ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (PROJECT) 3ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ

(Β΄ ΤΑΞΗ)«Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»

Υπεύθυνοι καθηγητές:Α΄ φάση- Λογοτεχνική επεξεργασία: Λυμπεροπούλου Μαρία (ΠΕ2, Φιλόλογος) Αδάση Αθανασία (ΠΕ2, Φιλόλογος)Β΄ φάση- Εικαστική επεξεργασία: Αναστασιάδης Διονύσιος (ΠΕ8, Καλλιτεχνικών)Γ΄ φάση- Μουσική επεξεργασία:: Χαρίσης Όθων (ΠΕ16, Μουσικός)

Από το σχολικό έτος 2003-2004 το 3ο Γυμνάσιο Χαϊδαρίου συμμετέχει στο πρόγραμμα της Ευέλικτης Ζώνης ή Ζώνης Καινοτόμων δράσεων στο Γυμνάσιο. Μέσα στα πλαίσια λοιπόν της διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης διατέθηκε ένα δίωρο την εβδομάδα κυλιόμενο μέσα στο αναλυτικό πρόγραμμα. Η φιλοσοφία του προγράμματος θέλει να αίρονται τα στεγανά ανάμεσα στα γνωστικά αντικείμενα κα να συνεργάζονται καθηγητές διαφορετικών ή ίδιων ειδικοτήτων προκειμένου να υλοποιήσουν «σχέδια εργασίας» (projects),κατά κανόνα δικής τους έμπνευσης.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ, ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΟΡΓΑΝΩΣΗΠάρα πολλά ποιήματα, ανθολογημένα ή όχι στα διδακτικά

βιβλία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας, έχουν δώσει έμπνευση σε Έλληνες συνθέτες, τα έχουν μελοποιήσει και τα περισσότερα έχουν τραγουδηθεί από το λαό μας. Έτσι έχει σχηματιστεί ένα μεγάλο σώμα μελοποιημένης ποίησης που προσφέρεται για επεξεργασία (Ελύτης, Σεφέρης, Ρίτσος, Παλαμάς, Σολωμός, Καβάφης, Βρεττάκος, Καββαδίας, Σκαρίμπας, Γκάτσος κ.ά).

Η ανάγκη να εξοικειωθούν οι μαθητές μ’ αυτό το ζωντανό σύνολο Νεοελληνικής ποίησης σε συνδυασμό με τη δυνατότητα απόδοσης των ποιημάτων στη «γλώσσα» της ζωγραφικής, αλλά και με τη μελέτη της μελοποίησής τους ήταν ο ισχυρότερος λόγος που επελέγη το εν λόγω διαθεματικό από την ομάδα των συνεργαζόμενων συναδέλφων. Η συνεργασία των εμπλεκομένων καθηγητών κρίθηκε αναγκαία τόσο για τη σύνταξη των ξεχωριστών κατά δραστηριότητα φύλλων εργασίας όσο και του αξιολογικού ερωτηματολογίου.

ΔΙΑΡΚΕΙΑ Η διάρκειά του προγράμματος κάλυψε όλο το σχολικό έτος

2003-2004 από 20-10-2003 μέχρι 10-5-2004. Για το

καθένα από τα τρία τμήματα της Β΄ Γυμνασίου διατέθηκαν οκτώ 2ωρα για τη φιλολογική επεξεργασία, τέσσερα 2ωρα για την εικαστική επεξεργασία, τρία 2ωρα για τη μουσική επεξεργασία. Τέλος χρειάστηκαν δύο ακόμη 2ωρα για τη στατιστική έρευνα (διακίνηση ερωτηματολογίου και επεξεργασία δεδομένων σε EXCEL). Το πρόγραμμα αυτό προσφέρεται για όλες τις τάξεις του Γυμνασίου.

ΧΩΡΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Αίθουσες φιλολογίας Σχολική βιβλιοθήκη Αίθουσα Καλλιτεχνικών Εργαστήριο Υπολογιστών

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Α΄ ΦΑΣΗ Φιλολογική επεξεργασία : Οι μαθητές με την υποστήριξη του φιλολόγου καθηγητή

κλήθηκαν να επιλέξουν από τη συλλογή των ποιημάτων το ποίημα-τραγούδι που τους έδινε έμπνευση. Συμπλήρωσαν το Α΄ φύλλο εργασίας που σχετίζεται τόσο με την ερμηνεία του ποιήματος-τραγουδιού όσο και με τον ποιητή και την εποχή του. Όσοι μαθητές έτυχε να επιλέξουν ποιήματα του ίδιου ποιητή, αν ήθελαν, συγκροτήθηκαν σε μικρότερες ομάδες για την από κοινού συμπλήρωση του φύλλου εργασίας είτε αντλούσαν από την ίδια είτε από διαφορετικές πηγές.

Β΄ ΦΑΣΗ Εικαστική επεξεργασία: Οι μαθητές με την υποστήριξη του καθηγητή καλλιτεχνικών

μαθημάτων, αφού συμπλήρωσαν το Β΄ φύλλο εργασίας, κλήθηκαν να αφήσουν ελεύθερη τη φαντασία τους και να προσπαθήσουν να «μεταφράσουν» το ύφος, την ατμόσφαιρα ή το περιεχόμενο του ποιήματος στη «γλώσσα της ζωγραφικής» χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα για την κάθε περίπτωση μέσα (χρώματα, σχήματα, τεχνικές, στυλ ζωγραφικής κ.λ.π.)

Γ΄ ΦΑΣΗ Μουσική επεξεργασία: Με την υποστήριξη του καθηγητή μουσικής συμπλήρωσαν το

Γα΄ φύλλο εργασίας που σχετίζεται με τους συντελεστές της

μελοποίησης (συνθέτης- τραγουδιστής-ορχήστρα) των μελοποιημένων ποιημάτων. Μια μικρότερη ομάδα ποιημάτων από τα σχολικά τους εγχειρίδια, που δεν έχουν ακόμη μελοποιηθεί, προσφερόταν για προτεινόμενες μουσικές από τους μαθητές που συμπλήρωσαν το Γβ΄ φύλλο εργασίας δίνοντας έτσι διέξοδο στις μουσικές γνώσεις και αναζητήσεις τους.

Δ΄ΦΑΣΗ Αξιολόγηση: Συντάχθηκε και διακινήθηκε ερευνητικό ερωτηματολόγιο

στους μαθητές όλου του σχολείου με στόχο να ανιχνευθεί ο βαθμός γνώσης της μελοποιημένης ποίησης, η μέχρι τώρα αξιοποίησή της στη διδασκαλία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας, αλλά και η ανάγκη ένταξης σε μελλοντικά αναλυτικά προγράμματα. Η αξιολόγηση ολοκληρώθηκε με την καταγραφή των συμπερασμάτων της στατιστικής αυτής. Το σημαντικότερο συμπέρασμα που προέκυψε είναι ότι για την αισθητική απόλαυση της ποίησης χρειάζεται η μουσική και όπου αξιοποιείται με τον κατάλληλο τρόπο συμβάλλει στην καλύτερη κατανόησή της.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Έκθεση μελοποιημένης ποίησης στο τέλος του

σχολικού έτους με ανάρτηση σε ταμπλό των έργων των μαθητών αντικριστά με τα μελοποιημένα ποιήματα και κάποιες πληροφορίες για τη μελοποίησή τους. Η έκθεση συμπεριέλαβε και τα αποτελέσματα της στατιστικής έρευνας.

Λεύκωμα μελοποιημένης ποίησης με μαθητικές εργασίες

Ηλεκτρονικό λεύκωμα μελοποιημένης ποίησης (CD-ROM)

ΣΤΟΧΟΙ Να μάθουν οι μαθητές να απολαμβάνουν και να

ερμηνεύουν τη λογοτεχνική δημιουργία συνειδητοποιώντας το σύνθετο χαρακτήρα της καλλιτεχνικής δημιουργίας (λόγος- εικόνα- μουσική). Η αισθητική απόλαυση μιας παρόμοιας δημιουργίας καλλιεργεί την καλαισθησία σε εποχές ακαλαίσθητες.

Να μάθουν να αξιοποιούν εκτός από παραδοσιακές πηγές (εγκυκλοπαίδειες, βιβλία κ.α.) και Νέες

Τεχνολογίες και να καλλιεργούν τις ανάλογες δεξιότητες όπως την αναζήτηση στο Διαδίκτυο (INTERNET), την εξοικείωση με τον Επεξεργαστή κειμένου (WORD) ή ακόμη και τα Υπολογιστικά φύλλα (EXCEL).

Να χαρούν τους καρπούς της έμπνευσής τους με Έκθεση Μελοποιημένης ποίησης, με έντυπο και ηλεκτρονικό λεύκωμα εργασιών.

13 Μαΐου 2004: Έκθεση μελοποιημένης ποίησης

3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ«Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ (ΠΕ2)

Σχολικό έτος 2003-2004

ή ΑΔΑΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ (ΠΕ2)

Α΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Ο ποιητής και η εποχή του

Ποιητής-Ποίημα

Λογοτεχνικό σχόλιο- μήνυμα του ποιήματος

Ο ποιητής και η εποχή του (19 -19 )

[Φωτογραφία]

Καταγωγή-οικογένεια:

Σπουδές-επαγγελματική σταδιοδρομία:

Ταξίδια:

Συλλογές:

Διακρίσεις:

Η εποχή του:

Τεχνοτροπία:

Πηγές (Έντυπες ή Διαδίκτυο)

(Ονοματεπώνυμο, τμήμα)

3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Σχολικό έτος

«Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ(ΠΕ8)

2003-2004

Β΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η ποίηση σε εικόνες

Ποιητής-Ποίημα:

Ζωγραφικές τάσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό την εποχή που γράφτηκε το ποίημα:

Έργα τέχνης ή στυλ τέχνης που ταιριάζουν με το θέμα ή το ύφος του ποιήματος (π.χ. Κλασική τέχνη, Βυζαντινή τέχνη, Λαϊκή τέχνη, Ιμπρεσιονισμός, Σουρεαλισμός κ.λ.π.):

Επιλογή κατάλληλης τεχνικής για την απόδοση της ατμόσφαιρας του ποιήματος (π.χ. τέμπερες, κολάζ, φροτάζ, ματιέρες κ.λ.π.):

Επιλογή της χρωματικής κλίμακας που προσεγγίζει πιο πιστά τα συναισθήματα που δημιουργεί η ανάγνωση του ποιήματος:

Πηγές (Έντυπες ή από Διαδίκτυο):

(Ονοματεπώνυμο, τμήμα)

3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ«Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: ΧΑΡΙΣΗΣ ΟΘΩΝ (ΠΕ16)

Σχολικό έτος 2003-2004

Γα ΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Οι συντελεστές της μελοποίησης

Τίτλος ποιήματος-τραγουδιού (δίσκος, χρονολογία έκδοσης):

Συνθέτης, τραγουδιστής (φωτογραφίες):

Ο συνθέτης του τραγουδιού (βιογραφικά):

Τα έργα του-δισκογραφία:

Το είδος της μουσικής του (σε σχέση με την εποχή και άλλους συνθέτες):

Ο τραγουδιστής (συνεργασίες, δισκογραφία):

Το είδος της ορχήστρας και τα όργανα που την αποτελούν:

Πηγές (Έντυπες ή από Διαδίκτυο)

(Ονοματεπώνυμο, τμήμα)

3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ«Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ:ΧΑΡΙΣΗΣ ΟΘΩΝ (ΠΕ16)

Σχολικό έτος 2003-2004

Γβ ΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Προτεινόμενη μελοποίηση σε ποιήματα που δεν έχουν ακόμη μελοποιηθεί

Ποίημα-ποιητής:

Ένα μουσικό κομμάτι που ταιριάζει στο ποίημα:

Συνθέτης(φωτογραφία):

Ο συνθέτης (βιογραφικά):

Το έργο του-δισκογραφία:

Το είδος της μουσικής του (σε σχέση με την εποχή και άλλους συνθέτες):

Το είδος της ορχήστρας και τα όργανα που την αποτελούν:

Πηγές : (Έντυπες ή από Διαδίκτυο):

(Ονοματεπώνυμο, τμήμα)

3Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ «Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Παρακαλούμε σημείωσε με Χ την επιλογή σου ή συμπλήρωσε όπου χρειάζεται: 1. ΦΥΛΟ: Αγόρι Κορίτσι

2. ΤΑΞΗ: Α΄ Γυμνασίου Β΄ Γυμνασίου Γ΄ Γυμνασίου

3. Θυμάσαι κάποιο ποίημα από όσα έχεις διδαχθεί μέχρι τώρα που να έχει μελοποιηθεί από κάποιον συνθέτη και να ακούστηκε κατά τη διδασκαλία;ΌχιΝαι

Τίτλος ποιήματος: …………………………………………………Ποιητής: ……………………………………………………………Συνθέτης: …………………………………………………………..

4. Λέγεται ότι «μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις». Θυμάστε από τα σχολικά σας βιβλία μια συνοδευτική απεικόνιση ενός κειμένου;ΌχιΝαι

Σύντομη περιγραφή:………………………………………………………Τίτλος ……………………………………………………………………Κείμενο …………………………………………………………………..

5. Σε εθνικές γιορτές ακούγονται διάφορα μελοποιημένα ποιήματα. Ένα από αυτά είναι το «Της δικαιοσύνης, ήλιε νοητέ». Ο συνθέτης του είναι:α. Ο Μίκης Θεοδωράκηςβ. Ο Μάνος Χατζιδάκιςγ. Ο Σταύρος Ξαρχάκος

6. Το «Σπασμένο καράβι» σε επανέκδοση έγινε πρόσφατα σημαντική επιτυχία. Ποιος ο ποιητής του;α. Ο Κωστής Παλαμάςβ. Ο Γιώργος Σεφέρηςγ. Ο Γιάννης Σκαρίμπας

7. Το τραγούδι «Όμορφη και παράξενη πατρίδα» είναι ποίημα του:α. Οδυσσέα Ελύτηβ. Νίκου Καββαδίαγ. Νίκου Γκάτσου

8. Το ποίημα του Νίκου Γκάτσου «Χάρτινο το φεγγαράκι» έχει μελοποιηθεί από τον:α. Μίκη Θεοδωράκηβ. Μάνο Χατζιδάκιγ. Διονύση Σαββόπουλο

9. Τι είδους μουσική προτιμάς;α. Ελληνική β. Ξένη

10. Νομίζεις ότι η διδασκαλία της ποίησης με νότες και εικόνες την κάνει περισσότερο κατανοητή και ενδιαφέρουσα;α. Πολύβ. Λίγογ. Καθόλου

Ευχαριστούμε

«ΔΙΔΑΧΘΕΙΣΑ ΥΛΗ»ΠΟΙΗΣΗ ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΗ

1 Ρήγας Βελεστινλής «Θούριος»

Μουσική: Χρήστος ΛεοντήςΕρμηνεία: Νίκος ΞυλούρηςΣυλλογή: Παραστάσεις (1975)

2 Νικηφόρος Βρεττάκος «Μια μυγδαλιά»

Μουσική: Τερψιχόρη ΠαπαστεφάνουΕρμηνεία: Δανάη ΜπαραμπούτηΣυλλογή: Ελεύθεροι Πολιορκημένοι

3 Νικηφόρος Βρεττάκος«Επιστροφή»

Μουσική: Τερψιχόρη ΠαπαστεφάνουΕρμηνεία: ΟρχηστρικόΣυλλογή: Ελεύθεροι Πολιορκημένοι

4 Νίκος Γκάτσος «Άσπρο περιστέρι»

Μουσική: Μάνος ΧατζιδάκιςΕρμηνεία:Δήμητρα ΓαλάνηΣυλλογή:Της γης το χρυσάφι (1971)

5 Νίκος Γκάτσος «Για σένα την αγάπη μου»

Μουσική: Μάνος ΧατζιδάκιςΕρμηνεία:Νάνα ΜούσχουρηΣυλλογή:Η Νάνα Μούσχουρη τραγουδά Χατζιδάκι (1967)

6 Νίκος Γκάτσος «Χάρτινο το φεγγαράκι»

Μουσική: Μάνος ΧατζιδάκιςΕρμηνεία: Νάνα ΜούσχουρηΣυλλογή: Η Νάνα Μούσχουρη τραγουδά Χατζιδάκι (1967)

7 Νίκος Γκάτσος «Γεια σου, χαρά σου, Βενετιά»

Μουσική: Σταύρος ΞαρχάκοςΕρμηνεία:Νίκος ΞυλούρηςΣυλλογή:Συλλογή (1974)

8 Νίκος Γκάτσος «Παλικάρι στα Σφακιά»

Μουσική: Σταύρος ΞαρχάκοςΕρμηνεία:Νίκος ΞυλούρηςΣυλλογή: Συλλογή (1974)

9 Νίκος Γκάτσος «Μίλησέ μου»

Μουσική: Μάνος ΧατζιδάκιςΕρμηνεία: Νάνα ΜούσχουρηΣυλλογή: Η Νάνα Μούσχουρη

τραγουδά Χατζιδάκι (1967)

10 Νίκος Γκάτσος «Κάποιο τρένο»

Μουσική: Δήμος ΜούτσηςΕρμηνεία:Δήμητρα ΓαλάνηΣυλλογή:Ένα χαμόγελο (1969)

11 Νίκος Γκάτσος «Το δίχτυ»

Μουσική: Σταύρος ΞαρχάκοςΕρμηνεία:Τάκης ΜπίνηςΣυλλογή:Ρεμπέτικο (1983)

12 Οδυσσέας Ελύτης «Πολλά δε θέλει ο άνθρωπος»

Μουσική: Δημήτρης ΛάγιοςΕρμηνεία:Νίκος ΔημητράτοςΣυλλογή:Ο ήλιος ο ηλιάτορας (1982)

13 Οδυσσέας Ελύτης «Κορίτσι» (ή Γεια σου, κύριε Μενεξέ»)

Μουσική: Δημήτρης ΛάγιοςΕρμηνεία:Ελένη ΒιτάληΣυλλογή:Ο ήλιος ο ηλιάτορας (1982)

14 Οδυσσέας Ελύτης «Ο ήλιος»

Μουσική: Δημήτρης ΛάγιοςΕρμηνεία:Γιώργος ΝταλάραςΣυλλογή:Ο ήλιος ο ηλιάτορας (1982)

ΠΟΙΗΣΗ ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΗ15 Οδυσσέας Ελύτης

«Τρελοβάπορο» Μουσική: Δημήτρης ΛάγιοςΕρμηνεία:Γιώργος ΝταλάραςΣυλλογή:Ο ήλιος ο ηλιάτορας (1982)

16 Οδυσσέας Ελύτης « Ένα το χελιδόνι»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία:Γρηγόρης ΜπιθικώτσηςΣυλλογή: Άξιον Εστί (1964)

17 Οδυσσέας Ελύτης «Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία: Γρηγόρης ΜπιθικώτσηςΣυλλογή: Άξιον Εστί (1964)

18 Οδυσσέας Ελύτης «Μάγια»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία:Ντόρα ΓιαννακοπούλουΣυλλογή:Μικρές Κυκλάδες (1974)

19 Οδυσσέας Ελύτης «Κείνοι που πράξαν το κακό»

Μουσική: Νότης ΜαυρουδήςΕρμηνεία:Πέτρος ΠανδήςΣυλλογή:Άσμα ηρωικό και πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας

20 Οδυσσέας Ελύτης «Ο ταχυδρόμος»

Μουσική: Λίνος ΚόκοτοςΕρμηνεία: Ρένα ΚουμιώτηΣυλλογή:Θαλασσινό τριφύλλι (1972)

21 Οδυσσέας Ελύτης « Το χρυσό κλειδί»

Μουσική: Λίνος ΚόκοτοςΕρμηνεία: Μιχάλης Βιολάρης

Συλλογή: Θαλασσινό τριφύλλι (1972)

22 Οδυσσέας Ελύτης «Ντούκου, ντούκου μηχανάκι»

Μουσική: Λίνος ΚόκοτοςΕρμηνεία:Μιχάλης Βιολάρης, Ρένα ΚουμιώτηΣυλλογή: Θαλασσινό τριφύλλι (1972)

23 Οδυσσέας Ελύτης «Τα τζιτζίκια»

Μουσική: Λίνος ΚόκοτοςΕρμηνεία:Μιχάλης ΒιολάρηςΣυλλογή:Θαλασσινό τριφύλλι (1972)

24 Οδυσσέας Ελύτης «Το ερημονήσι»

Μουσική: Λίνος ΚόκοτοςΕρμηνεία:Ρένα ΚουμιώτηΣυλλογή:Θαλασσινό τριφύλλι (1972)

25 Οδυσσέας Ελύτης « Η Ελένη»

Μουσική: Λίνος ΚόκοτοςΕρμηνεία: Μιχάλης ΒιολάρηςΣυλλογή: Θαλασσινό τριφύλλι (1972)

26 Οδυσσέας Ελύτης «Θαλασσινό τριφύλλι»

Μουσική: Λίνος ΚόκοτοςΕρμηνεία:Ρένα ΚουμιώτηΣυλλογή:Θαλασσινό τριφύλλι (1972)

27 Οδυσσέας Ελύτης «Το δελφινοκόριτσο»

Μουσική: Λίνος ΚόκοτοςΕρμηνεία: Μιχάλης ΒιολάρηςΣυλλογή:Θαλασσινό τριφύλλι (1972)

28 Οδυσσέας Ελύτης «Ο Αύγουστος»

Μουσική: Λίνος ΚόκοτοςΕρμηνεία: Ρένα ΚουμιώτηΣυλλογή: Θαλασσινό τριφύλλι (1972)

29 Οδυσσέας Ελύτης «Άνεμοι» Προτεινόμενη από μαθητές30 Οδυσσέας Ελύτης «Έχει ο

θεός»Προτεινόμενη από μαθητές

ΠΟΙΗΣΗ ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΗ31 Νίκος Καββαδίας

«Ιδανικός κι ανάξιος εραστής»

Μουσική: Γιάννης ΣπανόςΕρμηνεία:Κώστας ΚαράληςΣυλλογή:Τρίτη ανθολογία Ελλήνων ποιητών (1975)

32 Κωνσταντίνος Καβάφης «Ιθάκη»

Μουσική: Γιάννης ΓλέζοςΕρμηνεία:Γιάννης ΓλέζοςΣυλλογή:Περιμένοντας της βαρβάρους

33 Ναπολέων Λαπαθιώτης «Τα καημένα τα πουλάκια»

Προτεινόμενη από μαθητές

34 Τάσος Λειβαδίτης «Δραπετσώνα»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία:Γρηγόρης Μπιθικώτσης

Συλλογή:Πολιτεία (1976)35 Μελισσάνθη

«Στη μνήμη του πατέρα μου»Προτεινόμενη από μαθητές

36 Κωστής Παλαμάς «Μια πίκρα»

Μουσική: Γιάννης ΣπανόςΕρμηνεία:Γιώργος ΖωγράφοςΣυλλογή:Α΄ Ανθολογία Ελλήνων ποιητών (1967)

37 Κωστής Παλαμάς «Το σπίτι που γεννήθηκα»

Μουσική: Μιχάλης ΤερζήςΕρμηνεία:Δ. ΘεοδόσηςΣυλλογή:Όλη τη μουσική μες στην αγάπη βάλε (1984)

38 Κωστής Παλαμάς «Ύμνος Ολυμπιακών αγώνων»

Μουσική: Σπύρος ΣαμάραςΕρμηνεία:ΧορωδίαΣυλλογή: -(1896)

39 Κωστής Παλαμάς «Καλλιπάτειρα»

Προτεινόμενη από μαθητές

40 Κωστής Παλαμάς «Πάει το ταξίδι, φτάσαμε»

Προτεινόμενη από μαθητές

41 Μήτσος Παπανικολάου «Τοπίο»

Προτεινόμενη από μαθητές

42 Ζαχαρίας Παπαντωνίου «Το θυμωμένο καράβι»

Προτεινόμενη από μαθητές

43 Σαράντος Παυλέας «Πατρίδα»

Προτεινόμενη από μαθητές

44 Γιάννης Ρίτσος «Ύμνος και θρήνος για την Κύπρο»

Μουσική: Γιώργος ΚοτσώνηςΕρμηνεία:Κώστας Καμένος, Αρετή ΧασάπηΣυλλογή:Ύμνος και θρήνος για την Κύπρο (1998)

45 Γιάννης Ρίτσος «Επιτύμβιο»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία:Γιώργος ΝταλάραςΣυλλογή: Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974)

46 Γιάννης Ρίτσος «Το κυκλάμινο»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία: Γιώργος ΝταλάραςΣυλλογή: Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974)

ΠΟΙΗΣΗ ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΗ47 Γιάννης Ρίτσος

«Κουβέντα μ’ ένα λουλούδι»Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης Ερμηνεία:Γιώργος ΝταλάραςΣυλλογή:Δεκαοχτώ

λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974)

48 Γιάννης Ρίτσος «Πράσινη μέρα»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία:Γιώργος Νταλάρας, Άννα ΒίσσηΣυλλογή: Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974)

49 Γιάννης Ρίτσος «Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία:Πέτρος ΠανδήςΣυλλογή:Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1974)

50 Γιάννης Ρίτσος «Και να, αδελφέ μου»

Μουσική: Χρήστος ΛεοντήςΕρμηνεία:Νίκος Ξυλούρης. Ανάγνωση: Γιάννης ΡίτσοςΣυλλογή: Καπνισμένο τσουκάλι (1975)

51 Γιάννης Ρίτσος «Όλοι διψάνε»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία:Γρηγόρης ΜπιθικώτσηςΣυλλογή:Ρωμιοσύνη (1966)

52 Γιάννης Ρίτσος «Όταν σφίγγουν το χέρι»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία:Γρηγόρης ΜπιθικώτσηςΣυλλογή: Ρωμιοσύνη (1966)

53 Γιάννης Ρίτσος «Αυτά τα δέντρα»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία:Γρηγόρης ΜπιθικώτσηςΣυλλογή:Ρωμιοσύνη (1966)

54 Γιώργος Σεφέρης «Άρνηση»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία: Γρηγόρης ΜπιθικώτσηςΣυλλογή: Επιτάφιος-Επιφάνεια (1960)

55 Γιώργος Σεφέρης «Λίγο ακόμα»

Μουσική: Μίκης ΘεοδωράκηςΕρμηνεία:Μαρία ΦαραντούρηΣυλλογή:Ο Θεοδωράκης διευθύνει Θεοδωράκη nο 2 (1994)

56 Γιώργος Σεφέρης «Τρεις βράχοι»

Προτεινόμενη από μαθητές

57 Γιάννης Σκαρίμπας «Σπασμένο καράβι»

Μουσική: Γιάννης ΣπανόςΕρμηνεία:Κώστας ΚαράληςΣυλλογή: Τρίτη ανθολογία Ελλήνων ποιητών (1975)

58 Σωτήρης Σκίπης «Άσπρα καράβια»

Μουσική: Γιάννης ΣπανόςΕρμηνεία:Καίτη Χωματά, Μιχάλης ΒιολάρηςΣυλλογή: Α΄ Ανθολογία Ελλήνων

ποιητών (1967) 59 Διονύσιος Σολωμός

«Άκρα του τάφου σιωπή» Μουσική: Γιάννης ΜαρκόπουλοςΕρμηνεία:Ηλίας Κλωναρίδης, Νίκος ΞυλούρηςΣυλλογή:Ελεύθεροι Πολιορκημένοι (1977)

ΠΟΙΗΣΗ ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΗ60 Διονύσιος Σολωμός «Η

ψυχούλα»Προτεινόμενη από μαθητές

61 Διονύσιος Σολωμός «Η καταστροφή των Ψαρών»

Προτεινόμενη από μαθητές

62 Διονύσιος Σολωμός «Η ξανθούλα»

Μουσική: Δημήτρης ΛάγιοςΕρμηνεία:ΧορωδίαΣυλλογή:Ενθύμιον Ζακύνθου

63 Διονύσιος Σολωμός «Η ημέρα της Λαμπρής»

Μουσική: Χρήστος ΛεοντήςΕρμηνεία:Νένα ΒενετσάνουΣυλλογή:Καντάτα Ελευθερίας (1998)

64 Διονύσιος Σολωμός «Ύμνος εις την Ελευθερίαν»

Μουσική: Νικόλαος ΜάντζαροςΕρμηνεία:ΧορωδίαΣυλλογή: Ο Εθνικός Ύμνος (1865)

65 Διονύσιος Σολωμός «Ο πειρασμός»

Μουσική: Γιάννης ΜαρκόπουλοςΕρμηνεία: Ειρήνη ΠαπάΣυλλογή:Ελεύθεροι Πολιορκημένοι (1977)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Απόστολου Ζορμπά «Ποίηση μελοποιημένη για σχολική χρήση» περ. Νέα Παιδεία,

τ. 21, σ.162-174 Ιστοσελίδα Παιδαγωγικού Ινστιτούτου: http://www.pi-schools.gr/programs/EuZin Ανιχνεύοντας το σήμερα, προετοιμάζουμε το αύριο. Πολυθεματικό βιβλίο

Γυμνασίου για την Ευέλικτη Ζώνη Καινοτόμων Δράσεων, Βιβλίο για το μαθητή ΟΕΔΒ, Αθήνα 2002.

Οδηγός για την Εφαρμογή της Ευέλικτης Ζώνης Καινοτόμων Δράσεων. Βιβλίο για τον καθηγητή, ΥΠΕΠΘ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα 2001.

Οδηγός σχεδίων εργασίας, Πολυθεματικό βιβλίο, Ευέλικτη Ζώνη: Διαθεματικότητα. Για τον Εκπαιδευτικό. ΥΠΕΠΘ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα 2002..

Αξιολόγηση του Καινοτόμου Πιλοτικού Προγράμματος της Ευέλικτης Ζώνης στα σχολεία της υποχρεωτικής Εκπαίδευσης 2001-2002, ΥΠΕΠΘ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο 2002.

Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών θεμάτων. Ειδικό αφιέρωμα στην Ευέλικτη Ζώνη (6). ΥΠΕΠΘ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα 2002.

Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο προγραμμάτων σπουδών. Αναλυτικά προγράμματα Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης. Τόμος Β΄ ΥΠΕΠΘ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα Σεπτ. 2002.

Διαθεματικό Εκπαιδευτικό Υλικό για την Ευέλικτη Ζώνη Καινοτόμων Δράσεων. Γυμνάσιο Τόμος Β΄ Διαπολιτισμική Εκπαίδευση. Εκφάνσεις της τέχνης. ΥΠΕΠΘ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Αθήνα 2001.

Ευέλικτη Ζώνη: Αντιπροσωπευτικές εργασίες μαθητών 2002, ΥΠΕΠΘ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο

Διαδίκτυο (Μηχανές αναζήτησης: http :// www . google . com , http :// www . in . gr , http :// www . yahoo . com

3Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ «Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Παρακαλούμε σημείωσε με Χ την επιλογή σου ή συμπλήρωσε όπου χρειάζεται: 1. ΦΥΛΟ: Αγόρι Κορίτσι

2. ΤΑΞΗ: Α΄ Γυμνασίου Β΄ Γυμνασίου Γ΄ Γυμνασίου

3. Θυμάσαι κάποιο ποίημα από όσα έχεις διδαχθεί μέχρι τώρα που να έχει μελοποιηθεί από κάποιον συνθέτη και να ακούστηκε κατά τη διδασκαλία;ΌχιΝαι

Τίτλος ποιήματος: …………………………………………………Ποιητής: ……………………………………………………………

Συνθέτης: …………………………………………………………..

4. Λέγεται ότι «μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις». Θυμάστε από τα σχολικά σας βιβλία μια συνοδευτική απεικόνιση ενός κειμένου;ΌχιΝαι

Σύντομη περιγραφή:………………………………………………………Τίτλος ……………………………………………………………………Κείμενο …………………………………………………………………..

5. Σε εθνικές γιορτές ακούγονται διάφορα μελοποιημένα ποιήματα. Ένα από αυτά είναι το «Της δικαιοσύνης, ήλιε νοητέ». Ο συνθέτης του είναι:α. Ο Μίκης Θεοδωράκηςβ. Ο Μάνος Χατζιδάκιςγ. Ο Σταύρος Ξαρχάκος

6. Το «Σπασμένο καράβι» σε επανέκδοση έγινε πρόσφατα σημαντική επιτυχία. Ποιος ο ποιητής του;α. Ο Κωστής Παλαμάςβ. Ο Γιώργος Σεφέρηςγ. Ο Γιάννης Σκαρίμπας

7. Το τραγούδι «Όμορφη και παράξενη πατρίδα» είναι ποίημα του:α. Οδυσσέα Ελύτηβ. Νίκου Καββαδίαγ. Νίκου Γκάτσου

8. Το ποίημα του Νίκου Γκάτσου «Χάρτινο το φεγγαράκι» έχει μελοποιηθεί από τον:α. Μίκη Θεοδωράκηβ. Μάνο Χατζιδάκιγ. Διονύση Σαββόπουλο

9. Τι είδους μουσική προτιμάς;α. Ελληνική β. Ξένη

10. Νομίζεις ότι η διδασκαλία της ποίησης με νότες και εικόνες την κάνει περισσότερο κατανοητή και ενδιαφέρουσα;α. Πολύβ. Λίγογ. Καθόλου

Ευχαριστούμε

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

«Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»

Η έρευνα διεξήχθη από το Β1 προς όλους τους μαθητές του Γυμνασίου. Η καταγραφή των αποτελεσμάτων από 168 έγκυρα ερωτηματολόγια έγινε κατά ομάδες στο Β1. Προέκυψαν τα εξής αποτελέσματα:

Στο ερώτημα «Θυμάσαι κάποιο μελοποιημένο ποίημα του οποίου

η μελοποίηση να ακούστηκε κατά τη διδασκαλία;»

σε σύνολο 168 ερωτηματολογίων τα 140 (ποσοστό 83% ) απάντησαν ΟΧΙ, ενώ μόνο τα 28 (ποσοστό 17% ) απάντησαν ΝΑΙ.

Στο ερώτημα «Θυμάσαι από τα σχολικά σου βιβλία μια

συνοδευτική απεικόνιση ενός λογοτεχνικού κειμένου;»

σε σύνολο 168 ερωτηματολογίων οι 146 μαθητές (ποσοστό 87% ) απάντησαν ΟΧΙ, ενώ μόνο οι 22 μαθητές (ποσοστό 13% ) απάντησαν

ΝΑΙ.

Στο ερώτημα «Ποιος ο συνθέτης του Της δικαιοσύνης, ήλιε νοητέ;»

σε σύνολο 168 ερωτηματολογίων οι 137 μαθητές (ποσοστό 82% ) βρήκαν ότι είναι ο

Μίκης θεοδωράκης, ενώ μόνο οι 31 μαθητές (ποσοστό 18% ) απάντησαν

λανθασμένα ότι

είναι ο Μάνος Χατζιδάκις ή ο Σταύρος Ξαρχάκος.

Στο ερώτημα «Το Σπασμένο καράβι. Ποιος ο ποιητής του;»

σε σύνολο 168 ερωτηματολογίων μόνο οι 47 μαθητές (ποσοστό 28% ) βρήκαν ότι είναι

ο Γιάννης Σκαρίμπας, ενώ οι 121 μαθητές (ποσοστό 72% ) απάντησαν

λανθασμένα ότι είναι ο Γιώργος Σεφέρης ή ο Κωστής Παλαμάς.

Στο ερώτημα «Ποιος ο ποιητής του Όμορφη και παράξενη πατρίδα;» σε σύνολο 168 ερωτηματολογίων

οι 113 μαθητές (ποσοστό 67%) βρήκαν ότι είναι ο Οδυσσέας Ελύτης,

ενώ οι 55 μαθητές (ποσοστό 33% ) απάντησαν λανθασμένα ότι είναι

ο Νίκος Καββαδίας ή ο Νίκος Γκάτσος.

Στο ερώτημα «Από ποιον έχει μελοποιηθεί το

Χάρτινο το φεγγαράκι;» σε σύνολο 168 ερωτηματολογίων μόνο οι 62 μαθητές (ποσοστό 37% ) βρήκαν ότι έχει

μελοποιηθεί από το Μάνο Χατζιδάκι, ενώ οι 106 μαθητές (ποσοστό 63% ) απάντησαν

λανθασμένα ότι η μελοποίηση ανήκει στο Διονύση Σαββόπουλο ή το

Μίκη Θεοδωράκη

Στο ερώτημα «Τι είδος μουσικής προτιμάς» σε σύνολο 168 ερωτηματολογίων οι 97 μαθητές (ποσοστό 58% ) προτιμούν την ξένη

μουσική, ενώ οι 71 μαθητές (ποσοστό 42% ) προτιμούν την

ελληνική μουσική.

Τέλος στο ερώτημα αν «Η διδασκαλία της ποίησης με εικόνες και

νότες την κάνει πιο κατανοητή και ενδιαφέρουσα;»

σε σύνολο 168 ερωτηματολογίων οι 87 μαθητές (ποσοστό 51% ) απάντησαν ΠΟΛΥ, οι 52 μαθητές (ποσοστό 31% ) απάντησαν ΛΙΓΟ και οι 29 μαθητές (ποσοστό 18% ) απάντησαν

ΚΑΘΟΛΟΥ.

Διεξαγωγή έρευνας: Τμήμα Β1Επεξεργασία: Εμμανουηλίδου Χαριτίνη,

Β1Επιμέλεια: Λυμπεροπούλου Μαρία,

Φιλόλογος

:

Κωστής Παλαμάς

Ύμνος Ολυμπιακών αγώνων

Αρχαίο πνεύμ’ αθάνατο, αγνέ πατέρατου ωραίου, του μεγάλου και του αληθινού,κατέβα, φανερώσου κι άστραψε εδώ πέρα,στη δόξα της δικής σου γης και τ’ ουρανού.

Στο δρόμο και στο πάλεμα και στο λιθάρι,στων ευγενών αγώνων λάμψε την ορμή˙και με τ’ αμάραντο στεφάνωσε κλωνάρι,και σιδερένιο πλάσε κι άξιο το κορμί.

Κάμποι, βουνά και πέλαγα φέγγουν μαζί σου,σαν ένας λευκοπόρφυρος μέγας ναός.Και τρέχει στο ναό εδώ προσκυνητής σου,Αρχαίο πνεύμ’ αθάνατο, κάθε λαός.

Λογοτεχνικό σχόλιο-μήνυμα Ο ύμνος των Ολυμπιακών αγώνων

είναι ένας ύμνος για το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, το κάλλος και τη δύναμη των αρχαίων αθλητών που με

τους αγώνες τους δοξάζουν την Ελλάδα στα πέρατα του κόσμου και μένουν αθάνατοι στη μνήμη όλων! Μακάρι να αποκτούσαν οι σημερινοί αγώνες την παλιά τους αυθεντικότητα!

ΜελοποίησηΜουσική: Σπύρος Σαμάρας (1896)Ερμηνεία:Χορωδία

Παπαπέτρου Αγγελική, Β2

3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ«Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ (ΠΕ2)

Σχολικό έτος 2003-2004

Α΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Ο ποιητής και η εποχή του

Κωστής Παλαμάς (1859-1943)

Καταγωγή-οικογένεια: Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1859 και πέθανε στην Αθήνα το 1943 σε πάνδημη κηδεία όπου βρήκε ευκαιρία ο ελληνικός λαός να ψάλλει τον εθνικό ύμνο μπροστά στον έκπληκτο Γερμανό κατακτητή. Καταγόταν από ιστορική οικογένεια, τη γενιά των Παλαμάδων με πολλούς δασκάλους. Σε ηλικία 7 χρονών έχασε και τους δύο γονείς του, γεγονός που διαμόρφωσε και επηρέασε τον παιδικό και τον

κατοπινό του ψυχικό κόσμο. Από τότε βρέθηκε κοντά στο θείο του, στο Μεσολόγγι, που πάντα θεωρούσε πραγματική πατρίδα του.

Σπουδές- επαγγελματική σταδιοδρομία:Ενώ αρχίζει σπουδές στη νομική σχολή ακολουθώντας το επάγγελμα του πατέρα του, την εγκαταλείπει. Τον μαγεύει η ποίηση και η λογοτεχνία. Αργότερα ασχολείται με τη δημοσιογραφία. Γίνεται τακτικός συντάκτης της σατιρικής εφημερίδας "Ραμπαγάς", "Μη Χάνεσαι" και "Ακρόπολη", ενώ εργάζεται ως γενικός γραμματέας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ταξίδια: Η ζωή του ήταν σταθερά ήρεμη, τα ταξίδια ήταν ανάμεσα στην Αθήνα και το Μεσολόγγι. Οι περιπλανήσεις του ήταν περισσότερο ψυχικές, καθόλη τη διάρκεια της μακρόχρονης ζωής του!

Ποιητικές συλλογές: «Τραγούδια της πατρίδος μου (1886) "Ύμνος της Αθηνάς" (1889) "Τα μάτια της ψυχής μου" (1892) «Ίαμβοι και ανάπαιστοι» (1897) "Τάφος" (1898) "Χαιρετισμοί της Ηλιογέννητης" (1900), "Ασάλευτη Ζωή" (1904), "Δωδεκάλογος του Γύφτου" (1907), "Φλογέρα του Βασιλιά" (1910) και πολλά άλλα.

Διακρίσεις: Τα ποιήματα "Ο Ύμνος της Αθηνάς" και "Τα μάτια της ψυχής μου" βραβεύονται στο Φιλαδέλφειο ποιητικό διαγωνισμό(1889).Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών (1925) Με την ίδρυση της Ακαδημίας των Αθηνών γίνεται και ένα από τα πιο βασικά στελέχη της και αργότερα διετέλεσε και Πρόεδρος (1930)!

Η εποχή του: Σε μια ζωή που διήρκεσε πάνω από ογδόντα χρόνια, ο Παλαμάς έζησε πολλά και σημαντικά γεγονότα που διαμόρφωσαν την Ελλάδα του σήμερα. Έζησε τον άτυχο πόλεμο του

1897, την απογοήτευση από την κατάρρευση της Μεγάλης Ιδέας, σχεδόν και τους δύο παγκοσμίους πολέμους. Τεχνοτροπία: Ο γενάρχης της λεγόμενης Αθηναϊκής Σχολής (λογοτεχνική γενιά του 1880). Ενδιαφέρεται για την πνευματική κίνηση και παρακολουθεί τους αγώνες για το περίφημο γλωσσικό ζήτημα. των δημοτικιστών ενάντια στους καθαρευουσιάνους. Αφού ενστερνίστηκε φανατικά τη λαϊκή παράδοση βάλθηκε να αξιοποιήσει αισθητικά τα στοιχεία και τα ιδανικά που τη συγκροτούσαν: ήθη, έθιμα, παραδόσεις και ό,τι έφερε στο φως η πρωτοεμφανιζόμενη τότε στην Ελλάδα λαογραφία και προπάντων τη λαϊκή γλώσσα όπως είχε διασωθεί στα τραγούδια, στα παραμύθια και στα άλλα είδη της λαϊκής λογοτεχνίας. Τόσο κατά το περιεχόμενο όσο και κατά τη μορφή, δέχτηκε την επίδραση των ποιητών της Επτανησιακής Σχολής (του Σολωμού και μάλιστα του Βαλαωρίτη),του δημοτικού τραγουδιού και των λαϊκών παραδόσεων. Η απήχηση ακόμη στον ελληνικό χώρο των δύο μεγάλων ευρωπαϊκών ρευμάτων, του Παρνασσισμού κατ' αρχήν (από το 1879 και εξής) και του Συμβολισμού (από την τελευταία δεκαετία του 19 ου αιώνα),όπως και η συστηματική μελέτη των έργων της κλασικής αρχαιότητας, της Αγίας Γραφής και της εκκλησιαστικής υμνογραφίας, αλλά και των δημωδών μεσαιωνικών κειμένων (της Υστεροβυζαντινής και Μεταβυζαντινής Περιόδου),συνετέλεσαν αποφασιστικά στην διαμόρφωση της όλης ποιητικής του δημιουργίας με ευδιάκριτα γνωρίσματα πέρα από την συναισθηματικότητα και τις ζωηρές εντυπώσεις από τα εθνικά γεγονότα!

Πηγές: Εγκυκλοπαίδειες Δομή, Πάπυρους-Λαρούς, Παγουλάτος, ΆλφαΔιαδίκτυο http :// www . haef . gr / chilias / greek / lit / palamas / palamas . htm

Παπαπέτρου Αγγελική Β2

3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ«Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ(ΠΕ8)

Σχολικό έτος 2003-2004

Β΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η ποίηση σε εικόνες

Κωστής Παλαμάς «Ύμνος Ολυμπιακών αγώνων»

Ζωγραφικές τάσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό την εποχή που γράφτηκε το ποίημα.

Το Παρίσι και το Μόναχο στα τέλη του 19ου αιώνα ήταν τα σπουδαιότερα κέντρα τέχνης. Στο Παρίσι κυρίαρχη τάση ήταν ο Ιμπρεσιονισμός, ενώ στο Μόναχο η «Σχολή Μονάχου». Στην Ελλάδα οι ζωγράφοι εκείνης της εποχής ακολουθούσαν τη «Σχολή του Μονάχου»

Έργα τέχνης ή στυλ τέχνης που ταιριάζουν με το θέμα ή το ύφος του ποιήματος (π.χ. Κλασική τέχνη, Βυζαντινή τέχνη, Λαϊκή τέχνη, Ιμπρεσιονισμός, Σουρεαλισμός κ.λ.π.)

Επιλέγω τη μορφή ενός αρχαίου ελληνικού αγάλματος, ενός κούρου που το σκαλισμένο στο μάρμαρο σώμα του είναι ένας ύμνος στη νιότη, τη δύναμη και την ομορφιά, στοιχεία που διαχρονικά αναδεικνύουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες

Επιλογή κατάλληλης τεχνικής για την απόδοση της ατμόσφαιρας του ποιήματος (π.χ. τέμπερες, κολάζ, φροτάζ, ματιέρες κ.λ.π.)

Σκέπτομαι να χρησιμοποιήσω μικτή τεχνική με τέμπερες, μολύβι και κολάζ

Επιλογή της χρωματικής κλίμακας που προσεγγίζει πιο πιστά τα

συναισθήματα που δημιουργεί η ανάγνωση του ποιήματος

Φαντάζομαι τη ζωγραφιά μου φτιαγμένη με φωτεινά χρώματα. Ένας κούρος με απαλή φωτοσκίαση και για φόντο ο λαμπερός γαλάζιος ουρανός της πατρίδας μας. Πηγές (Έντυπες ή Διαδίκτυο): Ελληνική Τέχνη «Αρχαία Γλυπτά» Εκδοτική Αθηνών

Παπαπέτρου Αγγελική, Β2

Παπαπέτρου Αγγελική, Β2

3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Σχολικό έτος 2003-2004

«Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: ΧΑΡΙΣΗΣ ΟΘΩΝ (ΠΕ16)

Γ΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Οι συντελεστές της μελοποίησης

Κωστής Παλαμάς«Ύμνος Ολυμπιακών αγώνων»

Συνθέτης:Σπύρος Σαμάρας (1863-1917)

Βιογραφικά:Ο Σπύρος Σαμάρας γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1863 και πέθανε στην Αθήνα το 1917. Στη μουσική μυήθηκε από τη μητέρα του και τη Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας με τους Μπονιτσιόλι και Ξύνδα. Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών κοντά στον εξαίρετο Ιταλό παιδαγωγό Ενρίκο Στανκαμπιάνο ο οποίος αναγνώρισε την ιδιοφυΐα του και του έδωσε τις βάσεις μιας εκπληκτικής τεχνικής. Από το 1882-1885 σπούδασε στο παρισινό Ωδείο βοηθημένος από ανθρώπους που πίστεψαν στο ταλέντο του. Για τα επόμενα 25 χρόνια ο Σαμάρας σημειώνει θρίαμβο σε Μιλάνο και Παρίσι και κάνει διεθνή καριέρα στα μεγαλύτερα κέντρα όπερας: Μιλάνο, Παρίσι, Ρώμη, Παλέρμο, Τζένοβα, Τεργέστη, Βιέννη, Μάλτα, Οδησσό, Κάιρο, Ελλάδα. Ο γάμος του με την πιανίστα Άννα Αντωνοπούλου και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος τον εγκλωβίζουν στην Ελλάδα. Πεθαίνει από τη νόσο του Μπράιτ ύστερα από οχτάμηνη νοσηλεία στον Ευαγγελισμό!

Τα έργα του: Η πρώτη του όπερα που σημείωσε θρίαμβο ήταν η «Φλόρα Μιράμπιλις»(Μιλάνο, 1886).Ακολουθούν οι όπερες «Μετζέ» (Ρώμη, 1888), «Λιονέλλα» (Σκάλα Μιλάνο, 1891, χαμένη), «Μάρτυς» (Νεάπολη, 1894), «Δαμασμένη Μαινάδα» (Μιλάνο, 1895, χαμένη), «Ιστορία αγάπης» (Μιλάνο, 1904), «Δεσποινίς ντε Μπελ-Ιλ» (Τζένοβα, 1905) και «Ρέα» (Φλωρεντία, 1908).Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει στον «Ολυμπιακό Ύμνο» του Κωστή Παλαμά που εκτελέστηκε για πρώτη φορά στις 25 Μαρτίου 1896 κατά την τελετή έναρξης των σύγχρονων Ολυμπιακών αγώνων στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο της Αθήνας και καθιερώθηκε ως επίσημος ύμνος του Διεθνούς Ολυμπιακού Κινήματος το 1958.

Το είδος της μουσικής του (σε σχέση με την εποχή και άλλους συνθέτες): Η μουσική του είναι επηρεασμένη από την έντεχνη ελληνική μουσική, και ιδιαιτέρως των Επτανήσων, η οποία δεν επηρεάστηκε σημαντικά από τους Οθωμανούς, αφού τα Επτάνησα κατέχονταν από τους Ενετούς, δεν υπέστη διακοπές και ανακυκλώσεις και δεν είναι τυχαίο ότι προέκυψε μια προσέγγιση των μουσικών ακουσμάτων των επτανήσιων Ελλήνων με εκείνα των λαών της Ιταλίας. Οι Επτανήσιοι ήταν οι πρώτοι Έλληνες που ασχολήθηκαν με την έντεχνη δυτική μουσική και έτσι δημιουργήθηκε η επτανησιακή σχολή. Άλλοι συνθέτες είναι ο Π. Καρρέρ, ο Σπ. Ξύνδας και ο Ν. Μάντζαρος που μελοποίησε και τον εθνικό μας ύμνο.

Το είδος της ορχήστρας και τα όργανα που την αποτελούν: Η εκτέλεση έγινε από Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία. Τη Συμφωνική Ορχήστρα αποτελούν έγχορδα (βιολιά, βιόλες, βιολοντσέλα και κόντρα μπάσα), πνευστά (ξύλινα και χάλκινα) και κρουστά. Σύνολο 80 περίπου μουσικοί!

Πηγές (Έντυπες ή από Διαδίκτυο): Εγκυκλοπαίδεια Τομή (και CD-ROM Τομή 2000)

http :// gym - peir - irakl . ira . sch . gr /20 cent / nea 16647& m =1. htm http :// w 4 u . eexi . gr /%7 Eanastas / samaras . htm

Παπαπέτρου Αγγελική, Β2

:

Οδυσσέας Ελύτης

Το θαλασσινό τριφύλλι

Μια φορά στα χίλια χρόνια του πελάγου τα τελώνιαΜες στα σκοτεινά τα φύκια μες στα πράσινα χαλίκιαΤο φυτεύουνε και βγαίνει πριν ο ήλιος ανατείλειΤο μαγεύουνε και βγαίνει το θαλασσινό τριφύλλι

Κι όποιος το ΄βρει δεν πεθαίνει κι όποιος το ΄βρει δεν πεθαίνει

Μια φορά στα χίλια χρόνια κελαηδούν αλλιώς τ’ αηδόνιαΔε γελάνε μήτε κλαίνε μόνο λένε μόνο λένε:-Μια φορά στα χίλια χρόνια γίνεται η αγάπη αιώνιαΝα’ χεις τύχη να’ χεις τύχη κι η χρονιά να σου πετύχει

Κι από τ’ ουρανού τα μέρη την αγάπη να σου φέρει

Το θαλασσινό τριφύλλι ποιος θα βρει να μου το στείλειΠοιος θα βρει να μου το στείλει το θαλασσινό τριφύλλι.

Λογοτεχνικό σχόλιο-μήνυμα Πρόκειται για ένα νοητό, σπάνιο τριφύλλι το

οποίο έχει επινοήσει ο ποιητής. Αυτό το τριφύλλι φυτρώνει πολύ σπάνια και το φυτεύουν οι δαίμονες της θάλασσας μέσα στο θαλάσσιο σκοτεινό βυθό και φυτρώνει μόνο, όταν το μαγέψουν. Αυτό το μαγικό τριφύλλι, όταν βγει, φέρνει μαζί του αιώνια ζωή και παντοτινή αγάπη στους ανθρώπους, δύο σπουδαία πράγματα που ο καθένας θα επιθυμούσε. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο όλοι εύχονται να φυτρώσει το μαγικό φυτό, για να τους χαρίσει αιώνια ψυχικά αγαθά που δε θα τα βρουν πουθενά αλλού παρά μόνο αν τους τα προσφέρει το θαλασσινό τριφύλλι

ΜελοποίησηΣυνθέτης: Λίνος ΚόκοτοςΤραγούδι:Ρένα ΚουμιώτηΣυλλογή: Θαλασσινό τριφύλλι (1972)

Τσιακάρα Γεωργία-Βαρβάρα, Β3

3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ«Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»ΑΔΑΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ (ΠΕ2)

Σχολικό έτος 2003-2004

Α΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Ο ποιητής και η εποχή του

Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996)

Καταγωγή-οικογένεια: Φιλολογικό ψευδώνυμο του Οδυσσέα Αλεπουδέλη γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης από Μυτιληνιούς γονείς και το 1914 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα.

Σπουδές-επαγγελματική

σταδιοδρομία: Γράφτηκε στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας χωρίς να την τελειώσει και το 1937 έπειτα από φοίτησή του στη σχολή Εφέδρων Αξιωματικών γίνεται ανθυπασπιστής. Το 1940 γίνεται ανθυπολοχαγός.

Ταξίδια: Στην παιδική του ηλικία ταξίδευε από την Κρήτη στη Μυτιλήνη και τις Σπέτσες. Μετά το 1925 επισκέπτεται την Τήνο και τη Σαντορίνη. Το 1948 πηγαίνει στο Παρίσι. Με βάση το Παρίσι ταξίδεψε σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Όταν ετοιμάζει το «Άξιον Εστί» βρίσκεται στο Λονδίνο. Το 1979 ταξίδεψε στη Στοκχόλμη, για να παραστεί στη βράβευσή του με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Συλλογές: «Κλεψύδρες του αγνώστου», «Σποράδες», «Ήλιος ο πρώτος», «Άξιον Εστί», «Έξη και μία τύψεις για τον ουρανό», «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας», «Ήλιος ο ηλιάτορας» κ.α.Διακρίσεις: Το 1960 τιμάται με το α΄ κρατικό βραβείο ποίησης για το «Άξιον Εστί». Το 1979 τιμήθηκε με το Νόμπελ λογοτεχνίαςΗ εποχή του: Έζησε ως στρατευμένος τα γεγονότα του β΄ παγκοσμίου πολέμου και πήρε μέρος ενεργά και στο αλβανικό μέτωποΤεχνοτροπία: Ξεκίνησε από τον υπερρεαλισμό και εξελίχτηκε σε μια απόλυτη προσωπική δημιουργία δίνοντας βαρύτητα στην ελληνική παράδοση και την ομορφιά των αιγαιοπελαγίτικων τοπίωνΠηγές (Έντυπες ή Διαδίκτυο): Πάπυρος Λαρούςhttp :// archive . enet . gr /1996/03/19/ on - line / keimena / vasiko / vasiko 2. htm http :// www . deyteros . gr / writers . gr / elytis / elytis . html

Τσιακάρα Γεωργία-Βαρβάρα, Β3

3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ«Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»

Σχολικό έτος 2003-2004

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ(ΠΕ8)

Β΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η ποίηση σε εικόνες

Οδυσσέας Ελύτης«Το θαλασσινό τριφύλλι»

Ζωγραφικές τάσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό την εποχή που γράφτηκε το ποίημα:Την εποχή που γράφτηκε το ποίημα στα εικαστικά εκδηλώθηκε η τάση για μια ζωγραφική με πιο έντονα ελληνικά χαρακτηριστικά περιέχοντας στοιχεία από τη Βυζαντινή και την αρχαία Ελληνική ζωγραφική. Στο εξωτερικό είχαμε τα διάφορα κινήματα του μοντερνισμού.

Έργα τέχνης ή στυλ τέχνης που ταιριάζουν με το θέμα ή το ύφος του ποιήματος (π.χ. Κλασική τέχνη, Βυζαντινή τέχνη, Λαϊκή τέχνη, Ιμπρεσιονισμός, Σουρεαλισμός κ.λ.π.):Βρίσκω το θέμα και το ύφος του ποιήματος να έχει ένα χαρακτήρα συμβολικό, αλλά και παράδοξο (θαλασσινό τριφύλλι) και γι’ αυτό σουρεαλιστικό. Γι’ αυτό κι εγώ, για να δείξω τη σπανιότητα και την αξία του θαλασσινού τριφυλλιού θα το ζωγραφίσω να βγαίνει μέσα από μια κασέλα σαν αυτές που περιέχουν τους θησαυρούς στο βυθό της θάλασσας.

Επιλογή κατάλληλης τεχνικής για την απόδοση της ατμόσφαιρας του ποιήματος (π.χ. τέμπερες, κολάζ, φροτάζ, ματιέρες κ.λ.π.):Χρησιμοποίησα λαδοπαστέλ και χρησιμοποίησα επίσης διάφορα είδη γραφών, για να πετύχω την υφή των βράχων.

Επιλογή της χρωματικής κλίμακας που προσεγγίζει πιο πιστά τα συναισθήματα που δημιουργεί η ανάγνωση του ποιήματος:Χρησιμοποίησα κυρίως ψυχρά χρώματα για την απόδοση του υγρού στοιχείου.

Πηγές (Έντυπες ή από Διαδίκτυο): Ελληνική Τέχνη «Αρχαία Γλυπτά» Εκδοτική Αθηνών

Τσιακάρα Γεωργία-Βαρβάρα, Β3

Τσιακάρα Γεωργία-Βαρβάρα, Β3

3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ«Η ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΟΤΕΣ»ΧΑΡΙΣΗΣ ΟΘΩΝ (ΠΕ16)

Σχολικό έτος 2003-2004

Γ΄ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Οι συντελεστές της μελοποίησης

Οδυσσέας Ελύτης«Το θαλασσινό τριφύλλι»

Χρονολογία έκδοσης δίσκου: 1972

Συνθέτης: Λίνος Κόκοτος (1945- )

Τραγουδίστρια: Ρένα Κουμιώτη

Ο συνθέτης του τραγουδιού (βιογραφικά):Λίνος Κόκοτος: Γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1945. Οι σπουδές του αποτελούνται από ανώτερα θεωρητικά στο Ωδείο Αθηνών και στο Εθνικό Ωδείο.

Τα έργα του-δισκογραφία: Πρώτη εμφάνιση το 1966 με το δίσκο «Το μικρό παιδί», σε στίχους Αργύρη Βεργόπουλου και τραγούδι Γ. Ζωγράφου με επιρροές από το δημοτικό τραγούδι «Τούτο το πρωί». Ακολουθεί το τραγούδι «Ένα μαχαίρι» σε στίχους Α. Δασκαλόπουλου. Το ΄70 έχουμε την κυκλοφορία του «η μικρή κόρη του γιαλού» που ερμηνεύουν ο Γ. Πουλόπουλος και η Ρένα Κουμιώτη με επιτυχία. Μετά ο δίσκος «Ο κήπος» σε στίχους Α. Δασκαλόπουλου και ερμηνευτές το Γ. Πουλόπουλο και τη Μ. Δουράκη, του οποίου το εξώφυλλο φιλοτέχνησε ο Μποστ. Το 1975 έχουμε τον «Αποχαιρετισμό» σε στίχους Λ. Παπαδόπουλου που ερμηνεύουν η Δ. Γαλάνη και Μ. Μπόσκα. Τέλος το 1978 τα «Αντιπολεμικά» σε στίχους του ποιητή Δ. Χριστοδούλου με τον αξέχαστο Ν. Ξυλούρη. Ακολούθησαν «Νάταν η ζωή τραγούδι» το 1983 και «Το ποτάμι» το 1986.

Το είδος της μουσικής του (σε σχέση με την εποχή και άλλους συνθέτες): Ενώ ξεκινά μέσα στην ατμόσφαιρα του νέου κύματος η μουσική του φυσιογνωμία έχει, σε αντίθεση μ’ αυτό, πολλές αναφορές σε λαϊκούς ή και παραδοσιακούς ρυθμούς. Τα τραγούδια που τον χαρακτηρίζουν ως δημιουργό γράφονται κυρίως στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970, για να μειωθεί αριθμητικά και να ατονήσει δημιουργικά η δουλειά του περί τα τέλη αυτής της δεκαετίας.

Η τραγουδίστρια (συνεργασίες, δισκογραφία): Η Ρένα Κουμιώτη ερμήνευσε το «Θαλασσινό τριφύλλι» μαζί με το Μ.Βιολάρη. Με το συνθέτη Τζίκα ερμήνευσε το τραγούδι «Απ’ το Ντεπό ξεκίνησα». Το 1968 συνεργάστηκε με το Μ. Πλέσσα και τον Γ. Πουλόπουλο τραγουδώντας στο δίσκο «Ο δρόμος»

Το είδος της ορχήστρας και τα όργανα που την αποτελούν: Το είδος είναι λαϊκό και τα όργανα είναι το μπουζούκι, τα ντραμς , η κιθάρα και το μπάσο.

Πηγές (Έντυπες ή από Διαδίκτυο): Πάπυρος Λαρούς

http :// www . neo - kyma . gr / istoriko 02. htm

Τσιακάρα Γεωργία- Βαρβάρα, Β3