ZNAČAJ ALGI I NJIHOVA PRIMENA:

ZNAČAJ ALGI I NJIHOVA PRIMENA:

Upotreba algi u biotehnoloskim istraživanjima i u biotehnološkim granama industrije je vrlo značajna. Alge igraju kritičnu ulogu kao bioreaktori u produkciji hrane, hemijskih supstanci i goriva. Vrste poput Macrocystis pyrifera, Ascophylum nodosum, Laminaria cloustonii se odlikuju visokom sadrzajem alginske kiseline (13 - 38%) u ćelijskim zidovima.

Macrocystis pyrifera

Jedno od najpoznatijih organskih jedinjenja koje se dobija iz algi je svakako alginska kiselina, odnosno njenje soli alginati. Oni su najčešće bez boje, ukusa i mirisa. Odlikuju se izvanrednim lepljivim svojstvima. S obzirom da se odlikuju dobrim tehnološkim svojstvima alginati danas nalaze široku primenu u tekstilnoj, prehranbenoj, građevinskoj i kozmetičkoj industriji.

ALGINSKA KISELINA:

Od davnina su morske alge bile poznate kao bogat izvor mineralnih soli, a posebno kalijumovih, natrijumovih i azotnih. Morske alge se koriste za đubrenje zemljišta u mnogim primorskim krajevima Evrope, Azije i Amerike. Pored neorganskih soli koje u velikoj meri doprinose poboljšanju plodnosti zemljišta, sa algama u podlogu dospevaju i mikroelementi poput joda, arsena i bora. Radi dobijanja đubriva sakupljaju se pre svega krupne alge koje izgrađuju guste i prostrane populacije. Kao đubrivo, alge se obično koriste na dva načina. Jedan od načina je da se sakupljene alge osuše, isitne, a zatim razbacaju po obradivom zemljištu. S obzirom da pepeo mrkih algi čini 15 do 45, a u nekim slučajevima i do 53% suve težine, sakupljene alge se spaljuju i njihov pepeo se koristi kao đubrivo.

Morske alge:

U primorskim regionima svih kontinenata alge se koriste u ishrani kako domaćih životinja tako i ljudi. Sveže ili na različite načine pripremljene alge se nalaze na trpezama naroda Škotske, Irske, Francuske, Indonezije, Vijetnama, Filipina. Kao specifična nacionalna jela alge se javljaju i u Kini, a posebno u Japanu. U Japanu se od različitih vrsta roda Laminaria prave brojni prehrambeni proizvodi poznati pod nazivom kombu.

Iz pepela pojedinih mrkih algi se dobija jod. Radi dobijanja joda najčešće se koriste vrste roda Laminaria i vrsta Phyllophora nervosa. To su krupne alge, grade guste populacije, lako se sakupljaju, a bogate su jodom. U pepelu vrste Phyllophora nervosa ima oko 1,2% joda.

-Phyllophora nervosa

Uglavnom se kao sirovina za dobijanje đubriva koriste marinske alge, mada se prema svom kvalitativnom sastavu u istu svrhu mogu upotrebljavati i alge koje naseljavaju kopnene vode. Poznat je primer da se u jezerskim oblastima, gde se masovno razvijaju predstavnici razdela Charophyta, stanovnici ih sakupljaju, suše i njima đubre zemljište koje im služi kao obradive površine. Što se ishrane tiče, slatkovodne alge se znatno manje koriste od morskih. Međutim, i među algama kopnenih voda ima onih koje mogu da se koriste u ishrani ljudi. Među najpoznatijim takvim algama su vrste Nostoc pruniforme, N. commune, N. flagelliforme i Spirulina platensis. Hranljive vrednosti tropske vrste Spirulina platensis poznate su domorocima od davnina. Gajeći u kulturi i ispitujući kvalitativna svojstva ove vrste algolozi su ustanovili da u osušenim jedinkama ima 10 puta više proteina nego u pšenici, 3 puta više nego u govedini i 30 do 35 puta više nego u krompiru. Pored belančevina, kojih računato na suvu masu ima 68%, ova vrsta sadrži i 18 do 20% glicina, 2 do 3% lipida, vitamine A1, B1, B2, B6, B12 i C, kao i sve osnovne aminokiseline.

-Spirulina platensis

SLATKOVODNE ALGE:

Iz pojedinih slatkovodnih algi koje su gajene u kulturi izdvojene su supstance za koje je utvrđeno da imaju stimulativna ili inhibitorna dejstva na druge organizme. Kao primere takvih supstanci možemo navesti hlorelin, pandorinin i scenedesmin. Kao što se može videti, ime su dobile prema nazivu alge iz koje su prvobitno izdvojene. Iako je utvrđeno da se u ćelijama algi nalaze aktivna fiziološka jedinjenja one su na ovom polju slabo istražene, a u još manjoj meri su rezultati dosadašnjih istraživanja našli širu primenu u industriji.

U poređenju sa marinskim algama slatkovodne se znatno manje koriste kao industrijska sirovina iako bi po svom kvalitativnom sastavu mogle da budu značajne. Alge kopnenih voda se odlikuju brzom organskom produkcijom, a bogate su vitaminima, proteinima, lipidima i drugim korisnim supstancama. Glavni razlog za njihovu slabu industrijsku eksploatisanost leži u činjenici da se one sporadično masovno razvijaju u prirodnim uslovima, a za industrijsku proizvodnju je neophodan stalan izvor sirovina. Međutim, s obzirom na značajne biološke i hranljive vrednosti algi kopnenih voda, kao i na neizvesnost njihovog konstantnog masovnog razvića u prirodnim uslovima, u novije vreme se intenzivno proučavaju načini za njihovo masovno gajenje. Postoje dva načina masovnog gajenja slatkovodnih algi. Prvi način je gajenje u zatvorenim sistemima sa strogo kontrolisanim uslovima, a drugi je gajenje napolju u otvorenim bazenima. Istraživanja vršena na ovako gajenim algama dala su značajne rezultate kako u pogledu razjašnjenja pojedinih fundamentalnih pitanja algologije, tako i u pogledu mogućnosti njihovog korišćenja za dobijanje različitih industrijski značajnih supstanci.

-gajenje napolju u otvorenim bazenima

-gajenje u zatvorenim sistemima

Upotreba organizama koji žive u vodi, uključujući tu i alge, kao pokazatelja stepena zagađenosti, odnosno kvaliteta vode (organizmi bioindikatori) ima vrlo široku primenu. Upotreba algi u procesu prečišćavanja otpadnih voda iz dana u dan dobija na sve većem značaju.

Crvene alge su znacajne kao primarni producenti organskih supstanci i kiseonika. Zajedno sa drugim algama se skupljaju, suše, i od njih se pravi algarno brašno.

-Rhodophyta

Značaj crvenih algi:

Alge rehidriraju kožu, toniziraju je, sprečavaju prerano starenje i deluju na prevenciju raka kože izazvanog sunčevim zračenjem.

Alge u kozmetici:

Cvetanje algi, koje okean u Australiji tokom dana boji u crveno, odgovorno je za još jedan prirodni fenomen.

Alge kao prirodni fenomen:

Tokom noći, delovi vode u kojima je koncentracija algi velika, svetle fluorescentno plavom svetlošću, zbog čega se pojava poznata kao "crvena plima" naziva još i "okean vatre".

Vršena su istraživanja na vrstama roda Chlorella i utvrđeno je da između 50 i 60 procenata njihove suve mase čine proteini, koji se prema svojim kvalitetima mogu porediti sa proteinima pivskog kvasca, brašna od soje i mleka u prahu. Osim velike količine proteina u ćelijama ovih algi se nalazi i između 10 i 20 procenata ugljenih hidrata i 20 do 30 procenata lipida. Takođe, ovakvim istraživanjima je ustanovljeno je da ove alge sadrže više vitamina nego većina gajenih biljaka.

Rezultati koji su dobijeni istraživanjem na vrstama roda Chlorella pokazali su i to da se pod uticajem određenih i strogo kontrolisanih uslova spoljašnje sredine može uticati na pravac biosinteze pojedinih supstanci. Tako je na primer pokazano da u uslovima nedostatka azotnih jedinjenja u sredini u kojoj se ove alge razvijaju u njihovim ćelijama se stimuliše sinteza lipida, pa se tako može naći i do 85% lipida u protoplastima ovako gajenih algi. Na sličan način, ali pod dejstvom drugih faktora i u zavisnosti od genetičkih osnova može se stimulisati biosinteza proteina i ugljenih hidrata.

ISTRAŽIVANJA HLORELE:

RADILI:

DRAGAN MANDIĆ

LUKA MILOSAVLJEVIĆ