TÜRKİYE’DE KRONİK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANS ARAŞTIRMASI

TÜRKİYE’DE KRONİK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANS

ARAŞTIRMASI

CHRONIC RENAL DISEASE IN TURKEY

CREDIT

Kronik böbrek hastalığı

Sık görülen, Morbidite ve mortalitesi yüksek olan, Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen, Büyük ekonomik yük getiren, Farkındalığı ve erken tanısı düşük olan, Önlenebilen veya geciktirilebilen bir hastalıktır.

Dünyada böbrek yerine koyma tedavisi gerektiren hasta sayıları

2000 2001 2002 2003 2004 2005 20060

0.5

1

1.5

2

2.5

Diyaliz Transplantasyon

Has

ta s

ayıs

ı (m

ilyon

)

Türkiye’de son dönem böbrek yetmezliğinin prevalansı

19962001200220032004200520062007200820090

100200300400500600700800900

1000

109

314395 432 446

491578

740 756819

Mily

on n

üfüs

baş

ına

hast

a sa

yısı

Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri

Türkiye’de diyaliz hasta sayıları19

97

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri

Diyaliz hasta sayısı için 2015 yılına projeksiyon

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

Has

ta s

ayıs

ı

% 10

Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri

Kronik böbrek hastalığında ölümve kardiyovasküler olay riskleri

≥60 45-59

30-44

15-29

<150

1

2

34

5

67

1 1.21.8

3.2

5.9

Glomerüler filtrasyon hızı

Düzl

etilm

iş ö

lüm

ris

ki

≥60 45-59

30-44

15-29

<150

1

2

34

5

67

11.4

22.8

3.4

Glomerüler filtrasyon hızı

Düz

eltil

miş

KV

olay

ris

ki

Go AS, et al. N Engl J Med 2004;351:1296-305

Böbrek yerine koyma tedavisi altında olmayan ve serum kreatinin ölçümüyapılan 1.120.295 kişi - Ortanca izlem süresi 2.84 yıl

Kronik böbrek hastalığınınfarkındalığı: NHANES verileri

1999-2000 2001-2002 2003-2004 Tüm yıllar0

2

4

6

8

10

12

4.7

8.9 9.27.8

Fark

ında

lık (

%)

Plantinga LC, et al. Arch Intern Med 2008;168:2268-75

Evre 1-4 KBH’lı 2992 erişkin

Yeni hemodiyaliz hastalarındadiyabet ve hipertansiyon oranı

1997 2003 2005 2007 2008 200905

10152025303540

13.6

22.827.2 27.7

32.5

37.3

9.7

16.7

2523.1

26.8 27.6

Diyabet Hipertansiyon

(%)

Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri

Son Dönem Böbrek Yetmezliği

? CREDIT

Kronik Böbrek Hastalığı Erken Evre Böbrek

Yetersizliği

Yerel Etik Kurul onayı 15 Eylül 2005

Sağlık Bakanlığı Etik Kurul onayı 8 Mayıs 2006

TUBİTAK projesi tarihi 31 Ağustos 2005

TÜBİTAK destek onay tarihi 22 Mayıs 2006

Çocuk grubunu çalışmaya alma onayı 17 Nisan 2006

Saha ekibinin eğitim toplantısı 17 Haziran 2006

Genetik materyal toplama onayı 23 Haziran 2006

Laboratuvarın hazır hale gelmesi 10 Ağustos 2006

İlk deneğin çalışmaya alınması 14 Ağustos 2006

Saha çalışmasının tamamlanması Kasım 2008

CREDIT kilometre taşları

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Amaçlar

BİRİNCİL AMAÇ18 yaş üzerindeki bireylerde kronik böbrek hastalığı (KBH)prevalansını ülke genelinde ve cinsiyet, yaş, yerleşim yerive coğrafi bölge gibi alt gruplarda belirlemek.

İKİNCİL AMAÇKronik böbrek hastalığına eşlik eden hipertansiyon, diyabet,obezite, metabolik sendrom, dislipidemi ve hiperürisemisıklıklarını saptamak.

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Yöntemler - 1

Küme örneklem yöntemi ile seçilen 18 yaş üzeri 10.872birey çalışmaya alındı.

Farklı düzeylerde tabakalar (bölge, il, kent/kır) ve kotalar(yaş grupları, haneden alınan birey sayısı) uygulandı.

Gebelik saptanan 124 kadın çalışma dışı bırakıldı vedeğerlendirmeler 10.748 erişkinde yapıldı.

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Yöntemler - 2

Çalışmaya alınan illerin bulunduğu bölgeler, bu bölgelerdeki ve illerdeki bireylerin yaş ve cinsiyete göre dağılımları (2005 tahmini) dikkate alınarak, bölge ve illerdeki küme sayıları saptandı.

Üç büyük il (İstanbul, Ankara, İzmir) dışında her coğrafi bölgeden 2-5 il çalışmaya alındı.

Çalışma toplam 23 ilde gerçekleştirildi.

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

975

646

910

676

2073

9664502

Denek örneklem sayıları

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Yöntemler - 3

Her bireyden aşağıdaki veriler toplandı: Ayrıntılı tıbbi anket Vücut ağırlığı Uzunluk Vücut kitle indeksi Bel ve kalça çevresi Kan basıncı ölçümü (iki ölçümün ortalaması)

Daha sonra bireylere tetkik için gerekli koşullar (12 saat açlık gerektiği gibi) anlatılıp randevu verildi. Saha teknisyeni, hastadan kan ve idrar örneğini alıp, uygun koşullarda muhafaza ederek, anlaşmalı laboratuvara teslim etti. Laboratuvar tetkikleri taranan tüm hastalarda yapıldı.

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Laboratuvar tetkikleri

Açlık plazma glukoz düzeyi (Hekzokinaz) Lipid paneli (total kolesterol, LDL-kolesterol, HDL-kolesterol, trigliserid) Serum ürik asit düzeyi (Ürikaz)

KRONİK BÖBREK HASTALIĞI TANISI İÇİN

Tam idrar analizi (Multi-stick) Spot idrarda albümin düzeyi (Turbidometric) Spot idrarda kreatinin düzeyi (Alkalin pikrat) Serum kreatinin düzeyi (Alkalin pikrat)

EŞLİK EDEN HASTALIKLAR İÇİN

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Kronik böbrek hastalığı tanısı

Glomerüler filtrasyon hızı <60 ml/dk/1.73 m2

(kısa MDRD formülü ile)ve/veya

Mikroalbüminüri/albüminüri varlığı

186 x (serum kreatinin)-1.154 x (yaş)-0.203 x (kadın ise 0.742) x (siyah ise 1.210 )

KISA MDRD (ml/dk/1.73 m2)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Normoalbüminüri <30 mg/gr kreatininMikroalbüminüri 30-299 mg/gr kreatininMakroalbüminüri ≥300 mg/gr kreatinin

Kronik böbrek hastalığının evrelendirmesi

Evre Tanım GFH (ml/dk/1.73 m2)

Evre 0 Artmış risk ≥90 + MA/A yok

Evre 1 Böbrek hasarı(normal GFH ile birlikte) ≥90 + MA/A var

Evre 2 Hafif GFH azalması 60-89 + MA/A varEvre 3 Orta düzeyde GFH azalması 30-59Evre 4 Şiddetli GFH azalması 15-29

Evre 5 Son dönem böbrek yetmezliği <15

K/DOQI. Am J Kidney Dis 2002;39:S1-S266.

Eşlik eden hastalıkların tanısı

DİYABETES MELLİTUS Tanı almış olma Açlık plazma glukozu ≥126 mg/dl

HİPERTANSİYON Tanı almış olma Kan basıncı ≥140/90 mmHg

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

BOZULMUŞ AÇLIK GLUKOZU Açlık plazma glukozu 100-125 mg/dl

Eşlik eden hastalıkların tanısı

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

OBEZİTEVücut kitle indeksi ≥30 kg/m2 ObezVücut kitle indeksi 25-29.9 kg/m2 Fazla kilolu

ABDOMİNAL OBEZİTE (Bel Çevresi)Kadınlarda ≥88 cmErkeklerde ≥102 cm

DİSLİPİDEMİLipid düşürücü ilaç kullanımı veya lipid profili Total kolesterol >240 mg/dl LDL-kolesterol >130 mg/dl HDL-kolesterol <46 mg/dl (kadınlarda)

<40 mg/dl (erkeklerde) Trigliserid >150 mg/dl

Eşlik eden hastalıkların tanısı

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

METABOLİK SENDROMAmerican Heart Association (AHA) kriterleri(Aşağıdaki kriterlerden üç veya daha fazlasının varlığı) Artmış bel çevresi

Kadınlarda ≥88 cmErkeklerde ≥102 cm

Yüksek trigliserid düzeyi (≥150 mg/dl) Düşük HDL-kolesterol düzeyi

Kadınlarda <50 mg/dlErkeklerde <40 mg/dl

Yüksek kan basıncı (≥130/85 mmHg) Yüksek açlık glukozu (≥100 mg/dl)

HİPERÜRİSEMİSerum ürik asit düzeyi >6 mg/dl (kadınlarda)

>7 mg/dl (erkeklerde)

SONUÇLAR

DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER

Cinsiyet dağılımı

44.355.7 Erkek

Kadın

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Yaş dağılımı

<30 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 ≥ 800

500

1000

1500

2000

2500

3000

350019

02

2540

2196

1816

1594

573

127

Den

ek s

ayıs

ı

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Yaş ortalaması 40.5 ± 16.3 yıl

Yerleşim yerine göre dağılım

71.6

28.4

KentKır

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

SONUÇLAR

KRONİK BÖBREK HASTALIĞI

Serum kreatinin düzeyi

Kadın Erkek Genel0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

Seru

m k

reat

inin

(mg/

dl)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

0.8 ± 0.2

1.0 ± 0.3

p<0.001

0.9 ± 0.3

Yaş gruplarına göre serumkreatinin düzeyi

<30 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 ≥800

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.20.

7600

0000

0000

001

0.77

0000

0000

0000

1 0.79 0.

85

0.86 0.91

0.910.95 0.99

1

1.06

1.05 1.09

1.11

Kadın Erkek

Seru

m k

reat

inin

(m

g/dl

) p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Glomerüler filtrasyon hızı (MDRD)

Kadın Erkek Genel0

20

40

60

80

100

120

GFH

(ml/d

k/1.

73 m

2)

89.6 ± 19.9 94.2 ± 21.6

p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

91.8 ± 20.9

Yaş gruplarına göre glomerüler filtrasyon hızı (MDRD)

<30 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 ≥800

20

40

60

80

100

12010

3

93

87

79 74

68 65

107

96

89

83 80 75 71

Kadın Erkek

GFH

(ml/d

k/1.

73 m

2)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Mikro ve makroalbüminüri prevalansları

Mikroalbüminüri Makroalbüminüri0

2

4

6

8

10

12

14

10.2

2

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Cinsiyete göre mikro ve makroalbüminüri prevalansları

Mikroalbüminüri Makroalbüminüri0

2

4

6

8

10

12

14

11.4

2.1

8.9

1.8

KadınErkek(%

)

p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Yaş gruplarına göre mikro ve makroalbüminüri prevalansları

<30 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 ≥800

5

10

15

20

25

30

8.2 7 8.9 11.617.6 19.3

241.5 1

1.83.1

3.43.4

4

Mikroalbüminüri Makroalbüminüri

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Türkiye’de kronik böbrek hastalığı prevalansı

Kadın Erkek Genel0

5

10

15

20

25

18.4

12.8

15.7

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Yaş gruplarına göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

<30 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 ≥ 800

10

20

30

40

50

60

10 8.512.6

18.2

32.7

41.3

54.7

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Yerleşim yerine göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Kent Kır0

5

10

15

20

15.216.8

(%)

p=0.049

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Bölgelere göre kronik böbrekhastalığı prevalansı

Marmar

aEg

e

Karad

eniz

Akden

iz

İç Ana

dolu

Doğu

A

nado

lu

Güney

doğu

Ana

dolu

0

5

10

15

20

2519.7

13.816.1

11.7 12.6 14.218.6

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Evrelere göre kronik böbrekhastalığı prevalansı

Evre 1 Evre 2 Evre 3 Evre 4 Evre 50

1

2

3

4

5

65.43 5.15

4.67

0.27 0.15

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

300.000 hasta 69.815 (% 0.15)

400.000 hasta 125.667 (% 0.27)

5.300.000 hasta 2.396.985 (% 5.15)

5.900.000 hasta 2.527.307 (% 5.43)

GFH EVRE 415-29 ml/dk/1.73 m2

7.600.000 hasta 2.173.577 (% 4.67)

GFH EVRE 330-59 ml/dk/1.73 m2

GFH EVRE 260-89 ml/dk/1.73 m2

GFH EVRE 1>90 ml/dk/1.73 m2

GFH EVRE 5<15 ml/dk/1.73 m2

Türkiye’de kronik böbrek hastalığı prevalansı ABD - 2002 TÜRKİYE - 2009

18 yaşın üstündeki popülasyon: 46.543.409

ERİŞKİNLERDE KRONİK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANSI % 15.7

TÜRKİYE’NİN BÜYÜK SORUNU

TÜRKİYE’DE 7.317.315 ERİŞKİN KRONİK BÖBREK HASTASI VAR

HER 6-7 ERİŞKİNDEN BİRİSİ KRONİK BÖBREK HASTASI

TÜRKİYE’DE 2.369.059 ERİŞKİNDEEVRE 3-5 KRONİK BÖBREK HASTALIĞI VAR

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

HER 20 ERİŞKİNDEN BİRİSİNDE KRİTİK GFH AZALMASI VAR

Son Dönem Böbrek Yetmezliği60.000

Kronik Böbrek Hastalığı 7.500.000

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

SONUÇLAR

EŞLİK EDEN HASTALIKLAR - DURUMLAR

Kronik böbrek hastalığı ile ilişkili risk faktörlerinin sıklığı

Diyabe

t

Hiperta

nsiyo

n

Obezit

e

Abdom

inal o

bezit

e

Dislipi

demi

Metab

olik s

endr

omSiga

ra0

1020304050607080

12.7

32.7

20.1

32.1

76.3

31.3 35.2

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Kadın Erkek Genel0

10

20

30

40

50

35.7

29.4

32.7

(%)

Hipertansiyon prevalansı

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Yaş gruplarına göre hipertansiyon prevalansı

19-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 ≥ 800

20

40

60

80

100

8.520

35.9

58.3

73.879.3 82.7

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Yerleşim yerine göre hipertansiyon prevalansı

Kent Kır0

10

20

30

40

32.1 34

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p=0.063

Bölgelere göre hipertansiyon prevalansı

Marmara Eg

e

Akden

iz

İç Ana

dolu

Karade

niz

Doğu A

nado

lu

Güney

doğu

Anado

lu0

10

20

30

40

50

60

31.825.2

32.837.4

48.5

27.722.2

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Hipertansiyona göre mikro ve makroalbüminüri prevalansları

Mikroalbüminüri Makroalbüminüri0

5

10

15

20

14.5

3

7.9

1.5

Hipertansiyon var Hipertansiyon yok

(%)

p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Hipertansiyona göre serumkreatinin düzeyi

Hipertansiyon var Hipertansiyon yok0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

Seru

m k

reat

inin

(m

g/dl

) p<0.001

0.94 ± 0.420.88 ± 0.18

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Kan basıncı evrelerine göreserum kreatinin düzeyi

Optimal Normal Yüksek- Normal

Evre 1 HT

Evre 2 HT

Evre 3 HT

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

0.850000000000001

0.870000000000001

0.9 0.921.01

1.09

Seru

m k

reat

inin

(m

g/dl

)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Kan basıncı evrelerine göre glomerüler filtrasyon hızı

Optimal Normal Yüksek-

Normal

Evre 1 HT

Evre 2 HT

Evre 3 HT

0

20

40

60

80

100

12098.8 96.4

87.3 85.1 80.5 77.1

GFH

(m

l/dk/

1.73

m2)

p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Hipertansiyona göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Hipertansiyon var Hipertansiyon yok0

5

10

15

20

25

30

35

40

25.3

10.6

KBH

pre

vala

nsı (

%) p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Kan basıncı evrelerine göre kronik böbrek hastalığı

prevalansı

Optimal Normal Yüksek-

Normal

Evre 1 HT

Evre 2 HT

Evre 3 HT

05

10152025303540

9.9 10.4

17.421.6

30.533

KBH

pre

vala

nsı (

%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Kronik böbrek hastalığına göre hipertansiyon prevalansı

KBH var KBH yok0

10

20

30

40

50

60

70

56.3

31

Hip

erta

nsiy

on p

reva

lans

ı (%

)

p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre hipertansiyon prevalansı

Evre 0 Evre 1 Evre 2 Evre 3 Evre 4 Evre 50

20

40

60

80

100

31 34.8

55.1

79.8 82.692.3

Hip

erta

nsiy

on p

reva

lans

ı (%

)

p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Diyabet prevalansı

Kadın Erkek Genel0

5

10

15

20

14.3

10.912.7

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Yaş gruplarına göre diyabet prevalansı

<30 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 ≥800

5

10

15

20

25

30

35

40

3.45.5

12.5

23.7

33 34.6

29.6

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Yerleşim yerine göre diyabet prevalansı

Kent Kır0

2

4

6

8

10

12

14

16

13.111.5

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p=0.036

Bölgelere göre diyabet prevalansı

Marmara Eg

e

Akden

iz

İç Ana

dolu

Karade

niz

Doğu

Anado

lu

Güney

doğu

Anado

lu02468

1012141618

14.1 14 13.310.1

13.9

10.4 9.5

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Diyabete göre mikro ve makroalbüminüri prevalansları

Mikroalbüminüri Makroalbüminüri0

5

10

15

20

25

19.7

5.38.7

1.6

Diyabet var Diyabet yok

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Diyabete göre serum kreatinindüzeyi

Diyabet var Diyabet yok0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

Seru

m k

reat

inin

(m

g/dl

)

0.94 ± 0.44 0.88 ± 0.26

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Diyabete göre glomerülerfiltrasyon hızı

Diyabet var Diyabet yok0

20

40

60

80

100

120

GFH

(m

l/dk/

1.73

m2)

p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

80.0 ± 19.494.0 ± 20.9

Diyabete göre kronik böbrekhastalığı prevalansı

Diyabet var Diyabet yok0

5

10

15

20

25

30

35

40

32.4

13

KBH

pre

vala

nsı (

%)

p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Kronik böbrek hastalığına göre diyabet prevalansı

KBH var KBH yok0

5

10

15

20

25

30

35

26.6

10.1

Diy

abet

pre

vala

nsı (

%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre diyabet prevalansı

Evre 0 Evre 1 Evre 2 Evre 3 Evre 4 Evre 50

10

20

30

40

50

10.1

16.4

32.1 32.3

40.945.5

Diy

abet

pre

vala

nsı (

%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Obezite prevalansı(vücut kitle indeksine göre)

Kadın Erkek Genel0

5

10

15

20

25

30

24.6

15.5

20.1

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Abdominal obezite prevalansı

Kadın Erkek Genel0

10

20

30

40

50

60

46.7

17.3

32.1

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Yaş gruplarına göre obezite prevalansı

19-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 ≥800

5

10

15

20

25

30

35

40

5.9

18.2

28.7

35.531.6

27.8

18.8

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Yerleşim yerine göre obezite prevalansı

Kent Kır0

5

10

15

20

25

21.1

17.7

(%)

p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Bölgelere göre obezite prevalansı

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Marmara Eg

e

Akden

iz

İç Ana

dolu

Karade

niz

Doğu

Anado

lu

Güney

doğu

Anado

lu05

1015202530

22.418.2

14.9

23.919 17.6 18.4

(%)

p<0.001

Obeziteye göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Obezite var Obezite yok0

5

10

15

20

25

21.3

14.1

KBH

pre

vala

nsı (

%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Kronik böbrek hastalığına göre obezite prevalansı

KBH var KBH yok0

5

10

15

20

25

30

35

29.2

20

Obe

zite

pre

vala

nsı

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre obezite prevalansı

Evre 1 Evre 2 Evre 3 Evre 4 Evre 50

5

10

15

20

25

30

35

40

23.7

29.7

34.7

29.233.2

Obe

zite

pre

vala

nsı (

%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Metabolik sendrom prevalansı

Kadın Erkek Genel0

10

20

30

40

50

35.6

26.8

31.3

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Yaş gruplarına göre metabolik sendrom prevalansı

20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 ≥800

10

20

30

40

50

60

70

9.7

22.1

42

54.4 55.5 55.3

45.5

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Yerleşim yerine göre metabolik sendrom prevalansı

Kent Kır0

5

10

15

20

25

30

35

40

32.229.3

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p=0.007

Bölgelere göre metabolik sendrom prevalansı

Marmar

aEg

e

Akden

iz

İç Ana

dolu

Karad

eniz

Doğu

Anado

lu

Güney

doğu

Ana

dolu

05

10152025303540 34

2631.1 33.6 35.4

27.323

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Metabolik sendroma göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Metabolik sendrom var Metabolik sendrom yok0

5

10

15

20

25

30

21.9

12.3

KBH

pre

vala

nsı

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Kronik böbrek hastalığına göre metabolik sendrom prevalansı

KBH var KBH yok0

10

20

30

40

50

60

46

29.8

MS

prev

alan

sı (%

)

p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre metabolik sendrom prevalansı

Evre 1 Evre 2 Evre 3 Evre 4 Êvre 50

10

20

30

40

50

60

70

80

31.1

51.457

68.2 66.3

MS

prev

alan

sı (%

)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Dislipidemi prevalansı

T. Koles-terol ↑

LDL-K ↑ HDL-K ↓ Trigliserid ↑0

10

20

30

40

50

60

38.2

28.2

53.4

3734.4

25.7

48.3 49.6

36.4

27

50.9

43.2

Kadın Erkek Genel

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Yaş gruplarına göre dislipidemi prevalansı

20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 ≥80 Genel0

102030405060708090

100

60.8

76.184.5

90 87.6 86.8 8576.3

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Yerleşim yerine göre dislipidemi prevalansı

Kent Kır0

20

40

60

80

100

76.9 74.9

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p=0.031

Bölgelere göre dislipidemiprevalansı

Marmara Eg

e

Akden

iz

İç Ana

dolu

Karade

niz

Doğu A

nado

lu

Güney

doğu

Anado

lu0

20

40

60

80

100

74.582.8

73.4 76.2 79.7 83.1

61.3

(%)

p<0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Dislipidemiye göre kronik böbrek hastalığı prevalansı

Dislipidemi var Dislipidemi yok0

5

10

15

20

16.9

11.3

KBH

pre

vala

nsı (

%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Kronik böbrek hastalığına göre dislipidemi prevalansı

KBH var KBH yok0

20

40

60

80

100

83.475.8

Dis

lipid

emi p

reva

lans

ı (%

)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre dislipidemi prevalansı

Evre 1 Evre 2 Evre 3 Evre 4 Evre 50

20

40

60

80

100

74.384.2

92.687.5 91.7

Dis

lipid

emi p

reva

lans

ı (%

)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Serum ürik asit düzeyi

Kadın Erkek Genel0

1

2

3

4

5

6

Seru

m ü

rik

asit

düz

eyi

(mg/

dl)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

3.86 ± 1.19

5.05 ± 1.274.45 ± 1.37

Sigara içme alışkanlığı

İçmemiş Bırakmış İçiyor0

10

20

30

40

50

60

55.6

9.3

35.2

(%)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Kronik böbrek hastalığı için bağımsız

risk faktörleri: Lojistik regresyon analizi

OR % 95 CI PMarmara (ref. İç Anadolu) 1.74 1.42-2.12 <0.001Güneydoğu Anadolu (ref. İç Anadolu) 1.96 1.48-2.62 <0.001Kırsal yerleşim 1.23 1.06-1.42 0.006Kadın cinsiyet 1.42 1.23-1.64 <0.001Yaş 1.02 1.01-1.03 <0.001Egzersiz yapma alışkanlığı 0.83 0.71-0.96 0.011Kalp hastalığı öyküsü 1.30 1.02-1.64 0.031Hipertansiyon 1.43 1.21-1.69 <0.001Diyabetes mellitus 1.74 1.45-2.08 <0.001

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

SonuçlarTürkiye’de erişkinlerde KBH prevalansı % 15.7’dir. Her 6-7 erişkinden birinde farklı evrelerde böbrek hastalığı ve her 20 erişkinden birinde kritik GFH azalması (<60 ml/dk) vardır.

Böbrek hastalığı açısından risk oluşturan komorbid durumlarınsıklığı yüksektir.

Hipertansiyon % 32.7 Diyabetes mellitus % 12.7 Obezite % 20.1 Abdominal obezite % 32.1 Metabolik sendrom % 31.3 Aktif sigara kullanımı % 35.2

Komorbid hastalığı veya durumu olanlarda KBH sıklığı anlamlıolarak daha yüksektir.

Bu sonuçlar kronik böbrek hastalığının Türkiye’de önemli birhalk sağlığı sorunu olduğunu göstermektedir.

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Prof. Dr. Gültekin Süleymanlar Prof. Dr. Kamil SerdengeçtiProf. Dr. Tevfik EcderProf. Dr. Kenan AteşProf. Dr. Turgay ArınsoyProf. Dr. Cengiz UtaşProf. Dr. Mehmet Emin YılmazProf. Dr. Ali BaşcıProf. Dr. Bülent AltunDoç. Dr. Mehmet Rıza AltıparmakDoç. Dr. Mutlu Hayran Doç. Dr. Oktay Özdemir

YÜRÜTME KURULU

Türk Nefroloji Derneği TÜBİTAKT.C. Sağlık BakanlığıFresenius Medical CareEczacıbaşı İlaç Pazarlama

FİNANSÖRLER

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması