View
280
Download
1
Category
Preview:
DESCRIPTION
Yoğun Bakımda Sedayon, Analjezi ve Deliryum. Dr. Remzi Bağ Toraks 2007. Ajitasyon %71. Aksiyete deliryum, psikozlar ağrı dispne uyku yoksunluğu yoğun bakım ortamı, rutinleri ve tedavisi. Sıkıntı. aşırı motor aktivite. Istırap Sağlık durumunun hızla bozulması ölüm korkusu - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Ajitasyon%71
Aksiyetedeliryum, psikozlar
ağrıdispne
uyku yoksunluğu yoğun bakım ortamı, rutinleri ve tedavisi
aşırı motor aktivite
SıkıntıSıkıntı
Anksiyete%50
• Istırap• Sağlık durumunun hızla
bozulması • ölüm korkusu• iletişim kuramama• Kaderini yabancılara
bırakma• Hastalıklar• ilaçlar (teofilin, yoksunluk
sendromları vs.)
• Bulantı• İştahsızlık• nefes darlığı• baş dönmesi, baş ağrısı• Uykusuzluk• çarpıntı ve angina• Terleme• Taşikardi• Hiperventilasyon• titreme, gerginlik• MV uyumsuzluk
Gerçek veya farazi tehlikelere karşı geliştirilen sürekli endişe ve otonomik uyarılmışlık hali
Anksiyeteye Yol Açan Tıbbi Durumlar
• Kardiyovasküler• Anjina• Aritmi• Konjestif Kalp Yetmezliği• Hipovolemi• Myokard enfarktüsü• Senkop• Kapak hastalıkları
• Endokrin ve Metabolik• Hiperadrenalizm• Hipokalsemi• Hiper ve hipotiroidi• Hipoglisemi• Hiponatremi, hiperkalemi
• Diğer• Anemi• İlaçlar
• Nörolojik• Ensefalopati• Konvülziyon• Huzursuz ayak sendromu• Deliryum
• Solunumsal• Astım• KOAH• Pnömoni• Pulmoner ödem• Pulmoner emboli• Pnömotoraks• Ventilatör bağımlılığı
• Tümörler• Karsinoid• İnsulinoma• Faekromositoma
YBda Anksiyete ve Ajitasyon Sık Nedenleri
• İletişim yetersizliği• Gürültü
• Alarmlar• Tıbbi cihazlar
• Sürekli ışık• Aşırı uyarı
• Yandaki hastaların durumu
• Yetersiz analjezi• Oda ısısı
• Yoğun bakım tedavisi• Sık vital bulgu takibi• Pozisyon değiştirme• Hareketsizlik
• Uyku siklus bozuklukları
Anksiyete Nasıl Azaltılır?
• Iletişim (hasta ve yakınları)• Her vizitte konuşmak, hal-hatır sormak• Hastaya durumunu anlatmak
• Adam yerine koymak• Temas (elini tutma vs.)• Insani davranış• Sık olarak reorientasyon• Konfor sağlamak• Çevresel optimizasyon
Sedatifler
• Ajite YB hastalarında sedasyon ancak yeterli analjezi sağlandıktan ve reversibl fizyolojik nedenler ortadan kaldırıldıktan sonra kullanılır (Grade C)
Sedasyon ve Ajitasyonda Kullanılan Skalalar
• Riker Sedasyon Ajitasyon Skalası• Motor Activity Assessment Scale
(MAAS)• Ramsay skalası
RİKER SEDASYON-AJİTASYON SKALASI (SAS)
SKOR DURUM AÇIKLAMA
7 Tehlikeli ajite Endotrakeal tüpü (ET) ve kateterleri çeker, yataktan kalkmaya çalışır ve debelenir, çalışanlara saldırır.
6 Aşırı ajite ET ısırır, sık sözlü uyarılara rağmen sakinleşmez, fiziksel müdahale gerektirir.
5 Ajite Anksiyöz veya hafif ajite, oturmaya çalışır, sözlü uyarılar ile sakinleşir.
4 Sakin ve koopere Sakin, kolayca uyanır, emirlere uyar.
3 Sedatize Sözlü veya hafif sarsma ile uyanır, tekrar uyur, basit emirlere uyar.
2 Aşırı sedatize Fiziksel uyarı ile uyanır fakat iletişim kurulamaz, emirlere uyamaz.
1 Farkında değil Uyarılara minimal yanıt veya yanıtsız, iletişim kurulamaz, emirlere uyamaz.
MOTOR AKTİVİTE DEĞERLENDİRME SKALASI (MAAS)
SKOR DURUM AÇIKLAMA
6 Tehlikeli ajite Endotrakeal tüpü (ET) ve kateterleri çeker, yataktan kalkmaya çalışır ve debelenir, çalışanlara saldırır.
5 Ajite ETT ısırır, sık sözlü uyarılara rağmen sakinleşmez, fiziksel müdahale gerektirir.
4 Huzursuz vekoopere
Uyarıya gerek yoktur, hasta çarşafla veya tüple oynar, üzerini açar, emirlere uyar.
3 Sakin ve koopere Uyarıya gerek yoktur, hasta örtü ve giysilerini amaçlı olarak düzeltebilir, emirlere uyar.
2 Dokunma veyaadına yanıt veren
Dokunulduğunda ve adı ile seslenildiğinde gözlerini açar veya kaşlarını kaldırır veya başını uyarının geldiği tarafa çevirir veya ekstremitelerini hareket ettirir.
1 Sadece aşırıuyarıya yanıt veren
Sadece aşırı uyarı ile gözlerini açar veya kaşlarını kaldırır veya başını uyarının geldiği tarafa çevirir veya ekstremitelerini hareket ettirir.
0 Yanıtsız Aşırı uyarıya rağmen yanıt yoktur.
RAMSAY SKALASI
SKOR DURUM AÇIKLAMA
1
Uyanık
Hasta anksiyöz ve ajite veya huzursuz.
2 Hasta koopere, oryente ve sakin.
3 Sadece emirlere uyar.
4
Uykuda
Hafif glabellar vuruya veya yüksek sesli uyarıya belirgin yanıt verir.
5 Hafif glabellar vuruya veya yüksek sesli uyarıya hafif yanıt verir.
6 Hafif glabellar vuruya veya yüksek sesli uyarıya yanıt vermez.
SEDASYON HEDEFİ
• Kolay uyandırılabilen• Koopere olunabilen• Kabul edilebilir sükunette• Ağrıdan uzak• Yoğun bakım uygulamalarına uyum gösteren• Sakin hasta• Normal uyku siklusunun korunması• (Riker 3-4, MAAS 2-3, Ramsay skoru 3-4 ).
Sedatif ve Antipsikotik Ajanlar. Society of Critical Care Medicine kılavuzundan modifiye edilmiştir (5)
İlaçEtkininBaşlama
SüresiYarı Ömrü İntermittan
İV Dozİnfüzyon
Dozu Yan Etki
Diazepam 2-5 dk 20-120 sa0.03-0.1mg/kg /
0.5-6 saatFlebit
Midazolam 2-5 dk 3-11 sa.0.02-0.08mg/kg /
0.5-2 saat
0.04-0.2mg/kg/saat
Propofol 1-2 dk 26-32 sa 5-80μg/kg/dk
TG yüksekliğiAğrılı inj.
Haloperidol 3-20 dk 18-54 sa0.03-0.15mg/kg /
0.5-6 saat
0.04-0.15mg/kg/saat QT uzaması
Analjezik AjanlarSociety of Critical Care Medicine kılavuzundan modifiye edilmiştir (5)
İlaç Yarı Ömrü
AnaljezikDoz (İV)
İntermittanDoz
İnfüzyonDozu Yan Etki
Fentanil 1.5-6 saat 200 μg 0.35-1.5 μg/kg iv /0.5-1 sa
0.7-10 μg/kg/sa
Yüksek dozlarda rijidite
Morfin 3-7 saat 10 mg 0.01-0.15 mg/kg iv /1-2 sa
0.07-0.5 mg/kg/sa
IV bolus ile histamin salınımı
Meperidin 3-4 saat 75-100 mg MAOI ve SSRI ile kullanma
Remifentanil 3-10 dk 0.6-15μg/kg/sa Süper pahalı
Asetaminofen 2 saat 325-650 mg oral q 4-6 sa
Deliryum
• Organik mental bir sendrom• Zaman içinde değişkenlik gösteren (azalıp
artan), geri dönüşüm olasılığı olan hezeyanlarla karakterize, bilinç ve yüksek beyin fonksiyon bozukluğu hali
• Kısa süreli hafızada bozulma, algılama bozukluğu ve aralıklı disorientasyon
YBda Deliryum• Renal yetmezlik• Karaciğer yetmezliği• Sepsis• Tiroid hst.• Travma• Hipoksemi• Akut serebral hadiseler• Ilaçlar
• benzodiazepin, antihistamine, beta blocker, corticosteroid, antiarrhythmic, digitalis glycosides, atropine, H2 blocker
• Alkol ve uyuşturucu çekilme sendromları
CAM-ICU (Confusion Assessment Method for the ICU)
Mental durumda akut başlangıçlı değişiklik veya dalgalanma
ve
Dikkat bozukluğu
Bilinç seviyesinde değişiklik
Düzensiz düşünce
DELİRYUM
ve
veya
Sedasyon, ama nasıl?
• Bireye özgü • Amnezi ya da bilinç kaybı her zaman gerekmez• Sakinlik cevapsızlık değildir !• Rahat (hem fiziksel, hem psikolojik), koopere, bakıma
uyum gösteren hasta.• Komada olup, ventilatörle uyumsuz olanlar
• Sedasyon yetersiz!• Entübe, MV, multipl kateterler; alert ve huzurlu
• Yeterli sedasyon
Hasta rahat mı?
Reversibl sebepleri düzelt
Nonfarmakolojik yöntemler
Ağrı skalası ile ağrıyı değerlendir
Sedasyon skalası ile ajitasyon/anksiyeteyi değerlendir
Deliryum açısından değerlendir
Hedefe ulaşmak için tedaviyi titre et
Hergün uyandırıp sedasyonu yeniden düzenle
Hemodinami stabil değil iseFentanil 25-100 µg IVP q 5-15dk
Hemodinami stabil iseMorfin 2-5 mg IVP q 5-15dk Ağrı kesilinceye kadar devam, daha sonra uygun dozu (standart ve gerektikce) order et
Akut ajitasyon
Midazolam 2-5 mg IVP q5-15 dk
Devam eden sedasyon
Midazolam 1-5 mg/sa IV + 2-5 mg q5-15 dk
Propofol 5-10μg/kg/dk, 5 dk.da bir titre et (3 gune kadar)
Haloperidol 2-10 mg IVP q 20-30 dk, daha sonra 6 saatte bir yükleme dozunun %25’i
Hayır Evet
2 saatten daha sık IVP gerekiyor
mu?
Narkotik analjezik +
sedatif infüzyonu
Narkotik analjezik /
benzodiazepini her gün %10-25
tire et
Evet
Recommended