვა ბუნების, მიმართულებისა და ხასიათის იყო მამაჩემი. უკანასკნელ დროში წერეთლები მძლავრობდნენ და სახუცის ოჯახი კი, მთავრობისაგან ზურგმომაგრებული, ყველაზე ბატონობდა.

(ბ) იმ დროს მამაჩემი დედისერთა მცირეწლოვანი ობოლი ყოფილა; (გ) მამაჩემი შინაკაცად იყო გაზრდილი და მხოლოდ ის იცოდა, რაც

დედამისს ესწავლებია. მუდამ დედის კალთაში თავის დებას ისეთი ზეგავლენაჰქონდა მამაჩემზე, რომ იმას მთელ მის სიცოცხლეში თვითნებობა დაახირებულობა ზნედ ჰქონდა გადაქცეული;

(დ) სძულდა ნადირობა, რაც იმ დროში მებატონეების ჩვეულება იყო, ეჯავრებოდა აქეთ-იქით სიარული და სულ სახლში იჯდა; შინაც არას აკეთებდა, ამბობდა: „კაცი სიმშვიდისა და მოსვენებისათვის არის გაჩენილიო“. არც თვითონშრომობდა და არც სხვას აწუხებდა. უყვარდა ძილი, აგრეთვე არ სწინდა, როცახედავდა, რომ უსაქმური მოსამსახურეები მთელი დღე მხარ-თეძოზეწამოწოლილი კოტრიალებდნენ სახლში.

(ე) პირის გემო იცოდა, უყვარდა კარგად ჭამა და სულ იმას იძახოდა: „არიქა, მშიერი არავინ დარჩეს სახლში, დიდსა და პატარას, ყველას საყოფადაჭამეთო“.

(ვ) ბუნებითაც ნამეტანი გულკეთილი იყო, შური და ბოროტება არესმოდა რა იყო;

(ზ) მაგრამ ერთ უბრალო რამეზე უცბად იცოდა გულის მოსვლა, და მაშინაღარ დაზოგავდა გინდ შორებელი ყოფილიყო და გინდ ახლობელი.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(თ) ეს ზნე მოუვლიდა უფრო ხშირად მაშინ, როდესაცუნებურად გამოაღვიძებდა ვინმე, მაგრამ სიფიცხე დიდხანს არგასტანდა. მოვიყვან რამოდენიმე მაგალითს: ჩვენში, როგორც შობის წინალილოზე, ისე სააღდგომოდ ჭონაზე დადიოდნენ ხოლმე მომღერლები. ერთხელ იმ დროს მოვიდნენ ჩვენსა მეჭონეები და დაიწყეს „ჭონა“, როცამამაჩენს ეძინა. „ალათასა, ბალათასა, ხელი ჩაჰკარ კალათასაო“, რომშემოსძახეს, მაშინ გამოეღვიძა მამაჩემს და მიაშურა. მომღერლებმაც რომდაინახეს ლომივით კაცი, პერანგის ამარა, თავშიშველა, ფეხშიშველა, მათკენ მუქარით მიმართული, დაფრთხნენ; გადაცვივდნენ ზოგი აქეთ, ზოგი იქით ყორეზე, თავს უშველეს, მაგრამ თითო-ოროლა აქა-იქმოგროვებული კვერცხები კი სულ დაემტვრათ. მამაჩემი გამობრუნდა დაუბრძანა მოურავს: „შემიტყვე ვინ იყვნენ ეგ მეჭონეები, რომ ცოცხალი არგადავარჩინოო“. ამაზე დიდი ფიციც დასდვა;

(ი) რომ გამოიძინა და კაი გუნებაზე დადგა, ბევრი იცინა და თავისბრძანებაც გამოსცვალა: „შეიტყვეთ ვინ იყვნენ ის საცოდავები, რაცდამტვრევიათ კვერცხები, სასახლიდან უზღევით და, ამას გარდა, კარგადაც დაასაჩუქრეთო“. ეს ხასიათი რომ იცოდნენ მისი, მძინარისყველას ეშინოდა და ფხიზელს კი არავინ ერიდებოდა. ოჯახის საქმეში არერეოდა. სულ დედაჩემის ხელში იყო;

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

მაგრამ მამაჩემის ახირებულობა ბევრჯერ ხელს უშლიდა და ამ ორს, სრულიადერთმანეთის წინააღმდეგი ბუნების მქონე ადამიანთ, ხშირად ჰქონდათ ერთმანეთშისაყვედური. დედაჩემს არ მოსწონდა მამიჩემის ყოფაქცევა, მაგრამ ბევრს უთმობდა.

ამგვარი ახირებული ხასიათი ოჯახში მოსაწონი არ არის, როგორც წესისა და რიგისამრევი, მაგრამ სასახლეში კი ყველას ვაჟბატონი უფრო უყვარდა, ვიდრე ქალბატონი.

რასაკვირველია, მრისხანე დედაჩემს არ უყვარდა არავის დასჯა, მხოლოდ სიტყვითადა შეხედულობით იყო საშიში. ხშირად იპატივებდა ხოლმე მამაჩემისაგანგულმოსულობით გაწირულს, მაგრამ მაინც ყველა მრისხანედა თვლიდა.

ეგებ ვინმემ იფიქროს, რომ ამგვარი საქმეების ჩამდენი და საქმეში აჩქარებული მამაჩემიმჩატე ჭკუის ყოფილიყოს. სრულიადაც არა, ძლიერი გონების კაცი იყო, მოსწრებული დაენამჭევრი, თუმცა კი ხშირად ენამწარეც.

ჩვენ ხუთნი და-ძმანი ვიყავით, ღვთის მადლით, არც ერთს არ გვქონია სუსტი ენა.

სწორედ სასიამოვნო და საყვარელი სანახავი იყო მამაჩემი, როდესაც გუნებაზე იყო.

იმას რომ სწავლა მიეღო და ცხოვრებაში განვითარება ჰქონოდა, შესანიშნავი რამეიქნებოდა. მაგრამ ნამეტან გულკეთილობასთან შეერთებულ გულფიცხელობას სულ სხვაბეჭედი დაესვა, და, თუ დედაჩემი არ ყოფილიყო, ოჯახში ყოველიფერი არეულ-

დარეული იქნებოდა. ამას თვითონ მამაჩემიც გრძნობდა და დამშვიდების დროს, დიდიპატივისმცემელიც იყო ცოლის ნება-სურვილისა.

მიუხედავად მისი ახირებულობისა, გარეშეებსაც ძალიან უყვარდათ მამაჩემი დამთავრობაც დიდ პატივსა სცემდა და სიმართლისა და პირდაპირობისათვის, ბევრრამესაც უთმობდა.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

აბზაცი!

თემა?

1. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

2. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

3. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

4. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

5. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ა) ბ)გ) დ)

№ შეადარეთ ! დაიმოწმეთ ამონარიდები!

ქალაქი სოფელი

დასკვნა:

№ შეადარეთ აკაკის მშობლების სახასიათო ნიშნები !დაიმოწმეთ ამონარიდები!

დედა მამა

დასკვნა:

№ სტრუქტურა დავალება

1 დებულება საზოგადოდ გავრცელებული თვალსაზრისი სოფლისა დაქალაქის ავკარგიანობაზე რადიკალურად განსხვავებულია; ამისმიხედვით სტიგმაც კი არსებობს საქართველოში: სოფლელი დაქალაქელი. იმსჯელეთ, ორივე შეხედულების დამასაბუთებელარგუმენტებზე და განმარტეთ, სად უფრო ლაღად გრძნობთთავს, სოფლად თუ ქალაქში და რატომ?

2 შესავალი- ზოგადი მსჯელობა

3 I ჯგუფის აზრი : “სოფელშიცხოვრება უკეთესია“

არგუმენტები:

4 II ჯგუფის აზრი : “ქალაქშიუკეთესია!”

არგუმენტები:

5 დასკვნა: არგუმენტებითგამყარებული საკუთარიპოზიცია (განმარტეთ, თქვენ სადუფრო ლაღად გრძნობთთავს,სოფლად თუ ქალაქში დარატომ?

არგუმენტირებული ესე

აკაკი წერეთელი Pdf

Education

Resumen PDF Resumen PDF Resumen PDF Resumen PDF Resumen PDF Resumen PDF Resumen PDF

“ეკონომიკური პროფილი”, #4, 2008, მაისი აკაკი ბაკურაძეdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/152053/1/Ekonomikuri_Profili_2008_N4.pdf ·

4სტრატეგიული მენეჯმენტი - აკაკი ცომაია

ბიზნესის - eqe.ge · 47. ა(ა)იპ - აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ლანდშაფტური

აკაკი ბაქრაძე ქართული ლიტერატურის მკვლევარიdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/279834/1/Disertacia.pdf ·

აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტი. პედაგოგიური ... · ჯამბუ ავალიანი

აკაკი წერეთელი konferencia.pdfლადო მინაშვილი – აკაკი წერეთლის ღვაწლი ნანა ფრუიძე

PDF Compressor Pro - core.ac.uk · PDF Compressor Pro. PDF Compressor Pro. PDF Compressor Pro. PDF Compressor Pro. PDF Compressor Pro. PDF Compressor Pro. PDF Compressor Pro. PDF

კულტურული მეხსიერების ...უპირველესად კი ილია ჭავჭავაძე,^ აკაკი წერეთელი,^

64 აკაკი წერეთელი, კრებული (პოეზია) · მუხამბაზი ნახევარი ცხოვრების გზა

აკაკი წერეთლის "ბაში- აჩუკი" (ფაბულა და სიუჟეტი სრულად)

აკაკი წერეთელი

განათლების ფსიქოლოგია რიდერი მ. წერეთელი ნაწილი II –IIIƒ—ავი 2-3.pdf · 3 დარგის

110_ESF_18_Dep_Jun_15.pdf 120_EA_18_Dep_Jun_15.pdf 130_EVHP_18_Dep_Jun_15.pdf 140_ECSF_18_Dep_Jun_15.pdf 150_EFE_18_Dep_Jun_15.pdf 160_EAA_18_Dep_Jun_15.pdf 170_EADOP_18_Dep_Jun_1

H20youryou[2] · 2020. 9. 1. · 65 pdf pdf xml xsd jpgis pdf ( ) pdf ( ) txt pdf jmp2.0 pdf xml xsd jpgis pdf ( ) pdf pdf ( ) pdf ( ) txt pdf pdf jmp2.0 jmp2.0 pdf xml xsd

აკაკი შანიძე, სერიები, მწკრივები, თხზულებათა III ტომი

აკაკი აბუთიძეpress.tsu.edu.ge/data/image_db_innova/akaki_abutidze.pdf · 7 აივ/შიდსი კლინიკურად პირველად

სახელმწიფო უნივერსიტეტი JINJIXADZ… · 1 აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

GRANTEE - Waupaca County, WisconsinGTE_A_1851-1867.pdf GTE_A_1957.pdf GTE_B_1917-1930.pdf ... GTE_A_1873-1876.pdf GTE_A_1965-1971.pdf GTE_B_1943-1948.pdf GTE_A_1876-1885.pdf GTE_A_1971.pdf

ღმერთი, სამშობლო და ადამიანი აკაკი წერეთლის პირად ...dl.sangu.edu.ge/pdf/dissertacia/akakimindiashvili.pdf ·