SŁOWNIKI

Podstawowe słowniki języka polskiego to:

• Słownik ortograficzny

• Słownik języka polskiego

• Słownik poprawnej polszczyzny

• Słownik frazeologiczny

• Słownik synonimów

• Słownik antonimów

• Słownik wyrazów obcych

wyrazy:

•synonimy

= wyrazy bliskoznaczne (różne wyrazy o podobnym znaczeniu)

•antonimy = wyrazy przeciwstawne

SŁOWNIK ORTOGRAFICZNY

Zawiera wyrazy języka polskiego,

których pisownia może przysporzyć kłopotów.

Podaje informacje o:

• pisowni wyrazów w podstawowych formach gramatycznych i w odmianie

• zasadach ortograficznych pisowni polskiej

• zasadach odmiany wyrazów w języku polskim

na przykład:

• pszczoła -czole, -czołę, czół

• roz•chwiać -chwieję, chwieją; -chwiej•cie; -chwiali a. chwieli

SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO

Zawiera wyrazy, których używamy,

porozumiewając się po polsku

Podaje informacje o:

• pisowni, wymowie i odmianie wyrazów

• znaczeniach

• związkach frazeologicznych, w które wchodzą

• sposobach użycia

• źródle zapożyczenia przy wyrazach obcego pochodzenia

na przykład:

• jowialny ~lni, ~lniejszy <o humorze: pogodny, dobroduszny; o człowieku: odznaczający się takim humorem, pogodnym usposobieniem>: J. staruszek. J. sposób bycia. J. dowcip. (łc.)

SŁOWNIKPOPRAWNEJ POLSZCZYZNY

Zawiera te wyrazy języka polskiego, których właściwe używanie

może sprawiać kłopoty

Podaje informacje o:

• właściwym znaczeniu wyrazu

• poprawnych formach gramatycznych

• poprawnym brzmieniu wyrazu

i wymowie

• właściwym użyciu w zdaniu

• formach niepoprawnych,

których należy się wystrzegać

na przykład:

• monument [wym. monument, nie monumęt] m IV, D. momumentu, lm M. monumenty (nie: monumenta), książk. <pomnik, obelisk>: Monument w środku miasta. Postawić monument. • Błędnie w zn. ‛świadectwo czegoś’. Np.: Monument kultury, sławy.

Objaśnienia skrótów

rodzaj

monument – m IV, grupa deklinacyjna

D. monumentu, lm M. monumenty

przypadek przypadek liczba

SŁOWNIK FRAZEOLOGICZNY WSPÓŁCZESNEJ POLSZCZYZNY

Zawiera funkcjonujące we współczesnym

języku polskim stałe związki frazeologiczne

Podaje informacje o:

• znaczeniu związku frazeologicznego

• poprawnych sposobach użycia go w zdaniu

• występowaniu tego związku w literaturze

na przykład:

10. trafić z deszczu pod rynnę <znaleźć się w sytuacji gorszej niż poprzednia>: Należy współczuć temu trzynastoletniemu chłopcu. Wzięty z domu dziecka trafił z deszczu pod rynnę. Życie Literackie 1986/23/11

SŁOWNIK WYRAZÓW BLISKOZNACZNYCH

zawiera zestawy wyrazów,

których znaczenia są podobne

Podaje informacje o tym:

● jakimi innymi wyrazami można zastąpić dany wyraz

• w jakich wypadkach można użyć wyrazu bliskoznacznego (w jakim kontekście)

na przykład:

• piorun: Piorun uderza, bije, trzaska. Pioruny walą. Burza z piorunami; grom: Grom uderzył w drzewo; błyskawica: Błyskawica zygzakowata. Błyskawica rozdziera niebo; wyładowanie atmosferyczne. Por. burza

SŁOWNIK ANTONIMÓW

zawiera takie pary wyrazów występujące w języku polskim,

które znaczeniowo są dla siebie przeciwieństwami

(wyrazy kontrastujące znaczeniem)

Podaje:

• wyrazy przeciwstawne parami

• wyrazy bliskoznaczne do każdego z antonimów; tzw. gniazda wyrazowe

na przykład:

letni • skwarny, ciepły,

upalny, tropikalny, gorący, rozżarzony • południowy, równikowy • bezchmurny, pogodny, słoneczny

zimowy• chłodny, zimny, wychłodzony, mroźny, srogi, surowy • polarny, północny, podbiegunowy • chmurny, zacieniony, cienisty, bezsłoneczny

SŁOWNIK WYRAZÓW OBCYCH

zawiera wyrazy używane w języku polskim ale pochodzące

z innych języków

Podaje informacje o tym:• co oznacza dany wyraz

• jak go odmieniać

• jak go używać w zdaniu

• pochodne formy gramatyczne i ich znaczenie

• z jakiego języka pochodzi ten wyraz i co tam oznacza

na przykład:

katedra stół, pulpit wykładowcy, stanowisko profesora na wyższej uczelni w określonej dyscyplinie; kościół diecezjalny w siedzibie biskupa; tum. // katedralny. - gr. kathedra ‛krzesło’