Pozostałości substancji niepożądanych w żywności i paszach ...Szkolenie pracowników...

Pozostałości substancji niepożądanychw żywności i paszach

- ocena zagrożeń

Andrzej Posyniak, Krzysztof Niemczuk

PIWet-PIB Puławy

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Substancje niepożądane w żywności i paszach

Substancje anaboliczne

• hormonalne

• β-agonistyczne

Antybiotyki

i inne leki weterynaryjne

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Substancje niepożądane w żywności i paszach

Środki ochrony roślin

Polichlorowane bifenyle

Dioksyny

Metale toksyczne

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Substancje niepożądane w żywności i paszach

Mikotoksyny

Wielopierścieniowe

węglowodory aromatyczne

(WWA)

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Zafałszowanie pasz melaminą

C3 H6 N6

Zafałszowanie zawartości białka w paszach

melamina w karmie dla psów i kotów

melamina w paszy dla trzody chlewnej

melamina w paszy dla drobiu

melamina w paszy dla ryb

Obowiązek badania pasz na obecność melaminy

obowiązek kontrolowania komponentów

importowanych z Chin i Azji południowo-

wschodniej

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Chloramfenikol w paszach

Anemia aplastyczna u dzieci, genotoksyczność, mutagenność

Zakaz stosowania w praktyce weterynaryjnej

W 2013 r do Europy, w tym również do Polski, jako dodatek paszowy dostarczono preparat enzymatyczny z chloramfenikolem

Wykryto chloramfenikol w paszach i tkankach zwierząt

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

System laboratoriów urzędowych

Krajowe Laboratorium

Referencyjne

PIWet-PIB w Puławach

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

System laboratoriów urzędowych

Laboratoria

Zakładów Higieny Weterynaryjnej

Krajowe Laboratorium

Referencyjne

PIWet-PIB w Puławach

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

System laboratoriów urzędowych

Unijne Laboratoria Referencyjne

Krajowe Laboratorium

Referencyjne

PIWet-PIB w Puławach

Laboratoria

Zakładów Higieny Weterynaryjnej

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Obowiązki i zadania Krajowego Laboratorium Referencyjnego

Opracowywanie nowych procedur badawczych

Szkolenie pracowników laboratoriów terenowych

i wdrażanie opracowanych procedur i instrukcji

Przygotowywanie materiałów referencyjnych

i organizowanie badań biegłości

Udział w badaniach biegłości organizowanych przez EURL

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Obowiązki i zadania Krajowego Laboratorium Referencyjnego

Opracowywanie i organizacja programów kontrolnych

Weryfikacja wyników niezgodnych i informowanie

odpowiednich służb o występujących zagrożeniach

Ocena ryzyka wynikającego z występowania

substancji niepożądanych

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

WYSTĘPOWANIE POZOSTAŁOŚCI SUBSTANCJI NIEPOŻĄDANYCH

KONTROLA PROWADZONA ZGODNIE Z DECYZJĄ 96/23/WE

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Wyniki kontroli pozostałości substancji niepożądanych (2014 r.)

Odsetek wyników niezgodnych (2011-2014 r.)

Wykrywane substancje niepożądane (2014 r.)

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Pozostałości antybiotyków i innych substancji

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Pozostałości antybiotyków w żywności

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Najczęściej wykrywane grupy antybiotyków

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Antybiotyki w systemach dozujących wodę na fermach

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Sulfonamidy w miodzie (2005 – 2014 r.)

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Najczęściej używane antybiotyki

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Barwniki w rybach (2003 - 2014 r.)

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Źródła skażenia zwierząt łownych ołowiem

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Źródła skażenia zwierząt łownych ołowiem

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Skażenie ołowiem zwierząt łownych

Warmia i Mazury Regiony przemysłowe

Skażenie ołowiem zwierząt łownych po uwzględnieniu wtórnego skażenia po odstrzale

Warmia i Mazury Regiony przemysłowe

Ocena narażenia na ołów po spożyciu mięsa zwierząt łownych

184%

2%

301%

4%0%

50%

100%

150%

200%

250%

300%

%BMDL01 %BMDL01 po odrzuceniu wartościodstających, wskazujących na wtórne

zanieczyszczenie tuszy

Warmia i Mazury

Regiony Przemysłowe

OCENA WYSTĘPOWANIA WWA W ŻYWNOŚCI

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Źródła skażenia żywności:

Zanieczyszczenie środowiska – migracja WWA do żywności z powietrza, gleby i wody;

Przemysłowe i domowe metody przygotowania żywności związane z obróbką termiczną tj. wędzenie, grillowanie, smażenie i suszenie.

Rozporządzenie nr 835/2011 wprowadza nowe limity dla WWA m.in. w mięsie wędzonym i produktach mięsnych wędzonych

oraz w wędzonych rybach i produktach rybołówstwa

Źródła narażenia na WWA

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Nowe limity dla benzo-a pirenu i sumy WWA

od 0.1.09.2012 r. od 01.09.2014 r.

μg/kg

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Przekroczenia zawartości benzo-a-pirenui sumy WWA po tradycyjnym wędzeniu

Stare limity

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Przekroczenia zawartości benzo-a-pirenui sumy WWA po tradycyjnym wędzeniu

Stare limity Nowe limity

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Działanie ochronne osłonek stosowanych do wędlin

Stosowanie osłonek do wędlin

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Działanie ochronne osłonek stosowanych do wędlin

Stosowanie osłonek do wędlin Spełniane limity

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Wpływ techniki wędzenia na zawartość WWA (Próbki spełniające nowe limity)

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Wpływ drewna używanego do wędzenia na zawartość WWA (Próbki spełniające limity)

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

OCENA WYSTĘPOWANIA DIOKSYNW PASZACH I ŻYWNOŚCI

Badania prowadzone są w Zakładzie Radiobiologii PIWet-PIB

Kierownik: prof. dr hab. J. Piskorska-Pliszczyńska

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Występowanie dioksyn w paszach i materiałach paszowych (2006 – 2014 r.)

Występowanie dioksyn w paszach i materiałach paszowych (2006 – 2014 r.)

Występowanie dioksyn w mięśniach zwierząt (2009 – 2014 r.)

Występowanie dioksyn w mięśniach zwierząt (2009 – 2014 r.)

Występowanie dioksyn w rybach bałtyckich (2006 – 2014 r.)

Występowanie dioksyn w rybach bałtyckich (2006 – 2014 r.)

Tolerowana tygodniowa dawka dioksyn po spożyciu ryb bałtyckich

Gatunek ryby Spożycie ryb bałtyckich

Dziecko (25 kg) Dorosły (70 kg)

Łosoś 37,9 g 106,2 g

Szprot 58,0 g 162,5 g

Śledź 78,7 g 220,2 g

*Struciński P., Piskorska-Pliszczyńska J., Maszewski S., Góralczyk K., Warenik-Bany M.,

Mikołajczyk S., Czaja K., Hernik A., Ludwicki J.K.: PCDD/Fs and DL-PCBs intake

from fish caught in Polish fishing grounds in the Baltic Sea – Characterizing the risk

for consumers, Environment International, 2013, 56, 32–41 (IF: 6,248).

Zabezpieczenie przed występowaniem pozostałości substancji niepożądanych

Dobra praktyka weterynaryjna i hodowlana• przestrzeganie czasów karencji

• stosowanie leków zgodnie z ich wskazaniami

Umiejętna kontrola pozostałości• wiedza epidemiologiczna

• ustalenia międzynarodowe

• wybór miejsc pobrania próbek

Praktyka laboratoryjna• laboratoria: kompetencje i dyspozycyjność

• metody: skryning, potwierdzenia

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Krajowe Laboratoria Referencyjne, w których wykonywana jest kontrola substancji

niepożądanych

Zakład Farmakologii i Toksykologii PIWet-PIB

Kierownik: prof. dr hab. J. Żmudzki, prof. dr hab. A. Posyniak

Badania: leki weterynaryjne, hormony, pestycydy, WWA,

metale, mikotoksyny

Zakład Radiobiologii PIWet-PIB

Kierownik: prof. dr hab. J. Piskorska-Pliszczyńska

Badania: dioksyny

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015

Dziękuję za uwagę!

III Kongres Nauk Rolniczych, Warszawa, 10.09.2015