ดาวฤกษ์ทุกดวงมีความเหมือนกันอยู่ 2...

• ดาวฤกษทกดวงมความเหมอนกนอย 2 อยาง คอ 1. มพลงงานในตวเอง ( เกดจากปฏกรยาเทอรโมนวเคลยรฟวชน ) 2. เปนแหลงกำาเนดธาตตาง ๆ  เชน ธาตฮเลยม  ลเทยม  เบรลเลยม • ดาวฤกษยงมความแตกตางกนในเรองของ มวล  อณหภมผวหรอสหรออาย องคประกอบทางเคม  ระยะหาง  ความสวาง ระบบดาวและววฒนาการ

• ดาวฤกษ ( fixed stars ) คอ วตถทองฟาในอวกาศทเปนกอนแกสมวลมหาศาล เกดจากการยบรวมตวของเนบวลา ดาวฤกษปรากฏเปนจดแสง ในทองฟาเวลากลางคน เราเหนแสงดาวกะพรบจากผลของปรากฏการณในบรรยากาศโลกและการทดาวฤกษอยหางไกลจากเรามาก ยกเวนกรณของดวงอาทตย ซงเปนดาวฤกษดวงเดยวทอยใกลโลกมากจนปรากฏเปนดวงกลมโตใหแสงสวางในเวลากลางวน

1. สงเกตการสองแสงของดวงดาว   ถาดวงดาวนนกระพรบแสงกจดเปนดาวฤกษ   แตถาดาวดวงนนมแสงสวางนวลนงไมอย ณ  ตำาแหนงเดมเมอเทยบกบดาวสวนใหญกจดเปนดาวเคราะห2. สงเกตการเคลอนท  ถาดาวแตละดวงไมเคลอนทและเกาะกลมกนอยในตำาแหนงเดมกจดเปนดาวฤกษ  แตถาดาวแตละดวงมการเคลอนทไมอย  ณ ตำาแหนงเดมเมอเทยบกบดาวสวนใหญกจดเปนดาวเคราะห3. ดาวฤกษจะอยเปนกลมหรอเปนหม4. ถาดดาวฤกษดวยกลองโทรทรรศ จะไมเหนเปนดวงกลมโตเพราะอยไกลโลกมาก

การสงเกตความแตกตางของดาวฤกษกบดาวเคราะห

สามารถพจารณาได  4  วธ  คอ

 ดาวฤกษเกดขนจากกลมแกสและฝนรวมตวกน ซงเรยกวา เนบวลา สวนใหญประกอบดวยไฮโดรเจน  ทรวมตวกนจนอณหภมและความกดดนสงมากทใจกลาง  เมอกาซรอนในเนบวลาอดแนนจนมอณหภมสงถง 10 ลานเคลวน จะเกดปฏกรยาเทอรโมนวเคลยรฟวชน คอ การรวมอะตอมของไฮโดรเจน 4 อะตอม ใหเปนอะตอมของฮเลยม 1 อะตอม กำาเนดเปนดาวฤกษขน ดาวฤกษทเหนบนทองฟาสวนมากเปนดาวในลำาดบหลก (พฤตกรรมของดาวทคอนขางคงทเปนเวลานาน) เมอดาวใกลหมดอายจะออกจากลำาดบหลกไปเปน ดาวยกษแดง และมววฒนาการทตางกนขนอยกบมวลตงตนทกำาเนดเปนดาว ดงน

ดาวฤกษทมมวล < 2 เทาของดวงอาทตย จบชวตเปน ดาวแคระดำา (คารบอน)  ดาวฤกษทมมวล < 8 เทาของดวงอาทตย จบชวตเปน ดาวแคระขาว (ออกซเจน)  ดาวฤกษทมมวล > 8 เทาของดวงอาทตย จบชวตเปน ดาวนวตรอน ดาวฤกษทมมวล > 18 เทาของดวงอาทตย จบชวตเปน หลมดำา 

กำาเนดของดาวฤกษ

  ดาวฤกษมมวลสารและขนาดทแตกตางกนขนอยกบกลมฝนกาซทรวมตวกนครงแรก

ดาวฤกษมวลนอย

ดาวฤกษมวลมาก

ววฒนาการของดาวฤกษ

• ดาวฤกษมองคประกอบทสำาคญ  คอ  ไฮโดรเจน ประมาณ 90.8 % ฮเลยม 9.1 % และธาตโลหะอน ๆ ทอยในสภาพของแกสอก 0.1 %• เมอแรงโนมถวงดงใหแกสยบตวลงไปอก   ความดน ณ แกนกลางสงขน และอณหภมกสงขนเปน 10 ลานเคลวน  เปลยนรปเปนพลงงานความรอน และแผรงสอนฟราเรดออกมา เรยกวา ปฏกรยาเทอรโมนวเคลยรฟวชน • กลมเมฆยบตวลง ความหนาแนนภายในกเพมสงขนเรอย ๆ พลงงานจาก แรงโนมถวงถกแปลงไปกลายเปนความรอนซงทำาใหอณหภมสงยงขนเปน หลายแสนองศาเซลเซยส   เรยกชวงนวา “ ดาวฤกษกอนเกด  ” ( protostar ) 

• ชวงอายของดาวฤกษ    อายของดาวฤกษ คอ ระยะเวลาของการเผาผลาญเชอเพลงไฮโดรเจน  เมอเชอเพลงหมดกจะเกดวาระสดทายของดาวฤกษดวงนน สและการสองสวางของดาวฤกษอาจบอกถงอายของดาวฤกษได  เพราะดาวฤกษเกดใหมมพลงงานมาก อณหภมสงมองเหนเปนสฟา เมอเชอเพลงไฮโดรเจนคอย ๆ ลดลงเปนลำาดบ  อณหภมจะเปลยนแปลงลดลงไปดวย  สจะเปลยนเปนสขาว สเหลอง และสแดงกอนทจะเปลยนแปลงครงสดทายทแตกตางกนขนอยกบมวลของดาวฤกษดวงนน•วาระสดทายของดาวฤกษ    เมอดาวฤกษใชเชอเพลงไฮโดรเจนเกอบหมด ฮเลยมจะกลายเปนเชอเพลงตอไป   จะเปลยนแปลงเปนธาตอน ๆ ตอไปจนเชอเพลงหมดลง  ดาวฤกษจะเปลยนแปลงอยางรนแรงจากการขยายเปนดาวยกษแดง  วาระสดทายจะเปลยนแปลงเปนอยางไรขนอยกบมวลสารของดาวฤกษดาวนน      

ดาวฤกษมวลนอย

ดาวฤกษมวลมาก

ดาวแคระดำา

• เปนดาวฤกษทมขนาดใหญ มมวลมาก สวางมาก จะใชเชอเพลงอยางสนเปลองในอตราทสงมาก   จงมชวงชวตทสนกวา   และจบชวตดวยการระเบดอยางรนแรง    • จดจบของดาวฤกษทมมวลมาก คอการะเบดอยางรนแรงทเรยกวา ซเปอรโนวา (supernova)  แรงโนมถวงจะทำาใหดาวยบตวลงกลายเปนดาวนวตรอน หรอ หลมดำา • ในขณะเดยวกนกม แรงสะทอนททำาใหสวนภายนอกของดาวระเบดเกดธาตหนกตางๆ เชน ยเรเนยม ทองคำา ฯลฯ ซงถกสาดกระจายออกสอวกาศกลายเปนสวนประกอบของเนบวลารนใหม และเปนตนกำาเนดของดาวฤกษรนตอไป 

ดาวฤกษมวลมาก

• ดาวฤกษทมมวลนอย ตวอยางเชน ดวงอาทตยมแสงสวางไมมากจะใชเชอเพลงในอตราทนอย จงมชวงชวตยาวและจบชวตลงดวยการไมระเบดแตจะกลายเปนดาวแคระขาว   • สำาหรบดาวฤกษทมมวลพอๆ กบดวงอาทตย   จะมชวงชวตและการเปลยนแปลงแบบเดยวกบดวงอาทตย • ดวงอาทตยเปนดาวฤกษทมมวลนอยถงปานกลางและอยใกลโลกทสด    อยหาจากโลกของ เราประมาณ 150 ลานกโลเมตร พลงงานจำานวนมหาศาล ในดวงอาทตยไดมา จากการ เปลยนกาซไฮโดรเจนเปน ฮเลยม ดวงอาทตยเกดจากยบรวมตวของเนบวลา   เมอประมาณ 5,000 ลานปมาแลว  และจะมอายอยตอไปอกประมาณ 5,000 ลานป 

ดาวฤกษมวลนอย

 โดยทวไป ซเปอรโนวามกเกดจากดาวฤกษขนาดใหญระเบดขนหลงจากทใชเชอเพลงนวเคลยรไปจนเกอบหมด การระเบดแบบนมกจะเหลอแกนกลางเปนวตถความหนาแนนสง ซงอาจเปนดาวนวตรอนหรออาจจะเปนหลมดำา 

• ซเปอรโนวา - supernovaดาวยกษแดงคอ ดาวฤกษในวยชรา “ ”

 บรรยากาศรอบนอกของดาวจะลอยตวและบางมาก ทำาใหรศมของดาวขยายใหญขนมาก และอณหภมพนผวกตำา

ดาวยกษแดง

•   ดาวแคระขาว วาระสดทายของดาวฤกษขนาดเลก มวลสารนอย  หลงจากขยายตวเปนดาวยกษแดงแลวจะหดตวลง  ปฏกรยานวเคลยรสนสดลง  และพลงงานความรอนเดมยงมอย เรยกวา ดาวแคระขาว จะคอย ๆ เยนตวลงทสดจะกลายเปนกอนสสารอดแนนไมมแสงสวาง  เรยกวา  ดาวแคระดำา   

บางครงเราถอวาดาวแคระขาวเปนดาวฤกษทตายแลว เนองจากวามนไมมปฏกรยานวเคลยร

แลวนนเอง 

ดาวแคระดำา ดาวแคระขาว

• เนบวลาดาวเคราะหเกดจากการตายของดาวฤกษเพยงดวงเดยว ซงเปนดาวฤกษมวลนอยและมวลปานกลาง กอนตายดาวจะเกดการยบพองและเปาคารบอนออกมา การยบพองของดาว ทำาใหเนอสารหลดแยกออกจากดาวกลายเปนเนบวลาดาวเคราะห แกนกลางของดาวกลายเปนดาวแคระขาว ธาตหลกของเนบวลาดาวเคราะหไดแก ไฮโดรเจน ฮเลยม และออกซเจน

กลองโทรทรรศนอวกาศฮบเบลไดจบ

ภาพเนบวลาดาวเคราะห NGC

6210 

• หลมดำา วาระสดทายของดาวฤกษขนาดใหญมวลสารมาก  การหดตวไมหยดลงเหมอนดาวแคระขาวหรอดาวนวตรอน จะเกดเปนหลมดำาทมแรงดงดดสงมาก  แมแสงกไมสามารถเลดลอดออกมาได

• ดาวนวตรอน วาระสดทายของดาวฤกษมวลมาก  เมอดาวฤกษใชเชอเพลงจนหมด  มการเปลยนแปลง อาจระเบดออก เรยกวาซปเปอรโนวา  คงเหลอมวลสารขนาดเลกหดตวตอไปเรอย ๆ จนทำาใหอเลกตรอนทมประจลบอดรวมตวกบโปรตรอนทมประจบวก กลายเปนดาวนวตรอนขนาดเลก 

• เนบวลา คอ กลมของกาซและฝนผงทรวมตวกนอยระหวางดาวฤกษ เนบวลามาจากภาษาลาตนแปลวา "เมฆ" เพราะเมอเราใชกลองโทรทรรศนสองด จะเหนเปนฝาขาวคลายกลมเมฆ มขนาดใหญมาก บางมเสนผาศนยกลางถง 10 ปแสง• เนบวลาทเกดขนหลงจากเกดบกแบง ประมาณ 300,000 ป• เนบวลาเปนวตถหนงในเอกภพทมความสำาคญมากๆ เพราะดาวฤกษหรอ ดาวเคราะหลวนเกดขน มาจากเนบวลาทงสน• เนบวลาเปนกลมแกสทเบาบางมความหนาแนนตำามาก องคประกอบหลกของเนบวลาคอแกสไฮโดรเจน• เนบวลามอณหภมตำา เนองจากไมมแหลงกำาเนดความรอน

เนบวลา แบงไดเปน 2 ประเภท คอ 1 .เนบวลาสวาง 2. เนบวลามด

เนบวลา

1.  เนบวลาแบบแสงสวาง   แบงออกเปน 2 ประเภท คอ เนบวลาประเภทเรองแสง และ เนบวลาประเภทสะทอนแสง1.1 เนบวลาประเภทเรองแสง เนบวลาชนดนสวางเพราะเนบวลาแบบนจะเรองแสงขนเอง เนองจากอะตอมของมวลสารทอยในเนบวลา ถกกระตนดวยพลงงานจากดาวฤกษทอยใกลๆ ถากาซสวนใหญในเนบวลาจะเปนอะตอมไฮโดรเจน ซงจะปลอยแสงสแดง กบอะตอมของออกซเจนซงใหแสงสเขยว และอะตอมของไฮโดรเจนมกจะรวมตวกบอะตอมของออกซเจน แลวจะปลอยสผสมระหวางแดงกบเขยวคอสเหลองออกมา

M 8 ในกลมดาวคนยงธนM 42ในกลมดาวนายพราน

เนบวลาอเมรกาเหนอในกลมดาว

หงส 

1.2 เนบวลาประเภทสะทอนแสง เปนเนบวลาทมแสงสวางไดเนองจาก แสงจากเนบวลาชนดนเกดจากการกระเจงแสงจากดาวฤกษใกลเคยงทไมรอนมากพอทจะทำาใหเนบวลานนเปลงแสง กระบวนการดงกลาวทำาใหเนบวลาชนดนมสฟา  

เนบวลาในกระจกดาวลกไก  เนบวลาหวแมมด (Witch Head

Nebula) 

เนบวลา M78 ในกลมดาวนายพราน

 เนบวลาชนดนบางครงกพบอยเปนสวนหนงของเนบวลาเปลงแสง เชน เนบวลาสามแฉก

(Trifid Nebula) ทมทงสแดงจากไฮโดรเจน สเขยวจากออกซเจน และสฟาจาก

การสะทอนแสงเนบวลาสามแฉก

2.  เนบวลาแบบมด   โดยทวไปเนบวลามดมกจะอยรวมกบเนบวลาสวาง หรอ เนบวลาสะทอนแสง เพราะเราจะ สามารถมองเหนเนบวลามดไดเพราะ สวนทเปนเนบวลามดนนจะดดกลนแสงจากฉากดานหลง ไมใหมาเขาตาเรา คลายกบวามวตถทบแสงกนอย ซงอาจจะเปนฝนผงทหนาทบมากๆ 

เนบวลามดรปหวมาในกลมดาวนายพราน

 เนบวลามงกรแหงกลมดาวราศธน

Barnard 68

ศกษาเพมเตมไดท• วดโอเพม

เตม

• ความรเพมเตม

http://www.learnbytechno.com/• สอการเรยนรเพมเตม ครตก

http://www.youtube.com/watch?v=0L7umQUl7Kkhttp://www.youtube.com/watch?v=nzidVU9IgGwhttp://www.youtube.com/watch?v=lMNleDr63tohttp://www.lesa.biz/astronomy/starhttp://taloeyy.exteen.com/page-14http://www.lesa.biz/astronomy/star/nebula