View
1
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
MAKROEKONOMIA 2 Wykład 12. Konsumpcja w badaniach
empirycznych. Równoważność ricardiańska.
dr Dagmara Mycielska
dr hab. Joanna Siwińska - Gorzelak
Plan wykładu
• Wyjście poza podstawowe modele konsumpcji…
• Konsumpcja w badaniach empirycznych.
• Hipoteza neutralności (równoważności) ricardiańskiej.
2
Pokusa natychmiastowej gratyfikacji
• Teorie od Fishera do Friedmana zakładają, że
konsumenci są racjonalni i dążą do zmaksymalizowania
użyteczności. Ale czy konsumenci rzeczywiście są
racjonalni?
• Konsumenci sami przyznają, że nie podejmują decyzji
racjonalnie.
• W wielu badaniach ponad połowa konsumentów
przyznaje, że nie oszczędza wystarczająco dużo na
poczet przyszłej emerytury.
• David Laibson: Pokusa „natychmiastowej gratyfikacji” –
konsumenci wola natychmiastową przyjemność, niż
(nawet) dużo większą użyteczność dóbr w przyszłości,
• http://www.nber.org/reporter/fall05/laibson.html
3
Pokusa natychmiastowej gratyfikacji
1. Czy wolisz
(A) czekoladę dzisiaj
czy
(B) dwie czekolady jutro?
2. Czy wolisz
(A) czekoladę za 100 dni
czy
(B) dwie czekolady za 101 dni?
W badaniach, większość odpowiedziała (A) na pytanie 1. i
(B) na pytanie 2.
4
Konsumpcja w badaniach
ekonometrycznych • Olbrzymia ilość badań.
• Wahania konsumpcji są mniejsze niż wahania dochodu
bieżącego.
• Konsumpcja i dochód w ciągu życia są rosnące, aż do
osiągnięcia pewnego wieku (ok. 40-50 lat), potem
zaczynają maleć.
• Dużo badań pokazuje, że konsumenci nie zachowują się
zgodnie z LCH i PIH.
• Na przykład: Parker J. (1999) „ The reaction of household
consumption to predictable changes in social security taxes”,
American Economic Review, nr 89(4), s. 959-973
5
Parker (1999)
• Zgodnie z PIH, oczekiwane zmiany dochodu nie mają
wpływu na konsumpcję.
• Dane dla gospodarstw domowych, USA, 1980-1993.
• Badany był wpływ w pełni oczekiwanych zmian dochodu
(podatek Social Security).
6
Parker (1999)
• Podatek Social Security: 7% aż do osiągnięcia pewnego,
maksymalnego dochodu.
• Dwa źródła zmian:
• Zapowiadane zmiany w stopie opodatkowania
• Kiedy gospodarstwo domowe osiąga maksymalny poziom
opodatkowanego dochodu płaca wzrasta, bo podatek SS nie jest
odprowadzany.
• Hipoteza zerowa: konsumpcja nie powinna reagować na
te w pełni przewidywalne zmiany
• Wynik: konsumpcja silnie reaguje na te zmiany;
konsumpcja nie jest wyrównywana przez konsumentów.
7
Browning i Collado (2001)
Browning, Collado (2001) „The response of expenditures
to anticipated income changes: Panel Data Estimates”
AER, nr 91(3)
• Większość hiszpańskich pracowników dostaje
automatyczny bonus w czerwcu i grudniu.
• Ścieżki konsumpcji dla pracowników dostających bonus
oraz tych, którzy go nie dostają, są nie do odróżnienia.
• Zmiany dochodu badane przez Parkera są małe, więc
brak wygładzenia konsumpcji powoduje małą stratę
użyteczności. Zmiany badane przez Browining i Collado
są duże i odejście od wyrównywania konsumpcji
spowoduje duże zmiany użyteczności.
8
Hipoteza neutralności ricardiańskiej
• Zgodnie z tradycyjnym podejściem obniżeniu podatków i
wzrostowi deficytu budżetowego towarzyszy wzrost
konsumpcji, ponieważ rośnie dochód rozporządzalny
gospodarstw domowych.
• Alternatywne podejście, zwane
równoważnością/neutralnością ricardiańską, kwestionuje
ten wniosek.
• Racjonalny i patrzący w przyszłość konsument rozumie,
że bieżące zadłużanie się rządu oznacza wzrost
podatków w przyszłości. Konieczność spłaty zadłużenia
rządu po prostu przesuwa się w czasie. A jak to wpływa
na konsumpcję?
9
Hipoteza neutralności ricardiańskiej -
intuicja Wyobraźmy sobie, że wydatki rządowe pozostają
niezmienione, ale rząd redukuje podatki. Czy planowana
konsumpcja musi ulec zmianie?
• Dzisiejszy dochód do dyspozycji rośnie, ale jednocześnie
obniża się oczekiwany dochód do dyspozycji w
przyszłości.
• Racjonalni konsumenci spodziewając się wzrostu
podatków w przyszłości, nie zwiększą bieżącej
konsumpcji, tylko oszczędności (tymczasowy wzrost
dochodu do dyspozycji zwiększy oszczędności).
• Obniżka podatków nie ma wpływu na całkowity dochód do
dyspozycji (sumę bieżącego i przyszłych okresów), a więc
nie ma wpływu na wielkość konsumpcji!
10
Hipoteza neutralności ricardiańskiej
• Dla danego poziomu (i rozłożenia w czasie) wydatków
rządowych, sposób finansowania tych wydatków nie ma
znaczenia: konsumpcja i całkowite oszczędności
pozostają bez zmian.
• Finansowanie wydatków publicznych podatkami i
finansowanie długiem są równoważne, bo finansowanie
długiem wyłącznie „przesuwa” podatki na przyszłość.
11
Hipoteza neutralności ricardiańskiej
•
12
Hipoteza neutralności ricardiańskiej
•
13
Hipoteza neutralności ricardiańskiej w
badaniach
14
Hipoteza neutralności ricardiańskiej w
badaniach • Kolasa i Liberda (2015), „Determiants of saving in Poland:
Are they different from those of other OECD countries?”,
Eastern European Economics, nr 53(2), s/ 124-148
15
Hipoteza neutralności ricardiańskiej w
badaniach
16
Hipoteza neutralności ricardiańskiej w
badaniach
17
Podsumowanie
• Keynes: konsumpcja zależy przede wszystkim od
bieżącego dochodu.
• Nowsze teorie: konsumpcja również zależy od:
• oczekiwanego przeszłego dochodu
• bogactwa
• stopy procentowej
• Wątpliwości: znaczenie ograniczeń płynności i czynników
psychologicznych.
18
Koniec
Dziękuję i zapraszam za tydzień!
19
Recommended