GURE GAILUEN OSAGAI TOXIKOAK

Mikel Garcia eta Eneko Ibarretxe

1. Gailuen osagai toxikoak eta haien eragin kaltegarriak1.1 (RFB) Su retardante bromatuak1.2 Izpi katodikoen tuboak1.3 Kadmioa1.4 Merkurioa1.5 Kromo hexabalanteko osagaiak1.6 (PVC) Biniloko polikloruroa1.7 Níkela1.8 Litioa

2. Gailuen amaieran zer egiten da zabor elektronikoarekin?

2.1 Zabortegiak edo hondakindegiak2.2 Errausketa2.3 Esportazioa

3. Nora doaz?4. Nondik datoz produktu horiek?5. Osagai toxikoen hazkundea6. Zer egin dezakegu?

AURKIBIDEA

1.1 (RFB) Su retardante bromatuakMugikorretan eta latetan aurkitu daiteke material hau.

Material honen efektuak:

Efektu neurotoxikoak.

Ikasketa eta memoria kaltetu dezake.

Tiroideak.

Sistema hormonala kaltetu.

1.2 Izpi katodikoen tuboakMonitoreetan eta telebistetan aurkitu daiteke material hau. Beruna/Plomoa da gehien kaltetzen duena.

Material honen efektuak:

Ume txikiei kaltetzen die gehien.

Nerbio, ugalketa, eta odol sistema kaltetu ditzake.

1.3 KadmioaBateria rekargableetan, monitoreetan aurkitu daiteke material hau.

Airean zehar doa eta produktu oso toxikoa izan daiteke.

Hezurretan eta gitzurrunetan kaltetzen du gehien

1.4 MerkurioaMonitorren pantaietan eta piletan aurkitu daiteke merkurioa.

Material hau asko erabiltzen da eta oso toxikoa izan dezake.

Sistema nerbiosoaren zentroan kalte handiak egin dezake.

Umeetan gehien.

1.5 Kromo hexabalanteko osagaiakMetalezko gainazala duten materialetan aurkitzen da. Adibideak: jateko kubiertuak.

Oso toxikoa.

Karzinogenikoak.

1.6 (PVC) Biniloko polikloruroaProduktu elektronikoetan erabiltzen den plastiko mota bat da. Aislante moduan erabiltzen da kable eta alanbreetan.

PVC-a sortzeko prozesuan furanoa eta dioxinak sortzen ditu. Produktu hauek kantitate oso txikietan oso toxikoak izan daitezke.

1.7 NíkelaMaterial hau baterietan erabiltzen da. Txanponetan ere aurkitu daiteke.

Material honen efektuak:

Arnasketa sistema kaltetu dezake.

Alergiak sor ditzake.

Begietan eta azalean kalte egin dezake irritatuz.

1.8 LitioaLitioa baterietan erabiltzen da adibidez,

Oso produktu toxikoa da eta sintoma oso kaltegarriak eragin daiteke:

Nerbio sisteman kalte egin dezake.

Arnasketa arazo larriak eragin ditzake litioak.

Nauseak eragin ditzake.

2.1 Zabortegiak edo hondakindegiakHondakin guztiak zabortegian uztean, deskonposaketa prosezu baten sartzen dira. Likido eta gas toxikoak askatzen dituzte.

Konponente likidoak lurra lixibiatu dezakete eta fluidoetatik leku batetik beste batsuetara joan daiteke dena kontaminatzen.

2.2 ErrausketaAparatu elektriko eta elektronikoak erretzean, metal toxikoak askatzen dira:

Plomoa. Kadmioa. Merkurioa.Produktuak PVC-a badauka furanoa eta dioxina

kloratuak askatzen ditu.Produktuak RFB-a badauka furanoa eta dioxina

bromatuak askatzen ditu.

2.3 EsportazioaZabor elektronikoa kantitate handietan esportatzen da.

Garatutako lurraldeetatik garatuta ez dauden lurraldeetara eramaten. Ghanako lurrak oso adibide argia da.

Gero eta zabor gehiago biltzen da eta horrek kontaminazio oso latza sortzen du.

3. Nora doaz?

Ordenagailuak eta hozkailuak etengabe iristen dira Ghanara.Bertako biztanleak haserre daude bertako natura hondatzen delako.

kutsadura larria eragiteaz gain, herritarren osasunarentzako pozoitsua da kontrolik gabe barreiatzen diren zaborrak

4.1 Nondik datoz produktu horiek?arrazoi askok eragiten dute hainbat zabor sortzea:

● kontsumo neurrigabea daukagulako Europa eta Estatu Batuetan, batez ere

● zaharkitzapen programatuta daukatelako erabiltzen ditugun gailuek

4.2 Nondik datoz produktu horiek?Edukiontziak Accra izeneko portura doaz, Alemania, Herbehereetatik, Suitzatik edo Koreatik.

Horretaz aparte Españatik ere eramaten dira bertara erabiltzen ez diren produktuak; hain zuzen ere, ordenagailu teklatuak aurkitu dituztelako non “ñ” hizkia agertzen den.

5. Osagai toxikoen hazkundea● produktu elektroniko trafikoak droga baino diru kopuru gehiago mugitzen du gaur

egun.

● Mundu mailako marka kezkagarria:

2014 urtean inoiz baino zabor elektroniko gehiago sortu da munduan.

● azken hamarkadan 500 milioi ordenagailu bota ditugu zaborretara.

● hondakin elektroniko erregea sakeleko telefonoa da (18 hilean 150 milioi mugikor zaharkitzen dira batez beste).

6.1 Zer egin dezakegu?

Geure aldetik ikuspegia aldatu behar dugu, kontsumo mugatu behar dugu (asko pentsatu behar da ordenagailu edo telebista berria erosi baino lehen)

ALTERNATIBAK DAUDE: zabor bilketa selektiboa eta ALBOAN ong-ri ematea

6.2 Zer egin dezakegu?Pilak agortzen direnean, horretarako dauden edukiontzi berezietara eraman. ….

3R: Gutxitu, berrerabili, birtziklatu3R: Reducir, Reciclar y Reutilizar3R: Reduce, Reuse, Recycle

Bibliografiahttp://www.gipuzkoazz.com/zerozabor/mundu-mailako-marka-kezkagarria-2014-urtean-inoiz-baino-zabor-elektroniko-gehiago-sortu-da-munduan/

http://www.tecnologialibredeconflicto.org/wp-content/uploads/2014/10/10_Ficha_e-wasteCONSOLIDADA_EU.pdf

http://www.berria.eus/paperekoa/1627/027/86810/2011-10-20/zabor_artean_bizi_eta_hil.htm

http://www.euskadinnova.net/eu/gizarte-berrikuntza/albisteak/teknologia-adimenduna-zabor-elektroniko-mordo/6466.aspx

http://www.euskadinnova.net/eu/gizarte-berrikuntza/albisteak/paradisuak-desagertu-egiten-dira-zaborrezko-hiriak/6132.aspx

http://www.greenpeace.org/espana/Global/espana/report/contaminacion/envenenando-la-pobreza.pdf

http://zuzeu.eus/mundua/zabortegi-elektronikoak-herrialde-pobreenetan-barreiaturik/

http://www.lamarea.com/2014/04/20/la-basura-tecnologica-inunda-africa/

http://www.lavanguardia.com/natural/20140530/54409467808/lado-toxico-globalizacion.html