İnternet Üzerinde Arama &

Araştırma Yapma: Kavram ve Teknikler

Arif Altun

Bir rivayete göre İnternet

İnternet bireysel yayımcılığa olanak veren bir araçtır.

Bir arama motoru seçerken, her zaman için konunuzu ve ne bulmak istediğinizi düşünün. Bir başka değişle, konularınıza bağlı olarak arama motorunuzu seçin.

Google iyi olabilir, ancak başka arama motorlarnın da olduğunu göz ardı etmeyiniz.

Genel Arama Araçları

İnternet üzerindeki materyalleri bulmak için üç ana arama özelliğinden bahsedebiliriz: Konu indeksleri ve Sanal

Kütüphaneler, Arama motorları, Derin web (Meta-search) araçları; veZeki Ajanlar.

Konu İndeksleri ve Sanal Kütüphaneler

Bir konu hakkında detaylı araştırma yapmak, ve uzmanlar tarafından hazırlanan ve önerilen sayfalara erişmek için ALAN (KONU) tabanlı indeksi seçebilirsiniz.

Tanım: Konu indeksleri, sayfaları hazırlayanlar veya alan uzmanlarının önerileri ile toplanan ve ilgili alanlar altında düzenlenen hizmetlere verilen genel addır. Bu servisler, hangi linklerin eklenip eklenmeyeceğine kendileri karar vermektedirler. Bir çok konu indeksi sayfalarında arama motorları da bulunmaktadır.

Alan indekslerini kullanırken şunları unutmamalısınız: Üç genel alan indeksi bulunmakta: akademik, Profesyonel, ve

reklam portalları. Alan indeksleri seçim kriterlerine göre değişkenlik gösterebilir.

Konu İndeksleri ve Sanal Kütüphaneler

Araştırma yapmaya yeni başlarken Bir konu hakkında genel bilgi sahibi olmak

isterken Değerlendirmesi yapılmış kaynaklara

erişmek isterken Alana özel bir bilgiye ihtiyaç duyulduğunda

etkin biçimde tercih edilmelidir.

Web Üzerinde Konu İndeksleri Galaxy http://www.galaxy.com/ Infoseek http://infoseek.go.com Looksmart http://www.looksmart.com Lycos Top 5%

http://point.lycos.com/categories Magellan Web Guide http://excite.com Web Crawler http://webcrawler.com Yahoo http://www.yahoo.com

Alan İndekslerinin Güçlü Yanları

Alan indeksleri arama motorlarından daha az kaynak içerirler

Bir çok alan indeksi materyallerin değerlendirmesini size sunarlar

Benzer sonuçları aramada benzer kaynaklara ulaşma olasılığını arttırır.

Alan İndekslerinin Zayıf Yanları

Alan indekslerinde sunulan bilgiler belirli bir kurala göre sıralı olmayabilir

Alan indekslerinin güncellenmesi arama motorları kadar hızlı olmayabilir

Değerlendirmeler öznel olmayabilir

Alıştırmalar:

Alan indeksi kullanarak, Göçmenler ve istatistiksel sayıları hakkında resmi bilgiler toplayınız.

Tip: Birleşmiş milletler, Amerika Birleşik devletleri ve Avrupa Birliğinin bu konudaki rakamlarına bakabilirsiniz.

Sanal Kütüphaneler

Kütüphane çalışanları ve Belge sağlayıcıların daha sık kullandığı sanal kütüphaneler, belli alan uzmanları tarafından değerlendirilmiş dizin hizmeti sunan sayfalardır.

Sanal kütüphaneler, bilgi birikimine göre Konu Alanları, Referans Kaynakları ve Özel Alan veritabanları olarak incelenebilir.

Konu AlanlarıÖrn.

CENTER FOR ENVIRONMENTAL PHILOSOPHY

Referans KaynaklarıÖrn. The World Factbook

Özel ilgi alanı veritabanlarıÖrn. Sciencedirect

Bazı Sanal Kütüphaneler Argus Clearinghouse

http://www.clearinghouse.net Infomime

http://infomine.ucr.edu/ Internet Public Library

http://www.ipl.org Librarians’ Index to Internet

http://sunsite.berkeley.edu/internetindex WWW Virtual Library

http://www.w3.org/vl Internet Subject Directories

Alıştırma

The World Factbook ve Librarians’ guide to the Internet sayfalarından bir ülkenin kültürel, coğrafi ve eğitim yönünden genel karşılaştırmasını yapınız.

Arama ve Meta Arama Motorları

Seçtiğiniz konunun birden fazla boyutu bulunduğunda

Kişi veya belirli bir yere ait bilgi arandığında

Bir konu hakkındaki en güncel bilgiye erişim sağlanmak istendiğinde tercih edilebilir.

Web Üzerinde Arama Sayfaları AltaVista http://www.altavista.com Excite http://www.excite.com HotBot http://www.hotbot.com Infoseek http://infoseek.go.com Lycos http://www.lycos.com Northern Light http://www.northernlight.com WebCrawler http://www.webcrawler.com

Arama Motorları: Benzerlikler

Arama formu üzerinden bilgiye erişim sağlarlar

Anahtar kelimelere göre sıralama yaparlar

Boolean arama yöntemini desteklerler (AND, OR, NOT veya + , - )

Cümlecik arama özelliğini desteklerler (“oluşturmacı teknoloji öğretimi” gibi)

Meta Arama Araçları

Aynı anda birden fazla arama motorunu kullanarak tek sayfada arama yapmanızı sağlayan araçlardır.

Belirli konularda metin dışındaki bilgilere de erişim sağlayabilme için tercih edilebilir.

Dogpile http://www.dogpile.com

Internet Sleuth http://www.isleuth.com

Search http://www.search.com

Alıştırma

Herhangi bir konu başlığı ile birden fazla arama motorunu kullanarak arama yaptırınız. Çıkan sonuçların istediğiniz olup olmadığını karşılaştırarak, size en uygun sonucun hangi arama motorundan geldiğine bakınız.

Arma motorlarının Gelişmiş (Advanced) Arama yardım sayfalarını inceleyiniz.

Zeki Ajanlarla Arama

Ajanlar, web üzerinde bilgi toplamak ve bunları organize etmek için yazılmış programlardır. Veritabanı taraması, bilgi getirimi ve filtrelemesi gibi tekrarlanabilir işlemleri otomatik olarak yapmaya olanak sağlar.

Zeki Ajanlar

Düzenli olarak aynı tür bilgiye erişim sağlarken

Aynı konuda devamlı ve düzenli bir arama yaptırmak için program ihtiyacı duyulduğunda

Yine, aynı programın bulduğu bilgiler arasında karşılaştırma yapmasını istediğimiz durumlarda tercih edilebilir.

Web Üzerinde Zeki Ajanlar

Newshub http://www.newshub.com Otomatik olarak her 15 dakikada bir

dünyanın en iyi haber kaynaklarını tarayarak bilgileri günceller, bunları alanlara göre indeksler.

Ayrıca ücretli servis olarak istenilen yerlerden bilgi sağlama hizmeti de sunar.

Diğer ZA örnekleri: botspot, bottomdollar, Kendi Programınızı da geliştirebileceğiniz

Search Engine Builder