จังหวัดระนอง- Ranong Provinceranong.go.th/wpmqa/pdf/travel.doc · Web...

คมอกระบวนการสงเสรมดานการทอง

เทยวจงหวดระนองระนอง :Rest, Relax, Revitalizationจงหวดเลกๆ ทซอนตวอยในออมกอดแหงภผาและปาอนสมบรณ เมองแหงการพกผอน ฟนฟสขภาพ นำาแรธรรมชาต อากาศด อาหารอรอย

2

จงหวดระนอง

1

คำานำา

จงหวดระนองมแหลงทองเทยวทหลากหลาย ทงแหลงทองเทยวตามธรรมชาต ไดแก ทะเล เกาะแกง ปาเขาลำาเนาไพรและนำาตก แหลงทองเทยวทางวฒนธรรมประเพณและวถชวตของประชาชน แหลงทองเทยวทางประวตศาสตร รวมทงแหลงทองเทยวทมนษยไดสรางขน จงหวดระนองจงไดกำาหนดวสยทศนและยทธศาสตรเปนเมองทองเทยวเชงสขภาพ และรฐบาลมนโยบายเรงสรางความเชอมนใหแกนกทองเทยว และเพมความสามารถในการแขงขนเพอสรางระบบเศรษฐกจใหมความเขมแขงและนำารายไดจากการทองเทยวมาพฒนาประเทศ ดงนนการจดทำาคมอกระบวนการสงเสรมการทองเทยวของจงหวดระนอง จงเปนโอกาสในการสรางทศทางการพฒนาการทองเทยวรวมกน

จากการศกษาขอมลเอกสาร การจดใหมสวนรวมของภาคทเกยวของในทกภาคสวน จงมนใจไดวาขอมลตาง ๆ ทปรากฏในคมอฉบบนจะเปนทศทางทเหมาะสมในการพฒนาการทองเทยวของจงหวดระนอง ตลอดจนกลไกดานการจดการทนำาเสนอไวจะเปนสวนสำาคญในการพฒนาการทองเทยวตามเปาหมายใหสมฤทธผล แตความสำาเรจดงกลาวยอมตองอาศยการผลกดนและการบรณาการการทำางานรวมกนอยางมเอกภาพทตอเนอง จงจะสามารถใหการขบเคลอนดานการทองเทยวของจงหวดระนองเปนจรงตอไป

สำานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดระนอง

2

สารบาญ

หนา

คำานำา ก

สารบาญ ข

กระบวนการสงเสรมดานการทองเทยวจงหวดระนอง 1หลกการและเหตผล 1วตถประสงค 3ผลทคาดวาจะไดรบ 3คำาจำากดความ 4Work Flow 5

กระบวนการประเมนศกยภาพดานการทองเทยว 9ความเชอมโยงของยทธศาสตร 9รปแบบการวเคราะหศกยภาพดานการทองเทยว 10

3

กระบวนการศกษาความตองการของตลาด 13แนวคดระบบจดหมายปลายทางทองเทยว 13แนวคดวงจรชวตของจดหมายปลายทางทองเทยว (The Destination Life Cycle)

15

แนวคดการศกษาอปสงคทองเทยว (Demand Analysis)

16

แนวคดพฤตกรรมนกทองเทยว 16

กระบวนการกำาหนดผลตภณฑทจะสงเสรม 24ระบบการทองเทยว (Tourism System) 24ขดความสามารถในการรองรบการทองเทยว 25การกำาหนดรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยว 27แนวคดเกยวกบการฝกอบรมเชงปฏบตการ 37แนวคดทางการตลาด (Marketing Concept) 42

กระบวนการวเคราะหองคความรทจะสงเสรม 50องคความร (Knowledge) 50ประเภทขององคความร (Knowledge Types) 50การจดการองคความร (Knowledge Management : KM)

51

หนา

การเชอมโยงองคความรแบบ Explicit Knowledge และ Tacit Knowledge

51

วงจรการจดการองคความร (Cyclic Model of KM)

53

การพฒนาการจดการองคความร (KM Development)

54

4

กระบวนการดำาเนนการสงเสรมตามผลตภณฑ 56ทมาของขอเสนอโครงการ 56หวขอหลกของการเขยนขอเสนอโครงการ 58เอกสารขอเสนอโครงการ (Project Proposal) 58

กระบวนการตดตามและประเมนผล 63ประเภทของการประเมนผลในระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร

64

รปแบบการประเมนผลจำาแนกตามหนวยงาน 67

ภาคผนวก 69

5

สารบาญภาพ

ภาพท หนา

1 แสดงความเชอมโยงขงยทธศาสตรระดบตาง ๆ 92 แสดงระบบจดหมายปลายทางการทองเทยว 133 แสดงวงจรชวตจดหมายปลายทางทองเทยว 154 แสดงขดความสามารถในการรองรบการทองเทยว 265 แสดงกระบวนการวเคราะหความตองการในการฝก

อบรม39

6 แสดงกระบวนการวเคราะหงาน 407 แสดงองคประกอบของสวนประสมทางการตลาด 438 แสดงภาพความสมพนธระหวางขอมล ขาวสาร และ

องคความร50

9 แสดง Core Competency is Linked to Explicit and Tacit Knowledge

52

10 แสดงวงจรการจดการองคความร 5411 แสดงทมาของขอเสนอโครงการ 5712 แสดงหลกประสทธผล 6013 แสดงหลกประสทธภาพ 6114 แสดงหลกความพรอมของการนำาไปปฏบต 6215 แสดง Logic Model กระบวนการตดตามและ

ประเมนผล64

1

กระบวนการสงเสรมดานการทองเทยวจงหวดระนอง

1. หลกการและเหตผลนโยบายการสงเสรมการทองเทยวเปนนโยบายดานเศรษฐกจ

ซงมผลกระทบตอวถการดำารงชวตของประชาชน มผลตอการพฒนาประเทศและเสรมสรางความอยดกนดแกประชาชนโดยทวไป การทองเทยวเปนอตสาหกรรมภาคบรการ (Service Industry) ทมองคประกอบซงจบตองได (Tangible Elements) เชน ผลตภณฑการทองเทยว และการบรการตาง ๆ เชน โรงแรม รสอรท ธรกจทใหบรการดานการพกผอนหยอนใจและการขนสง นอกจากนการทองเทยวยงมองคประกอบซงจบตองไมได (Intangible Elements) เชน การพกผอนหยอนใจ วฒนธรรม การผจญภย และประสบการณจรง การทองเทยวมมลคาและนยสำาคญทางเศรษฐกจ และเปนหนงในบรรดาอตสาหกรรมทใหญทสดของโลก เปนภาคธรกจทสงผลเปนทวคณ ไปยงธรกจในภาคสวนอน ๆ ของระบบเศรษฐกจอยางมากมาย ทงยงเปนสวนชวยสงเสรมการพฒนาประเทศ ทำาใหสงคมดขน โดยเออประโยชนดานสงคมและเศรษฐกจ การทองเทยวกลายเปนอตสาหกรรมทมความสำาคญทงสำาหรบประเทศทมเศรษฐกจรำารวยและประเทศทยากจน หลายประเทศสงเสรมสนบสนนการพฒนาดานการทองเทยว โดยคำานงถงประโยชนเชงเศรษฐกจเปนหลก เชน ผลกระทบเชงบวกของดลการชำาระเงน ความเจรญกาวหนาของภมภาค การกระจายตวของเศรษฐกจ ระดบรายไดทเพมขนทงในภาครฐและเอกชน ตลอดจนโอกาสในการจางงาน ในป พ.ศ. 2538 อตสาหกรรมการทองเทยวกระตนใหเกดการจางงานประมาณ 200 ลานตำาแหนงทวโลก ประเทศแทนซาเนยไดกลายเปนจดหมายปลาย

2

ทางการทองเทยวทสำาคญ และการทองเทยวไดมบทบาทอยางเดนชดในการขจดปญหาความยากจน Luvanga & Shitunda นำาเสนอผลการวจยทงในเชงคณภาพและปรมาณ โดยแสดงใหเหนวาการทองเทยวเปนโอกาสการจางงานทสำาคญทงทางตรงและทางออม ธรกจโรงแรมจางงานชาวแทนซาเนยถงรอยละ 95 แมวาจะเปนการจางงานคนทมการศกษานอย ไรทกษะ และไดรบคาจางตำา และยงพบวาสตรไดรบการจางงานในภาคการทองเทยวมากกวาผชาย โดยทางออมนนการทองเทยวทำาใหชมชนทองถนเขาไปมสวนรวมอยางสำาคญในกจกรรมทเกยวของกบนกทองเทยว และไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจจากการทองเทยว เชน การจดนำาเทยว รานขายของและขายงานฝมอ ฯลฯ กจกรรมเหลานไดเพมรายได และกลายเปนแหลงสรางรายไดใหแกครวเรอนในชมชนซงเปนแหลงทองเทยว

ผคนเลอกเดนทางไปยงสถานทตาง ๆ ดวยเหตผลทตางกน และมความตองการแตกตางหลากหลาย ชมชนซงเปนจดหมายปลายทางของการเดนทางไดรบประโยชนทางเศรษฐกจ อตสาหกรรมการทองเทยวของชมชนจงเปนแหลงรวมธรกจหลายประเภททกอใหเกดการขายสนคาและบรการใหแกนกทองเทยว อตสาหกรรมการทองเทยวเกยวของกบธรกจหลายอยาง ซงประกอบดวยหางรานบรษท และองคกรมากมายทดำาเนนกจกรรมทแตกตางหลากหลาย เชอมโยงสมพนธกน โดยมงทจะตอบสนองความตองการและสรางความพงพอใจใหแกนกทองเทยว การทองเทยวกอใหเกดผลประโยชนแกหลายภาคสวนของธรกจ เชน การขนสงทางอากาศ ภตตาคาร รานอาหาร โรงแรม และสถานบนเทงตาง ๆ แตธรกจบางประเภท เชน เสอผา อาหาร และการสงออก กลบไดรบผลกระทบในทางกลบกนจากอตราการแลกเปลยน และทำาใหปจจยการผลตบางอยางเกดการแขงขนเพมสงขน ปญหาวกฤตเศรษฐกจโลก ซงเรมจากเศรษฐกจของประเทศสหรฐอเมรกาทลกลามจากการลมสลายของสถาบนการเงน ไดสงผลก

3

ระทบตอเนองไปทกภมภาคทวโลก ทำาใหเกดปญหาการวางงาน นกทองเทยวตางชาตชะลอการเดนทางมาทองเทยวในประเทศไทย ภาวะเศรษฐกจโลกไดสงผลกระทบตออตสาหกรรมการทองเทยวไทย ในชวงตนปถงกลางป พ.ศ. 2551 ราคานำามนในตลาดโลกทเพมขนทำาใหคาโดยสารเครองบนและคาธรรมเนยมนำามนของสายการบนตาง ๆ สงขน จนทำาใหนกทองเทยวชะลอการเดนทางไปทองเทยวไกลจากประเทศของตน รฐบาลประเทศตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงประเทศสงคโปรและมาเลเซย เอาใจใสอยางจรงจงในการดำาเนนนโยบายสงเสรมการทองเทยวเพอดงดดเงนตราตางประเทศ การดำาเนนนโยบายการทองเทยวจะตองสอดคลองเหมาะสมกบสถานการณของโลกและสภาพเหตการณภายในประเทศ ทงในปจจบนและแนวโนมในอนาคต เชน ประเทศลาวทขะมกเขมนเตรยมงานการแขงขนซเกมสในปลายป พ.ศ. 2552

การทองเทยวมความสำาคญตอระบบเศรษฐกจไทย การทำาความเขาใจอตสาหกรรมการทองเทยวอยางถองแท นาจะกอใหเกดประโยชนแกบรรดาผมสวนไดสวนเสยในภาคการทองเทยวและประเทศชาตโดยรวม อตสาหกรรมการทองเทยวมความซบซอนเพราะมธรกจหลายภาคสวนในระบบเศรษฐกจทเกยวของ อตสาหกรรมการทองเทยวไทยมบทบาทสำาคญตอระบบเศรษฐกจของประเทศ เพราะเปนแหลงรายไดมหาศาล กอใหเกดการหมนเวยน กระจายเงนไดเปนแหลงการจางงานทสำาคญ รายไดจากการทองเทยวถอเปนรายไดจากการสงออกทมองไมเหน (Invisible Export) และนำารายไดเปนเงนตราสกลตางประเทศจำานวนมากมาสประเทศไทย ทงนยอดเงนรายไดจากภาคการทองเทยวสง เปนรองเพยงการสงออกสนคาเทานน รฐบาลมรายไดทางออมจากอตสาหกรรมการทองเทยว โดยการจดเกบคาธรรมเนยมการใชทาอากาศยาน รวมทงการจดเกบภาษมลคาเพมจากการใชจายคาบรการและการบรโภคของนกทองเทยวในขณะทเดน

4

ทางทองเทยวในประเทศ ภาษเงนไดนตบคคลจากสถานประกอบการซงแสดงผลกำาไรตอนสนป ภาษบำารงทองททองคกรทองถนจดเกบจากผประกอบกจการโรงแรมในทองท และภาษสรรพสามตทจดเกบจากเครองดมแอลกอฮอล ธรกจภาคบรการของไทยซงเปนสวนหนงของอตสาหกรรมการทองเทยว ไดแก ธรกจเกยวกบการเดนทาง การขนสงสนคา การขนสงผโดยสาร การใหบรการของภาครฐ การบรการอน ๆ เชน การใหบรการดานการตดตอสอสาร การกอสรางและการออกใบอนญาต การประกนภย รวมถงกลมธรกจในอตสาหกรรมภาคการบรการซงเกยวเนองและสงเสรมกน ไดแก กลมกจการโรงแรม รสอรท กจการนำาเทยว การขนสงระหวางประเทศและการขนสงภายในประเทศ ทงทางบก ทางนำา และทางอากาศ รานอาหาร ภตตาคาร รานขายของทระลก สถานบรการเพอความบนเทงตาง ๆ เชน สวนสตว สวนสนก โรงละคร หอศลป พพธภณฑ สถานทแสดงศลปวฒนธรรม โบราณสถาน สถานททองเทยวทางธรรมชาต ศนยการคาและแหลงชอปป งทกระดบ

จากทกลาวมา จะเหนไดวาอตสาหกรรมการทองเทยวมความสำาคญตอเศรษฐกจของประเทศ นอกจากเปนแหลงรายไดทสำาคญแลว โครงสรางรายไดของการทองเทยวไทยจากอดตจนถงปจจบนมการเปลยนแปลงไปในทศทางทดขน รายไดจากการทองเทยวทเคยกระจกตวอยในเขตกรงเทพมหานคร ไดขยายออกไปสภมภาคตาง ๆ ซงชวยสรางความเจรญและความสะดวกสบายใหแกทองถนและนกทองเทยว โดยการลงทนและพฒนาดานสาธารณปโภคและสงอำานวยความสะดวกตาง ๆ ไดแก ถนน ไฟฟา ประปา โทรศพท เปนตน ภาครฐไดใหความสนใจและสนบสนนเปนอยางด ประเทศไทยมแหลงทองเทยวทสวยงามและนาสนใจกระจายอยทวประเทศ ซงจำาแนกแหลงทองเทยวเปนประเภทตาง ๆ ตามลกษณะเดนของบรเวณพนท และทรพยากรการทองเทยวบรเวณนน เชน แหลงทองเทยวเชงสขภาพ แหลงทอง

5

เทยวเชงเกษตร แหลงทองเทยวเชงนเวศ แหลงทองเทยวเชงวฒนธรรม / ประวตศาสตร

จงหวดระนอง ตงอยตอนบนของภาคใตฝงอนดามน ทสามารถเชอมโยงเสนทางกบจงหวดอน ๆ ในภาคใต และมศกยภาพดานการทองเทยวทหลากหลาย ทงแหลงทองเทยวทางธรรมชาต ทมนษยสรางขน แหลงทองเทยวทางประวตศาสตรและวฒนธรรม และมนำาแรธรรมชาตทมชอเสยง ประกอบกบจงหวดระนองไดกำาหนดยทธศาสตรการพฒนาจงหวด คอ การสงเสรมและพฒนาการทองเทยวใหเปนเมองทองเทยวเชงสขภาพ ซงมแนวทางการพฒนา เชน การจดกจกรรมสงเสรมการทองเทยว การประชาสมพนธการทองเทยวผานสอตาง ๆ อยางตอเนอง การสงเสรมการผลตของฝาก ของทระลกใหมประสทธภาพ การพฒนาและสงเสรมการทองเทยวของจงหวดระนอง จงเปนสงสำาคญยงทจะชวยเสรมสรางรายไดใหกบคนในชมชน ซงจะเปนตวขบเคลอนเศรษฐกจของจงหวดระนองและของชาตตอไป สำานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดระนอง ในฐานะตวแทนของกระทรวงการทองเทยวและกฬาในระดบจงหวด มพนธกจในการประสานงาน การปฏบตการสงเสรม และสนบสนนการพฒนาการทองเทยวและกฬาในระดบจงหวด เพอรองรบยทธศาสตรการทำางานใหเขาสเปาหมาย และรองรบภารกจงานของกระทรวงการทองเทยวและกฬาในสวนภมภาค จงไดจดทำาคมอกระบวนการสงเสรมการทองเทยวของจงหวดระนอง โดยดำาเนนการภายใตขดจำากดความสามารถของธรรมชาต และตระหนกถงการมสวนรวมของประชากร ชมชน ขนบธรรมเนยม ประเพณ ทมตอขบวนการทองเทยว อกทงประชาชนทกสวนไดรบผลประโยชนทางเศรษฐกจทเกดจากการทองเทยวอยางเสมอภาค เทาเทยมกน และตองชนำาภายใตความปรารถนาของประชาชน ทองถน และชมชนในพนททองเทยวนน ๆ

6

2. วตถประสงคเพอใหผทมสวนเกยวของสามารถพจารณาขอเสนอโครงการได

อยางมหลกการและเหตผลทเปนระบบ ชดเจน มหลกวชาการรองรบ และสามารถเชอมโยงความตองการของนกทองเทยว เพอนำามาปรบปรงประสทธภาพของกระบวนการในพฒนาการทองเทยวของจงหวดระนอง

3. ผลทคาดวาจะไดรบ1. เสรมสรางภาพพจนทด และเพมศกยภาพในการแขงขน

ดานการทองเทยวของจงหวดระนอง2. เปนการสรางงาน สรางรายไดใหกบประชาชนในพนท

จงหวดระนอง3. จำานวนนกทองเทยวและรายไดจากการทองเทยวของ

จงหวดระนองเพมขน

4. คำาจำากดความการทองเทยวเชงประวตศาสตร หมายถง การเดนทางทอง

เทยวไปยงแหลงทองเทยวทางประวตศาสตรและโบราณคด เพอชนชมและเพลดเพลนในสถานททองเทยว ไดความร มความเขาใจตอประวตศาสตรและโบราณคดในทองถน บนพนฐานของความรบผดชอบและมจตสำานกตอการรกษามรดกทางวฒนธรรมและคณคาของสภาพแวดลอม โดยทชมชนในทองถนมสวนรวมตอการบรหารจดการการทองเทยว การทองเทยวเชงประวตศาสตรอาจจดรายการเสนทางทองเทยวตามรอยประวตศาสตรตาง ๆ อาท ทวรเสนทางศลปะขอม ตามรอยพอขนเมงราย เทยวอทยานประวตศาสตรตาง ๆ เปนตน

การทองเทยวเชงวฒนธรรม หมายถง การทองเทยวเพอชมสงทแสดงความเปนวฒนธรรม เชน ปราสาท พระราชวง วด โบราณ

7

สถาน โบราณวตถ ประเพณ วถการดำาเนนชวต ศลปะทกแขนง และสงตาง ๆ ทแสดงถงความเจรญรงเรองทมการพฒนาใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม การดำาเนนชวตของบคคลในแตละยคสมย ผทองเทยวจะไดรบทราบประวตความเปนมา ความเชอ มมมองความคด ความศรทธา ความนยมของบคคลในอดตทถายทอดมาถงคนรนปจจบนผานสงเหลาน

การทองเทยวเชงนเวศ หมายถง การทองเทยวอยางมความรบผดชอบในแหลงธรรมชาตทมเอกลกษณเฉพาะถน และแหลงวฒนธรรมทเกยวเนองกบระบบนเวศ สงแวดลอม และการทองเทยว โดยมกระบวนการเรยนรรวมกนของผทเกยวของภายใตการจดการอยางมสวนรวมของทองถน เพอมงเนนใหเกดจตสำานกตอการรกษาระบบนเวศอยางยงยน

การทองเทยวเชงสขภาพ หมายถง การเดนทางทองเทยวเยยมชมสถานททองเทยวทสวยสดงดงามในแหลงทองเทยวทางธรรมชาตและวฒนธรรม ซงมวตถประสงคเพอเรยนรวถชวตและพกผอนหยอนใจ โดยแบงเวลาจากการทองเทยว เพอทำากจกรรมสงเสรมสขภาพและ/หรอการบำาบดรกษาฟ นฟสขภาพ เชน การรบคำาปรกษาแนะนำาดานสขภาพ การออกกำาลงกายอยางถกวธ การนวด/อบ/ ประคบสมนไพร การฝกปฏบตสมาธ ตลอดจนการตรวจรางกาย การรกษาพยาบาล และอน ๆ โดยเปนการทองเทยวทมจตสำานกตอการสงเสรมและรกษาสขภาพและสงแวดลอม โดยทวไปการทองเทยวเชงสขภาพ (Health Tourism) จงมการจดรายการทองเทยวพกผอนทามกลางธรรมชาต เพอเรยนรวธใชพลงงานจากธรรมชาตมาบำาบดรกษาและสรางเสรมสขภาพกายและสขภาพจต ใหสดชนผองใส เปนการเพมพนพละกำาลงใหสมบรณแขงแรง ปรบสภาพจตใจและรางกายใหสมดล

8

การทองเทยวเชงเกษตร หมายถง การเดนทางทองเทยวไปยงพนทชมชนเกษตรกรรมสวนเกษตร วนเกษตร สวนสมนไพร ฟารมปศสตว และสตวเลยง แหลงเพาะเลยงสตวนำาตาง ๆ สถานทราชการ ตลอดจนสถาบนการศกษาทมงานวจยและพฒนาเทคโนโลย การผลตทางการเกษตร ททนสมย ฯลฯ เพอชนชมความสวยงาม ความสำาเรจและเพลดเพลนในกจกรรมทางการเกษตรในลกษณะตาง ๆ ไดความร ไดประสบการณใหม ๆ บนพนฐานความรบผดชอบ และมจตสำานกตอการรกษาสภาพแวดลอมของสถานทนน

5. Work Flow

9

ศกษาความตองการของตลาด

ประเมนศกยภาพดานการทองเทยวของจงหวดระนอง

กำาหนดผลตภณฑทจะสงเสรม

วเคราะหองคความรทจะสงเสรม

ดำาเนนการสงเสรมตามผลตภณฑ

ตดตาม / ประเมนผล

ขยายผลการดำาเนนการ

No

Yes

Yes

No

10

ตวชวด1. จำานวนหลกสตรทใหความรดานการพฒนาแหลงทองเทยว / บรการดานการทองเทยว ไมนอยกวา 3 หลกสตร / ป2. จำานวนแหลงทองเทยวและสงอำานวยความสะดวกดานการทองเทยวทไดรบการปรบปรง / พฒนา ไมนอยกวา 3 แหลง / ป3. จำานวนกจกรรมการทองเทยว เพมขน ไมนอยกวา 3 กจกรรม / ป4. จำานวนชองทางการการประชาสมพนธ ไมนอยกวา 3 ชองทาง / ป

11

ผงกระบวนการ รายละเอยดงาน มาตรฐานคณภาพงาน

ผรบผดชอบ

ศกษา ทำาความเขาใจ สาระสำาคญของกฎหมาย แนวนโยบาย และยทธศาสตรการพฒนาดานการทองเทยว ทเกยวของดงน1. แผนพฒนาเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต2. แผนพฒนาการทอง

เทยวแหงชาต3. คำาแถลงนโยบายของ

รฐบาล4. แผนพฒนากลมจงหวด

ภาคใต ฝงอนดามน

5. แผนพฒนาจงหวดระนอง

ปจจยทตองนำามาวเคราะหใหครอบคลมในเรอง1. ผลการดำาเนนงานท

ผานมา2. ปจจยภายใน /

ภายนอก ทกระทบตอการดำาเนนงาน

3. ความเสยงทคาดวาจะเกดขน

1. สำานกงานจงหวดระนอง

2. สำานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดระนอง

ประเมนศกยภาพดานการทองเทยว

12

ผงกระบวนการ รายละเอยดงาน มาตรฐานคณภาพงาน

ผรบผดชอบ

ศกษาในประเดนทเกยวของ ดงน1. พฤตกรรมการเดนทาง

ทองเทยวของนกทองเทยว

2. สถตนกทองเทยว3. รายไดจากการทอง

เทยว

ในการศกษาตองมลกษณะครอบคลมถงความตองการ และพฤตกรรมการทองเทยวจงหวดระนองของนกทองเทยว

สำานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดระนองศกษาความตองการ

No

Yes

6

13

ผงกระบวนการ รายละเอยดงาน มาตรฐานคณภาพงาน

ผรบผดชอบ

กำาหนดผลตภณฑดานการทองเทยวทจะสงเสรม ดงน1. การทองเทยวเชง

สขภาพ2. การทองเทยวเชง

เกษตร3. การทองเทยวเชงนเวศ4. การทองเทยวเชง

วฒนธรรม / ประวตศาสตร

ผลตภณฑดานการทองเทยวทจะสงเสรมตองสนองตอบตอความตองการ และพฤตกรรมการทองเทยวจงหวดระนองของนกทองเทยว

1. สำานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดระนอง

2. สำานกงานเกษตรจงหวดระนอง

3. สำานกงานวฒนธรรมจงหวดระนอง

4. สำานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมฯ

กำาหนดผลตภณฑทจะ

14

ผงกระบวนการ รายละเอยดงาน มาตรฐานคณภาพงาน

ผรบผดชอบ

วเคราะหองคความรดานการทองเทยวทจะสงเสรม ดงน1. การทองเทยวเชง

สขภาพ2. การทองเทยวเชง

เกษตร3. การทองเทยวเชงนเวศ4. การทองเทยวเชง

วฒนธรรม / ประวตศาสตร

องคความรดานการทองเทยวทจะสงเสรมตองสนองตอบตอความตองการ และพฤตกรรมการทองเทยวจงหวดระนองของนกทองเทยว

1. สำานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดระนอง

2. สำานกงานเกษตรจงหวดระนอง

3. สำานกงานวฒนธรรมจงหวดระนอง

4. สำานกงานทรพยากร และสงแวดลอมฯ

วเคราะหองคความรท

15

ผงกระบวนการ รายละเอยดงาน มาตรฐานคณภาพงาน

ผรบผดชอบ

ดำาเนนการสงเสรมตามผลตภณฑการทองเทยวทจะสงเสรม ดงน1. การทองเทยวเชง

สขภาพ2. การทองเทยวเชง

เกษตร3. การทองเทยวเชงนเวศ4. การทองเทยวเชง

วฒนธรรม ประวตศาสตร

ผลตภณฑการทองเทยวทจะสงเสรมตองสนองตอบตอความตองการ และพฤตกรรมการทองเทยวจงหวดระนองของนกทองเทยว

1. สำานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดระนอง

2. สำานกงานเกษตรจงหวดระนอง

3. สำานกงานวฒนธรรมจงหวดระนอง

4. สำานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมฯ

ดำาเนนการสงเสรม

7

16

ผงกระบวนการ รายละเอยดงาน มาตรฐานคณภาพงาน

ผรบผดชอบ

ประเมนการนำากจกรรมไปสการปฏบตไดจรงหรอไม มปญหา อปสรรค หรอตองการความชวยเหลออะไร และเมอดำาเนนการระยะหนงจะตองมการสรปบทเรยน หรอถอดประสบการณ เพอคนหาขอบกพรอง ปญหา อปสรรค ตาง ๆ ทเกดขน พรอมจะขยายผลกจกรรมใหหลากหลายตอไป

- 1. สำานกงานจงหวดระนอง

2. สำานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดระนอง

3. สำานกงานเกษตรจงหวดระนอง

4. สำานกงานวฒนธรรมจงหวดระนอง

5. สำานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมฯ

ขยายผลกจกรรมใหหลากหลาย เพอเพมรายไดจากการทองเทยวของจงหวด

- 1. สำานกงานจงหวดระนอง

2. สำานกงานการทอง

ตดตาม / No

Yes

ขยายผลการดำาเนน

17

ผงกระบวนการ รายละเอยดงาน มาตรฐานคณภาพงาน

ผรบผดชอบ

ระนอง เทยวและกฬาจงหวดระนอง

8

18

กระบวนการประเมนศกยภาพดานการทองเทยว

1. ความเชอมโยงของยทธศาสตร

องคการสมยใหมทประสบความสำาเรจไดนน มกจะใหความสำาคญตอการยดยทธศาสตรเปนหลกในการดำาเนนงาน และผบรหารสงสดขององคการตองเขามามบทบาทสำาคญในการขบเคลอนยทธศาสตรสการปฏบต การเชอมโยงระหวางยทธศาสตรระดบตาง ๆ จะชวยทำาใหทศทางการพฒนาและเปาหมายขององคการทกำาหนดไวไดถกถายทอดอยางเชอมโยงและสอดรบกน เชนเดยวกบยทธศาสตรดานการทองเทยวของจงหวดระนองทจะตองเชอมโยงและสอดรบกบประเดนยทธศาสตรในระดบตาง ๆ ดงภาพแสดง

ยทธศาสตรดานการ

ทองเทยวจงหวดระนอง

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

วสยทศนประเทศไทย

2570ทศทางการพฒนาการทองเทยว

แผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต

นโยบายรฐบาลดานการทอง

เทยวยทธศาสตรกระทรวงการทองเทยวและ

กฬา

ยทธศาสตรกลม

จงหวดภาคใต ฝง

อนดามน

กรอบยทธศาสตรการพฒนา

ภาคใต

19

ภาพท 1 แสดงความเชอมโยงขงยทธศาสตรระดบตาง ๆ

2. รปแบบการวเคราะหศกยภาพดานการทองเทยว

การวเคราะหขดความสามารถในการแขงขนเปนการประเมนศกยภาพ ความเขมแขง (Strength) และโอกาสทางการตลาด (Market Opportunity) ของอตสาหกรรม โดยใชกรอบการวเคราะหในรปแบบตาง ๆ เพอประเมนความเขมแขง รวมทงการวเคราะหประเดนสำาคญ (Critical Issues) เพอการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมหรอธรกจตาง ๆ รปแบบทเปนทนยมนำามาวเคราะห ไดแก

1) Diamond Model Diamond Model คอ กรอบแนวคดหรอตวแบบ

สำาหรบการวเคราะหความสามารถในการแขงขนของเครอขายวสาหกจ หรอโดยเปนการพจารณาและประเมนสภาวการณปจจบนของปจจยแวดลอมทางธรกจทสำาคญ 4 ดานทจะมผลกระทบตอความสามารถในการเพมผลตภาพ (Productivity) ของบรษททอยในเครอขายวสาหกจ อนจะนำาไปสการเพมขดความสามารถในการแขงขนของเครอขายวสาหกจนน ๆ โดยรวมในทายทสด วาสภาวการณเหลานนมลกษณะทจะเปนการเออหรอจะเปนอปสรรคตอการปรบปรงหรอพฒนาผลตภาพของธรกจในเครอขายวสาหกจนน ๆ หรอไม อยางไร และมากนอยเพยงใด รวมไปถงการวเคราะหบทบาทของภาครฐทจะม

20

ผลตอปจจยแวดลอมตาง ๆ ทง 4 ดานนนดวย ทงนปจจยดงกลาวประกอบดวย

- เงอนไขดานปจจยการผลต (Input Factor Conditions) ไดแก ปจจยดานทรพยากรมนษยทรพยากรธรรมชาต โครงสรางพนฐานดานสาธารณปโภค โครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย แหลงเงนทน เปนตน ทจะมผลตอการดำาเนนธรกจของบรษท

- เงอนไขดานอปสงค (Demand Conditions) ไดแก ทศนคตและรสนยมของผบรโภค ระดบความพถพถนและความเรยกรองตองการของผบรโภคตอสนคาและบรการของบรษท ลกษณะและโครงสรางการแบงสวนการตลาดสำาหรบสนคาและบรการของบรษท ความตองการของผบรโภคในแตละสวนการตลาดเปนทคาดเดาไดในระดบใด เปนตน

- บรบทดานการแขงขนและกลยทธของธรกจ (Strategy and Rivalry Context) ไดแก ลกษณะและบรรยากาศของการแขงขนทางธรกจ กลไกการตลาด เปนตน ทจะมผลตอการกำาหนดกลยทธทางธรกจ

- อตสาหกรรมทเกยวของและสนบสนนกน (Related and Supporting Industries) ไดแก การมอยของกจกรรมทางธรกจตาง ๆ ทเกยวของและเชอมโยงกนในสายของหวงโซอปทานมความครบถวนมากนอยเพยงใด และมระดบของความสมพนธรวมมอระหวางกนเพยงใด เชน แลกเปลยนขอมลขาวสารความรระหวางกน วจยและพฒนาผลตภณฑ / ตลาดรวมกน เปนตน

2) การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis)

21

SWOT คอ กรอบแนวคดในการวเคราะหสถานภาพของคลสเตอรหนง ๆ โดยพจารณาวาอตสาหกรรมหรอธรกจนน ๆ ม จดแขง (Strength) จดออน (Weakness) โอกาส (Opportunity) และอปสรรค (Threat) อะไรบางทจะมผลกระทบตอความสำาเรจในการพฒนาความเขมแขงและขดความสามารถในการแขงขนของธรกจ เพอประโยชนในการวางแผนและกำาหนดกลยทธในการพฒนาไปสเปาหมายทตงไว โดยกลยทธทมประสทธภาพจะตองสามารถนำาเอาจดแขงและโอกาสทธรกจมอยมาลดผลเสยทจะเกดขนจากอปสรรคและปรบปรงแกไขสงทเปนจดออนใหลดลงหรอหมดไป ทงน การประเมนจดแขง-จดออนเปนการมองสภาพการณตาง ๆ ทเปนเรองภายในของธรกจซงอยในขอบเขตหนาทความรบผดชอบทสมาชก หรอผทมสวนไดเสยควรจะตองหาทางปรบปรงเปลยนแปลงแกไขดวยตวเองใหมการพฒนาไปในทางทดขน เชน ความรวมมอการประสานงานกน ความไววางใจซงกนและกน ประสทธภาพในการบรหารจดการและการดำาเนนงาน ทศนคตและความตระหนกของสมาชก วสยทศนและความมงมนของผนำา การวจยและพฒนาผลตภณฑทเปนสนคาของอตสาหกรรมหรอธรกจนน ๆ เปนตน สวนการประเมนโอกาส-อปสรรคเปนการมองสภาพการณตาง ๆ ทเปนเรองภายนอกและอยนอกเหนอบทบาท หรออำานาจทจะสามารถเขาไปมอทธพลในการเปลยนแปลงแกไขดวยตวเองใหเปนไปในทางทจะเออตอการพฒนา เชน นโยบาย กฎหมาย ระเบยบขอบงคบ สภาวะการเมอง เศรษฐกจ และสงคมทงของประเทศไทยและประเทศผนำาเขา ความกาวหนาทางวทยาการของโลก ทศนคต รสนยม และพฤตกรรมของผบรโภค เปนตน

3) กระบวนการผลตตามหวงโซอปทาน (Supply Chain)

22

Supply Chain หรอหวงโซอปทาน คอทก ๆ หนวยหรอทก ๆ กจกรรมทางธรกจทเกยวของกบการผลตสนคาหรอบรการหนง ๆ ทเรมตนจากวตถดบไปยงจดสดทายคอลกคา ครอบคลมกจกรรมทางธรกจของผประกอบการผลตในแตละขนตอนทเกยวของอยในกลมอตสาหกรรมเดยวกน โดยทวไปแลวหวงโซอปทานประกอบดวยจดทสำาคญ ๆ เรมตงแตผสงมอบวตถดบ (Suppliers) หมายถง ผทสงวตถดบใหกบโรงงาน ผผลต (Manufacturers) หมายถง ผททำาหนาทในการแปรสภาพวตถดบทไดรบจากผสงมอบใหมคณคาสงขน ผจดสงหรอผกระจายสนคา (Distributors) หมายถง ผททำาหนาทในการกระจายสนคาจากโรงงานผลตไปใหถงมอผบรโภคหรอลกคา ผจำาหนายหรอผคาสง-คาปลก (Wholesalers-Retailers) หมายถง รานคาทขายสนคาใหแกผบรโภคหรอลกคา ผบรโภคหรอลกคา (Customers) คอ จดปลายสดของโซอปทานทไมมการเพมคณคาใหกบสนคาหรอบรการนน ๆ อก สนคาหรอบรการตาง ๆ ทผลตออกสตลาดจะตองผานทกจดหรอหนวยตาง ๆ ตลอดทงสายของหวงโซอปทาน ดงนนคณภาพของสนคาและบรการนน จะขนอยกบทก ๆ หนวยมใชหนวยใดหนวยหนงโดยเฉพาะ การวเคราะห supply chain ของการดำาเนนงานการผลตของคลสเตอรหนงเปนการแสดงใหเหนถงความสมพนธทเกยวโยงกนเปนทอด ๆ ของผประกอบกจกรรมทางธรกจประเภทตาง ๆ ทเกยวของและ/หรอสนบสนนกนเรมตงแตทสนคาเคลอนยายจากแหลงวตถดบผานไปยงผผลตจนกระทงไปถงผบรโภค วาจะตองมผเกยวของเปนใครบาง และหากสามารถบรณาการผเกยวของหนวยตาง ๆ ในสายของหวงโซอปทานเพอใหกจกรรมดำาเนนไปอยางมประสทธภาพแลว ยอมเปนปจจยหนงทจะนำาไปสความสำาเรจของธรกจ

23

4) ความสมพนธขององคประกอบอตสาหกรรมหรอธรกจ (Cluster Map)

Cluster Map คอ กรอบแนวคดสำาหรบการวเคราะหความครบถวนขององคประกอบตาง ๆ ทงหลายทเกยวของและทควรมอยในอตสาหกรรมหรอธรกจหนง ๆ ซงจะประกอบดวยบรษทเอกชนตาง ๆ ทงทเปนธรกจ / บรการหลก (core business) ของคลสเตอร และธรกจ / บรการสนบสนน หนวยงานภาครฐ องคกรทางธรกจ สถาบนทางวชาการ สถาบนการเงน และยงอาจรวมถงอตสาหกรรมหรอธรกจอน ๆ ทมความเกยวของเชอมโยงในทางหนงทางใดกบอตสาหกรรมหรอธรกจนน ๆ ดวย เพอแสดงใหเหนวา ณ ปจจบน องคประกอบตาง ๆ เหลานนมอะไรบาง มความเกยวของเชอมโยงกนในลกษณะใดโดยเฉพาะอยางยงกบธรกจหลกของของอตสาหกรรมหรอธรกจ ระดบความสมพนธรวมมอกนนนมความเหนยวแนนเขมแขงหรอเบาบางมากนอยเพยงใด และแตละองคประกอบมบทบาท / หนาททเกยวของกบของอตสาหกรรมหรอธรกจนนอยางไร ในการทจะชวยสงเสรมใหของอตสาหกรรมหรอธรกจพฒนาไปสความเขมแขงและมขดความสามารถในการแขงขนทสงขน การวเคราะหองคประกอบทมอย ณ ปจจบนยงชวยทำาใหเหนวาอาจยงมองคประกอบอน ๆ อกทสำาคญตอการพฒนา แตยงขาดอยหรอยงมอยไมเพยงพอในของอตสาหกรรมหรอธรกจนน และจำาเปนทจะตองเรงผลกดนใหเกดมขนเพอความครบถวนสมบรณและประสทธภาพรวมทงผลตภาพในการดำาเนนกจกรรมทางธรกจ ใหสามารถแขงขนกบภายนอกไดอยางยงยนมากขนตอไปในทสด

24

กระบวนการศกษาความตองการของตลาด

1. แนวคดระบบจดหมายปลายทางทองเทยว

การทเมองหรอพนทใดพนทหนงจะพฒนาเปนจดหมายปลายทางทองเทยวนน จำาเปนตองมระบบทจะสามารถสงเสรมใหจดหมายปลายทางนน ๆ มการสรางปจจยดงดด (Pull Factors) ใหมการพฒนาภายในตวจดหมายปลายทางเองและการบรหารจดการทดอยางตอเนอง เพอนำามาซงการพฒนาอยางยงยน ในการศกษาประเมนศกยภาพการรองรบการทองเทยวจงควรมการดำาเนนการทคำานงถงความสมพนธขององคประกอบ และปจจยตาง ๆ ในเชงระบบ โดยองคประกอบหลก ดงแสดงในภาพ

25

ภาพท 2 แสดงระบบจดหมายปลายทางการทองเทยว

1) ระบบจดหมายปลายทาง (Destination System) ภายในเมองหรอพนททองเทยวตองมองคประกอบสำาคญทสามารถทำาใหนกทองเทยวสนใจเดนทางมายงจดหมายปลายทางแหงนนได องคประกอบหลก (Primary Elements) ไดแก ทรพยากรทางธรรมชาต ประวตศาสตร วฒนธรรม กจกรรมของชมชน และรองรบดวยองคประกอบสนบสนน (Secondary Elements) ไดแก โรงแรมทพก โครงสรางพนฐาน การคมนาคมขนสง กจกรรมรปแบบตาง ๆ แหลงบนเทง และรานคาปลกยอย เปนตน

2) ปจจยนำาเขา มปจจยทสำาคญอยหลายปจจยดวยกน ซงจะเปนตวกระตนใหเกดการเดนทางทองเทยว อาทเชน

(1) ความคาดหวงของนกทองเทยว (Tourist Expectations) มาจากการทจดหมายปลายทางมการเขาถง

26

(Access) ทด คอ มโครงขายเชอมโยงการเดนทางจากถนพำานกอาศยของนกทองเทยวมายงจดหมายปลายทางอยางสะดวก นกทองเทยวมความตองการเดนทางในรปแบบ ตาง ๆ (Forms of visits) เชน การเดนทางเพอพกผอนหยอนใจ การเดนทางเพอตดตอธรกจ การเดนทางเพอประชมสมมนา การเดนทางทเกยวของกบความเชอทางศาสนา และสดทายคอมการสงเสรมประชาสมพนธทกระตนการรบรเพอใหนกทองเทยวใหรจกกบจดหมายปลายทางนน ๆ

(2) ความคดสรางสรรคในการทำาธรกจของผประกอบการ (Entrepreneurial Creativity) เปนปจจยสำาคญทเชอมโยงระหวางความคาดหวงของนกทองเทยว และองคประกอบสนบสนน สงผลใหเกดการพฒนาธรกจในรปลกษณตาง ๆ ทเปนแรงดงดดนกทองเทยว อาทเชน บตครสอรท ธมพารค รานอาหารใตนำา เปนตน

(3) ทกษะของแรงงานทองเทยว (Employee Skills) รวมถงทกษะในการทำางาน เชน การใหบรการ การสอสารกบนกทองเทยว ทกษะทางเทคนค เชน การใชเทคโนโลยในการสอสารและเผยแพรขอมล การจดสอแสดงขอมล และทกษะการบรหารจดการดานการทองเทยวทงจากภาครฐและเอกชน

(4) เงนลงทนจากนกลงทน (Investors Capital) การกระตนการลงทนในพนทเปนปจจยซงกอใหเกดการพฒนาในระดบตาง ๆ การสนบสนนนโยบายการลงทนของภาครฐมสวนในการสนบสนนการเขามาลงทนจากภาคเอกชนในพนทเปนอยางมาก

3) ผลลพธทเกดจากการพฒนา (Outcomes) จากองคประกอบของจดหมายปลายทาง ผนวกกบปจจยนำาเขาจะกอใหเกดผลกระทบตอพนทและผมสวนไดสวนเสยในดานตาง ๆ

27

(1) ผลตอผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders Outcomes) ไดแก ความพงพอใจของนกทองเทยวผอยอาศยในพนท นกลงทน ผประกอบการ

(2) ผลกระทบตอพนท (Impacts) อาทเชน ผลกระทบดานเศรษฐกจ สงคม ชมชน สงแวดลอม ระบบนเวศวทยา เปนตน

4) ปจจยภายนอกทมอทธพลตอพนท (External Influence) ไดแก รสนยม ความสนใจของนกทองเทยว การแขงขนจากเมองทองเทยวหรอจดหมายปลายทางอน ๆ เทคโนโลย กฎหมายทเกยวของกบการลงทน ลกษณะของประชากร และสถานการณทางการเมอง

ศกยภาพของจดหมายปลายทางและประสทธภาพในการบรหารจดการนน สามารถนำามาประเมนไดจากการศกษาผลลพธทเกดจากการพฒนา (Outcomes) ทกลาวมาในเบองตน การเปลยนแปลงใด ๆ ทเกดขนตอปจจยนำาเขาและปจจยภายนอกจะสงผลตอระดบการเตบโตของทศทางการพฒนาจดหมายปลายทางนน ๆ2. แนวคดวงจรชวตของจดหมายปลายทางทองเทยว (The Destination Life Cycle)

จดหมายปลายทางทองเทยวนน เปรยบเสมอนสนคาอน ๆ ทวไปทมวงจรชวต Butler (1980) ไดนำาเสนอรปแบบวงจรจดหมายปลายทางทองเทยว ซงเปนทยอมรบในวงกวาง โดยกลาวถงววฒนาการของจดหมายปลายทางในระดบตาง ๆ เรมจาก การคนพบ (Exploration) ซงเปนจดเรมตนของจดหมายปลายทางทองเทยวซงยงไมเปนทรจกมากนก ถกคนพบโดยนกทองเทยวกลมเลก ๆ และยงมขอจำากดในการเขาถง โครงสรางพนฐาน สงอำานวยความสะดวกตาง ๆ และความรและทกษะของคนในทองถนทจะเขามาให

28

บรการและบรหารจดการการทองเทยว และมววฒนาการไปส วงจรการพฒนา (Development) เมอมนกทองเทยวเขามาคนพบและรจกจดหมายปลายทางแหงนเพมมากขน กจะมการเผยแพรขอมลเกยวกบพนทอยางกวางขวาง รวมทงมการพฒนาสงอำานวยความสะดวกในการรองรบนกทองเทยวเพมมากขน จากจดนจำานวนนกทองเทยวทเดนทางเขามากจะเพมขนอยางรวดเรว จนไปถงจดททางทฤษฎเรยกวาเกนขดความสามารถในการรองรบ และเกดการชะลอตว (Stagnation) ซงเกยวเนองกบขดจำากดของสงแวดลอมและทางสงคม โดยทวไปแลวการพฒนาจากจดคนพบและจดทการทองเทยวชะลอตวมกเปนไปอยางรวดเรว โดยสามารถสงเกตไดจากการเตบโตของเสนโคงแบบ Exponential ดงแสดงในภาพ

ทมา : Hypothetical Evolution of a Tourist Area (ดดแปลงมาจาก Miller and Gallucci, 2004)

ภาพท 3 แสดงวงจรชวตจดหมายปลายทางทองเทยว

ววฒนาการของจดหมายปลายทางหลงจากจดทเรยกวา การชะลอตว (Stagnation) นนสามารถแปรเปลยนไดใน 5 ทศทาง

29

โดยแสดงในเสนประ A – E ในภาพ ซงเปนผลมาจากตวแปรทเกยวของกบการพฒนาในรปแบบตาง ๆ ดงน

- ทศทาง A และ B มงไปสการปรบตวทเพมศกยภาพใหกบจดหมายปลายทาง (Rejuvenation) คอการพฒนาทนำาเอาเทคนคและกลยทธการพฒนาในดานตาง ๆ เขามาใช หรอการยกระดบการบรหารจดการ โครงสรางพนฐาน และสงอำานวยความสะดวกตาง ๆ ซงสงผลใหมการเพมขดความสามารถในการรองรบของจดหมายปลายทางนน ๆ

- ทศทาง C และ D มงไปสการพฒนาทเปนไปอยางไมยงยน จดหมายปลายทางมสภาพแวดลอมทมความหนาแนน แออด มสงแวดลอมในดานตาง ๆ ทเปนมลภาวะ ทรพยากรการทองเทยวมสภาพทเสอมถอยเกดปญหาดานเศรษฐกจและสงคม สงผลใหระดบความพงพอใจของนกทองเทยวเรมลดลง และนกทองเทยวเรมลดจำานวนลงดวยเชนกน

- ทศทาง E เปนทศทางทจดหมายปลายทางเขาสสถานการณทเปนวกฤต คอ เกดการเสอมถอยของแหลงทองเทยว ทรพยากรธรรมชาต และสงคมในขนรนแรง ทศนคตของนกทองเทยวทมตอจดหมายปลายทางเปนไปในเชงลบ และอาจไปถงขนทตองกลายเปนจดหมายปลายทางทองเทยวราคาถก (Cheap Destination) ไปในทสด

3. แนวคดการศกษาอปสงคทองเทยว (Demand Analysis)

การศกษาหรอการวเคราะหอปสงคทองเทยว หมายถง การศกษาแนวโนมการขยายตวของการทองเทยว เชน การคาดการณจำานวน / รปแบบนกทองเทยวทเดนทางมายงพนทใดพนทหนง โดยใชวธการคาดเดา (Prediction) การประมาณการ (Estimation)

30

หรอ การพยากรณ (Forecasting) ซงมวธการและรปแบบการวเคราะหอปสงค (Demand Model) อยหลายวธ ซงการเลอกใชวธใดวธหนงขนอยกบวตถประสงคและเปาหมายในการศกษา รวมทงฐานขอมลเดมทมอย ทสามารถนำามาใชเปนปจจยนำาเขา (Data Inputs) ในการวเคราะห อาทเชน การตดสนจากผเชยวชาญ (Delphi data) การศกษาจากขอมลทผานมา (Time Series Methods) หรอการใชรปแบบการวเคราะหโดยใชตวแปรทสำาคญ (Structural Model) เชน ขนาดของประชากร (Population Size) ระยะทางของตลาด (Distance to market) ระดบของรายได (Income Levels) และการวเคราะหคณภาพและการแขงขน (Measures of quality

ผลจากการศกษาอปสงคทองเทยวสามารถทำาใหเราทราบถงการเปลยนแปลงของจำานวน / รปแบบนกทองเทยวทเดนทางเขาในพนท ซงมปจจยมาจากการเปลยนแปลงราคา การประชาสมพนธ การแขงขน การพฒนาคณภาพหรอการเพมจำานวนสงอำานวยความสะดวกตาง ๆ ทรองรบนกทองเทยว หรอปจจยการปรบเปลยนทางอปสงคอน ๆ (Demand Shifters)

4. แนวคดพฤตกรรมนกทองเทยว

พฤตกรรมนกทองเทยว ตรงกบภาษาองกฤษวา Tourist Behavior ซงถอเปนเรองสำาคญในการบรหารการทองเทยวและธรกจการบรการ เพราะไมวาจะเปนธรกจใด อาท การโรงแรม การขนสง บรษททวร ภตตาคาร ฯลฯ กยอมตองเขาไปสมผส หรอมสวนรวมในการใหบรการนกทองเทยว ดงนน จงมความจำาเปนทตองศกษาพฤตกรรมของนกทองเทยว ทงดานภมหลง (Background) ทศนคต (Attitude) ของนกทองเทยวเพอนำา

31

มาวางแผนพฒนาและปรบปรงทางการทองเทยวใหเหมาะสมและเปนทพอใจของนกทองเทยว

เมอเราทราบพฤตกรรมและความตองการของนกทองเทยวแลวกสามารถนำามาวางแผนการตลาด เพอพฒนาและสงเสรมการทองเทยวของจงหวด ใหเปนไปอยางมประสทธภาพและบรรลวตถประสงคตามเปาหมายทวางไว

พฤตกรรมของนกทองเทยว (Tourist Behavior) หมายถง การแสดงออกของแตละบคคลทเกยวของโดยตรงกบการใชสนคาและบรการในอตสาหกรรมทองเทยว รวมทงกระบวนการในการตดสนใจทมผลตอการแสดงออก ดงนน สรปในเรองของกระบวนการพฤตกรรม (Process of Behavior) หลก ๆ คอ

- พฤตกรรมเกดขนไดตองมสาเหตทำาใหเกด

- พฤตกรรมเกดขนไดจะตองมสงจงใจหรอแรงกระตน

- พฤตกรรมทเกดขนยอมมงไปสเปาหมายในการตอบสนองแรงจงใจเหลานน

องคประกอบของพฤตกรรมนกทองเทยวนนมองคประกอบสำาคญ 7 ประการ คอ

1. เปาหมาย หมายถง พฤตกรรมนกทองเทยวทก ๆ พฤตกรรมจะตองมเปาหมายในการกระทำา เชน นกทองเทยวกลมอนรกษตองการเกยรตยศ โดยการแสดงใหผอนเหนวาตนเดนทางทองเทยวโดยทสภาพแวดลอมในสถานทตนเดนทางยงคงสภาพความสมบรณของระบบนเวศดงเดม

2. ความพรอม หมายถง ความมวฒภาวะและความสามารถในการทำากจกรรม เพอตอบสนองตอความตองการ เชน นกทองเทยวกลมทรกความผจญภย นยมไตเขา ปนหนาผา ตองมความ

32

พรอมทงสภาพรางกายและจตใจแลวสามารถจะทำากจกรรมทตนชอบได

3. สถานการณ หมายถง เหตการณหรอโอกาสทเอออำานวยใหเลอกกระทำากจกรรม เพอตอบสนองความตองการ เชน การทองเทยวตามหมเกาะ ควรกระทำาในยามคลนลมสงบ ไมควรทำาในขณะทมพายฝนฟาคะนอง

4. การแปลความหมาย หมายถง วธการคดแบบตาง ๆ เพอตอบสนองตอความตองการทพอใจมากทสดในสถานการณหนง ๆ เชน เวลาสบสองนาฬกาเปนเวลาทนกทองเทยวควรหยดพกรบประทานอาหารกลางวน

5. การตอบสนอง คอ การตดสนใจกระทำากจกรรมตามทตนไดตดสนใจเลอกสรรแลว เพอใหบรรลเปาหมายทตองการ เชน นกทองเทยวไดตดสนใจทจะเดนทางทองเทยวในชวงวนหยด เพอพกผอน ดงนน นกทองเทยวจะตองวางแผนการเดนทาง และจดการดำาเนนการลวงหนาในการกระทำากจกรรมเพอใหบรรลเปาหมายทกำาหนดไว ตงแตกจกรรมการกำาหนดสถานททองเทยว กจกรรมการเดนทาง กจกรรมการจองทพก เพอตอบสนองความตองการของตนเอง

6. ผลลพธทตามมา คอ ผลจากการกระทำาหนง ๆ อาจไดผลตามทคาดหมายไว หรออาจตรงกนขามกบความคาดหวงทตงใจไว เชน นกทองเทยวไดมกำาหนดการเดนทางไวเพอมาพกผอนวนหยดในประเทศไทย แตปรากฏวาในเวลานนเกดการชมนมทสนามบน และทำาใหสนามบนตองปดทำาการ เครองบนไมสามารถลงจอดได มผลลพธทำาใหนกทองเทยวไมสามารถบรรลผลตามทคาดหมายไวได

7. ปฏกรยาตอความผดหวง คอ ความรสกทเกดขนเมอสงทกระทำาลงไปไมบรรลเปาหมายตามทตองการ จงตองกลบมาแปลความหมาย ไตรตรอง เพอเลอกหาวธใหม ๆ มาตอบสนองความ

33

ตองการ หรออาจจะเลกความตองการไปเพราะเหนวาเปนสงทเกนความสามารถ เชน การกอวนาศกรรมในเมองมมไบ ประเทศอนเดยในเดอนพฤศจกายน ป 2008 นกทองเทยวทตงใจจะเดนทางไปเมองดงกลาว จะตองเกดความผดหวงเพราะเกดความกงวลดานความปลอดภย และอาจลมเลกความตงใจในการเดนทาง หรออาจเปลยนเสนทางไปเมองอนทปลอดภยกวา

ความสำาคญของการทราบพฤตกรรมนกทองเทยว

การศกษาภมหลงและพฤตกรรมนกทองเทยวมความสำาคญตอการทำางานในอตสาหกรรมการบรการทงดานการทองเทยวและการ

โรงแรม ซงเรยกไดวาเปนหวใจหลกของการทำางานดานน ทเปนเชนนเพราะบคคลทจะทำางานเกยวกบนกทองเทยว ควรตองมความร

เกยวกบนกทองเทยวเปนอยางด มความรเกยวกบวฒนธรรม ความ เปนอย ลกษณะนสย พฤตกรรมการแสดงออก ซงจะทำาใหได

แนวทาง ในการคดถงเหตผลของการแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ของ นกทองเทยว การรจกและเขาใจพฤตกรรมทแปลกแยกและแตกตาง

กนของนกทองเทยวแตละชาต ชวยใหผททำางานเกยวของสามารถปรบตวและรความตองการของนกทองเทยว ซงทำาใหงายตอการปฏบตหนาทของผใหบรการ อนง ผททำางานเกยวของกบนกทองเทยวตองคำานงถงวาหนาทของตนคอการใหบรการ การทจะบรการใหถกใจและถกตองตามความประสงคเพอใหเกดความประทบใจนน ผใหบรการตองมความรเกยวกบผรบบรการดพอควร และพงระลกอยเสมอวาผรบบรการคอบคคลสำาคญทจะเปนผกำาหนดความสำาเรจในกจการของตน เพราะผประกอบธรกจบรการมมากมายใหเลอก ผรบบรการไมจำาเปนตองขนอยกบผใหบรการ แตผใหบรการตองพงผรบบรการ เพราะฉะนน ผใหบรการควรยดหลกตอไปนเพอความสำาเรจในการทำางานของตน

34

การศกษาพฤตกรรมนกทองเทยวทำาใหทราบถงรปแบบการตดสนใจของนกทองเทยววา

- เขาซอสนคาบรการอะไร

- ทำาไมถงซอบรการนน ซอบรการเมอไร

- ซอบรการทไหน

- ซอบรการบอยแคไหน

- เขาประเมนบรการเหลานนอยางไร

หากตองการเอาชนะใจของนกทองเทยวไดแลว หรอทำาใหนกทองเทยวเกดความพงพอใจหลงจากการใชบรการ ผใหบรการจำาเปนทจะตองเรยนรทกสงทเกยวของกบนกทองเทยว เชน ศกษาความตองการ ความคด การทำางาน การใชเวลาวางของนกทองเทยว เพอทำาใหเกดความเขาใจทงปจจยสวนตวและปจจยกลมทมผลกระทบตอการตดสนใจเลอกใชบรการของนกทองเทยว

มลเหตจงใจใหคนทองเทยว

ซงประกอบทงแรงผลกดนและแรงดงดด ไดแก

- ตองการหลกหนชวตประจำาวนอนสบสนวนวายชวระยะเวลาหนง

- การเอาอยางกน คนอนนำามาเลาใหเกดความตองการอยากทองเทยว

- ตองการแสงอาทตย โดยเฉพาะประเทศทอยทางซกโลกเหนอ

- แสวงหาความสขทางเพศรส

35

- ฐานะทางเศรษฐกจด คนมรายไดสง ทำาใหคนอยากทองเทยวมากขน

- ตองการความตนเตน ผจญภย

- ตองการพกผอนหาความสนกสนานเพลดเพลน

- เยยมชมสถานทตาง ๆ เชน อนสาวรย สถานททางประวตศาสตร ความแปลกประหลาดและความงามของธรรมชาต

แนวโนมแรงจงใจของนกทองเทยว 10 ประการ

1. แรงจงใจทจะไดสมผสสงแวดลอม = ไดแก มรดกโลก สงแวดลอมสนำาเงน (ทะเล) และสงแวดลอมสเขยว (ปา เขา นำาตก)

2. แรงจงใจทจะไดพบปะกบคนในทองถน = ความตองการพบปะคนในทองถนอยางใกลชดมมากขน โดยเฉพาะนกเดนทางวยหนมสาว นกเดนทางประเภทสะพายเป (backpacker)

3. แรงจงใจทจะเขาใจวฒนธรรมทองถนและประเทศเจาบาน = การไดเหนวฒนธรรมอนเปนทนาสนใจสำาหรบนกเดนทางชาวเอเชย โดยเฉพาะชาวจนและชาวเกาหล ซงเมอกอนไมมโอกาสไดสมผสกบวฒนธรรมตางชาต

4. แรงจงใจทจะเสรมสรางสมพนธภาพภายในครอบครว = การทองเทยวบางรปแบบสามารถชวยสงเสรมความสมพนธภายในครอบครว

5. แรงจงใจทจะไดพกผอนในสภาพแวดลอมทนาสบาย = ชายทะเลทมหาดทรายกบแสงแดด การทองเทยวเชงนเวศ การทองเทยวทางวฒนธรรม การดำานำาชมปะการง หรอการเดนปา ดนก เปนตน

36

6. แรงจงใจทจะไดทำากจกรรมทนกทองเทยวสนใจและฝกทกษะ = นกทองเทยวทมความสนใจเปนพเศษกำาลงมมากขน เชน เดนทางไปเรยนภาษา ทำาอาหาร ดำานำา ตกปลา ตกอลฟ เปนการทองเทยวทเพมพนทกษะ

7. แรงจงใจทจะมสขภาพด = การบำาบดในศนยสปาตาง ๆ การเขาคอรสลดนำาหนก

8. แรงจงใจทจะไดรบการคมกนและความปลอดภย = โรคระบาด ผราย การกอการราย นกทองเทยวจะเลยงไมไปเทยวประเทศทมปญหาความไมสงบทางการเมอง

9. แรงจงใจทจะไดรบการยอมรบนบถอและไดรบสถานภาพทางสงคม = ความสนใจในสภาพสงคมเปนองคประกอบหลงอยางหนงของแรงจงใจมนษย ประสบการณทางการทองเทยวสามารถสรางภาพพจนใหกบบคคลได

10. แรงจงใจทจะใหรางวลแกตวเอง = การกน การดม การซอของ เพอฉลองความสำาเรจหรอเพอชดเชยกบสงทขาดไปในโลกทมแตงานและขอจำากดตาง ๆ

ประเภทของนกทองเทยว

การจดประเภทของนกทองเทยวสามารถจำาแนกไดหลายลกษณะ ดงน

1. ตามการจดการเดนทาง- Mass Tourists กลมนกทองเทยวทมจำานวนมาก ม

การเดนทางทองเทยวในรายการเดยวกน พกโรงแรมในระดบเดยวกน รบประทานอาหาร และทำากจกรรมการทองเทยวอน ๆ ในแบบเดยวกน

37

- Eco - Tourists นกทองเทยวทเดนทางทองเทยวโดยมจดประสงคทมงเรยนรและรกษาสภาพแวดลอมของระบบนเวศและวฒนธรรม

2. ตามจำานวนมากนอยของนกทองเทยว- กลม (Group Tour หรอ Escort Tour)- สวนบคคล (Independent Tour)

3. ตามวตถประสงคของการเดนทาง ความมงหมายในการเดนทางของนกทองเทยว ไดแก

- การทองเทยวเพอพกผอนหยอนใจในวนหยด (Holiday-mass Popular individual)

- การทองเทยวเพอวฒนธรรมและศาสนา (Cultural Religion) เปนการเดนทางเพอเรยนรวฒนธรรมของสงคมตาง ๆ เชน การศกษาความเปนอย การชมศลปะ ดนตร ละคร การนมสการสถานทเคารพ สกการะทางศาสนา เปนตน

- การทองเทยวเพอการศกษา (Educational) เปนการเดนทางเพอการทำาวจยการศกษา สอนหนงสอ ฝกอบรม หรอดงานตางประเทศ ซงจะตองพำานกอยสถานทนน ๆ เปนเวลานาน

- การทองเทยวเพอการกฬาและบนเทง (Sport and Recreation) คอ การเดนทางไปชม หรอรวมแขงขนกฬา หรอนนทนาการตาง ๆ

- การทองเทยวเพอประวตศาสตร และความสนใจพเศษ (Historical and special interests)

- การทองเทยวเพองานอดเรก (Hobbies) หมายถง การทองเทยวเพอทำางานอดเรก เชน การวาดภาพ การเขยนนวนยาย เปนตน

38

- การทองเทยวเพอเยยมญาตมตร (Visiting Friend and Relative) การทองเทยวเพอธรกจ (Business Travel) เปนการเดนทางของนกธรกจทจดเวลาบางสวนของการเดนทางหลงจากทำาธรกจเสรจสนแลว ใชเวลาในการทองเทยวกอนเดนทางกลบ

4. ตามวธการจายเงน- แบบเหมาจาย (Package Tour)- แบบเบดเสรจ (Inclusive Tour)- แบบเปนรางวล (Incentive Tour)- แบบเชาเหมาลำา (Charter Tour)

5. ตามอาย6. ตามเพศ

พฤตกรรม และความตองการของลกคา / นกทองเทยว แตละกลม

ในการบรหารความตองการของลกคาแตละกลมนน จำาเปนตองมความเขาใจความตองการของลกคาในแตละกลมอยางดเสยกอน และเราจงจะสามารถบรหารความคาดหวงไดอยางมประสทธภาพ ทงนลกคาแตละกลมสามารถแบงไดดงตอไปน

- กลมครอบครว

- กลมนกเรยน / นกศกษา

- กลมนกขาว

- กลมนกวจย

- กลมตางชาต

- อน ๆ

39

พฤตกรรม และความตองการของลกคาประเภทตาง ๆ

ความตองการของลกคาโดยรวมแลวมความคลายคลงกน อยางไรกตามนกทองเทยวในแตละกลมกมพฤตกรรมและความตองการเฉพาะกลมอกดวยเชนกน ซงเปนความจำาเปนของคนในชมชนทตองลวงรความตองการเพอใหงายตอการใหคำาแนะนำา เพอการตอบสนองความตองการในการใหขอมลจะไดเปนไปอยางราบรน ความคาดหวงในการใหบรการโดยรวม มดงน

- มหนาตาทยมแยม แจมใส และแสดงความยนดในการตอนรบและใหขอมล

- มความรอบรในแหลงทองเทยวภายในชมชนของตนเอง

- หากไมรขอมลบางอยาง กมความกระตอรอรนในการคนหาขอมลใหแกลกคา

- บรการรวดเรวและตรงเวลา

- ทำางานถกตองแมนยำา

- สามารถสอสารดวยคำาพดทกระชบไดใจความ มนำาเสยงและทาททพรอมตอนรบเสมอ

- สามารถสอบถามถงความตองการของลกคาดวยความใสใจ

- เชอถอได

พฤตกรรมและความตองการเฉพาะกลมของนกทองเทยวแตละประเภท

ประเภทลกคา พฤตกรรม และความตองการ กลมครอบครว ตองสงเกตหรอตรวจสอบขอมลวา ม

เดก หรอผสงวยรวมอยดวยหรอไม

40

ประเภทลกคา พฤตกรรม และความตองการหากมตองแนะนำาขอควรระวง และขอมลตาง ๆ ตามความเหมาะสม

แหลงทองเทยวทตองการจะเนนความสะดวกสบาย ไมผาดโผน

เนนความคมคา - มความสนใจหากทองเทยวเปนแพคเกจแลวถกกวาแยกคาใชจายทละคน

สำาหรบอาหาร หากมเดกมาดวย อาจตองมเมนทมอาหารไมเผดสำาหรบเดกเตรยมไวดวย เปนตน

กลมนกเรยน / นกศกษา

เนนสถานท ๆ สามารถพกหรอทองเทยวหลาย ๆ คนพรอมกนได เพอประหยดคาใชจาย

คำาแนะนำาการทองเทยว จะตองการประสบการณ ททาทาย สนก เราใจ

ในวยน กลมนอาจตองการสถานททสามารถรวมตวหรอรวมกลมเพอสงสรรคกนในชวงวาง จงอาจแจงวาสวนใดของบานทกลมนสามารถใชไดบาง และอาจตองแจงเวลาปดไฟเขานอนลวงหนา

เนนราคาทไมสงนก

กลมนกขาว ตองการรายละเอยดของขอมลมากพอสมควร

ตองการรปถายเพอลงสอ

41

ประเภทลกคา พฤตกรรม และความตองการ หากมขอมลในรปแบบเอกสารหรอ

CD จะเปนประโยชนมาก

กลมนกวจย ตองการรายละเอยดของขอมลเชงลกคอนขางมาก

ตองการไปดกรรมวธผลตใหเหนดวยตา

อาจตองการรทมาทไปของขอมล ตามหลกเหตผล และหากมตวเลขประกอบดวยยงด

มการสอบถามความคดเหนกบหลาย ๆ คน ดงนน หากเราสามารถแนะนำาผเชยวชาญการอธบายเฉพาะเรองตางๆ กจะดมาก

หากมขอมลในรปแบบเอกสารหรอ CD จะเปนประโยชนมาก

กลมนกทองเทยวตางชาต

ตอนรบดวยวฒนธรรมของไทยเรา และแนะนำาตว

ชาวตางชาตตองการความเปนสวนตวคอนขางมาก

ตรงเวลา การผดเวลาจากทใหคำาสญญาแมเพยงนาทกอาจทำาลายความเชอมนได

ควรมขอคดเหน หรอตอบรบ และตองสบตาเมอถกถามหรอพดคยดวย มใชนงเงยบฟงอยางเดยว การไม

42

ประเภทลกคา พฤตกรรม และความตองการสบตาถอเปนการไมใหเกยรต

พดอยางตรงไปตรงมา ไมออมคอมหากไมทราบขอมล

หากไมมนใจ หรอไมทราบขอมล ไมควรใหขอมลแบบเดาสม

คำาวา “Yes” หมายถง การรบปาก หรอสญญาวาจะทำาให ไมไดหมายถงแคการรบคำา หรอตอบรบเทานน

ไมรบปากทง ๆ ทรวาทำาไมได ควรบอกเหตผลวาเพราะเหตใด พรอมเสนอทางเลอก

เมอรและมนใจใหกลาแนะนำา ขอมลทใหควรชดเจน และเจาะจง

กระบวนการกำาหนดผลตภณฑทจะสงเสรม

ปจจบนแหลงทองเทยวมจำานวนมากขน การแขงขนกนสงทงจากแหลงทองเทยวภายในประเทศและแหลงทองเทยวในตางประเทศ หากทองถนไมสามารถกำาหนดจดขายทางการทองเทยวใหเดนชดและ

43

แตกตางจากแหลงทองเทยวอน ๆ อาจทำาใหแหลงทองเทยวไมสามารถสรางความนาสนใจไดมากพอทจะดงดดใหนกทองเทยวเขามาเยยมเยอน นอกจากน ผลตภณฑของทองถนหรอของฝาก ของทระลก ยงเปนไดทงจดแขงและจดขายใหนกทองเทยวสนใจและดงดดใหนกทองเทยวเขามาแวะชม จบจายใชสอยในแหลงทองเทยว และกลบมาเทยวในครงตอ ๆ ไป

การทจะสรางความนาสนใจใหแหลงทองเทยวในทองถนนนจะตองมการสรางสรรค วางแผน และดำาเนนการอยางรอบดานในการกำาหนด “จดขาย ” หรอ “จดดงดดนกทองเทยว ” โดยจะตองคนหาอตลกษณของทองถน (Identity) ททองถนอนไมมหรอทองถนอนยากทจะเลยนแบบ ซงจะทำาใหแหลงทองเทยวไดรบความสนใจจากนกทองเทยวใหเดนทางมาทองเทยวในทองถนของตนเอง แตสงสำาคญทจะทำาใหการทองเทยวประสบความสำาเรจได คอ “ความรวมมอรวมใจของผอยอาศยในทองถน ” นอกจากนผบรหารแหลงทองเทยวจำาเปนตองมการศกษา การวางแผน และเตรยมการเพอรองรบการพฒนาทางการทองเทยวในประเดนตาง ๆ ตอไปน

1. ระบบการทองเทยว (Tourism System)

ในขณะทการศกษาระบบจดหมายปลายทางทองเทยวนน เปนการพจารณาถงความสมพนธระหวางองคประกอบในมตตาง ๆ ทอยภายในระบบ ทชวยสนบสนนใหการพฒนาการทองเทยวดำาเนนไปไดอยางยงยน การศกษาระบบการทองเทยวเปนการพจารณาถงสภาพและการเปลยนแปลงของการทองเทยว โดยพจารณาถงระบบยอยและองคประกอบ หนาทของแตละองคประกอบ และความสมพนธระหวางองคประกอบเหลานน ซงแหลงทองเทยวแตละแหงมลกษณะทแตกตางกนออกไป โดยตองพจารณารวมไปถงความสมพนธเกยวของกบสงแวดลอมของระบบการทองเทยวดวย ไดแก

44

ระบบนเวศวทยาบนบก ในนำา และในอากาศ สภาพภมอากาศ ชมชน กจกรรมทางสงคม กจกรรมทางเศรษฐกจอน ๆ ในพนท ระบบการบรหาร ระบบการปกครองพนททองเทยว เปนตน ซงสงแวดลอมนอกระบบเหลาน นอกจากจะมอทธพลตอการทองเทยวในทางออมแลว ยงอาจไดรบผลกระทบจากการทองเทยวทงโดยตรงและโดยออมอกดวย องคประกอบทางการทองเทยวสามารถแบงออกเปน 3 สวนหลก ๆ คอ

1) ทรพยากรการทองเทยว (Tourism Resources) อนประกอบดวยแหลงทองเทยว ตลอดจนทรพยากรทเกยวของกบแหลงทองเทยวตาง ๆ อาทเชน ทรพยากรทางธรรมชาต สงทมนษยสรางขน ตลอดจนวฒนธรรมของทองถน

2) บรการการทองเทยว (Tourism Services) ไดแก การบรการเพอการทองเทยวตาง ๆ ทมอยในพนททมผลเกยวของกบการทองเทยวของพนท

3) ตลาดการทองเทยว (Tourism Market) เปนสวนของอปสงค (Demand) ในการทองเทยวทเกยวของกบนกทองเทยว การตลาดอาจพจารณาไดทงตวนกทองเทยวเอง กจกรรม รปแบบ หรอกระบวนการทองเทยวทเกดขนในพนท

ระบบการทองเทยวและสงแวดลอมน จะเปนตวแบงกลมปจจยทเกยวของกบการศกษาขดความสามารถในการรองรบใหชดเจนเปนสดสวนยงขน ทงนไดแบงบทบาทหนาทตอการทองเทยว (Tourism Function) เปนดานอปสงค (Demand) อปทาน (Supply) ทรพยากร (Resource) รองรบผลกระทบ (Impact) และมผลตอการทองเทยว (Effect)

2. ขดความสามารถในการรองรบการทองเทยว

45

ขดความสามารถในการรองรบการทองเทยว (Tourism Carrying Capacity : TCC) หมายถง จำานวนนกทองเทยวสงสดทสามารถเดนทางเขามาทองเทยวยงจดหมายปลายทางโดยไมกอใหเกดความเสยหายทางกายภาพ เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และสงแวดลอม รวมถงไมสงผลใหเกดการลดระดบคณภาพดานความพงพอใจของนกทองเทยวดวย “the maximum number of people that may visit the tourist destination without causing destruction of the physical, economic, and socio-cultural environment and unacceptable decrease in the quality of visitors’ satisfaction”

แนวคดของขดความสามารถในการรองรบดานการทองเทยวจะเปนเครองมอในการศกษา โดยแสดงถงขดจำากดของการใชประโยชนในพนทใดพนทหนง โดยมปรมาณนกทองเทยวสงสดทสามารถอยไดในพนทเทาทพนทนนจะสามารถรองรบได และมความสำาคญในการนำามาเปนเครองมอในการกำาหนดนโยบาย ยทธศาสตร และการวางแผนการทองเทยว โดยแนวทางทนำามาใชกำาหนดขดความสามารถในการรองรบ ม 6 แนวทาง ดวยกนคอ

1) ขดจำากดททรพยากรทางกายภาพรองรบได โดยแสดงถงขดจำากดของการใชประโยชนในพนทใด พนทหนง โดยมปรมาณนกทองเทยวสงสดทสามารถอยไดในพนทเทาทพนทนนจะสามารถรองรบได

2) ระดบการพฒนาหรอจำานวนนกทองเทยวทเจาบานหรอชมชนทองถนสามารถรบได

3) ความพงพอใจหรอความคาดหวงจากนกทองเทยว

4) ระดบการเปลยนแปลงของพนท

5) ขดความสามารถทมาจากการประเมนทางตนทนและผลกำาไร (Cost & Benefit Analysis)

46

6) ขดจำากดของแตละองคประกอบ ในระบบการทองเทยว และสงแวดลอมของระบบ

ขดความสามารถดงกลาวสามารถแปรเปลยนหรอมความแตกตางไปตามสภาพพนท ชนดของแหลงทองเทยว กจกรรม และเวลา นอกจากนเกณฑการพจารณาและปจจยทนำามาพจารณาขดความสามารถในการรองรบกมความแตกตางเชนกนโดยพจารณาตามตามขนาดพนท สภาพชมชน ความตองการในดานสาธารณปโภค เชน การใชนำา การปลอยของเสยการรกษาทศนยภาพ รวมทงความคาดหวงนกทองเทยวอกดวย นอกจากนยงรวมถงความสามารถหรอโอกาสในการจดการของรฐ (เชน นโยบาย การบรหาร เทคโนโลย งบประมาณ ) ในการควบคม ปองกน ผลกระทบทอาจเกดขนเนองจากปรมาณนกทองเทยวทเพมขน ดงนนการศกษาเพอกำาหนดขดความสามารถในการรองรบฯ จะตองพจารณาถงปจจยทเกยวของกอนตดสนใจเลอกระดบขดความสามารถในการรองรบฯ ทดและเหมาะสมทสดภายใตระบบการจดการระดบตาง ๆ ขนสดทายการตดสนใจเลอกขดความสามารถในการรองรบฯ จะตองคำานงถงความสมพนธระหวางปจจยตางๆ และการเลอกสรรขอกำาหนดทมประสทธภาพอกดวย

47

ขดความสามารถในการรองรบการทองเทยวTourism Carrying Capacity

การพฒนาอยางเขมขน

การพฒนาอยางยงยน

การพฒนาทปราศจาก การควบคม

การพฒนาการทองเทยวทางเลอกในระดบกลาง

ไมมนกทองเทยว

จำานวนนกทองเทยว ในระดบตำา

จำานวนนกทองเทยวในระดบสงสด

จำานวนนกทองเทยว เกนพกด

การพฒนาการทองเทยวทางเลอกแบบสดขว

ภาพท 4 แสดงขดความสามารถในการรองรบการทองเทยว

การศกษาความสามารถในการรองรบของแหลงทองเทยวหรอเมองทองเทยวสามารถพจารณาได 4 ดาน คอ

1) ขดความสามารถในการรองรบฯ ดานกายภาพ (Physical Carrying Capacity) หมายถง ระดบนกทองเทยวสงสดทไมทำาลายสภาพแวดลอมทางกายภาพตามธรรมชาตและทมนษยสรางขน รวมถงระดบความอมตวของสงอำานวยความสะดวกและบรการการทองเทยวในพนท

2) ขดความสามารถในการรองรบฯ ดานสงแวดลอม (Environmental Carrying Capacity) หมายถง ระดบของนกทองเทยวทสงสด ทจะไมทำาใหระบบสงแวดลอมและนเวศวทยาดอยคาลง ซงไดแก ระบบนเวศวทยา คณภาพนำา นำาทะเล อากาศ รวมถงการทงและกำาจดขยะมลฝอย

3) ขดความสามารถในการรองรบฯ ดานสงคม (Social Carrying Capacity) หมายถง ปรมาณนกทองเทยวสงสดทไม

48

ทำาใหความสนกสนานและประทบใจของนกทองเทยวจางหายไป เมอมการขยายตวของการทองเทยว ทงนรวมถงระดบสงสดทไมทำาใหเกดผลกระทบทางลบตอประชาชนทองถน

4) ขดความสามารถในการรองรบฯ ดานเศรษฐกจ (Economic Carrying Capacity) หมายถง ระดบการพฒนาทระบบเศรษฐกจสามารถดำาเนนการตอไปไดอยางเหมาะสม โดยไมเกดปญหาความขดแยงตอผทมสวนเกยวของในแตละภาคสวน โดยเฉพาะไมสงผลกระทบตอการลงทน หรอการดำารงชพและการทำากจกรรมทางเศรษฐกจของประชากร

3. การกำาหนดรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยว

นกวชาการดานการทองเทยวไดกำาหนดรปแบบของนกทองเทยว (Typology : a systematic classification or study of types) เพออธบายพฤตกรรมนกทองเทยว การพฒนารปแบบของนกทองเทยวสวนใหญไดมาจากขอมลทไดรบจากการสมภาษณหรอการใชแบบสอบถาม (Questionnaire) การกำาหนดรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยวอาจทำาไดหลายวธ ทงนขนอยกบวตถประสงคและวธการทใช

การกำาหนดรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยว รปแบบพนฐานทสด คอ การแบงนกทองเทยวออกเปน 2 กลม ตามลกษณะของพฤตกรรมของการเดนทาง คอ การแบงวาบคคลนนเปน 1) นกทองเทยว (Tourists) หรอ 2) นกเดนทาง (Travelers) นกทองเทยว คอ บคคลซงซอรายการนำาเทยวเหมาจายจากบรษทนำาเทยว ในขณะทนกเดนทางคอบคคลซงจดการการเดนทางดวยตนเอง เชน ซอตวเครองบนเอ ง จองทพกเอง กำาหนดสถานททองเทยวดวยตนเอง เปนตน

49

เพอรโอลท (Perreault) และดอรเดน (Dorden) (1979) ไดเสนอรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยวออกเปน 4 รปแบบ ไดแก

1) นกทองเทยวแบบประหยด (Budget Travelers) โดยทวไปแลวนกทองเทยวประเภทนมรายไดปานกลาง แตแสวงหาการหยดพกผอนหรอทองเทยวทใชคาใชจายตำา

2) นกทองเทยวชอบผจญภย (Adventurous Travelers) เปนนกทองเทยวทมการศกษาดและมรายไดปานกลางถงสง มความชนชอบในกจกรรมระหวางการหยดพกผอนหรอการทองเทยวแบบผจญภย

3) นกทองเทยวประเภทเดนทางระหวางวนหยด (Vacationers Travelers) เปนนกทองเทยวกลมเลก ๆ ซงมกใชเวลาในการคดเกยวกบการทองเทยวหรอการเดนทางในครงตอไปวาจะไปทไหน อยางไร นกทองเทยวกลมนคอนขางมความกระตอรอรนแตมรายไดคอนขางนอย

4) นกทองเทยวแบบชอบเดนทางโดยใชระยะเวลาเดนทางยาวนาน (Moderates Travelers) เปนนกทองเทยวทมใจรกการทองเทยวเดนทางอยางมากแตไมสนใจการทองเทยวในระหวางวนหยดสดสปดาหหรอการใชเวลากบการเลนกฬา แตจะชอบการเดนทางทใชระยะเวลานานมากกวา

โคเฮน (Cohen) ไดเสนอรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยวไว ดงน

1) นกทองเทยวแบบนนทนาการ (Recreational Tourists) เปนนกทองเทยวซงเนนความสำาคญในกจกรรมทเกยวของกบการนนทนาการหรอการพกผอนทางรางกาย

50

2) นกทองเทยวแบบปลกตวหาความเพลดเพลน (The Diversionary Tourists) เปนนกทองเทยวทพยายามทางแนวทางเพอลมความจำาเจในชวตประจำาวน

3) นกทองเทยวมงหาประสบการณ (The Experiential Tourists) เปนนกทองเทยวทเดนทางเพอแสวงหาประสบการณทแทจรง นกทองเทยวประเภทนสนใจศกษาและไดรบประสบการณทแทจรงของแหลงทองเทยวทไดไปสมผส ตวอยางเชน เมอเดนทางไปประเทศสเปน กตองการสมผสวถชวตของผคนทองถนหรอวฒนธรรมตาง ๆ ทแทจรงเปนของสเปน

4) นกทองเทยวแบบชอบทดลองสงแปลกใหม (The Experimental Tourists) มลกษณะทเหนเดนชดคอ ชอบตดตอพดคยกบคนทองถนเพอเรยนรและทำาความเขาใจในชวตความเปนอย การปรบตวใหเขากบสงแวดลอมของคนทองถน

5) นกทองเทยวทใชชวตแบบคนทองถน (The Existential Tourists) นกทองเทยวประเภทนตองการฝงตวเองหรอใชชวตภายใตวฒนธรรมและวถชวตเดยวกบคนทองถน นกทองเทยวประเภทนจะใชเวลาอยในแหลงทองเทยวนนเปนเวลานาน ตวอยางเชน นกทองเทยวทมาใชเวลาอยในแหลงทองเทยวบางแหงในประเทศไทย เชน พทยาหรอเชยงใหม และพยายามใชชวตเชนเดยวกบคนทองถน ไมวาจะเปนการปฏบตตว การรบประทานอาหาร การพยายามพดภาษาทองถน เปนตน

สำานกงานเศรษฐกจศกษา (Westvlaams 1986, อางจาก Swarbrook และ Horner 1999) ไดเสนอรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยวไว ดงน

1) นกทองเทยวประเภทหลงใหลในทะเล (Active sea lovers)

51

2) นกทองเทยวประเภทชอบผกมตร (Contact-minded holiday makers) มจตใจชอบตดตอพบปะกบผอน แสวงหามตรใหมโดนเฉพาะทเปนคนทองถน

3) นกทองเทยวประเภทชอบชมธรรมชาต (Nature Viewers) ชอบความงดงามของภมทศนของแหลงทองเทยว

4) นกทองเทยวประเภทแสวงหาการพกผอน (Rest-seekers) ใชเวลาไปกบการนอนพกผอนหยอนใจมากกวาการทำากจกรรมอน ๆ

5) นกคนหา (Discovers) ชอบกจกรรมประเภทผจญภยและชอบแสวงหามตรใหม

6) นกทองเทยวแบบเดนทางพรอมครอบครว (Family-orientated) เปนนกทองเทยวทหลงใหลในแสงแดดและทะเล และชอบเดนทางทองเทยวแบบไปเปนครอบครว

7) นกทองเทยวแบบประเพณนยม (Traditionalists) ชอบเดนทางทองเทยวทเนนความปลอดภยและไมเสยงภย

รปแบบการทองเทยวทจดแบงตามวตถประสงคของการเดนทาง เปนการจดแบงอกรปแบบหนงทพจารณาจากจดประสงคในการเดนทางของนกทองเทยวเปนสำาคญ โดยสามารถแบงออกเปน 3 รปแบบใหญ ๆ คอ การทองเทยวเพอความเพลดเพลนและการพกผอน การทองเทยวเพอวตถประสงคทางธรกจ และการทองเทยวเพอความสนใจพเศษ

1) การทองเทยวเพอความเพลดเพลนและการพกผอน

การทองเทยวเพอความเพลดเพลนและการพกผอน เปนการทองเทยวเพอตอบสนองความตองการทจะหลกหนสภาพชวตประจำาวนทจำาเจ หรอตองการเปลยนสภาพแวดลอมเดมเพอให

52

รางกายและจตใจไดรบการพกผอน เชน หลกหนอากาศหนาวในประเทศของตน ความอยากรอยากเหนในสงทแปลกใหมไปจากเดม หรอบางครงตองการเพยงแคเปลยนบรรยากาศ หรอเพอชมทวทศนทสวยงามแตกตาง การทองเทยวในลกษณะนเปนจดประสงคพนฐานหลกของนกทองเทยวสวนใหญทวโลก

ทงน วตถประสงคในการเดนทางของนกทองเทยวเพอความเพลดเพลน และการพกผอนจะแตกตางกนในรายละเอยด และเปนตวระบกจกรรมและแหลงทองเทยวทนกทองเทยวตองการ ดงตวอยางประกอบ

วตถประสงค ตวอยางแหลงทองเทยว1. ตองการหลกหนจากชวตประจำาวน

สวนสาธารณะ อทยานแหงชาต นำาตก สปา ชายทะเล เกาะแกง

2. ตองการหาประสบการณทแปลกใหม

กจกรรมกลางแจง เชน ดำานำา ปนเขา

ทศนศกษาหมบานชาวเขา สวนสนกเฉพาะทาง (Theme

Park)3. หลกหนอากาศหนาว ตากอากาศชายทะเล (sea

sand sun) กจกรรมดำานำา

2) การทองเทยวเพอวตถประสงคทางธรกจ

53

ในประเทศทพฒนาแลวสวนใหญโดยเฉพาะในสหรฐอเมรกา แคนาดา และสหราชอาณาจกร ประชากรมกจะเดนทางเพอธรกจเปนวตถประสงคหลก จงเปรยบเสมอนวาธรกจกบการเดนทางตองอยคกนเสมอ

แมวาการเดนทางเกยวของกบธรกจทมวตถประสงคเกยวของกบการทำางาน แตกจดเปนการทองเทยวอกรปแบบหนง เนองจากการเดนทางในลกษณะนจะสรางรายไดใหกบจดหมายปลายทางทนกธรกจไปเยอน และนกธรกจนนกไมไดมวตถประสงคทจะไปอย ณ สถานทนนเพอทจะทำางาน หารายไดอยางเดยว หากตองบรโภคสนคาและบรการตาง ๆ ซงหมายถงการเขาพกในโรงแรม การใชบรการหองประชม ซอของฝากของทระลกตาง ๆ การเดนทางทองเทยวเพอจดประสงคทางธรกจ แบงออกเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ

2.1 การเดนทางทองเทยวเพอธรกจโดยทวไป (Regular business travel) หมายถง การเดนทางไปตดตอประสานงาน หรอเซนสญญาเกยวกบธรกจ โดยอาจมระยะเวลาในการหยดพกผอน 2-3 วน แทรกอยในการเดนทางนน เชน นกธรกจชาวองกฤษเดนทางมาเซนสญญาหนสวนโรงแรมในประเทศไทย หรอตวแทนขายประกนเดนทางไปเยยมลกคา

2.2 การทองเทยวเพอการประชมนานาชาต การทองเทยวเพอเปนรางวล และการทองเทยวเพอจดนทรรศการนานาชาต (Meeting, Incentive, Conference / Convention / Congress and Exhibition : MICE) การทองเทยวในรปแบบนกำาลงไดรบความสนใจทงจากภาครฐและเอกชนทวโลก โดยมการสงเสรมใหเกดการพฒนาการทองเทยวในรปแบบนอยางจรงจง เนองจากเหนความสำาคญถงภาพลกษณดานการทองเทยวทงในระยะสนและระยะยาว กลาวคอ ผทเดนทางมาในลกษณะดงกลาวมกเปน

54

นกทองเทยวทมศกยภาพสง และมความสามารถในการใชจายมากกวานกทองเทยวทวไป นอกจากน แมวาผทมาเขารวมกจกรรมดงกลาวจะมวตถประสงคหลกในการเดนทางทเกยวของในเชงธรกจ แตหากคนกลมนมความประทบใจและมประสบการณทดตอพนททไดไปเยอนเปนครงแรก กอาจเดนทางกลบไปยงพนทนนอกครงในรปแบบการทองเทยวเพอการหยดพกผอนในรปแบบอน ๆ อกทงกลมคนเหลานเปนคนทมการศกษาระดบสงและมผนำาดานความคด หากเลอกทจะมาแหลงทองเทยวใด กยอมจะสรางภาพลกษณทดใหแกแหลงทองเทยวนน

สงสำาคญทนกธรกจแตละกลมตองการเหมอนกน คอ ความสะดวกรวดเรวในการเดนทางเนองจากบางครงอาจมเวลาจำากดในการตดตอธรกจ และอาจตองเดนทางหลายแหงในคราวเดยวกน รวมถงความตองการสงอำานวยความสะดวกในการตดตอธรกจ เชน ในโรงแรมมกจะมหองตดตอธรกจ (Business Center) ซงมบรการตดตอสอสารทสำาคญ ไมวาจะเปนโทรสาร โทรศพท ไปรษณยอเลกทรอนกส เครองถายเอกสาร หรอแมกระทงผชวยสวนตวไวรองรบกลมลกคาดงกลาว

กลมนกธรกจเหลานเปนลกคาทเปนทตองการของผประกอบการธรกจ เนองจากเปนกลมทมการศกษาสง จงจดเปนกลมนกทองเทยวคณภาพทสำาคญคอ มรายไดระดบสง และพรอมทจะจายเงนจำานวนมากเพอสงอำานวยความสะดวกทกอยาง เพอใหธรกจทตดตอสำาเรจ

3) การทองเทยวเพอความสนใจพเศษ

การทองเทยวเพอความสนใจพเศษ (Special Interest Tourism) เปนรปแบบของการทองเทยวทเกดจากการทนกทองเทยวบางกลม รสกวาการเดนทางเพยงเพอไปชมบานเมอง หรอชม

55

ธรรมชาตเปนรปแบบทไมสามารถตอบสนองความตองการของนกทองเทยวซบซอนขนไดอกตอไป ทงนจากการสำารวจ พบวา กจกรรมการทองเทยวในตะวนตกมความหลากหลายมากมายไปกวาชมบานเมองหรอการชมธรรมชาต เชน กจกรรมดานโบราณคด การเลนบอลลน การทองอวกาศ การดำานำา เปนตน ความตองการในการทองเทยวทหลากหลายและซบซอนขน เปนเหตผลหนงทำาใหเกดการทองเทยวเพอความสนใจพเศษขน

ความตองการในการเดนทางทองเทยวทหลากหลายและซบซอนขน เกดจากการเปลยนแปลงสำาคญ ๆ ดงตอไปน

- การเปลยนแปลงทางโครงสรางประชากรและภมหลงของนกทองเทยว ดงจะเหนไดวาในประเทศตะวนตกใหเกดนกทองเทยวกลมใหม ๆ ขนมากมาย อาท นกทองเทยวสงอาย นกทองเทยวกลมคนโสด เปนตน

- การเปลยนแปลงคานยมของประชากรโลก อนเปนผลจากการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคม กลาวคอ โลกในปจจบนไดเรมกาวเขาสโลกแหงสงคมสารสนเทศ (Information Society) หรอสงคมในคลนลกทสาม (The Third Wave) มากขน ซงสงผลใหประชาชนในแตละสงคม มลกษณะความแตกตางในการบรโภคสงทแตกตางกนไปตามความชอบของแตละคน

การเปลยนแปลงความตองการของนกทองเทยวดงกลาว ทำาใหประเทศทเปนจดหมายปลายทางของการทองเทยวพยายามอยางเตมท ในการเขาถงตลาดการทองเทยวโลก เพอใหสามารถดงดดนกทองเทยวได ทามกลางการแขงขนอยางหนวงหนก ผประกอบการทองเทยวทวโลก จงไดพฒนาสนคาการทองเทยวของตนใหมเอกลกษณทแตกตางจากสนคาการทองเทยวในประเทศอน ซงมาสการผลตสนคาในรปแบบ สนคาทำาพเศษ “ ” (Order made)

56

ทนกทองเทยวหรอกจกรรมทองเทยวสอดคลองกบความตองการและความสนใจของแตละคน

รปแบบของการทองเทยวเพอความสนใจพเศษ ในปจจบนการจดการทองเทยวเพอความสนใจพเศษ มรปแบบทแตกตางกนมากมาย แตไดรบการศกษาอยางเปนกจจะลกษณะนน มอยอยางนอย 6 รปแบบใหญดวยกน โดยแตละรปแบบตอบสนองตอความสนใจพเศษของนกทองเทยวทแตกตางกน คอ

3.1 การทองเทยวเชงนเวศ

คำาวา การทองเทยวเชงนเวศ (Eco–tourism) ไดกลายเปนคำาทใชในวงการการทองเทยวอยางกวางขวางและหลากหลาย จนแทบจะไมมคำาจำากดความเปนไปในทางเดยวกนอยางชดเจน อกทงในแนวทางปฏบตทเกยวของกบการทองเทยวดงกลาว กยงไมชดเจนอกดวย ดงเชนท ลนเบอรก เค (Linberg K.) ไดวเคราะหวามการใชคำาในระดบทแตกตางกน ตงแตการทองเทยวเพอศกษาธรรมชาตของผเชยวชาญเฉพาะสาขา (Hard–core nature tourism) การทองเทยวเพอไปชมธรรมชาตดวยความตองการเขาใจถงระบบนเวศ (Dedicated nature tourism) การทองเทยวเพอไปชนชมธรรมชาต (Mainstream nature tourism) และการทองเทยวทใชธรรมชาตแบบผวเผน (Casual nature tourism)

ประเทศไทยในระยะแรกไดมการใชคำาทกลาวถงการทองเทยวในรปแบบนแตกตางกนออกไป ไมวาจะเปนการทองเทยวเชงอนรกษ การทองเทยวสเขยว การทองเทยวเพอธรรมชาต การทองเทยวเชงชวภาพ ในทสดการทองเทยวแหงประเทศไทย ไดประชมหนวยงานทเกยวของ และบญญตศพทคำาวา การทองเทยว“

57

เชงนเวศ ขน โดยพยายามใหครอบคลมลกษณะกจกรรมและความ”หมายของคำาตาง ๆ ทเกยวของใหมากทสด

ในปจจบน กระแสความตนตวตอการทองเทยวเชงนเวศไดแพรหลายไปยงประเทศกำาลงพฒนา ทอาศยการทองเทยวเปนเครองมอในการพฒนาประเทศ ดวยความเชอวา หากดำาเนนการทองเทยวเชงนเวศใหเหมาะสม กจะสามารถอนรกษธรรมชาตได พรอม ๆ กบการพฒนาเศรษฐกจ และสามารถสรางงานใหคนในทองถน ดงตวอยางของประเทศเคนยาในแอฟรกา ซงไดสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศมานาน โดยการทองเทยวในรปแบบน ใหผลตอบแทนทางเศรษฐกจตอเคนยาสงกวาการใชทดนตามปกตในการเกษตรหรอลาสตวถง 162 เทา เชน การลาสงโตตวผหนงตวจะทำารายไดประมาณ 8,500 ดอลลาร แตถาคมครองไว และสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศ สงโตตวเดยวกนนนจะชวยทำารายไดเขาประเทศไดถง 515,000 ดอลลาร และชวยใหคนทองถนมอาชพอกอยางนอย 2,000 คน

ตวอยางรปแบบการทองเทยวเชงนเวศ รปแบบทจดในตางประเทศ รปแบบทจดในประเทศไทย

1. การทองเทยวเพอชมปลาวาฬ บรเวณชายหาดในญปน สหรฐอเมรกา นวซแลนด

2. การทองเทยวชมนก ในญปน 3. การเทยวชมฟารมปศสตวใน

ออสเตรเลย และนวซแลนด 4. การทองเทยวในอทยานแหง

ชาต 5. การทองเทยวแบบซาฟารใน

1. การชมหรอเขารวมการปลกปาโกงกาง

2. การชมทงดอกบวตอง ดอยแมอคอ จงหวดแมฮองสอน

3. การชมทงทานตะวน จงหวดลพบร

4. การเดนทางในปาฝนเขตรอน บรเวณอทยานแหงชาต เชน เขาใหญ ภกระดง ภเรอ

58

แอฟรกา 6. การทองเทยวปาฝนเขตรอนใน

เกาะบอรเนยว

5. การชมสวนเกษตร (agro–tourism)

6. การชมนกทอทยานแหงชาตเขาใหญ หรอนำาหนาว

3.2 การทองเทยวเชงสขภาพและกฬา

โดยทวไปแลวการทองเทยวเชงสขภาพและกฬา เปนการทองเทยวทมจดหมายเพอบำาบดโรค บำารงรกษากายหรอสขภาพจต (Health tourism) ซงรวมถงการออกกำาลงกายหรอการเลนกฬาเพอรกษาสขภาพดวย (Sport tourism) นอกจากน ยงรวมหมายถงการทองเทยวเชงผจญภย (Adventure tourism) ซงเปนหนงในกจกรรมยอยของการเลนกฬาเอาไวดวย

ดงนน การทองเทยวเชงสขภาพและกฬาจงเกยวของกบกจกรรม 3 รปแบบใหญ ซงมความเกยวของกน คอ

1) การทองเทยวเชงสขภาพ (Health Tourism) เปนการทองเทยวควบคไปกบการดแลสขภาพของนกทองเทยว โดยสามารถแบบตามลกษณะสขภาพของนกทองเทยวออกเปน 3 ระดบ คอ

การทองเทยวเพอรกษาโรคของนกทองเทยว การทองเทยวในลกษณะนกำาลงไดรบความนยมเปนอยางสงในประเทศไทย เนองจากคารกษาพยาบาลภายในประเทศไทยทถกกวาตางประเทศ และประเทศไทยมแพทยทเชยวชาญและฝมอ

การทองเทยวเพอฟ นฟสขภาพของนกทองเทยว หรอการอยในระยะพกฟ นโดยนกทองเทยวตองการอากาศทบรสทธ อยในสงแวดลอมทสดใส อาหารเพอสขภาพ และการออกกำาลงกาย

59

อยางเบา ๆ เพอฟ นฟสขภาพ สถานบรการในลกษณะน เชน ชวาศรม สถานพกตากอากาศชายทะเล เปนตน

การทองเทยวเพอรกษาสขภาพนกทองเทยวทดอยแลวใหดยงขน การทองเทยวในลกษณะนกำาลงไดรบความนยมเปนอยางสงทวโลก เนองจากนกทองเทยวสวนใหญ เรมใหความสำาคญกบการรกษาสขภาพของตวเองภายใตสภาวะแวดลอมทยำาแยในปจจบน โดยการหนมาออกกำาลงกายทถกวธ การนงสมาธ การฝกโยคะ ไทเกก การพกผอนในทอากาศบรสทธใกลชดธรรมชาตมากขน

การอาบนำาแร การนวดแผนโบราณ การรบประทานสมนไพร และการรบประทานอาหารเพอสขภาพ ซงประเทศไทยมสถานใหบรการและสนคาทเปนทรจกไปทวโลก เชน การนวดแผนโบราณทวดโพธ สถานบรการสขภาพชวาศรม การนงสมาธทสวนโมกขลาราม เปนตน

2) การทองเทยวเชงกฬา (Sport Tourism) สามารถแบงรปแบบออกเปน 2 ลกษณะตามวตถประสงคในการเลนกฬา

การเลนกฬาเพอสขภาพ คอ นกทองเทยวทไปทองเทยวพรอมกบวตถประสงคทจะไปออกกำาลงกายดวยการเลนกฬา เชน เลนกอลฟ ดำานำา พายเรอ

การเลนกฬาเพอการแขงขน คอ นกกฬาไปแขงขนกฬาระหวางจงหวดหรอระหวางประเทศ หรอระดบโลก โดยถงแมจะมวตถประสงคหลกเพอการแขงขน แตนกทองเทยวกจะไดรบสขภาพทแขงแรงในทางออม และยงไดทองเทยวซงสงผลทำาใหสขภาพจตดดวย

3.3 การทองเทยวเชงผจญภย (Adventure tourism)

60

เปนอกรปแบบยอยอกอยางหนงของการทองเทยวเชงกฬา แตนอกจากจะเนนผลตอสขภาพกายแลวยงมงเนนไปทความตนเตนขณะทำากจกรรมนน ๆ เชน การปนเขา ไตหนาผา การลองแกง เปนตน

ตวอยางรปแบบการทองเทยวเชงสขภาพและกฬา รปแบบทจดในตางประเทศ รปแบบทจดในประเทศไทย

1.การอาบนำาแร 2.การนงสมาธ 3.การเขารวมโปรแกรมลดนำา

หนก 4.การไปดำานำา 5.การไปเลนสก 6.การปนเขาทมชอเสยง เชน

หมาลย เอลป 7.การกระโดดจากทสง (บนจ

จมพ)

1. การใชสมนไพรรกษาโรค และบำารงรางกาย

2. การรบประทานอาหารไรพษ เชน ทชวาศรมจงหวดประจวบครขนธ

3. การนวดแผนโบราณทวดโพธ

4. การนงสมาธ 5. มหกรรมการแขงขนไตร

กฬา จ.ภเกต 6. มหกรรมวาวโลก ท

กรงเทพฯ 7. การชกมวยไทยและหด

มวยไทยพนฐาน

61

3.4 การทองเทยวเชงศลปวฒนธรรม

เปนรปแบบการทองเทยวเพอความสนใจพเศษทเตบโตอยางรวดเรว และมบทบาทในอตสาหกรรมการทองเทยวโดยรวมคอนขางมาก เนองจากนกทองเทยวมกสนใจและตองการเขาใจวฒนธรรมของประเทศอนทแตกตางไปจากตน โดยผานการชมหรอสมผสศลปวฒนธรรมแขนงตาง ๆ ซงหมายรวมถง ศลปะทกแขนงทงสถาปตยกรรม ประตมากรรม จตรกรรม หตถกรรม นาฏศลป ดรยางคศลป ตลอดจนมรดกทางประวตศาสตร ซงหมายถง โบราณสถาน และโบราณวตถ ซงความสนใจตอสงเหลานเปนพนฐานความสนใจดงเดมของนกทองเทยวอยแลว

การทองเทยวเชงศลปวฒนธรรม มความคลายคลงกบการทองเทยวเพอสมผสชาตพนธ และวฒนธรรมพนถน ซงเปนรปแบบของการทองเทยว เพอความสนใจพเศษอกรปแบบหนงทจะไดกลาวถงตอไป อยางไรกด การทองเทยวทงสองรปแบบนมขอแตกตางกนตรงท การทองเทยวเชงศลปวฒนธรรมใหความสำาคญตอการสมผสวฒนธรรม ซงมสภาพเปนวตถหรอการแสดง ในขณะทการทองเทยวเพอเรยนรชาตพนธและวฒนธรรมพนถน ใหความสำาคญกบการสมผสวฒนธรรม โดยผานวถชวตมนษยซงเปนผสรางวฒนธรรม

62

ตวอยางรปแบบการทองเทยวเชงศลปะวฒนธรรมรปแบบทจดในตางประเทศ รปแบบทจดในประเทศไทย

1. การชมปราสาทในชนบทองกฤษ

2. การชมสงมหศจรรยของโลก เชน หอเอนเมองปซา ประเทศอตาล นครวด ประเทศกมพชา ปรามด ประเทศอยปต กำาแพงเมองจน ฯลฯ

3. การชมพระราชวงทมชอเสยง เชน พระราชวงแวรชายส ประเทศฝรงเศส พระราชวงบกกงแฮม ประเทศองกฤษ ฯลฯ

4. การชมพพธภณฑ5. การชมหอศลป6. การชมละครเวทโอเปรา

1. การชมพระบรมมหาราชวงและวดพระแกว

2. การชมวดตาง ๆ3. การชมการปลกเรอนไทย

ไมมตะป4. การชมการทำาหตถกรรม

ไทย เชน การรอยพวงมาลย การทำาตกตาชาววง การทำาเครองประดบทองคำา

5. การชมหนขผงการละเลนไทย

6. การชมสถานทสำาคญทางประวตศาสตร เชน สโขทย อยธยา กาญจนบร ฯลฯ

3.5 การทองเทยวเพอศกษาชาตพนธและสมผสวฒนธรรมพนถน

เปนรปแบบหนงของการทองเทยวเพอความสนใจพเศษ ความสนใจเบองตนททำาใหนกทองเทยวเขารวมการเดนทางดงกลาวน คอ การใฝหาโอกาสทจะไดสมผสกบกลมคนทมชาตพนธ และภมหลงทางวฒนธรรมทแตกตางไปจากตวของนกทองเทยวโดยตรง ดวยความคดทวาถงแมพพธภณฑและงานทางศลปะ

63

วฒนธรรม อาจจะสามารถสะทอนชวตความเปนอยของคนตางชาตพนธนนไดในระดบหนงกตาม การสมผสสงเหลานยอมไมอาจเทยบไดกบการสมผสโดยตรงกบคนตางชาตพนธนน จากการไดใชชวตรวมกนหรอพบปะพดคยกนในระยะเวลาหนงได

การทองเทยวเพอเรยนรความแตกตางทางชาตพนธและวฒนธรรมพนถนนนเปน การทองเทยวเพอการแสวงหา “สมผสกบคนทมชาตพนธและภมหลงทางวฒนธรรมทแตกตางไปจากตวนกทองเทยว ไมใชการสมผสสงประดษฐทางวฒนธรรม ซงม” 2 รปแบบ คอ

1. การทนกทองเทยวไปพำานกอาศยอยกบกลมชาตพนธหนง ๆ เปนเวลานาน และใชชวตเหมอนคนพนเมองนน

2. รปแบบทมการจดการ โดยนกทองเทยวไปทศนศกษาเยยมชมกลมชาตพนธหนง ๆ ในชวงเวลาสน ๆ โดยพยายามเรยนรเขาใจวฒนธรรมชนเผานน และอาจจะไมไดลองใชชวตในรปแบบเดยวกบชนพนเมองเสยทงหมด เชน การเทยวชมและรวมกจกรรมทางวฒนธรรมของชาว อะบอรจน (Aborigine) ในออสเตรเลย การเทยวชมและทศนศกษาหมบานชาวเผาไอน (Ainu) ในญปน การไปชมหมบานกะเหรยงคอยาว เปนตน

ในปจจบนการทองเทยว เพอสมผสชาตพนธและวฒนธรรมพนถน ไดรบความนยมขนเรอย ๆ และกลายเปนจดขายทสำาคญของการทองเทยวในหลาย ๆ ประเทศ โดนเฉพาะอฟรกาและเอเชย รวมถงประเทศไทยเอง การเทยวปาและสมผสวฒนธรรมชาวไทยภเขา กเปนการทองเทยวอกรปแบบหนงทไดรบความนยมมาก นอกจากน ประเทศไทยยงมแหลงทองเทยวทองถนอกมากมาย ทมศกยภาพสงในการจดการทองเทยวในลกษณะน หากมการดำาเนนการอยางเหมาะสม การทองเทยวในรปแบบนอาจเปนแหลงรายไดท

64

สามารถกระจายไปสภมภาคตาง ๆ ในประเทศไทยได ในทางตรงกนขางหากไมมมาตรการรองรบการจดการทองเทยวใหเหมาะสมแลว การทองเทยวในรปแบบนอาจสงผลกระทบอยางรนแรง ทำาใหสงคมหรอชมชนทองถนเสยสมดลได

ตวอยางรปแบบการทองเทยวเพอสมผสชาตพนธและวฒนธรรมพนถน

รปแบบทจดในตางประเทศ รปแบบทจดในประเทศไทย1.การรวมพำานกและทศนศกษา

หมบานของชนเผาพนเมองในแอฟรกา หรอชาวเผา ไอน ในเกาะฮอกไกโด ประเทศญปน

2.การใชชวตในทงหญา บนทราบสงของมองโกล

3.การเทยวชมและรวมกจกรรมทางวฒนธรรมของชาวเมารในนวซแลนด

1. การชมวถชวต หรอการรวมพำานกกบชาวไทยภเขากลมตางๆ

2. การใชชวตกบชาวบาน เชน ชาวบานหมบานครวง จงหวดนครศรธรรมราช ชาวเกาะยาว จงหวดพงงา

3. การชมการทำานาขาวและวถชาวนาไทย

4. การชมการเกบมะพราว และวถชวตชาวบานทเกาะสมย

3.6 การทองเทยวเพอการศกษา

หมายถง การเดนทางทมการเรยนรเกดขน ซงมความหมายเฉพาะเจาะจงวาเปนการเรยนร โดยมการจดการ (organized learning) เชน มการวางแผนลวงหนา มขนตอนทชดเจน มครผสอนทชำานาญ และมวธการฝกหดตามแบบแผน เปนตน นอกจากน การเรยนรมกไดจากประสบการณจรงไมใชการเรยนรจากตำารา

65

การทองเทยวในรปแบบนมกจะประกอบไปดวยขนตอนตาง ๆ ทครอบคลมถงการวางแผนการเดนทาง การวางแผนการศกษาในรปแบบของหลกสตร การเรยนรในสถานททองเทยวและการประเมนผล ลกษณะดงกลาวทำาใหการทองเทยวเพอการศกษามลกษณะเฉพาะแตกตางจากการทองเทยวเพอความสนใจพเศษอน ๆ ซงมลกษณะของการไดเรยนรจากกจกรรมการทองเทยวเชนเดยวกน ลกษณะแตกตางอกอยางหนงกคอ การทองเทยวเพอการศกษาตองมการเรยนรทเปนกจจะลกษณะจากครผสอน โดยสวนใหญครผสอนในการทองเทยวเพอการศกษาน มกเปนครหรออาจารยอยแลว เชน อาจารยมหาวทยาลย อาจารยสอนภาษา หรอสอนศลปหตถกรรม เปนตน ซงครผสอนจะทำาหนาทแตกตางจากมคคเทศก และมการแบงหนาทกนอยางชดเจน กลาวคอ มคคเทศกจะทำาหนาทในการนำาทาง คมกนอนตราย ใหความบนเทง และจดการกจกรรมของนกทองเทยว สวนครผสอนจะทำาหนาทเปนพเลยงหรอทปรกษาของนกทองเทยว

ตวอยางรปแบบการทองเทยวเพอการศกษารปแบบทจดในตางประเทศ รปแบบทจดในประเทศไทย

1. การเรยนทำาอาหารฝรงเศส

2. การเรยนรพธชงชา ในญปน

3. การเรยนภาษาองกฤษทออสเตรเลย องกฤษ สหรฐอเมรกา แคนาดา

1. การเรยนทำาอาหารไทย ขนมไทย

2. การเรยนนาฏศลปไทย 3. การเรยนภาษาไทย 4. การเรยนทำา

เครองป นดนเผา ป นตกตา ชาววง รอยพวงมาลย แกะ

66

นวซแลนด 4. การเรยนดำานำาทเกาะ

กวม 5. การเรยนรการเลน

ฟตบอลทเยอรมน

สลกผลไม5. การเรยนป นหนตกตา

ชาววง 6. การเรยนดำานำาทเกาะเตา 7. เรยนนวด 8. เรยนมวยไทย9. เรยนสมนไพร

ไมวาจะเปนการทองเทยวลกษณะใด หากเราทราบแรงจงใจในรปแบบตาง ๆ ในการกระตนใหนกทองเทยวอยากเดนทาง และสามารถตอบสนองความตองการนน ๆ ไดอยางตรงจด จะเปนผลใหนกทองเทยวประเมนผลประสบการณทตนไดรบในการเดนทางไปในเชงบวก ถาในชวงทนกทองเทยวพำานกอยสถานทนนไดรบความพอใจและประทบใจในสงตาง ๆ กจะรสกพอใจตอการเดนทาง แตถา

ไมพอใจในสภาพแวดลอม ผคนหรอการบรการจากสถานทนน กจะมสวนทำาใหการเดนทางครงนนไมเปนทถกใจและอาจทำาใหผเดนทางนนนำาประสบการณทวานมาพจารณาประกอบในการเดนทางครงตอไป

หรออาจนำาประสบการณดงกลาวบอกตอ ซงมผลตอแรงจงใจในการเดนทางของนกทองเทยวรายอน ๆ และทายทสดกจะสงผลกระทบตอภาพรวมของการทองเทยวของประเทศในภาพรวมอกดวย

4. แนวคดเกยวกบการฝกอบรมเชงปฏบตการ

4.1 กระบวนการฝกอบรม

การฝกอบรมกคอกระบวนการจดการเรยนรอยางเปนระบบ เพอสรางหรอเพอเพมพนความร ทกษะ ความสามารถ และเจตคต อนจะชวยปรบปรงใหการปฏบตงานมประสทธภาพสงขนนนเอง การ

67

ฝกอบรมบคลากรทำาไดอยางมประสทธภาพ ไดผลอยางทองคการตองการนน มกระบวนการ ดงน

ขนท 1 วเคราะหความตองการในการฝกอบรม (Needs Assessment) โดยในการวเคราะหน เราตองวเคราะหความตองการ 3 ดาน คอ

- การวเคราะหความตองการองคการ (Organization Analysis) ซงเปนการวเคราะหเกยวกบเปาหมายขององคการ และบรรยากาศการทำางานภายในองคการ

- การวเคราะหภารกจและคณสมบต (Task and Knowledge , Skill, Ability Analysis) ซงผรบการอบรมจะตองปฏบตภายหลงการฝกอบรม

- การวเคราะหบคคล (Person Analysis) เพอจะไดรวาผปฏบตงานแตละคนมความร ทกษะและความสามารถทจำาเปนสำาหรบการทำางานอยในระดบใด

การวเคราะหความตองการทง 3 ดานน กเพอนำามาประกอบการพจารณาสรปออกมาเปนความตองการในการฝกอบรม

ขนท 2 กำาหนดวตถประสงคของการฝกอบรม โดยนำาขอมลจากขนท 1 นำามาใชกำาหนดวตถประสงคของการฝกอบรม และใชเปนเครองมอในการกำาหนดทศทางในการออกแบบและพฒนาหลกสตรการฝกอบรมตอไป

ขนท 3 คดเลอกและออกแบบโครงการฝกอบรม ซงตองคำานงถงปจจยตาง ๆ มากมาย ไมวาจะเปนหวขอวชา เนอหา รปแบบ และวธการอบรม สอการสอน วทยากร และเวลาสำาหรบการฝกอบรม และอน ๆ

68

ขนท 4 สรางเกณฑสำาหรบการประเมนผล ซงควรทำาควบคไปกบการคดเลอกและออกแบบโครงการฝกอบรม โดยเกณฑทสรางขนจะตองสอดคลองกบวตถประสงคการอบรมทตงไว ทงนเกณฑควรระบวา พฤตกรรมอะไรทผรบการอบรมจะตองมการพฒนา ทางดานความร ทกษะ หรอความสามารถ ระดบตำาสดของพฤตกรรมทจดวาผานเกณฑอยทตรงไหน และพฤตกรรมนนแสดงออกมาภายใตสภาวการณอยางไร

ขนท 5 จดการฝกอบรม เปนการดำาเนนการฝกอบรมตามแผนทไดกำาหนดไว โดยตองดำาเนนการเกยวกบสถานทของการฝกอบรม ดแลประสานงานกบวทยากรของการฝกอบรมดวย ซงระหวางการจดการฝกอบรมอาจจะประสบกบปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทอาจเกดขนเฉพาะหนา ดงนนจงควรทจะไดมการตระเตรยมการแกไขปญหาเฉพาะหนาไวดวยเชนกน

ขนท 6 ประเมนผลการฝกอบรม ประกอบดวย การสรางเกณฑสำาหรบการประเมนผล และการวดผลโดยใชวธการทดลองหรอวธการทไมใชการทดลอง เพอตรวจสอบวามความเปลยนแปลงใด ๆ เกดขนหรอไมภายหลงการฝกอบรม

เมอมการวางแผนและจดระบบการอบรมอยางดแลว มาถงขนตอนการปฏบตสงทเปนจดเรมทสำาคญคอ ความรวมมอของบคลากร ซงผทำาธรกจหรอผทมหนาทในการจดการฝกอบรมทกคนไมควรละเลย กคอเรองเกยวกบจตวทยาการเรยนร และการจงใจสำาหรบการฝกอบรม ซงผจดควรใหควรคำานงถงสงสำาคญ 3 ประการ ดงตอไปน

1) ผรบการอบรมแตละคนมความพรอมและความสามารถทจะรบการฝกอบรมหรอไม

69

2) โครงการฝกอบรมควรจะไดรบการออกแบบและจดการอยางไร จงจะชวยเอออำานวยการเรยนรของผรบการอบรม

3) ผจดควรจะทำาอยางไร เพอใหผรบการอบรมสามารถรกษาและนำาความรทงปวงทไดรบไปใชในการทำางานจรง

4.2 การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม (Training Needs Assessment)

การสำารวจความจำาเปนในการฝกอบรมมความสำาคญอยางยงตอประสทธผลของโครงการฝกอบรมหนง ๆ การฝกอบรมเปนสงทควรจะไดรบการจดขนเพอสนองตอบตอเปาหมายขององคการ การวเคราะหความตองการในการฝกอบรมจงชวยใหนกจดการฝกอบรมทราบวาวตถประสงค หลกสตร วธการ และองคประกอบอน ๆ ของการฝกอบรม

การวเคราะหความตองการในการฝกอบรมมจดมงหมาย 2 ประการคอ

1) เพอวนจฉยวาองคการมความจำาเปนทจะตองจดใหมการฝกอบรมหรอไม เนองจากการฝกอบรมมประโยชนสำาหรบการแกไขปญหาบางประการขององคการ เชน การพฒนาความร ทกษะและความสามารถของพนกงาน เปนตน อยางไรกตาม การฝกอบรมไมสามารถจะแกปญหาบางอยางไดถาปญหานน ๆ มสาเหตจากความขดของในดานโครงสรางขององคการ หรอความไมเพยงพอในดานอปกรณ เครองมอเครองใช หรอบคลากร

2) เพอศกษาขอมลทจำาเปนตอการออกแบบและพฒนาหลกสตรการฝกอบรม การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม จะชวยใหทราบสภาพปจจบนขององคการ รวมทงภารกจและคณสมบตทพนกงานมอย ขอมลดงกลาวจะเปนพนฐานสำาหรบการจดการฝกอบรม

70

กระบวนการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม (Training Need Assessment Process) โดยทวไปแลว การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม ประกอบดวย การวเคราะหลกษณะ 3 ประการ

ภาพท 5 แสดงกระบวนการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม

1) การวเคราะหความตองการองคการ (Organizational Analysis) การวเคราะหองคการซงเปนการวเคราะหเกยวกบเปาหมายขององคการ และบรรยากาศการทำางานภายในองคการ ประเมนสถานการณปจจบน ตรวจสอบจดมงหมาย หนาท และความรบผดชอบขององคการในการดำาเนนธรกจ

ประเมนปจจยภายนอก

- กฎหมาย กฎกระทรวง ระเบยบทางราชการทเปลยนแปลงไปทกระทบตอการดำาเนนงานขององคการ เชน กฎหมายแรงงาน กฎหมายเกยวกบสภาพแวดลอม

- สถานการณทางการเมองและสงคม ทงในและตางประเทศ

วเคราะหความตองการองคกร

(Organizational Analysis)

วเคราะหบคคลหรอผดำารงตำาแหนงงาน (Person

Analysis)

วเคราะหภาระกจและคณสมบต

(Task and Knowledge Analysis)

71

- สถานการณทางเศรษฐกจ

- ระดบการแขงขน

- การเปลยนแปลงทางเทคโนโลย

ประเมนปจจยภายใน

- วสยทศน ภารกจ นโยบาย เปาหมายองคการ แผนพฒนาองคกร แผนกลยทธ

- ทรพยากร รวมถงงบประมาณ กำาลงคน (ความร ประสบการณ ความชำานาญ) อปกรณ เครองจกร เครองมอ

- การพฒนาเทคโนโลย

2) การวเคราะหภารกจและคณสมบต (Task and Knowledge , Skill, Ability Analysis) ซงผรบการอบรมจะตองปฏบตภายหลงการฝกอบรม โดยตรวจสอบวางานหรอตำาแหนงทศกษานน มหนาทและความรบผดชอบอะไรบาง สอดคลองกบเปาหมายและแผนการดำาเนนงานขององคการหรอไม งานนตองการความร ทกษะ ทศนคตและความสามารถอะไรบาง

ภาพท 6 แสดงกระบวนการวเคราะหงาน

แหลงขอมลพนกงาน แหลงขอมลพนกงาน //หวหนางานหวหนางาน//ทปรกษาทปรกษา

วธการหาขอมลวธการหาขอมลสงเกตสงเกต//สมภาษณสมภาษณ//สอบถามสอบถาม

ทดสอบทดสอบ//เอกสารเอกสาร//ขอรองขอรองเรยนเรยน

ขอมลเรองงานขอมลเรองงาน

คณสมบตเฉพาะคณสมบตเฉพาะตำาแหนงตำาแหนง

ความรความร//ทกษะทกษะ//สมรรถนะสมรรถนะในการปฏบตงานในการปฏบตงาน

ใบพรรณนาใบพรรณนาลกษณะงานลกษณะงาน

72

3) การวเคราะหบคคล (Person Analysis) เพอจะไดรวาผปฏบตงานแตละคนมความร ทกษะ และความสามารถทจำาเปนสำาหรบการทำางานอยในระดบใด การวเคราะหรายบคคลวาพนกงานแตละคนสามารถปฏบตหนาทไดตรงตามทองคการคาดหวงไวหรอไม สามารถระบไดวาพนกงานคนใดตองการรบการศกษา ฝกอบรม และพฒนาเรองใดบาง

การวเคราะหความจำาเปนในการฝกอบรม มขนเพอชวยการบรหารงานในสวนการจดการงานพฒนา และฝกอบรมใหกบพนกงานในองคกรทงภาคเอกชนและภาครฐใหไดประสทธภาพและประสทธผลกบบคลากรและองคกรมากทสด เนองจากหลายองคกรมกจะประสบปญหาในการจดหวขออบรม หรอสงพนกงานไปอบรมในหวขอตาง ๆ ตามสถาบนการฝกอบรมและพฒนาทรพยากรมนษยวาจะเหมาะสมกบหนวยงาน หรออบรมไปแลวจะมประโยชนตอองคกรหรอไม จงทำาใหเกดการวเคราะหการฝกอบรมขนมาเพอหาความเหมาะสมและความจำาเปนในการฝกอบรมของหนวยงานตาง ๆ เพอใหคมคากบงบประมาณทอนมตและเหมาะสมกบหนวยงานทปฏบตมากทสด

กระบวนการในการวเคราะหความจำาเปนในการฝกอบรมนน ตงอยบนพนฐานของเทคนคการรวบรวมขอมลและการดำาเนนการทมขนตอน ซงสงทจะพบในขนตอนหนง ๆ นนกจะมผลตอการกำาหนดรปแบบลำาดบขนของการอบรมในสวนตาง ๆ ถดไป ซงแตละสถานการณจะประกอบไปดวย

การสงเกต (Observing) การตรวจสอบ (Probing) การตรวจตราเบองตน (Surveillance) การสำารวจ (Investigate) การวเคราะห (Analysis) การรายงาน (Report), และการสรป (Deducing) ทตาง ๆ กนไปตามสถานการณในองคกรทเกดขน แตอยางไรกตามไมมสตรสำาเรจในการจดทำากระบวนการน เพราะวาการวเคราะหความจำาเปนในการฝกอบรมนนตองทำาการตดตาม

73

ตรวจสอบขอมลทกชนทสามารถทำาการพสจนได และตองทำาการพจารณาแนวทางกอนทจะทำาการสรปผลใด ๆ ดวยทกครง เมอนนแลวจะสามารถมนใจไดวามหลกฐานเพยงพอทจะใชเปนยทธวธทเหมาะสมในการแกไขปญหาใหกบองคกรตอไป

การวเคราะหความจำาเปนในการฝกอบรมนนนอกจากมกระบวนการในการวเคราะหแลว จะตองทำาการพจารณาองคประกอบตาง ๆ ขององคกร จากเปาหมายขององคกร (Corporate Goal) คานยมขององคกร (Core Value) ปญหาทเกดขน (Problems) ความตองการของตำาแหนงงาน (Job Requirement) และขอกำาหนดกฎหมายหรอมาตรฐานสากล (Law or International Standard) ประกอบในการพจารณาดวย เพอทจะสามารถตอบคำาถามไดวา สงเหลานนทสบพบ สามารถทำาการแกไขหรอพฒนาไดดวยการฝกอบรมหรอไม ถาไมใชจะสามารถทำาการอบรมไดอยางไร ดวยหวขออะไรจงจะเหมาะสมและแกไขปญหาได ซงการฝกอบรมจะมงเนนถงการพฒนาทกษะทเกยวของกบงานโดยเฉพาะ (Job-Specific Skills) ทงน ตวชวด (Indicators) หรอปจจยทตองทำาการศกษาไดแก

1) ทกษะพนฐานในการปฏบตงานในหนวยงานและ องคกร

2) ผลการปฏบตงานระดบใดทคาดหวงจากบคลากรและองคกร

3) พฤตกรรมและเจตคตใดทมอยในกลมของบคลากรและองคกร

วธการหาขอมลความตองการในการฝกอบรม

1) การสงเกต

74

2) การสมภาษณทงลกคาภายในและภายนอก

3) แบบสอบถาม

4) ทดสอบ

5) ศกษาจากเอกสาร

6) ขอรองเรยน รองทกข คำาตำาหนจากลกคา

7) มอบหมายใหทปรกษาวเคราะห

หลงจากไดขอมลแลวนำามาวเคราะห บางครงอาจตองใชเครองมอทางสถตหรอโปรแกรมคอมพวเตอรมาชวยในการสรางหลกสตร หลงจากนนตองสอสารกบผเกยวของใหเปนทเขาใจรวมกน ทงในระดบผบรหารเพออนมตหลกสตรและงบประมาณ ระดบหวหนางานเพอคดสรรผใตบงคบบญชาเขารบการอบรม เจาหนาทฝกอบรมเพอเตรยมการ และวทยากรเพอใชเปนแนวทางในการฝกอบรม

5. แนวคดทางการตลาด (Marketing Concept)

การพฒนาแหลงทองเทยวและการตลาดเปนสงทตองดำาเนนการควบคกนเพอทจะใหแหลงทองเทยวนน เปนแหลงทองเทยวทมศกยภาพในการแขงขน การวางแผนการตลาดสำาหรบจดหมายปลายทางทองเทยว ประกอบดวยแนวคดสำาคญสองสวน คอ การตลาด และการวางแผนและการพฒนาตลาดการทองเทยว

1) การตลาด (Marketing) เปนเรองเกยวกบการวจยศกยภาพทางการตลาดของนกทองเทยว โดยศกษาถงขนาดลกษณะทางเศรษฐกจและสงคม (Socio-Economic Characteristics) พฤตกรรมและความชอบของนกทองเทยวดานตาง ๆ เชน อาหารการกน ทพกอาศย ประเภทของแหลงทองเทยว อำานาจการซอ และอน ๆ เปนตน นอกจากนยงเกยวของกบเรองของการสงเสรมการ

75

ขาย (Sales Promotion) การประชาสมพนธ (Public Relations) การโฆษณา (Advertisement) การสงเสรมการทำาหนาทของสำานกงานตางประเทศ (Maintenance of Overseas Offices ) และการรวมมอทางดานการตลาดกบประเทศตาง ๆ ในภมภาคเดยวกน เปนตน

สวนประสมทางการตลาดทองเทยวเปนองคประกอบทสำาคญอยางหนง ทนกวางแผนการตลาดทองเทยวควรนำามาใชเปนเครองมอหรอกลยทธทางการตลาด ซงประกอบดวยปจจยทสามารถควบคมและพฒนาได (4 Ps) ดงแสดงในภาพ ไดแก

ภาพท 7 แสดงองคประกอบของสวนประสมทางการตลาด

กลมลกคาเปาหมาย

ตำาแหนงสนคา

ราคาราคาขายสวนลด สวนแถมระยะเวลาใหเครดตระยะเวลาชำาระเงนสถานทจำาหนายชองทางการจำาหนายพนทครอบคลมการเลอกพอคาคนกลางสถานทสนคาคงคลงการขนสงการสงกำาลงบำารง

สนคาหรอบรการชนด ประเภท ขนาดคณภาพ ประโยชนลกษณะรปแบบตราสนคาบรรจภณฑ การหบหอบรการ การรบประกน

การสงเสรมการตลาดโฆษณาประชาสมพนธกจกรรมสงเสรมการขายพนกงานขายการตลาดแบบตรง

76

(1) ผลตภณฑการทองเทยว (Tourism Product) หมายถง สงทเสนอขายเพอตอบสนองความตองการของลกคาใหเกดความพงพอใจ ซงอาจมตวตนหรอไมมตวตนกได ประกอบดวยสนคาบรการ ความคด สถานท องคกร หรอบคคล โดยผลตภณฑจะตองมอรรถประโยชน (Utility) และมคณคา (Value) ในสายตาของลกคา จงจะทำาใหผลตภณฑนนขายได

สวนผสมผลตภณฑของแหลงทองเทยว มดงน

- สงดงดดใจทางการทองเทยว (Tourist Attractions) ทไดรบการพจารณาและเลอกวาอยในความสนใจของนกทองเทยว เชน สถานทสำาคญทางประวตศาสตร สงคม วฒนธรรม สถานทพกผอนหยอนใจทางธรรมชาต และเหตการณสำาคญหรอโอกาสพเศษ โดยจำาแนกอยางละเอยดของประเภท รปแบบ ทตงของแหลงทองเทยว วามความแตกตางอยางไรบาง

- การเขาถงแหลงทองเทยว เสนทางการเดนทาง ยานพาหนะ โครงสรางพนฐาน การควบคมการเดนทาง และยานพาหนะในการเขาออก ระยะเวลา ความถในการใหบรการ อตราและการเกบคาบรการผานทาง การเขาถงแหลงทองเทยว เปนปจจยสำาคญตอตนทนของนกทองเทยว

- สงอำานวยความสะดวกและการบรการ ณ แหลงทองเทยว ไดแก ทพกแรม อาหารและเครองดม การคมนาคมขนสงในทองถน สนคาอปโภคบรโภค

- กจกรรมการทองเทยวและกฬา เชน สก กอลฟ เรอใบ

- การใหความปลอดภยแกนกทองเทยว เจาหนาท บคลากรทใหบรการ ชมรมหรอสมาคมทเกยวของ

77

- ความรวมมอของชมชนในทองถนตอการพฒนาการทองเทยว

- ภาพลกษณของแหลงทองเทยว สามารถสรางการรบร ความเขาใจ และความคาดหวงใหแกนกทองเทยว ซงภาพลกษณและความคาดหวงเกดจากประสบการณของนกทองเทยว ทงนภาพลกษณเปนปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจซอของนกทองเทยวมาก

(2) ราคา (Price) เปนสงทกำาหนดมลคาของผลตภณฑออกมาในรปของเงนตรา ผบรโภคจะเปรยบเทยบระหวางคณคา (Value) ผลตภณฑ (Product) และราคา (Price) ของผลตภณฑนน โดยถาคณคาสงกวาราคาทมความเปนไปไดสงทลกคาจะตดสนใจซอ

- ราคาเปนสวนประสมทางการตลาดเพยงอยางเดยวททำาใหเกดรายได

- องคประกอบหลกในการกำาหนดราคาตำาสด คอ ตนทนการผลตและองคประกอบในการกำาหนดราคาสงสด คอ คณคาในสายตาของผบรโภค

- วธการกำาหนดราคา ม 3 ประเภท คอ พจารณาจากตนทน พจารณาจากลกคา และพจารณาจากคแขงขน

- การกำาหนดราคาเปนกลยทธทสำาคญมากในการบรหารธรกจ ในการกำาหนดราคาจะตองมความชดเจนในเรองวตถประสงคของการกำาหนดราคา เชน ลดราคาเพอสกดคแขง ตงราคาตำาเพอไมใหเสยโอกาสในการไดลกคาใหม ลดราคาเพอไลตามคแขง สงสำาคญอกประการหนง คอ การทำาใหลกคายอมรบในการเปลยนแปลงราคา

78

- ประเดนสำาคญของราคาไมไดอยทตงไวทราคาเทาไหร หากแตขนกบการเปรยบเทยบระหวางราคาของสนคากบคณคาของสนคาทมตอผบรโภค หากลกคารสกวาสนคามคณคามากกวาราคาและยนดซอสนคาในราคาทกำาหนด (Value for Money)

อยางไรกตาม ราคาคาบรการในแหลงทองเทยวมหลายระดบ ไมสามารถกำาหนดไดวาราคาใดถกตองเหมาะสมทสด เนองจากความพยายามในการสรางความแตกตางในตวสนคาและบรการเพอดงดดกลมเปาหมายทตางกน

(3) ชองทางการจดจำาหนาย (Place or Distribution Channel) หมายถง เสนทางทผลตภณฑและกรรมสทธทผลตภณฑถกเปลยนมอไปยงตลาด ในระบบชองทางการจดจำาหนายจงประกอบดวยผผลตคนกลาง ผบรโภคคนสดทาย หรอผใชทางอตสาหกรรม โดยมกจกรรมซงเปนกจกรรมทชวยกระจายสนคาประกอบดวย (1) การขนสง (Transportation) (2) การเกบรกษาสนคาคงคลง (Storage) และการคลงสนคา (Warehousing) และ (3) การบรการสนคาคงเหลอ (Inventory Management) โดยชองทางการจดจำาหนาย มความหมายครอบคลมในเรองการนำาสนคาจากผผลตไปถงมอผบรโภค การควบคมปรมาณสนคา การขนสง การตดตอสอสาร จนกระทงเรองประเภทของราน จำานวนของราน โกดง การกระจายทางกายภาพ วธการกระจายสนคา ชองทางการจดจำาหนายตองคำานงถง 1) การเขาถง เชน การใชสอ การกระจายสนคาไปหาลกคาใหตรงตามพฤตกรรม ลกษณะนสยความตองการ เปนตน 2) ขายสนคาไดจะเกดหลงจากทเราสามารถเขาถงลกคาไดแลว 3) รกษาไว คอ สรางความสมพนธใหเกดการซอขายตอเนอง ทงน ศนยขอมลสำาหรบนกทองเทยว สำานกงานการทองเทยวในทองถน ผประกอบการธรกจทองเทยวในทองถน โรงแรม บรษทนำาเทยว เวบไซต เปน

79

ชองทางการจดจำาหนายทสำาคญของบรการและสนคาทางการทองเทยว

(4) การสงเสรมการตลาด (Promotion) เปนเครองมอการสอสารเพอสรางความพงพอใจตอตราสนคา หรอบรการ หรอความคด หรอตอบคคล เพอจงใจใหเกดความตองการ เพอเตอนความทรงจำา (Remind) ในผลตภณฑ โดยคาดวาจะมอทธพลตอความรสก ความเชอ และพฤตกรรมการซอของผซอ หรอเปนการตดตอสอสารเกยวกบขอมลระหวางผขายกบผซอ เพอสรางทศนคตและพฤตกรรมการซอการตดตอสอสารอาจใชพนกงานขายทำาการขาย และการตดตอสอสารโดยไมใชคน ซงเครองมอในการตดตอสอสารมหลายประการ อาจเลอกใชหนงหรอหลายเครองมอ ซงตองใชหลกการเลอกใชเครองมอการสอสารการตลาดแบบประสมประสาน (Integrated Marketing Communication : IMC) โดยพจารณาถงความเหมาะสมกบลกคา ผลตภณฑ คแขงขน โดยบรรลจดมงหมายรวมกนได

เครองมอการสงเสรมการตลาดทสำาคญประกอบดวย การโฆษณา (Advertising) การขายโดยใชพนกงานขาย (Personal Selling) การสงเสรมการขาย (Sales Promotion) การใหขาวและการประชาสมพนธ (Publicity and Public Relations : PR) และการตลาดทางตรง (Direct Marketing) และปากตอปาก (Word of Mouth)

นอกจากองคประกอบหรอสวนประสมทางการตลาดการทองเทยวทสามารถควบคมหรอพฒนาได (4 Ps) แลวยงมปจจยทางการตลาดทควบคมไดยากหรอควบคมไมไดทมผลตอความสำาเรจทางการตลาด ประกอบดวย

80

(1) สงแวดลอมทางกายภาพ (Physical Environment) หมายถง บรรยากาศซงเปนสงทนกทองเทยวมองเหนและจบตองไดขณะซอขายสนคาและบรการ และขณะทนกทองเทยวบรโภคสนคาซงจะสามารถสรางความรสกพอใจหรอไมพอใจไดในทนท

(2) กระบวนการ (Process) หมายถง การศกษาขอมลทางการตลาดเพอใหทราบถงกระบวนการซอของนกทองเทยว และการเลอกสรรผลตภณฑและกระบวนสงมอบผลตภณฑและบรการการทองเทยวทเหมาะสมกบกลมตลาดนกทองเทยว

(3) บคลากร (People) หมายถง ทรพยากรมนษยทปฏบตการในอตสาหกรรมทองเทยวและบรการ ความร ความสามารถของบคลากร

(4) ความรวมมอทางการทองเทยวระหวางประเทศ (Partnership / Participation) หมายถง การประสานงานรวมมอกนทางการทองเทยวระหวางประเทศ ในการรวมมอกนเสนอขายสนคาและบรการทองเทยวทมงตอบสนองความตองการของนกทองเทยวและไดรบความพอใจสงสด โดยรกษาคณภาพมาตรฐานการบรการและระดบราคาทเหมาะสม

นอกจากองคประกอบทางการตลาดในอตสาหกรรมทองเทยวขางตนแลว ยงมองคประกอบอกหลายอยางทควบคมไดยากหรอควบคมไมได เชน ประชาชน การแขงขนของผประกอบการธรกจทองเทยวภาคเอกชน และการเมอง ซงเปนองคประกอบทมผลกระทบตอสถานการณการตลาดทองเทยว การเพมหรอลดจำานวนนกทองเทยว

2) การวางแผนการตลาด (Marketing Planning) หมายถง การกำาหนดนโยบายจดมงหมาย หรอ

81

วตถประสงค กลยทธ โปรแกรม แผนงาน กจกรรมทางการตลาด และการใชความพยายามทางการตลาดอน ๆ ใหสอดคลองกบวตถประสงคทกำาหนดไว การวางแผนการตลาด จงประกอบดวย

(1) การกำาหนดวตถประสงคทางการตลาด (Marketing Objectives) หมายถง การกำาหนดวตถประสงคหรอเปาหมายทชดเจนเพอเปนเครองชทางและกำาหนดกลยทธทางการตลาด โดยยดนโยบายของรฐบาลเปนหลก

(2) การกำาหนดกลยทธและกจกรรมการตลาด (Marketing Strategies and Activities) กลยทธและกจกรรมทางการตลาดทองเทยว หมายถง กลยทธทกำาหนดขนโดยใชสวนประสมทางการตลาดของธรกจทองเทยว (4 Ps – 8 Ps) นำามาวางแผน พฒนา และใชความพยายามอยางอน ๆ รายได สภาวะการแขงขน สภาพแวดลอม และโอกาสทางการตลาด เพอตอบสนองความตองการของนกทองเทยวกลมเปาหมายใหมากทสด ดงน

การกำาหนดกลยทธดานผลตภณฑ (Product Strategy) เพอผลตและพฒนาสนคาและบรการการทองเทยวตามความตองการของนกทองเทยวกลมเปาหมาย สรางความพอใจ ประทบใจในความเปนเลศของสนคาและบรการใหแกนกทองเทยว ประกอบดวย

การสรางความแตกตางทางดานการแขงขน (Competitive Differentiation) หรอความหลากหลาย (Variety) ของสนคาทางการทองเทยว ในดาน

- ผลตภณฑ (Product Differentiation) เชน มแหลงทองเทยวทสวยงาม สะอาด ปลอดภย เมอเปรยบเทยบกบแหลงทองเทยวของประเทศอน ๆ หรอคณลกษณะเดนอน ๆ ของผลตภณฑ

82

- การบรการ (Service Differentiation) เชน คณภาพและการบรการอาหารและเครองดมบนเครองบน รสชาดอรอย รวดเรว มมาตรฐานการบรการทด และสรางความประทบใจไดมากกวา ความสะดวกในการสำารองทนง การไดรบการบรการคมคากบราคาในระดบทคาดหวง

- บคลากร (Personnel Differentiation) มบคลากรทำางานอยางมประสทธภาพ มความรความสามารถในการอำานวยความสะดวกอยางรวดเรวไมผดพลาด

- ภาพลกษณ (Image Differentiation) นกทองเทยวสามารถจดจำาสญลกษณ ยหอ ตราสนคา สถานทตง และชอเสยงของประเทศได เพราะฉะนนการโฆษณา ประชาสมพนธ การสงเสรมการขาย และเผยแพรภาพลกษณทมประสทธภาพ ทำาใหนกทองเทยวมความจงรกภกดตอตราสนคา (Brand Loyalty)

กลยทธและองคประกอบดานผลตภณฑ (Product Strategies and Components) โดยพจารณาการพฒนาองคประกอบของผลตภณฑเปนสำาคญ ไดแก

- ผลตภณฑหลก (Core Product) ใหประโยชนพนฐานตรงความตองการของนกทองเทยวมากทสด และเปนจดขายหลก เชน การขายจดเดนหลกของสถานททองเทยวพกผอนทางธรรมชาต เพอใหนกทองเทยวไดพกผอน ไดเปลยนแปลงความซำาซาก จำาเจ ไดรบประสบการณใหม ๆ

- รปลกษณผลตภณฑ (Tangible Product) เปนลกษณะทางกายภาพทผบรโภคสามารถรบรและสมผสได หรอคณสมบตเพมเตมขยายออกไปจากจดขายหลก เชน ลกษณะโดยรอบของสถานททองเทยว มอาคารสงกอสรางทนสมย พนทกวาง

83

มสงอำานวยความสะดวกทมคณภาพและมาตรฐาน ปราศจากมลภาวะ เปนตน

- ผลตภณฑทคาดหวง (Expected product) เปนคณสมบตและเงอนไขทผซอคาดวาจะไดรบและใชเปนขอตกลงเมอซอสนคา เปนการพฒนาผลตภณฑใหมความครบถวนสมบรณมากขน เชน บรเวณโดยรอบสถานททองเทยว มศนยบรการนกทองเทยว ปายเครองหมายบอกทาง จดทำาใบปลวโฆษณา แผนพบ ตกแตงเสนทางเดนเทาทรมรน เพอสรางความสขและความประทบใจใหแกนกทองเทยว เปนตน

- ผลตภณฑควบ (Augmented product) เปนผลประโยชนหรอการบรการเพมเตมทควบคไปกบสนคา เชน สถานททองเทยวมบรการทพกแรม รานอาหาร สนามกฬา สถานบนเทง ลานจอดรถ หองนำาหองสวม และมสงอำานวยความสะดวกตาง ๆ ใหบรการ เปนตน

- ศกยภาพผลตภณฑ (Potential Product) คอ การพฒนาและเปลยนแปลงผลตภณฑควบตอไป เพอตอบสนองความคาดหวงและความตองการของนกทองเทยวในอนาคต เชน มการวางระบบการกำาจดขยะนำาเสยภายในแหลงทองเทยว มหองนำาหองสวมทสะอาด ถกสขลกษณะ เสนทางเขาถงแหลงทองเทยวสะดวกมากขน และสงอำานวยความสะดวกตาง ๆ ทมคณภาพและมาตรฐานเพมมากขน

การกำาหนดตำาแหนงผลตภณฑ (Product Positioning) การพฒนาผลตภณฑเกาทมอยแลวใหเปนผลตภณฑใหม หรอผลตสนคาและบรการรปแบบใหม นอกจากจะตองคำานงถงกลมนกทองเทยวเปาหมายและคแขงขนแลว การกำาหนดตำาแหนงผลตภณฑกเปนสงสำาคญ โดยมแนวคด ดงน

84

- สรางภาพลกษณ แสดงผลประโยชนทนกทองเทยวกลมเปาหมายรสกและมองเหนวาจะไดรบอยางชดเจน ทงทสมผสไดจรง (Tangible) และสมผสไดดวยความรสก (Intangible)

- ออกแบบผลตภณฑทางการทองเทยวทใหผลประโยชนอยางเตมท ขางตน โดยใหมประสทธภาพมากกวาผลตภณฑของคแขงขน

- โฆษณาประชาสมพนธ ถายทอดผลประโยชนนใหนกทองเทยวรบทราบโดยรวดเรวและกวางขวาง

การกำาหนดตำาแหนงทางการตลาดเปนบทบาททสำาคญและจำาเปนในการพฒนาสวนประสมทางการตลาด (Marketing Mix) ทงหมด ตลอดจนการกำาหนดตำาแหนงทางการตลาดครงใหม (Repositioning)

การกำาหนดกลยทธดานราคา (Price Strategy) เปนเครองมอทางการแขงขนทสำาคญ เปนการวางตำาแหนงของผลตภณฑในดานคณภาพ เพอใหราคาของสนคาและบรการเหมาะสมกบนกทองเทยวกลมเปาหมาย โดยพจารณาอำานาจการซอของนกทองเทยว ตนทนในการผลต ชองทางการจดจำาหนายการสงเสรมการตลาด รายไดจากการทองเทยวทประเทศตองการ และราคาของจดหมายปลายทางทองเทยวคแขงขน

นอกจากน กลยทธดานราคายงแสดงถงวฏจกรชวตของผลตภณฑ เปนตวกำาหนดรายไดโดยครอบคลมตนทนคงท (Fixed Cost) และตนทนผนแปร (Variable Cost) อยางไรกตาม การลดราคา (Discount) ซงเปนกลยทธระยะสนเพอเพมรายไดของประเทศในขณะทเกดภาวะเศรษฐกจตกตำา กตองคำานงถงความตองการจำาเปน (Needs) ของนกทองเทยวดวย ตองไมลดการบรการบางอยางทจำาเปนลงไป ตองเขาใจจตวทยาการบรโภค

85

ตองพจารณาความสมดลของการตอบสนองความตองการของนกทองเทยวและการตอรองของนกทองเทยวเนองจากมประสบการณมากอน

การกำาหนดกลยทธดานการจดจำาหนาย (Place / Distribution Strategy) เปนกลยทธทตองการกระจายสนคาและบรการทองเทยวไปยงนกทองเทยวกลมเปาหมายไดอยางทวถง โดยผานผคาสงและผคาปลก ซงทำาหนาททางการตลาดดานการจดจำาหนายและเปนคนกลางในการนำาสนคาและบรการสนกทองเทยว

การกำาหนดกลยทธดานการสงเสรมการตลาด (Promotion Strategy) เปนกลยทธในการสอสาร สรางความรจก กระตนใหนกทองเทยวเกดความตองการและซอสนคาและบรการทองเทยวทผลตขนในทสด โดยใชสวนประสมการสงเสรมการตลาด ซงประกอบดวย การโฆษณา (Advertising) การประชาสมพนธ (Public Relations) การขายโดยบคคล (Personal Selling) การสงเสรมการขาย (Sales Promotion) และการตลาดทางตรง (Direct Marketing) และใชสวนประสมการสอสารการตลาด (Communication Mix) เชน หนงสอพมพ วทย โทรทศน ภาพยนตร ปายโฆษณา การสงทางไปรษณย (Direct Mail) ฯลฯ เปนเครองมอสอขอมลขาวสารไปถงตลาดเปาหมาย ซงการตดสนใจใชสวนประสมแบบใดนนขนอยกบกลยทธและแผนการตลาดทงหมดดวย

3) การแปลงแผนการตลาดไปสแผนปฏบตการ (Marketing Implementation) หมายถง กระบวนการการประยกตแผนการตลาดใหเปนแนวปฏบต โดยพจารณาตามลำาดบดงน

86

(1) การจดทำาแผนปฏบตการทางการตลาดทสอดคลองตรงกบวตถประสงคทระบไวในแผน ซงมกจะเปนวตถประสงคเชงปฏบตการทชดเจน การวเคราะหและการคำานวณเขาชวยเพอดพฤตกรรมการบรโภค การเปลยนแปลงความตองการ ความคาดหวงของนกทองเทยว การเขาถงสวนของตลาดเปาหมายเพอกำาหนดวาตลาดใดเจรญเตบโตคงท เตบโตมากขน และเรมถดถอย ตลอดจนการพยากรณความตองการของตลาดในอก 1 ปขางหนาดวย

(2) เลอกกลยทธการตลาดทเหมาะสม ภายใตจำานวนและจดแขงของคแขงขนสภาวะและความพยายามทางการตลาดทมประสทธภาพขององคกร กลยทธสำาคญทนำามาใชมาก คอ การสรางความแตกตางจากคแขงขน ทงน ความแตกตางนนตองมความหมาย ความสำาคญ เปนทยอมรบและสรางความพงพอใจใหแกนกทองเทยวดวย

(3) รางรายละเอยดของแผนปฏบตการตามขนตอน เพอใหบรรลวตถประสงคเชงปฏบตการทตงไว

(4) กำาหนดระยะเวลาแผนการตลาด ประกอบดวย แผนการตลาดระยะยาว (Long Term) ใชเวลาประมาณ 1-2 ป ระยะสน (Short Term) ประมาณ 3 – 6 เดอน

4) การกำาหนดงบประมาณการตลาด (Marketing Budget) เปรยบเสมอนการลงทน (Investment) อยางหนง การกำาหนดงบประมาณการตลาดทดจะตองเปนจรง ใชการไดจรงสำาหรบกจกรรมการตลาดแตละอยาง และแบงไปตามสวนประสมทางการตลาด (Marketing Mix) ตองสมพนธกบแหลงเงนทน โดยมวตถประสงคทสำาคญ คอ สรางรายไดตอบแทนเกนจำานวนงบประมาณทลงทนไปในกจกรรมการตลาด

87

5) การควบคมทางการตลาด (Marketing Control) หมายถง การตดตามผลการปฏบตงานการตลาดใหเปนไปตามแผนทกำาหนดไว ไดแก

(1) การจดองคกรทางการตลาด (Marketing Organization) กำาหนดโครงสรางของฝายการตลาด ตำาแหนง หนาท และความรบผดชอบของฝายตาง ๆ โดยระบโครงสรางความสมพนธระหวางเจาหนาทฝายการตลาด เพอใหสามารถปฏบตงานตามแผน และบรรลวตถประสงคทวางไว

(2) กระบวนการควบคม (Control Process) ไดแก

- กำาหนดเปาหมายอยางชดเจนตามวตถประสงค

- การวดผลการทำางาน มขอขดของเกดขนทใดบาง

- การวเคราะหผลการทำางาน สาเหตของขอขดของตาง ๆ

- กำาหนดรปแบบการควบคม เพอแกไขปญหาตางๆ

(3) การตดตามและประเมนผล (Follow up and Evaluation) เพอวเคราะหผลตอบแทนทางดานการเงนจากการดำาเนนการทางการตลาด และสามารถพฒนาระบบการควบคมตอไป

กระบวนการวเคราะหองคความรทจะสงเสรม

1. องคความร (Knowledge)องคความร คอ ขอมล (Data) หรอขาวสาร

(Information ) ทสามารถอธบายความได มความสมพนธกบปญหา สามารถนำาไปใชประโยชนในการแกไขปญหาไดอยางตรง

88

ประเดน ซงองคความรจดเปนทรพยสนทางปญญาอยางหนงขององคกร สามารถแลกเปลยนทรพยสนนไดระหวางบคคล และทรพยสนชนดนสามารถเจรญเตบโตหรอพฒนาใหเพมพนได ดงนนองคความรจงจดเปนพลงพเศษขององคกร ทจะสามารถเพมผลกำาไรใหกบองคกรไดในอนาคต

ภาพท 8 แสดงภาพความสมพนธระหวางขอมล ขาวสาร และองคความร

2. ประเภทขององคความร (Knowledge Types)สามารถจำาแนกประเภทขององคความร ไดดงน

1. Base knowledge คอ องคความรพนฐานขององคกร ซงทกองคกรจะตองม จดเปนองคความรทมความสำาคญ ใชในการสรางความไดเปรยบในการแขงขน และใชวางแผนระยะสนขององคกร

2. Trivial knowledge คอ องคความรทวไปขององคกร เกบรวบรวมไวในองคกรแตไมไดใชในการตดสนใจกบงานหลกหรอภารกจหลกขององคกร

89

3. Explicit knowledge คอ องคความรทมโครงสรางชดเจน สามารถเขยนบรรยายไดอยางชดเจนในรปแบบของกระดาษ (Paper) หรอรายงาน (Report) ซง Explicit Knowledge อาจไดมาจากวตถประสงคหลกในการดำาเนนงานขององคกร ขอมลทวาดวยหลกเหตผลตาง ๆ หรอขอมลดานเทคนค ซงองคความรเหลานสามารถเกบรวบรวมไดงาย ๆ จากแหลงเอกสารในองคกร สามารถถายทอดใหกบคนอนไดงายอาจจะโดยวธการสอนหรอการเรยนร

4. Tacit knowledge คอ องคความรทไมมโครงสราง ไมสามารถบรรยายหรอเกบรวบรวมไดจากแหลงเอกสาร เปนความร ทสงสมมาจากประสบการณทเคยพบเจอกบปญหาตาง ๆ อาจจะเปนสญชาตญาณ และความชำานาญเฉพาะดานของบคคล ซงปจจบนองคความรประเภทน กำาลงถกพฒนาใหมการจดเกบ เพราะเปนความรทนอกเหนอจากมอยในรปแบบของ Explicit knowledge Tacit Knowledge เปนความรทอยในใจ เรยนรไดจากประสบการณ ยากทจะเขยนออกมาเปนรปของเอกสาร ยากตอการถายทอด ยากในการสอนและยากในการเรยนร และองคความรชนดนยงหมายความไปถงการบอกเลาของบคคลอกดวย

3. การจดการองคความร (Knowledge Management: KM)

การจดการองคความร เปนกระบวนการในการลวงเอาความจรงภายในองคกรออกมา จากนนทำาการเปลยนรป และเผยแพรองคความรนนผานทางหนายงานตาง ๆ ขององคกร ดงนนองคกรสามารถใชองคความรรวมกนได ซงเมอนำาองคความไปใชงานแลว องคความรนนจะไมหมดสามารถนำากลบมาใชใหมไดอก องคความรจะชวยทำาใหองคกรสามารถคนหา คดเลอก จดการ เผยแพร และสงมอบขาวสารและความเชยวชาญในการแกไขปญหาทสำาคญได

90

การจดการกบองคความรนน จะทำาการเปลยนรปขอมลและขาวสารใหอยในรปขององคความรทสามารถนำาไปใชปฏบตการในการแกไขปญหาได และตองสามารถใชไดผลกบทก ๆ หนวยงาน และกบทก ๆ คน ภายในองคกร

4. การเชอมโยงองคความรแบบ Explicit Knowledge และ Tacit Knowledge

องคกรสามารถสรางแกนกลางในการจดเกบองคความร ซงสามารถเชอมโยงระหวางองคความรแบบมโครงสรางและไมมโครงสรางเขาไวดวยกน เพอรวมเปนแหลงองคความรทงหมดขององคกร

ในขณะทเราอยในกระบวนการแปลงองคความรแบบไมมโครงสราง (Tacit Knowledge) ใหเปนองคความรทมโครงสราง (Explicit Knowledge) นน ระหวางนนกจะเปนการสรางองคความรแบบไมมโครงสรางขนมาใหมอกดวย (generate new tacit knowledge) จากภาพอธบายความสมพนธ ไดดงน

91

ภาพท 9 แสดง Core Competency is Linked to Explicit and Tacit Knowledge

1. องคความรแบบไมมโครงสราง (Tacit Knowledge) คอ องคความทไมมรปแบบชดเจน หาไมไดตามตำารา เชน ประสบการณและความชำานาญเฉพาะบคคล จากภาพเปนกระบวนการในการเปลยนความรแบบไมมโครงสราง (Tacit Knowledge) ใหเปนความรแบบมโครงสราง (Explicit Knowledge) เพอใหความรนนสามารถอธบายความไดอยางชดเจน เมอ Tacit Knowledge ทถกนำาไปจดเกบไวในแกนกลางขององคกร (Core Competencies of the Organization) ความรนนจะประกอบดวยความชำานาญ สงตาง ๆ ทรบรและอธบายไดดวยเหตผล แนวคด วฒนธรรมองคกร และสงทมคณคาตาง ๆ

2. องคความรแบบมโครงสราง (Explicit Knowledge) คอ องคความรทสามารถเขยนอธบายไดชดเจน

92

เชน รายงาน จากภาพจะนำาความรทชดเจนนไปใชแกปญหา กำาหนดนโยบาย กำาหนดกลยทธ ใชในการตดสนใจ จดทำาเอกสารสทธ และใชจดการกบระบบสารสนเทศ สามารถเขยนความรนนออกมาในรปของกระดาษ (Paper) และนำาไปเกบไวทแกนกลางองคความรขององคกร (Core Competencies of the Organization)

3. แกนกลางองคความรขององคกร (Core Competencies of the Organization) คอแหลงในการจดเกบความสามารถขององคกร เปนศนยกลางความรสำาหรบการบรหารงานและความสามารถทแทจรงขององคกร

จากทกลาวมา สามารถสรปเกยวกบการจดการองคความร ไดวา การจดการองคความรเปนวธการทเกาแกและมมานานแลวตงแตสมยโบราณ ในการจดการองคความรนนจะตองอาศยความรวมมอจากทกฝายและทกระดบขององคกร เราสามารถปฏวตและเปลยนแปลงองคกร ดวยการใหความรวมมอ และพฒนาการจดการองคความร และองคความรถอเปนทรพยสนทางปญญาขององคกร องคความรนจะสามารถสงมอบแนวทางสำาหรบการแกปญหาทเหมาะสมกบทก ๆ คนในองคกร และใชไดโดยไมจำากดสถานท

การจดการองคความร เปนการจดเกบขอมลขาวสารทเปนองคความรในการใชแกไขปญหาตาง ๆ ขององคกร รวบรวมไวในคอมพวเตอร เพอใหเกดการถายทอดจากบคคลหนงไปยงบคคลหนง เพอใชแกปญหาในการปฏบตงาน ซงองคความรถอไดวาเปนทรพยสนทางปญญา เมอจะเกบแลวจะตองมการถายทอดและเผยแพร เพอใหเกดการนำาไปใชประโยชน ใหเกดประสทธภาพในการทำางานตอองคกรใหมากทสด องคความจะเกบรวบรวมไดจากผเชยวชาญ หรอกลมคนพเศษ ประสบการณ หรอความทรงจำาขององคกร หรออาจมาจากวฒนธรรมองคกร (Organizational

93

Culture) ดงนนผจดการทดควรมระบบจดการองคความร เพอพรอมใชงานอยเสมอ

5. วงจรการจดการองคความร (Cyclic Model of KM)

ประกอบดวยขนตอนดงตอไปน

1. การสรางองคความร (Create knowledge) นำาประสบการณทไดจากทงภายในและภายนอกองคกรมาสรางเปนองคความร

2. คดเลอกองคความร (Capture knowledge) เปนการจดรปแบบ จำาแนกองคความรตามประโยชนการใชงานเพอจะนำาเสนอในการแกไขปญหาไดอยางตรงประเดนและเหมาะสม

3. สกดองคความร (Refine knowledge) เปนการขดเกลาองคความร ทำาใหเปนองคความรทบรสทธ ปรบปรงเนอหาขององคความรเพอใหองคความรนนเกดความชดเจน

4. จดเกบองคความร (Store knowledge) นำาองคความรทไดมาจดเกบไวในคลงองคความร เพอจะไดนำาไปเผยแพรสำาหรบใชงานตอไป

5. จดการองคความร (Manage knowledge) สรางระบบบรหารจดการสำาหรบการนำา องคความรไปใชงาน

6. การเผยแพรองคความร (Disseminate knowledge) เปนการกระจายและเผยแพรองคความรแกบคลากรในองคกร เพอนำาไปใชแกปญหา

94

ภาพท 10 แสดงวงจรการจดการองคความร

6. การพฒนาการจดการองคความร (KM Development)

ในการสรางกลยทธองคความร องคกรตองรวาตองการใชองคความรดานใดเปนกลยทธ (Need a knowledge strategy) ซงตองมองเนนในเรองการเพมความสามารถในการแขงขนกบธรกจภายนอกกอนเปนอนดบแรก และพจารณาถงประโยชนทองคกรคาดวาจะไดรบ หากมการพฒนาองคความรขนมาใชงาน จากนนทำาการกำาหนดทรพยสนองคความรทจะใช (Identify knowledge assets) เปนการระบรายละเอยดขององคความรวาฐานองคความรอะไรทเราตองการ และจำาแนกประเภทองคความรนน ๆ ใหตรงกบความตองการของผใช ในแตละหนวยงานขององคกร จากนนทำาการสรางแบบจำาลอง (Model) แนวคดเพอวเคราะหหาจดเดน จดดอยขององคความรแตละประเภท

95

ขนตอนการพฒนาการจดการองคความร

1. ระบปญหา (Identify the problem) เปนการเกบรวบรวมขอมลและคนหาปญหาทมจำาเปนทจะตองแกไข พจารณาองคความรทมอยในองคกร องคความรใดยงขาดประสทธภาพ ตองไดรบการแกไขปรบปรง และองคความรใดทองคกรยงขาดอย ยงไมมการจดเกบเอาไวในฐานความร

2. จดเตรยมกระบวนการเปลยนแปลง (Prepare for change) เปนการออกแบบขนตอนในการเปลยนแปลงกระบวนการพฒนาองคความร วาถาหากจะมการปรบปรงหรอพฒนาองคความรนน จะตองมขนตอนและกจกรรมในการดำาเนนงานอยางไรบาง

3. จดสรางทมงานสำาหรบพฒนาองคความร (Create the team) สำาหรบทมงานในการพฒนาองคความรนน ไมจำากดวาจะตองเปนบคคลเฉพาะทอยในสวนของ IT เทานน เนองจากจำาเปนตองมผทมความร ความชำานาญในแตละดานขององคความรนน ๆ ดงนนหวหนาฝายจดการองคความร (CKO) จะเปนผบรหารทมงาน หากจะใหการพฒนาระบบองคความรนนประสบผลสำาเรจ ควรมโครงการพฒนาระบบแบบนำารอง (Pilot) เพอใหพนกงานบางสวนไดทดลองนำาองคความรออกไปใชในการแกปญหาจรงเสยกอน

4. การกำาหนดองคประกอบตาง ๆ ขององคความร (Map out the knowledge) เปนองคประกอบทประกอบกนขนเปนระบบ ซงในขนตอนนจะตองพจารณาวาองคความรนนควรจดเกบจากแหลงใดบาง และจดเกบจากบคคลไดบาง มการจำาแจกประเภทขององคความรออกเปนหมวดหม เพองายตอการดงไปใชและแกปญหา ตลอดจนเลอกเครองมอ (Tools) ทจะใชในการพฒนาองคความร

96

5. สรางกลไกในการตอบสนองกลบ (Create a feedback mechanism) เปนการกำาหนดขนตอนและกระบวนการในการรบขอคดเหน (Comment) จากการนำาระบบองคความรไปใชงาน เมอเกดปญหาขน ควรมระบบทจะใหพนกงานสงคำาแนะนำากลบมายงหนวยงาน เพอจะไดนำาไปปรบปรงระบบอกครง

6. สรางกรอบใหคำาจำากดความ (Define the building blocks) เปนการกำาหนดกรอบแนวคดของแตละขอบขายองคความรทจะกระทำา ขอบขายองคความรนจะใหทำาอะไรไดบาง มวธการจบเกบองคความรในรปแบบใด ใชหลกการคนหาองคความรอยางไร และนำาเสนอในรปแบบใด เปนตน

7. รวมระบบเขากบขาวสารทมอยแลวในระบบเดม (Integrate existing information systems) เปนการนำาเอาองคความรทมอยแลวในมอ ผสมผสานเขากบระบบขาวสารในองคกร เพอใหมระบบทมประสทธภาพมากยงขน

97

กระบวนการดำาเนนการสงเสรมตามผลตภณฑ

โดยทวไปการดำาเนนกจกรรมเพอใหบรรลผลสำาเรจภายใตนโยบายหรอแผนยทธศาสตรของหนวยงานทงภาครฐและเอกชน จำาเปนตองมการแตกเปนกจกรรมยอยทระดบโครงการทงสน เพอใหเกดความคลองตวในการบรหารจดการ การกำาหนดความรบผดชอบ รวมทงการตดตามประเมนผลการดำาเนนงาน ดงนน ความสำาคญประการแรกสดของขอเสนอโครงการจงเปนเรองของการรวบรวมกจกรรมเขามาอยภายใตอำานาจหนาทและวตถประสงคเดยวกนเพอนำาไปสการจดทำาคำาของบประมาณ ซงกจะเปนการทำาใหการพจารณาคำาของบประมาณเปนการพจารณาจากประสทธผลของโครงการ มากกวาแคเพยงกจกรรมทหนวยงานตองการดำาเนนการ

ในประการตอไป การจดทำาขอเสนอโครงการทดจะชวยใหการนำาโครงการไปปฏบตมโอกาสทจะประสบความสำาเรจมากกวาขอเสนอโครงการทไมด กลาวคอ ในการทจะทำาใหไดขอเสนอโครงการทดนน เจาหนาทหรอกลมบคคลทจะยกรางขอเสนอโครงการกจะตองมการสำารวจทมา ปญหาและความตองการของกลมเปาหมาย รวมทงแนวนโยบายในระดบทสงขนไปอยางละเอยดรอบคอบ มการแลกเปลยนความคดเหนและมสวนรวมอยางจรงจงจากผทเกยวของ รวมทงการใชหลกวชาในเรองนน ๆ มาเปนขอมลในการพจารณากำาหนดกจกรรมตาง ๆ ของโครงการ เหลานจงจะทำาใหเกดขอเสนอโครงการทดได จะเหนไดวากระบวนการเหลานลวนแตนำาไปสการคดโครงการทตกผลก และกอใหเกดความชดเจนในสาระของโครงการ และการมสวนรวมของผทเกยวของ ซงทงหมดนจะเอออำานวยใหการนำาโครงการไปปฏบตมโอกาสประสบความสำาเรจไดอยางแนนอน

1. ทมาของขอเสนอโครงการ

98

หลายครงทการเขยนขอเสนอโครงการของหนวยงานตาง ๆ ยงขาดคณภาพ เนองจากในขนตอนการคดขอเสนอโครงการนนขาดการพจารณาแหลงทมาของสาระโครงการใหครบถวนในแงมมทสำาคญ ซงประกอบดวย ปญหาและความตองการของพนท ความตงใจและความหมายของแนวนโยบาย/ยทธศาสตร/แผนงานหรอแผนแมบทในระดบทสงขนไป องคความรและหลกวชาการในเรองนน ๆ และสดทายซงมกจะมองขามไป คอความคดสรางสรรคของกลมบคคลผเขยนขอเสนอโครงการ

Ã¥ µ¥� � ¥» «µ ¦r� � �  ¤n� � � �

{®µÄ¡ºÊ É� � � � �

o°Á °Ã¦ µ¦� � � � �ÉεŠ·´·Åo� � � � � � � �

Top Down

Bottom Up

ªµ¤ · ¦oµ ¦¦ r� � � � �° ¼oÁ¥ æ µ¦� � � � � � � �

° rªµ¤¦¼o� � � ®´�ª·µµ¦ÄÁ¦ºÉ° ÊÇ� � � � � �

ภาพท 11 แสดงทมาของขอเสนอโครงการ

ทงน เพอใหการพจารณาจดทำาขอเสนอโครงการมความครอบคลมในสาระสำาคญ สงทควรดำาเนนการในแตละองคประกอบ คอ

การสำารวจปญหาและความตองการของพนท ทงจากเอกสารและการรและเขาใจความตองการของประชาชนในทองถนนนจรง ในกรณเชนนเจาหนาทผรบผดชอบในพนทรวมทงผนำาชมชนกควรไดมโอกาสเขารวมแสดงความคดเหนดวย

99

แนวนโยบาย/ยทธศาสตร และแผนงานในระดบทสงขนไป ในแงนหมายถงการทบทวนความหมายและความตงใจของฝายนโยบายอยางจรงจงมากกวาแคอานตามตวหนงสอ แตโดยสวนใหญหนวยงานตาง ๆ กมกจะใหความสำาคญกบประเดนนอยแลว

องคความรและหลกวชาในเรองนน ๆ ปจจบนการพฒนาทกเรองมความสลบซบซอนมากกวาในอดต การจะแกปญหาใหไดอยางยงยนจะตองอาศยหลกวชาและการคดทเปนระบบ ซงเจาหนาทฝายวางแผนอาจไมมความรทลกซงเพยงพอในแตละดาน ไมวาจะเปนดานการทองเทยว การเกษตร ปญหาสงคม หรอปญหาเยาวชน และมกจะคดตาม ๆ กนมาอยางทเคยทำาในอดต ทำาใหการแกปญหาและการนำาโครงการไปปฏบตใหเกดผลลพธทยงยน ดงนน ในการยกรางขอเสนอโครงการจงควรมการเชญผทมความรความเชยวชาญเฉพาะดานดงกลาวใหเขามารวมแสดงความคดเหนดวย

ความคดสรางสรรคของกลมคนผยกรางขอเสนอโครงการซงมกถกมองขามไป และบางทไมไดมการเปดโอกาสใหแสดงออกเทาทควร ในความเปนจรงโครงการทสรางสรรคเปนสงจำาเปนสำาหรบการคนหาลกษณะโครงการใหม ๆ ทสามารถใหผลลพธไดดกวาเดม อยางไรกตาม จะตองมการจดกระบวนการจดทำาขอเสนอโครงการใหเอออำานวยตอการเกดความคดสรางสรรคโดยกลมดวย เชน การจดประชมทมลกษณะไมเปนทางการ การใชเทคนคการประชมระดมสมอง (Brain storming)

2. หวขอหลกของการเขยนขอเสนอโครงการเอกสารขอเสนอโครงการ (Project proposal) เมอไดรบ

อนมตใหดำาเนนการแลวเราจะเรยกวาเอกสารอนมตโครงการ (Project Charter)

100

เอกสารนมบทบาทเปนตวบอกสาระสำาคญทสดของโครงการซงควรแสดงใหเหนเกยวกบความเปนมาของโครงการ ประโยชนทโครงการควรจะใหแกผมสวนไดสวนเสย กรอบของเวลาทโครงการจะตองแลวเสรจและรายการทรพยากรทจะตองนำาไปใช เอกสารขอเสนอโครงการควรจะเขยนขนอยางกระชบ และควรมสาระทชใหเหนถงสงตอไปน

- ชอโครงการ

- ความสมพนธระหวางเปาหมายของโครงการกบเปาหมายองคกรในระดบทสงกวา

- คำาอธบายอยางกระชบของผลลพธทเกดจากโครงการ (วตถประสงค) ผลประโยชนทองคกรจะไดรบจากโครงการ

- กรอบเวลาในการทำางานทคาดวาจะเปน

- คำาอธบายอยางกระชบของผลลพธทจะเกดจากโครงการ (วตถประสงค)

- งบประมาณและทรพยากรทมไวสำาหรบทมงานโครงการ

ซงจากประเดนสาระดงกลาวนำาไปสการกำาหนดหวขอสำาหรบเขยนขอเสนอโครงการ ดงตอไปน ซงเปนหวขอทยดทกำาหนดโดยสำานกงาน กพร. เปนแนวทาง เนองจากเปนรปแบบทกำาหนดใหจงหวด/กลมจงหวด จดทำาเพอของบประมาณ แตจะใหความสำาคญกบประเดนทจะเขยนในขอเสนอมากกวาจะยดตามหวขอทมในคมอของ กพร. (ซงสามารถหาอานไดโดยทวไปอยแลว) เพราะหนวยงานอน ๆ อาจใชหวขอทแตกตางไปบางกไดตามความจำาเปนและความตองการของหนวยงานผพจารณาขอเสนอ แตโดยหลกใหญใจความแลวกมสาระเหมอนๆ กน

101

ดงนน ในทนจงเนนการอธบายใจความสำาคญ แตจะไมกำาหนดเปนหวขอทแนนอนตายตว เพอวาแตละหนวยงานจะไดนำาไปประยกตใชตามความเหมาะสมตอไป

3. เอกสารขอเสนอโครงการ (Project Proposal)

โดยมสาระประเดนภายใตแตละหวขอ ดงตอไปน

1. ชอโครงการ เปนภาษาไทยและภาษาองกฤษ ทงน การตงชอโครงการควรพจารณาวาชอโครงการ คอ บทสรปยอทสนทสดของเนอหาโครงการ เพราะฉะนนควรตงชอใหมเนอหาบงชถงประเดนสำาคญทสดของโครงการ ซงสวนใหญมกจะหมายถงผลลพธสดทายทโครงการตองการสรางใหเกดกบบคคลเปาหมาย เชน โครงการสรางอาชพเสรมใหกบกลมแมบาน โครงการพฒนาเครอขายทองเทยวทางทะเล แตบางทกตงชอเพอใหเหนวามความสอดคลองอยางไรกบเปาประสงคในระดบยทธศาสตรหรอนโยบายทสงกวา เชน โครงการพฒนาชมชนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

2. หนวยงาน และเจาหนาทรบผดชอบโครงการ ประกอบดวย ชอหนวยงานเจาของโครงการและชอหวหนาโครงการ (Project manager) และหนวยงานทรวมงาน (หากม)

3. หลกการและเหตผล ทจำาเปนตองม หรอทมาของโครงการ ประกอบดวย ประเดนยอย 3 ประเดนคอ 1) ทมา ซงจะอธบายความเปนมาของการรเรมใหมโครงการนขนมา ซงโดยปกตอาจอางองทผลการดำาเนนงานทผานมา การมอบหมายจากฝายนโยบาย หรอการรเรมของฝายเจาของโครงการ เพอตอบสนองนโยบายหรอแผนงานในระดบทสงกวา 2) สภาพปญหา/ความตองการ ของพนทหรอกลมบคคลเปาหมาย 3) ความเรงดวนโดยชใหเหนถงความรนแรงของประเดนปญหา หรอผลเสยหายรายแรง

102

หากไมมการดำาเนนโครงการ รวมทงในตอนทายชใหเหนประโยชนทจะไดรบจากการดำาเนนโครงการ

4. วตถประสงคของโครงการ เพอแสดงผลลพธทจะเกดขนในอนาคตอนเปนผลจากการดำาเนนโครงการ ในกรณทมขอกำาหนดใหเขยนเปาหมายของโครงการดวย เปาหมายนนกควรสะทอนใหเหนผลผลตทจะไดรบเปนรปธรรม และจบตองไดชดเจนกวาวตถประสงคซงมลกษณะสะทอนผลลพธทเปนนามธรรมมากกวา ทสำาคญการเขยนวตถประสงคควรเขยนเรยงลำาดบความสำาคญจากมากทสดไปหาวตถประสงคเสรมทมกเปนผลพลอยไดตอเนอง หลายครงทผเขยนจะสบสน คอ มกจะเขยนกจกรรมทจะทำา เรยงตามลำาดบเหตการณไป มากกวาจะเขยนถงผลทตองการจะบรรลถง

5. ผลทคาดวาจะไดรบ แบงเปน 2 สวน คอ ผลผลต (Output) ซงควรระบใหชดเจนเปนรปธรรม เชน ถนน คสล. ยาว 2.5 กโลเมตร ระบบบำาบดนำาเสยทสามารถบำาบดนำาเสยไดเฉลย 10.0 ลานลกบาศกเมตรตอวน หรอประชาชนมทกษะในการประกอบอาชพเสรม (ระบอาชพ) จำานวน 50 คน และสวนทสอง คอ ผลลพธ (Outcome) ซงควรระบในลกษณะทชใหเหนวาภายหลงสนสดการดำาเนนโครงการ มผลผลตเกดขนแลวในระยะเวลาหนง กลมเปาหมายของโครงการจะมสถานภาพความเปนอยดขนอยางไร เชน สภาพแวดลอมทางดานแหลงนำาของชมชนมคณภาพเพมขนสามารถเปนทอยอาศยของสตวนำาได หรอประชาชนสามารถมรายไดเพมขนจากการประกอบอาชพเสรม 50 ครวเรอน เหลานเปนขอแรกสวนผลผลตหรอผลลพธในลำาดบความสำาคญรองลงมากเปนขอถดไป

6. กจกรรมหลกของโครงการ ซงแสดงใหเหนงานยอย ๆ ทประกอบกนขนเปนโครงการ โดยยดตามตรรกะของกระบวนการ

103

ดำาเนนกจกรรมทจะนำาไปสการเกดผลทโครงการตองการ ไมใชกจกรรมตามกระบวนการทำางาน เชน การฝกอบรมอาชพ จะประกอบไปดวย การฟงบรรยายจากผเชยวชาญ การฝกปฏบตจรง การเยยมชมดกจการตวอยาง แตจะไมเรยงตามกระบวนการทำางานปกตของหนวยงานเจาของโครงการ เชน การจดประชมหนวยงานทเกยวของ การจดซอจดจาง การตดตามประเมนผล เปนตน ยกเวนแตกจกรรมนนมนำาหนกตอโครงการมาก เชน อาจตองใชงบประมาณเปนสดสวนทมนยยะตองบประมาณทงหมดของโครงการ โดยปกตหนวยงานททำาหนาทอนมตโครงการตองการเหนกจกรรมหลกเพอใหมองเหนความเชอมโยงของกจกรรมทจะดำาเนนการกบผลทคาดวาจะไดรบ ดงนน จงมการกำาหนดใหแสดงวงเงนงบประมาณทแตละกจกรรมหลกจะใชประกอบดวย

7. ระยะเวลาดำาเนนโครงการ มกกำาหนดเปนเดอน หรอป

8. วงเงนงบประมาณ แสดงวงเงนรวมทจะใชในโครงการ โดยมการจำาแนกตามแหลงทมาในกรณทมหลายแหลง มการแสดงแยกตามหมวดงบประมาณหรอกจกรรมหลก และประมาณการเบกจายตลอดเวลาของโครงการ โดยปกตการคำานวณงบประมาณจะตองมการตงคาเผอความเปลยนแปลง (Contingency) ไวดวยประมาณรอยละ 5 ของงบประมาณทประมาณไว จงคอยรวมเปนงบประมาณโดยรวมของโครงการ

9. การบรหารจดการโครงการ แสดงใหเหนองคกรรบผดชอบ ทมบรหารโครงการ วธการดำาเนนการ (บางกรณ) แตทสำาคญคอ การดำาเนนงานหลงสนสดโครงการเพอใหผลลพธทไดมความยงยน หรอจะมการสงมอบภารกจไปใหหนวยงานไหนรบชวงตออยางไร เชน ภายหลงจากการตดตงและรบมอบระบบบำาบดนำาเสยแลวจะมอบใหองคการบรหารสวนตำาบล (อบต.) รบเปนเจาของ

104

และบรหารการปฏบตการ (Operation) ประจำาวน โดยใชเงนงบประมาณดแล ซอมบำารงจากเงนงบประมาณและเงนรายไดของ อบต. เอง

3.1 หลกการวเคราะหเพอพจารณาความเหมาะสมของขอเสนอโครงการ

การทจะเขยนขอเสนอโครงการใหไดด มคณภาพนน นอกจากผเขยนจะตองมความรในเรองนนอยางด และม Format ของการเขยนขอเสนอโครงการทชดเจนแลว ทสำาคญผเขยนควรจะมความสามารถในการวนจฉยวาขอเสนอโครงการทดนนพจารณาอยางไร

ดงนน ในบทนจงเปนการกลาวถงหลกการ 3 ขอ ทรวบรวมและสงเคราะหขนมาทงจากหลกวชาทางดานการจดการโครงการอยางเปนระบบ (System model) และประสบการณจรงทไดมโอกาสวเคราะหและเขยนขอเสนอโครงการพฒนาภาครฐมาเปนจำานวนมาก จนสามารถสรปเปนหลกการสน ๆ กระชบ แตมพลงในการประยกตใชจรง 3 ขอ คอ

3.1.1 หลกประสทธผล (Effectiveness Principle)หลกการขอน เปนหลกขอแรกสดทจะตองพจารณา

สาระกคอการตงคำาถามกบขอเสนอโครงการวา โครงการ“ /แผนงาน ”นน จะนำาไปส วตถประสงค“ /จดมงหมาย ทตองการหรอไม ซงแบง”เปน 3 ประเดนยอย คอ

ผลผลตท 2

ผลผลตท 1

ผลผลตท 3

ผลลพธท 2

ผลลพธท 1

ผลลพธท 3

ปจจยท 2

ปจจยท 1

ปจจยท 3

การบรหารจดการและกจกรรม

1. หลกประสทธผล (Effectiveness Principle)

1. ผลลพธทไดจากโครงการสอดคลองกบวตถประสงค เปาหมาย ของนโยบายหรอเปาประสงคเชงยทธศาสตรในระดบทสงกวาหรอไม

2. ผลผลตทคาดวาจะไดรบจากโครงการจะทำาใหเกดผลลพธดงกลาว หรอไมอยางไร หากผลผลตทคาดวาจะไดรบนำาไปสผลลพธตามทระบไวในขอเสนอจรง กจะตองพจารณาตอไปวา

3. กจกรรมทระบไวในขอเสนอโครงการ จะทำาใหเกดผลผลตดงกลาวหรอไม

ผลผลตท 2

ผลผลตท 1

ผลผลตท 3

ผลผลตท 2

ผลผลตท 1

ผลผลตท 3

ผลผลตท 2

ผลผลตท 1

ผลผลตท 3

ผลลพธท 2

ผลลพธท 1

ผลลพธท 3

ผลลพธท 2

ผลลพธท 1

ผลลพธท 3

ผลลพธท 2

ผลลพธท 1

ผลลพธท 3

ปจจยท 2

ปจจยท 1

ปจจยท 3

ปจจยท 2

ปจจยท 1

ปจจยท 3

ปจจยท 2

ปจจยท 1

ปจจยท 3

การบรหารจดการและกจกรรม

1. หลกประสทธผล (Effectiveness Principle)

1. ผลลพธทไดจากโครงการสอดคลองกบวตถประสงค เปาหมาย ของนโยบายหรอเปาประสงคเชงยทธศาสตรในระดบทสงกวาหรอไม

2. ผลผลตทคาดวาจะไดรบจากโครงการจะทำาใหเกดผลลพธดงกลาว หรอไมอยางไร หากผลผลตทคาดวาจะไดรบนำาไปสผลลพธตามทระบไวในขอเสนอจรง กจะตองพจารณาตอไปวา

3. กจกรรมทระบไวในขอเสนอโครงการ จะทำาใหเกดผลผลตดงกลาวหรอไม

105

ภาพท 12 แสดงหลกประสทธผล1. ผลลพธทไดจากโครงการสอดคลองกบ

วตถประสงค เปาหมายของนโยบายหรอเปาประสงคเชงยทธศาสตรในระดบทสงกวาหรอไม หากใชกนำาไปสคำาถามตอไปวา

2. ผลผลตทคาดวาจะไดรบจากโครงการจะทำาใหเกดผลลพธดงกลาวหรอไมอยางไร หากผลผลตทคาดวาจะไดรบนำาไปสผลลพธตามทระบไวในขอเสนอจรงกจะตองพจารณาตอไป

3. กจกรรมทระบไวในขอเสนอโครงการ จะทำาใหเกดผลผลตดงกลาวหรอไม

ในการพจารณานน หากการตอบคำาถามทละขนตอนตามลำาดบทกลาวมาขางตนเปนปฏเสธเมอใด กถอวาขอเสนอโครงการดงกลาวไมเปนไปตามหลกประสทธผลจำาเปนตองมการปรบปรงแกไข หรอไมกไมใหความเหนชอบ (Reject) ขอเสนอโครงการนน

หากพจารณาทง 3 ประเดนแลวสอดคลองกถอวาขอเสนอโครงการดงกลาวเปนขอเสนอทมประสทธผล ควรไดรบการพจารณาในขนตอนตอไป

3.1.2 หลกประสทธภาพ (Efficiency Principle)หลกการขอน เปนการพจารณาเมอขอเสนอโครงการ

ผานหลกประสทธผลมาแลว สาระกคอการตงคำาถามกบขอเสนอโครงการวา โครงการ/แผนงาน นน มการใชทรพยากรอยางคมคาหรอไม รวมทงเปนไปตามขอกำาหนดในการดำาเนนงานทจำาเปนจะตองม เชน การมสวนรวมของ Stakeholder บางกลม ทตองการหรอไม ทงน โดยมการประเมนโดยสงเขปวา ผลทไดรบจาก

106

โครงการ (Results) ซงประกอบดวย ผลผลตและผลลพธ นนมคณคาหรอมลคาทประมาณหรอคำานวณไดมากกวามลคาของปจจยการผลตและตนทนของโครงการ (Resources) ทลงไปหรอไม ถาพจารณาแลวเหนวาคมคา กถอวาขอเสนอโครงการนนสอดคลองกบหลกประสทธภาพ

¨ ¨· É� � � � 2

¨ ¨· É� � � � 1

¨ ¨· É� � � � 3

¨¨¡ rÉ� � � 2

¨¨¡ rÉ� � � 1

¨¨¡ rÉ� � � 3

{¥ É� � � � 2

{¥ É� � � � 1

{¥ É� � � � 3

µ¦ ¦·®µ¦� �´ µ¦Â³� � �· ¦¦¤� � �

2. ®´ ¦³ · ·£µ¡� � � � (Efficiency Principle)ResultsResources

Efficiency = Results/Resources, or Outputs/Inputs

ภาพท 13 แสดงหลกประสทธภาพ3.1.3 หลกความพรอมในการนำาไปปฏบต (Readiness

Principle)หลกการขอน หมายถง การพจารณาวา หนวย

งาน/องคกร ทจะนำาโครงการ/แผนงานไปปฏบตนน มความพรอมและชดเจนในการเตรยมงานเพยงใด เพอตอบคำาถามวา แลวมความเปนไปไดมากนอยเพยงใดทจะทำาใหเกดผลตามแผนทวางไวไดหรอไม โดยพจารณาความพรอมทงในประเดนของทรพยากรทเปนปจจยการผลต เชน สถานท วสดอปกรณ ระยะเวลา และงบประมาณตาง ๆ องคกร (องคกรทจะดำาเนนการมอำานาจหนาทและภารกจทสอดคลองกบภารกจของโครงการ) และทรพยากรดานบคคล (ความพรอมทงในแง จำานวน องคความร ทกษะ และความตงใจทจะทำางาน) และดานเทคโนโลยทจะใชในการดำาเนนโครงการ

107

ทงน หากพจารณาแลวเหนวาปจจยเหลานมความพรอมในระดบทจะดำาเนนโครงการใหบรรลวตถประสงคทตองการไดกถอวาขอเสนอโครงการดงกลาวแสดงใหเหนถงความพรอมของหนวยงานและกลไกทจะดำาเนนโครงการ

โดยสรป ในการวเคราะหแตละครง จะมงเพอตอบคำาถามวา โครงการนนจะกอใหเกดผลลพธทตองการหรอไม หากใชแลวคมคาทจะดำาเนนการหรอเปลา หากคมคาหรอยอมรบวาตองขาดทนบาง แตจำาเปนตองทำากดวา แลวหนวยงานหรอองคกรทมหนาทรบผดชอบ มความพรอม/ความสามารถ และมความตงใจทจะดำาเนนการใหไดผลสำาเรจตามแผนมากนอยเพยงใด

งานประเภททตองอาศยความรวมมอจากชมชนในพนท ซงเปนผไดรบผลกระทบจากบรการ หรอมสวนไดสวนเสยโดยตรงจากบรการนน ๆ เพอแบงเบาภาระตนทน และตองการสรางความเหนพองรวมกนมากกวาการสงการ

¨ · É� � � � 2

¨ · É� � � � 1

¨ · É� � � � 3

¨¨¡ rÉ� � � 2

¨¨¡ rÉ� � � 1

¨¨¡ rÉ� � � 3

{¥ É� � � � 2

{¥ É� � � � 1

{¥ É� � � � 3

µ¦ ¦·®µ¦� �´ µ¦Â³� � �· ¦¦¤� � �

3. ®´ ªµ¤¡¦o°¤ ° µ¦ εŠ·´·� � � � � � � � � � � (Readiness Principle)

ภาพท 14 แสดงหลกความพรอมของการนำาไปปฏบต

108

กระบวนการตดตามและประเมนผล

หลกการวดผลงานในหนวยงานภาครฐ (Performance Measurement in Government Sector) ของหนวยงานภาครฐบาลในประเทศสหรฐอเมรกาและยโรปใชหลกการตวแบบเชงตรรกะ (Logic Model) โดยกำาหนดความเชอมโยงระหวาง Resource/Cost Input Process Output Outcome และกำาหนดความสมพนธเชงเปรยบเทยบระหวางตวแปรเหลานเปนคาดานลาง ดงน

ความสมพนธเชงเปรยบเทยบระหวาง Resource/Cost กบ Input เปนคาของ Economy

ความสมพนธเชงเปรยบเทยบระหวาง Input กบ Output เปนคาของ Efficiency

ความสมพนธเชงเปรยบเทยบระหวาง Output กบ Outcome เปนคาของ Effectiveness

ความสมพนธเชงเปรยบเทยบระหวาง Resource/Cost กบ Outcome เปนคาของ Cost – Effectiveness

ปจจบนน ตวแบบ Logic Model ไดใชกนแพรหลายในประเทศตาง ๆ ทงในสหรฐอเมรกา ยโรป ออสเตรเลย นวซแลนด ญปน รวมทงองคการสหประชาชาต (เชน UNDP , WHO , FAO , และ ILO เปนตน ) และองคกรระหวางประเทศ (World Bank , ADB , DANIDA และ IFDA) โดยทหนวยงานหนง ๆ จะตองวดผลความสำาเรจในแตละมต ดงน

1) การวดประสทธผล (Effectiveness) ขององคกรในระดบผลลพธ (Outcome) และพจารณาความสมพนธแบบ

109

ผลผลต (Output) เพอหาปจจยเออและปจจยอปสรรคจากภายในองคการและจากภายนอกองคการ หากองคการมแผนงานมากกวา 1 แผนงาน กจะวดผลลพธรวมของทกแผนงานในลกษณะตวชวดรวม (Aggregated Indicator) จากคะแนนของแตละผลลพธเปนปจจยรวม (Composite Factors)

2) การวดประสทธภาพ (Efficiency) ขององคการในระดบผลผลต (Output) และพจารณาความสมพนธกบผลผลต (Input) โดยเฉพาะตนทนตอหนวยผลผลต (Output Based Costing) เพอหาปจจยเออและปจจยอปสรรคจากกระบวนการผลตและบรการขององคกร

3) การวดความประหยด (Economy) ขององคการในระดบปจจยนำาเขา (Input) และพจารณาความสมพนธกบทรพยากรอน ๆ ของหนวยงานอนทเกยวของกบองคการ (Resource หรอ Cost) ทเปนคาใชจายทางออม เชน คาใชจายในการบำาบดของเสย คาใชจายในการฟ นฟทรพยากร และคาใชจายของพหภาคในการรวมกจกรรม

4) การวดประเมนผลตอคาใชจาย (Cost – Effectiveness) ขององคการในลกษณะเปรยบเทยบประสทธผล (Effectiveness) ทงผลประโยชนทางตรง (Direct Benefit) ผลประโยชนทางออม (Indirect Benefit) และผลประโยชนทไมเหนเปนตวตนชดเจน (Intangible Benefit) กบคาใชจายทเกดขน ทงคาใชจายคงท (Fixed Cost) งบดำาเนนการ (Operation Cost) และคาใชจายทางออม (Indirect Benefit) เพอประเมนความคมคาของภารกจของหนวยงาน

Logic Model

Value for money/Cost-Effectiveness

Economy

Efficiency

Effectiveness

Resource

Inputs

Process

Output

Outcome

Corporate

-LevelAchieveme

nt

110

ภาพท 15 แสดง Logic Model กระบวนการตดตามและประเมนผล

1. ประเภทของการประเมนผลในระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร

รปแบบการตดตามและประเมนผลทสอดคลองกบระบบงบประมาณแบบมงเนนผลงานตามยทธศาสตร ประกอบดวย

รปแบบ เวลา ประเดนการตดตามผลการปฏบตงานในแตละผลผลต (Monitoring)

ทกเดอน -รายงานรายจายจรงเปรยบเทยบกบเงนจดสรร

-รายงานปรมาณงานทจดทำาจรงเปรยบเทยบกบแผน

การประเมนผลกระบวนการ (Process Evaluation)

ทกไตรมาส -รายงานผลผลตททำาไดจรงเปรยบเทยบกบแผนในแตละไตรมาส

-วเคราะหผลผลตททำาไดจรงเปรยบเทยบกบแผนเมอสนปงบประมาณ ทงในเชงปรมาณ เชงคณภาพตามมาตรฐาน เชงเวลา และเชง

111

รปแบบ เวลา ประเดนตนทน

-วเคราะหปจจยในกระบวนการดำาเนนกจกรรม (Internal Factors) ทนำาสงผลผลต และปจจยภายนอก (External Factors) ทมตอประสทธภาพของผลผลต

การประเมนผลระหวางการดำาเนนงานของโครงการ(On-going Evaluation)

ทกป -ประเมนผลในระดบผลลพธของโครงการแบบบรณาการทกปโดยเนน Immediate Outcome

ประเมนผลเมอสนสดระยะเวลาของโครงการ(Post-Project Evaluation)

หลงจากสนสดโครงการ

-ประเมนผลในระดบผลลพธของโครงการแบบบรณาการทกปโดยเนน Final Outcome

การประเมนผลแผนงานแบบบรณาการ (Agenda) ทก 2 ป(Mid-term Review)

ทก 2 ป -ตดตามความกาวหนาของแผนงานโดยเนน Final Outcome และ Ultimate Outcome หรอ Impact

การประเมนความคมคาในการปฏบตภารกจของรฐ กอนดำาเนนงาน (Pre-

ภารกจทกำาหนดโดยสำานกประ เมน

-ประเมน B/C Ratio และ IRR กรณภารกจของกระทรวงเชงเศรษฐกจ กอนดำาเนนงานและหลงดำาเนน

112

รปแบบ เวลา ประเดนEvaluation) และหลงดำาเนนงาน (Post-Evaluation)

ผล สำานกงบประมาณ รวมกบ สำานก งานคณะกรรม การพฒนา เศรษฐกจ และสงคมแหงชาต

งาน-ประเมน Cost Effectiveness กรณภารกจของกระทรวงเชงสงคมและเชงความมนคง กอนดำาเนนงานและหลงดำาเนนงาน

รปแบบของการตดตามและประเมนผล เวลาดำาเนนการ และคำาถามหลก รวมทงประโยชนตอการบรหารงาน ดงน

รปแบบของการตดตามและประเมนผล และเวลาดำาเนนการ

Ultimate OutcomeHigher-level ObjectiveLower-level ObjectiveImpact

Final OutcomeImmediate OutcomePurposeEffect

Outputs Activities Input

Impact

OutcomeOutcome

OutputsOutputs

ActivitiesActivities

Inputsรปแบบ : Impact Evaluationเวลา : หลงจากสนสดระยะเวลาของโครงการประโยชน

รปแบบ : Post-Project Evaluationเวลา : หลง

รปแบบ : Process Evaluationเวลา : ทกไตรมาส

รปแบบ : Project Monitoringเวลา : ทกเดอน ทกสปดาหประโยชน

113

Ultimate OutcomeHigher-level ObjectiveLower-level ObjectiveImpact

Final OutcomeImmediate OutcomePurposeEffect

Outputs Activities Input

- เพอใหรฐบาลและผบรหารระดบกระทรวงและกรม ทราบถงผลกระทบของผลผลตทหนวยงานระดบกรมแตละกรมดำาเนนงาน ไดกอใหเกดผลกระทบตอความสำาเรจตามนโยบายของรฐบาลมากนอยเพยงใด และใหขอเสนอแนะตอการปรบกลยทธในยทธศาสตรของกระทรวงทเกยวของ

จากสนสดระยะเวลาของโครงการประโยชน- เพอใหผบรหารระดบกระทรวงและกรมทราบ ถงระดบของผลสำาเรจของกลยทธทงผลลพธและผลผลต และใหขอเสนอแนะตอการปรบกลยทธในระดบกรม

ประโยชน- เพอใหผบรหารระดบกรม รวมทง ผอ.สำานก และ ผอ.กอง ทรบผดชอบแตละผลผลต ทราบถงผลสำาเรจในระดบ ผลผลต ขอบกพรองในกระบวนการในระดบผลผลต และใหขอเสนอแนะตอการปรบปรงขอบกพรองในกระบวนการทำางาน

- เพอใหผบรหารระดบกรม รวมทง ผอ.สำานก และ ผอ.กอง ทรบผดชอบแตละผลผลต ทราบถงความกาวหนาในการนำาทรพยากรของหนวยงานไปใชในแตละกจกรรม และใหขอเสนอแนะตอการปรบปรงกระบวนการทำางานในแตละกจกรรมในปถดไป

รปแบบ : Policy Evaluationเวลา : หลงจากสนสดระยะเวลาของแผนงานประโยชน- เพอใหรฐบาลและผ

รปแบบ : On-going Evaluationเวลา : ครงระยะเวลาของโครงการ หรอ

รปแบบ : Efficiency Evaluationเวลา : ทกไตรมาสประโยชน

114

Ultimate OutcomeHigher-level ObjectiveLower-level ObjectiveImpact

Final OutcomeImmediate OutcomePurposeEffect

Outputs Activities Input

บรหารระดบกระทรวงและกรม ทราบถงระดบของผลสำาเรจตามนโยบายของรฐบาลในแตละยทธศาสตร และใหขอเสนอแนะตอการปรบนโยบายยทธศาสตรของกระทรวงทเกยวของ

ทกสนปของโครงการระยะยาวประโยชน- เพอใหผบรหารระดบกระทรวงและกรม ทราบถงระดบของผลสำาเรจของกลยทธทงผลลพธและผลผลตเมอสนสดปงบประมาณในแตละป และความกาวหนาเมอเปรยบเทยบกบความคาดหวงทกำาหนดไวในแผนและใหขอเสนอแนะตอการปรบแผนปฏบตราชการของกรมท

- เพอใหผบรหารระดบกรม รวมทง ผอ.สำานก ผอ.กอง ทรบผดชอบแตละผลผลต ทราบถงระดบของผลสำาเรจของผลผลตทรบผดชอบในแตละไตรมาส ทเนนการเปรยบเทยบผลผลตกบการใชจายเงน เชน ตนทนตอหนวยผลผลตทลดลง ความรวดเรวในการสงมอบบรการเปรยบเทยบกบคาใชจายทเกดขน คณภาพตามมาตรฐานในการสงมอบบรการ

115

Ultimate OutcomeHigher-level ObjectiveLower-level ObjectiveImpact

Final OutcomeImmediate OutcomePurposeEffect

Outputs Activities Input

เกยวของ เปรยบเทยบกบคาใชจายทเกดขน และใหขอเสนอแนะตอการปรบปรงประสทธภาพในการผลตและการบรการในปถดไปของกรม

รปแบบ : Mid-term Reviewเวลา : ครงระยะเวลาของแผนงานประโยชน- เพอใหรฐบาลและผบรหารระดบกระทรวงและกรม ทราบถงความกาวหนาของผลสำาเรจตามนโยบายของรฐบาล ในแตละยทธศาสตรเมอการดำาเนนงานผานมาได 2 ป และใหขอเสนอแนะตอการปรบนโยบายในยทธศาสตรของกระทรวงทเกยวของ

116

2. รปแบบการประเมนผลจำาแนกตามหนวยงาน

(1) หนวยประเมนผลระดบกรม ทำาหนาท การตดตามผล (Monitoring) และการประเมน

กระบวนการ Process Evaluation ) โดยบคลากรของหนวยงาน การประเมนผลเมอสนสดโครงการ (Post-Project

Evaluation) และการประเมนผลระหวางโครงการ (On-going Evaluation) โดยผประเมนอสระจากภายนอก (Outsource)

การประเมนความคมคาของภารกจ B/C Ratio และ Cost-Effectiveness

(2) หนวยงานประเมนผลระดบกระทรวง ทำาหนาท การประเมนผลของโครงการ (Pre-Evaluation)

การประเมนผลเมอสนสดโครงการ (Post-Project Evaluation) และการประเมนผลระหวางโครงการ (On-going Evaluation) โดยบคลากรของหนวยงาน

การประเมนผลนโยบายของกระทรวง (Ministerial Policy Evaluation) หรอการประเมนผลครงแผนของกระทรวง (Ministerial Mid-term Evaluation) และการประเมนผลกระทบของโครงการ (Impact Evaluation) โดยผประเมนอสระจากภายนอก

การประเมนความคมคาของภารกจ B/C Ratio และ Cost-Effectiveness

(3) สำานกงบประมาณ โดยสำานกประเมนผล ทำาหนาท ประเมนผลกระบวนการ (Process Evaluation)

โดยบคลากรของหนวยงานรวมกบหนวยประเมนผลระดบกรม

117

ประเมนผลกอนโครงการ (Pre-Evaluation) โดยการทบทวนรายงานการประเมนผลกอนโครงการทกรมสงมาเพอจดเกบขอมลกอนโครงการสำาหรบการประเมนผลในอนาคต การประเมนผลเมอสนสดโครงการ (Post-Project Evaluation) และการประเมนผลระหวางโครงการ (On-going Evaluation) โดยบคลากรของหนวยงาน หรอโดยผประเมนอสระจากภายนอก (Outsource)

การประเมนผลนโยบายของรฐบาล (Agenda/Area Policy Evaluation) หรอการประเมนผลครงแผนของรฐบาล (Ministerial Mid-term Evaluation) โดยผประเมนอสระจากภายนอก

การประเมนความคมคาของภารกจ B/C Ratio และ Cost-Effectiveness

(4) สำานกงบประมาณ โดยสำานกจดทำางบประมาณ ทำาหนาท ประเมนผลกอนโครงการ (Pre-Evaluation) โดย

บคลากรของหนวยงาน หรอโดยผประเมนอสระจากภายนอก ในกรณทตองการตรวจสอบรายงานการประเมนผลกอนโครงการทกรมสงมาเพอใชในการพจารณาจดสรรงบประมาณ

ตดตามผลตามเวลาทกำาหนด (Periodical Monitoring) ตดตามผลในกรณเรงดวน (Quick Monitoring) และตดตามผลเชงลก ( In-depth Monitoring ) โดยบคลากรของหนวยงาน

118

119

ภาคผนวก

120

121

แบบฟอรม

กระบวนการประเมนศกยภาพดานการทองเทยว

122

123

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฯ 1.2.3.4.5.6.

แผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต 1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.

นโยบายรฐบาลดานการทองเทยว

1.2.3.4.5.6.7.8.9.

ความเชอมโยงกบยทธศาสตร

โครงการท 1

โครงการท 2

โครงการท 3

ทศทางการพฒนาการทองเทยว1.2.3.4.5.6.7.8.9.

แผนยทธศาสตรกระทรวงการทองเทยวและกฬา 1.2.3.4.5.6.

วสยทศนประเทศไทย1.2.3.4.5.

แผนยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใต ฝงอนดามน 1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.

แผนยทธศาสตรการพฒนาภาคใต1.2.3.4.5.6.

124

125

การวเคราะห SWOT

จดแขง (Strength) จดออน (Weakness)

โอกาส (Opportunity) อปสรรค (Threat)

126

แบบฟอรม

กระบวนการศกษาความตองการของตลาด

127

128

แบบสำารวจพฤตกรรมนกทองเทยวจงหวดระนองกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา

**************************คำาชแจง โปรดทำาเครองหมาย ลงใน หรอเตมขอความลงในชอง

วางทสอดคลองกบทานมากทสด

สวนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบสถานภาพสวนบคคลของผรบบรการ

1. เพศ ชาย หญง

2. อาย 15 - 24 ป 25 – 34 ป 35 – 44 ป

45 – 54 ป 55 – 64 ป 65 ปขนไป

3. ภมลำาเนา / ถนทอย ...........................................................................4. ทานประกอบอาชพ

เกษตรกรรม คาขาย / ธรกจสวนตว พนกงาน / ลกจางบรษท รบราชการ / รฐวสาหกจ

แมบาน นกเรยน / นกศกษา เกษยณ / วางงาน อน ๆ

(ระบ).............................5. รายได

ไมมรายได ตำากวา 10,000 บาท 10,001 – 15,000 บาท 15,001 –

30,000 บาท 30,001 - 45,000 บาท 45,001 – 60,000

บาท

129

60,001 – 75,000 บาท 75,001 – 90,000 บาท

มากกวา 90,000 บาท

6. จำานวนจงหวดทเดนทางทองเทยว 1 จงหวด 2 จงหวด

3 จงหวด 4 จงหวด 5 จงหวดขนไป

7. จำานวนครงการเดนทางมาทองเทยวจงหวดระนอง มาครงแรก มา 2 ครง

มา 3 ครง มา 4 ครง มา 5 ครงขนไป

8. ลกษณะการเดนทาง ผานบรษทนำาเทยว จดการเดนทางเอง

9. ยานพาหนะทใชในการเดนทาง เรอ รถโดยสาร

รถสวนตว

10. จำานวนผรวมเดนทาง 1 คน 2 คน 3 คน

4 คน 5 คน 6 – 10 คน

มากกวา 10 คน11. ประเภทผรวมเดนทาง

มาคนเดยว เพอนหรอแฟน ครอบครว

ญาต เพอนรวมทาง อนๆ

12. ประเภททพก

130

บานเอง / ญาต / เพอน โรงแรม เกสตเฮา บงกะโล / รสอรท บานรบรอง บานพกอทยาน / กางเตนท

วด อนๆ

13. ความตองการกลบมาทองเทยวซำาอก มา ไมมา

สวนท 2 พฤตกรรมการเดนทาง

รายการ

ระดบความคดเหน / ระดบความพงพอใจ / ความ

เหมาะสมมาก

ทสด

มาก

ปาน

กลาง

นอย

นอย

ทสด

1. วตถประสงคหลกในการเดนทาง 1.1 ทองเทยว / พกผอน 1.2 ประชม / อบรม / สมมนา / ด

งาน 1.3 ตดตอธรกจ 1.4 ปฏบตราชการ / ปฏบตงาน 1.5 เยยมญาต / เพอน1.6 ชมนทรรศการ / แสดงสนคา1.7 ไดรบรางวล1.8 ไหวพระปฏบตธรรม1.9 อนๆ

131

รายการ

ระดบความคดเหน / ระดบความพงพอใจ / ความ

เหมาะสมมาก

ทสด

มาก

ปาน

กลาง

นอย

นอย

ทสด

2. แรงจงใจในการเดนทางทองเทยวในจงหวดระนอง

2.1 สถานททองเทยว 2.2 มความปลอดภย 2.3 อาหารอรอย 2.4 สนคาราคาถก 2.5 ชวงเทศกาล2.6 ระยะทาง2.7 เวลาในการเดนทาง2.8 ความสะดวกในการเขาถง

แหลงทองเทยว2.9 การจดกจกรรมสงเสรมการ

ทองเทยว2.10 อนๆ

3. ปญหาทพบในแหลงทองเทยวของผเดนทาง

3.1 ความไมซอสตยของผใหบรการ

3.2 ความปลอดภย 3.3 ความสะอาด

132

รายการ

ระดบความคดเหน / ระดบความพงพอใจ / ความ

เหมาะสมมาก

ทสด

มาก

ปาน

กลาง

นอย

นอย

ทสด

3.4 การเขาถงแหลงทองเทยว 3.5 มลภาวะของแหลงทองเทยว3.6 สงอำานวยความสะดวก /

สาธารณปโภค4. การประเมนสถานทพกแรม

4.1 คณภาพ 4.2 ความสะอาด 4.3 สขอนามยของอาหาร

5. ปญหาทพบจากการใชระบบขนสงสาธารณปโภค

5.1 รถโดยสารประจำาทาง / รถสองแถว

5.2 เรอโดยสาร 5.3 รถมอเตอรไซดรบจาง

6. โครงสรางคาใชจายในการเดนทางทองเทยว

6.1 คาเสอผา / อปกรณการเดนทาง

6.2 คาพาหนะ 6.3 คาทพก

133

รายการ

ระดบความคดเหน / ระดบความพงพอใจ / ความ

เหมาะสมมาก

ทสด

มาก

ปาน

กลาง

นอย

นอย

ทสด

6.4 คาอาหาร / เครองดม 6.5 คาสนคา / ของทระลก6.6 คาใชจายเพอความบนเทง6.7 คาบรการทองเทยวภายใน

จงหวด6.8 คาใชจายอนๆ

สวนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะอน ๆ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

134

........................................................................................

....................................................................................

........................................................................................

....................................................................................

........................................................................................

....................................................................................

........................................................................................

....................................................................................

ขอขอบพระคณทใหความรวมมอกรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา

135

แบบฟอรม

กระบวนการวเคราะหองคความรทจะสงเสรม

136

137

ทะเบยนรายการความรเกยวกบกระบวนการสงเสรมดานการทองเทยวจงหวดระนอง

สำานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดระนอง

ลำาดบ

เรอง ผแตง / หนวยงาน ป พ.ศ.

รปแบบ สถานทจดเกบ

หมายเหต

การทองเทยวเชงสขภาพ

การทองเทยวเชงเกษตร

การทองเทยวเชงนเวศ

การทองเทยวเชงวฒนธรรม ประวตศาสตร

138

ลำาดบ

เรอง ผแตง / หนวยงาน ป พ.ศ.

รปแบบ สถานทจดเกบ

หมายเหต

หมายเหตรปแบบ คอ ตำารา หนงสอ วารสาร บทความ งานวจย วทยานพนธ

ทะเบยนรายชอผเชยวชาญเกยวกบกระบวนการสงเสรมดานการทองเทยวจงหวดระนอง

สำานกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดระนอง

ลำาดบ

ชอ - สกล ตำาแหนง / หนวยงาน ความเชยวชาญ หมายเหต

การทองเทยวเชงสขภาพ

79

139

ลำาดบ

ชอ - สกล ตำาแหนง / หนวยงาน ความเชยวชาญ หมายเหต

การทองเทยวเชงเกษตร

การทองเทยวเชงนเวศ

การทองเทยวเชงวฒนธรรม ประวตศาสตร

80

140

แบบฟอรม

กระบวนการดำาเนนการสงเสรมตามผลตภณฑ

141

142

แบบ จ. 3ขอมลพนฐานระดบกจกรรมยอย

ชอโครงการ : ....................................................................................................................................... วงเงน : ........................................... บาทหนวยดำาเนนการ : .................................................... ผรบผดชอบ : .................................................... ตำาแหนง : ..........................................................หมายเลขโทรศพท : ...........................................................................(1) หลกการและเหตผล

(1.1) ทมา : (ระบจดรเรมททำาใหเกดโครงการ).......................................................................

..................................................................

....................................................................................

.............................................................................

....................................................................................

.............................................................................(1.2) สภาพปญหา / ความตองการ :

...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

(1.3) ความเรงดวน : (ระบระดบความจำาเปนเรงดวนและผลกระทบทจะเกดขน)................

(2) ขอมลทวไปของโครงการ

143

(2.1) วตถประสงคของโครงการ : .......................................................................

..................................................................

....................................................................................

.............................................................................

....................................................................................

.............................................................................(2.2) ความสอดคลองกบกลยทธการจดทำาแผนปฏบต

ราชการประจำาปของสวนราชการ£ การปรบโครงสรางเศรษฐกจพนฐาน เพอยกระดบรายได

พฒนาการคาการ ทองเทยวและบรการของจงหวด £ การเสรมสรางคณภาพชวต สรางความมนคงของประชาชน ตลอดจนการบำารง ศาสนาและสงเสรมศลปวฒนธรรม £ การอนรกษ ปองกน และควบคมการใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยาง เหมาะสม £ การปองกน ปราบปราม และสรางระบบการรกษาความมนคงของประเทศ £ การพฒนาระบบสารสนเทศและการบรหารจดการ

(2.3) ความสอดคลองกบแผนพฒนากลมจงหวดประเดน

ยทธศาสตร........................................................................................................

กลยทธ............................................................................................................................

(2.4) ลกษณะโครงการ

144

£ การพฒนาดานเศรษฐกจ £ การพฒนาดานสงคม

£ ดานการบรหารจดการ£ ดานทรพยากรและธรรมชาต £ ดานการรกษาความมนคงและความสงบ

(2.5) สถานภาพของโครงการ£ โครงการเดม £ โครงการใหม

(2.6) ประเภทของโครงการ£ พฒนา £ ดำาเนนการปกต

(2.7) ระยะเวลาดำาเนนโครงการ..................... ป เรมตนป.......................สนสดป.............................

(2.8) สถานทดำาเนนโครงการ: (ระบพนทดำาเนนการ)...................................................................(3) กลมเปาหมาย และผมสวนไดสวนเสย

(3.1) กลมเปาหมาย : ..........................................................................................................

(3.2) ผมสวนไดสวนเสย : ....................................................................................................(4) เปาหมาย ผลลพธ และผลกระทบโครงการ

(4.1) คาเปาหมายโครงการ

ตวชวดหนวย

นบป

25xx

แผน

ป 25x

xแผน

ป 25x

xแผน

ป 25x

xแผน

- ตวชวด................

145

.......- ตวชวด.......................(4.2) ผลผลต :

....................................................................................

..........................................................................................

........................................................(4.3) ผลลพธ :

....................................................................................

...........................................................................................

......................................................................................................................

........................................................(4.3) ผลกระทบ : เชงบวก

: .....................................................................................................................

เชงลบ : .....................................................................................................................(5) ขนตอนการดำาเนนงาน :

………………………………………………………………………………………………………………..…

………………………………………………………………………………………………………………..…

………………………………………………………………………………………………………………..…

146

กจกรรม งบประมาณ โครงการ (ระบชอโครงการ) 0.- กจกรรม (ระบกจกรรมทจะดำาเนนภายใตโครงการ)1. งบดำาเนนงาน 0.-

1.1 คาตอบแทน- …………………………- …………………………

0.-0.-0.-

1.2 คาใชสอย ( ระบรายละเอยดใหชดเจนถงจำานวน งบประมาณ)

0.-

- ………………………….- ………………………...

0.-0.-

1.3 คาวสด 0.-- …………………………- …………………………

0.- 0.-

1.4 คาสาธารณปโภค - ………………………. - ……………………….

0.-0.-0.-

2. งบลงทน 0.- 2.1 คาครภณฑ (ระบขนาด จำานวน ราคาตอหนวยใหละเอยดทสด)

0.-

- ………………………..- ………………………

0.-0.-

2.2 คาทดนและสงกอสราง (ระบขนาด จำานวน สงกอสรางทจะดำาเนนการกอสรางใหชดเจน)

0.-

- ……………………. - …………………….

0.-0.-

147

(6) วธการดำาเนนงาน £ ดำาเนนการเอง £ จางเหมา

(7) วงเงนของโครงการหนวย : บาท

ปงบประมาณ

เงนงบประมาณ

เงนนอกงบประมาณ

รวม

25xx25xx25xx25xx

รวมทงสน

(8) สรปรายละเอยดวงเงนของโครงการ ปงบประมาณ พ.ศ.25xx

หนวย : บาทรายการ งบประมาณ เงนนอกงบ

ประมาณรวมทงสนงบดำาเนนงาน

- คาตอบแทน- คาใชสอย- คาวสด- คาสาธารณปโภค

งบลงทน- คาครภณฑ- คาทดนและสง

กอสรางงบเงนอดหนน

148

งบรายจายอน(9) ความพรอมของโครงการ (9.1) พนทดำาเนนโครงการ

£ ดำาเนนการไดทนท หมายถง ไดศกษาความเหมาะสมและกำาหนดพนทดำาเนนการหรอไดรบ อนญาตตามกฎหมายแลว และสามารถดำาเนนการไดทนท£ อยในระหวางเตรยมการ หมายถง ไดศกษาความเหมาะสมและกำาหนดพนทดำาเนนการแลว หรออยในระหวางจดเตรยมพนท หรอกำาลงแกไขปญหา / อปสรรคตางๆ หรอเตรยมการขอ อนญาตตามกฎหมาย£ อยในระหวางศกษาความเหมาะสม และคดเลอกพนทดำาเนนการ (9.2) แบบรปรายการ/แผนการปฏบตงาน£ ม และสมบรณ (ใหระบชอหนวยงานเจาของรปแบบรายการทใช) .............................................................................................£ มแตยงไมสมบรณ (ใหระบชอหนวยงานเจาของรปแบบรายการทใช) ...........................................................................................£ ไมม(9.3) ความพรอมของบคลากร เครองมอ และเทคนคการดำาเนนการ- บคลากรมประสบการณ £ ทงหมด £ บางสวน£ ไมมประสบการณ

- เครองมอดำาเนนการ £ มพรอมดำาเนนการไดทนท

149

£ มบางสวนและตองจดหาเพมเตม£ ไมม ตองจดหาเพมเตม

- เทคนคในการบรหารจดการ £ มประสบการณสง£ มประสบการณปานกลาง£ ไมมประสบการณ

(10) วธการบรหารจดการหรอการดแลบำารงรกษา เมอโครงการแลวเสรจ เพอใหเกดความยงยนของโครงการ : .................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................(11) ปญหา อปสรรคและขอจำากด : ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................(12) แนวทางแกไข : (ระบแนวทางแกไข เชน แกไขกฎหมาย ปรบโครงสรางหนวยงาน ปรบกลยทธ ฯลฯ)...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

150

151

แบบฟอรม

กระบวนการตดตามและประเมนผล

152

153

แบบสรปผลการดำาเนนโครงการ

รายละเอยดการดำาเนนโครงการจำาแนกตามกจกรรม :

กจกรรมหลก ปรมาณงานสะสม

ความกาวหนาในการปฏบตงานไตรมา

ส 1ไตรมา

ส 2ไตรมา

ส 3ไตรมา

ส 4กจกรรมท 1 แ

ผน

100% ===

====

ผล 100%

++++++x

กจกรรมท 2 แผน

100% ===

====

ผล 100%

++++++x

กจกรรมท 3 แผน

100% ===

====

ผล 100%

+++++++x

==== หมายถง แผน ++++ หมายถง ผล x หมายถง ดำาเนนการแลวเสรจ

154

ผลการดำาเนนงานตามเปาหมายผลผลตและตวชวด :

สรปผลความกาวหนาในการดำาเนนงาน

กจกรรมท 1 : กจกรรมท 2 : กจกรรมท 3 :

รายละเอยดการใชจายงบประมาณจำาแนกตามกจกรรม :

กจกรรมหลก แผน / ผล

ผลการใชจายงบประมาณงบ

บคลากร

งบดำาเนนการ

งบลงทน

รวม

กจกรรมท 1 แผน

100%

0 0 0 0

ผล

100%

0 0 0 0

แผนผล

ภาพรวมความกาวหนา

ต.ค. ธ.ค. ม.ค. ม.ย. ก.ย.

155

กจกรรมท 2 แผน

100%

0 0 0 0

ผล

100%

0 0 0 0

กจกรรมท 3 แผน

100%

0 0 0 0

ผล

100%

0 0 0 0

รวม

แผน

100%

0 0 0 0

ผล

100%

0 0 0 0

สรปผลการใชจายงบประมาณ :

ปญหา อปสรรค :

ต.ค. ธ.ค. ม.ค. ม.ย. ก.ย.

ภาพรวมความกาวหนา

แผนผล

156