Upload
ragar-setiabudi
View
326
Download
53
Embed Size (px)
Citation preview
PUPUHSUNDA
BY : YUNI NURFITRIANI
RUPIPUPUH
PUPUHMASKUMAM
BANG
PUPUHSINOM
PUPUHASMARAND
ANA
PUPUHDANGDANG
GULA
PUPUHDURMA
PUPUHKINANTI
PUPUHBALAKBAK
PUPUHGAMBUH
PUPUHGURISA
PUPUHJURUDEMU
NG
PUPUHMIJIL
PUPUHLAMBANG
PUPUHMAGATRU
PUPUH WIRANGR
ONG
PUPUHPANGKUR
PUPUHLADRANG
PUPUHPUCUNG
PUPUH SUNDAPupuh téh nya éta wangun puisi lisan
tradisional Sunda (atawa, mun di Jawa, katelah ogé macapat) nu tangtu pola (jumlah engang jeung sora) kalimahna. Nalika can pati wanoh kana wangun puisi/sastra modérn, pupuh ilahar dipaké dina ngawangun wawacan atawa dangding, luyu jeung watek masing-masing pupuh nu ngawakilan kaayaan kajadian nu keur dicaritakeun. Ciri ciri pupuh sunda :
• Pupuh téh kauger ku guru wilangan jeung guru lagu.
• Guru wilangan nyaéta patokan jumlah padalisan dina unggal pada
• lobana engang dina unggal padalisan• Ayana guru lagu nyaéta patokan sora vokal
dina tungtung unggal padalisan atawa dang-ding-dung-na sora vokal dina engang panungtung.
salajengna
RUPA-RUPA PUPUHPupuh aya tujuh welas rupa:• Asmarandana, ngagambarkeun rasa kabirahian, deudeuh asih,
nyaah.• Balakbak, ngagambarkeun heureuy atawa banyol.• Dangdanggula, ngagambarkeun katengtreman, kawaasan,
kaagungan, jeung kagumbiraan.• Durma, ngagambarkeun rasa ambek, gedé haté, atawa sumanget.• Gambuh, ngagambarkeun kasedih, kasusah, atawa kanyeri.• Gurisa, ngagambarkeun jelema nu ngalamun atawa malaweung.• Jurudemung, ngagambarkeun nu bingung, susah ku pilakueun.• Kinanti, ngagambarkeun nu keur kesel nungguan, deudeupeun,
atawa kanyaah.• Lambang, ngagambarkeun nu resep banyol tapi banyol nu aya
pikiraneunana.• Magatru, ngagambarkeun nu sedih, handeueul ku kalakuan
sorangan, mapatahan.• Maskumambang, ngagambarkeun kanalangsaan, sedih bari
ngenes haté.• Mijil, ngagambarkeun kasedih tapi bari gedé harepan.• Pangkur, ngagambarkeun rasa ambek nu kapegung,
nyanghareupan tugas nu beurat.• Pucung, ngagambarkeun rasa ambek ka diri sorangan, atawa
keuheul kulantaran teu panuju haté.• Sinom, ngagambarkeun kagumbiraan, kadeudeuh.• Wirangrong, ngagambarkeun nu kawiwirangan, éra ku polah
sorangan.• Ladrang, ngagambarkeun nu resep banyol bari nyindiran.
MENU
PUPUH MASKUMAMBANGLaras : mandenda /nyorong. Surupan : 4 = T Bebas
Wirahmana
Itu kusir bangun ambek-ambek teing
Turun tina delmanKuda dipecutan tarikTeu aya pisan ras-
rasan
Teu ngaraskeun bong kena ka sato laip
Padahal mogoknaLantaran ges cape
teuingHayang ngaso eureun
heula
Coba lamun aya nu nenggel ka kusir
Ges tangtu karasa Nyeri moal salah deuiSato ge kitu sarua
Naha abong abong teuingNasib abdi jadi hewanDigawekeun berang
petingDirangket taya ras rasan
Abong kena abdi sato teungarasken kana
cape Sadidinten paeh poso Mogok soteh awak lunges
Coba kusir mun di peupeuh
Pasti nyeri karasanaSato oge tangtu leumpeuh
pada-pada boga rasa
Pek pecak pupuhna
MENU
SINOMSinom mangrupakeun tembang pupuh nu ngagambarkeun
kagumbiraan, kadeudeuh
Warna-warna lauk empangAya nu sami jeung
pingpingPagulung patumpangtumpangRatna Rengganis ninggaliWarnaning lauk caiLalawak pating suruwukSepat pating karocepatJulung-julung ngajalingjingSisi balong balingbing, sisibalungbangHarta pada nareangan
Harti pada ngararungsiSabab duanana gunaHarti bisa mere buktiHarta pon kitu deuiBisa ngabul nu
dimaksudNedunan sakahayangTapi harta gampang
leungitMunguharti mangpaat
dunyaakherat
Pek pecak pupuhna
MENU
Eling-eling mangka elingRumingkang di bumi alamDarma wawayangan baeRaga taya pangawasaLamun kasasar lampahNafsu nu matak kaduhungBadan anu katempuhanEling-eling masing elingDi dunya urang ngumbaraLaku lampah nu utamaAsih ka papada jalmaUcap tekad reujeung lampahTingkah polah sing merenahRuntut rukun sauyunanHirup jucung panggih jeung
kamulyaan
ASMARANDANAAsmarandana ngarupakeun tembang pupuh nu ngagambarkeun rasa sikep kahirupan di Buana atawa Bumi alam. Pupuh téh jumlahna 7 padalisan. Guru wilangan jeung guru laguna nyaéta 81, 8a, 8o/e, 8i/a, 7i/a, 8u, 8a
Pek pecak pupuhna
MENU
DANGDANGGULADangdanggula ngarupakeun tembang pupuh nu ngagambarkeun
katengtreman, kawaasan, kaagungan, jeung kagumbiraan.
Mega beureum surupna geus burit
Ngalanglayung panas pipikiran
Cikur jangkung jahe koneng
Naha teu palay tepungSim abdi mah ngabeunying
leutikAri ras cimataanGedong tengah lautUlah kapalang nya belaParipaos gunting
pameulahan gambirKacipta salaminaHiji basa, hiji bangsaBasa bangsa, Indonesia
Hiji bangsa, hiji nusaNusa tunggal, NusantaraSeler-seler, suku bangsaDi wewengkon, mana-
manaSakasuka, sakadukaWujud bangsa, Indonesia
Pek pecak pupuhna
MENU
DURMADurma mangrupakeun tembang pupuh nu ngagambarkeun rasa ambek,
gedé haté, atawa sumanget.
Moal ngejat sanajan ukur satapak
Geus dipasti ku jangjiMun tacan laksanaNumpes musuh sarakahHeunteu niat seja balikNajan palastraMati di medan juritDi mamana si penjajahPada amarah marudahManan kapok anggur
gawokNajan dituyuk diragutNagri sadayanaUmumna ngabela
Nyempad rosa, pulitik penjajah
Tapi nu ngajajahTeu pasrah, teu sadrahTerus meres, ngahina
ngarinahPek pecak pupuhna
MENU
KINANTIPupuh Kinanti mangrupakeun tembang pupuh nu ngagambarkeun
nu keur kesel nungguan, deudeupeun, atawa kanyaah
Pagawean ngagarantung
Tinggun tayang hente cicing
Hente reureuh barang dahar
Ting calekrok cengar cengir
Si horeng monyet ngarana anu
eukeur manggih milikSakadang monyet
ngagerungkatanyaan ku bapa
taniBareng jeung
sakadang kuya, kuya
mah leos ka leuwiMonyet atuh
susurakanCenah kuya goreng
milik
Pek pecak pupuhna
MENU
Aya warung sisi jalanramé pisan; citaméngAwéwéna luas luis geulispisan; ngagoréngLalakina-lalakina los ka
pipirnyoo monyét nyanggéréngAya warung sisi jalanRamé pisan ku nu jajanTihothat nu ngaladanganNu jarajan sukan-sukan
BALAKBAKBalakbak ngarupakeun tembang pupuh nu ngagambarkeun
heureuy atawa banyol.
Pek pecak pupuhna
MENU
GAMBUHGambuh mangrupakeun tembang pupuh nu
ngagambarkeun kasedih, kasusah, atawa kanyeri.
Ngahuleng banget bingung Heunteu terang kamana nya indit Turug-turug harita teh, enggeus buritPanonpoe geus rek surup Keueung sieun, aya meong Hulang-huleng, hulang-huleng Ngahuleng ngaraga meneng Hate ratug, tutunggulan Heunteu terang, kaler-kidul Turug-turug, turug-turug Harita teh, enggeus burit Panonpoe geus rek surup Keueung sieun aya meong
Pek pecak pupuhna
MENU
GURISAGurisa mangrupakeun tembang pupuh nu
ngagambarkeun jelema nu ngalamun atawa malaweung.
Hayang teuing geura beurang
Geus beurang rek ka Sumedang
Nagih ka nu boga hutangMun meunang rek meuli
soangTapi najan henteu
meunangMo rek buru-buru mulangRek terus guguru
nembangJeung diajar nabeuh
gambangHayang teuing geura
beurangGeus beurang rek ka
SumedangNagih ka nu boga hutangMun meunang rek meuli
soang
Tapi najan henteu meunang
Mo rek buru-buru mulangRek terus guguru
nembangJeung diajar nabeuh
gambangPek pecak pupuhna
MENU
JURUDEMUNGJurudemung mangrupakeun tembang pupuh nu
ngagambarkeun nu bingung, susah ku pilakueun. Mungguh nu hirup di dunya Ku kersaning anu agungKu kersaning anu agungGeus pinasti panggihGeus pinastiGeus pinasti panggihJeung dua rupa perkaraSenang paselang jeung bingungMungguh hirup di alam dunyaKu kersaning anu agungGeus pinasti bakal panggihSuka bungah jeung kasedihDua rupa nu tumibaSakabeh jalma di dunyaSenang patumbu jeung bingungEta geus tangtu kasorang
Pek pecak pupuhna
MENU
MIJILMijil mangrupakeun tembang pupuh nu
ngagambarkeun kasedih tapi bari gedé harepan.
Mesat ngapung putra SangArimbi Jeung mega geus
aworBeuki lila beuki luhur baeLarak-lirik ninggali ka bumiMilari sang raiPangeran BimanyuAduh Gusti nu KawasaJisim abdi ageung dosaPangna abdi gering nangtungReh ka sepuh wantun
nundung
Pek pecak pupuhna
MENU
LAMBANGLambang mangrupakeun tembang pupuh nu ngagambarkeun nu resep banyol tapi banyol
nu aya pikiraneunana.
Nawu kubang sisi tegalNyiar bogo meunang kadalNawu kubang sisi tegalNyiar bogo meunang kadalAtuh teu payu dijualRek didahar da teu halalNawu kubang sisi tegalNyiar bogo meunang kadalMeunang kadalAtuh teu payu dijualRek didahar da teu halalDa teu halal
Pek pecak pupuhna
MENU
MAGATRUMagatru mangrupakeun tembang pupuh nu
ngagambarkeun nu sedih, handeueul ku kalakuan sorangan, mapatahan.
Coba teguh naon nu sukuna tikluPanon opat heunteu galib Lempang rumang gieun launEs tuning nu mantak hawatirDongko bari aha oho Hulu nunutug buntutna ngacung
kaluhur Buluna carentik-rintik Matana mangpuluh-puluhRasa haseum semu amisRajeng narangtung di kebon Aya sumur awing-awang
ngantungCaina herang tur amisEusina daging bodas alusNyokotna estu babariBoh dicokel boh dikerok
Sukuna pakupis tiluPanon na opat harerangLeumpangna semu nu lesuNgalengkah teu bias gancang Buntutna ngancung ka langitBuluna carentik-rintik Matana mang puluh-puluh
tangginas nu rekneguh Sumurna di awing-awangCaina amis tur herangDagingna bodas ngagenyasMesekna kudu dikupas
Pek pecak pupuhna
MENU
WIRANGRONGWirangrong mangrupakeun tembang pupuh nu ngagambarkeun nu kawiwirangan, éra ku polah
sorangan.
Barudak mangka ngalarti Ulahrek kadalon-dalonEnggon-enggon nungtut elmuMangka getol mangka tiginPibekeleun sarereaModal bakti ka nagaraHe barudak mangka ngartiUlah rek kadalon-dalonNungtut elmu jeung pangartiMasing rajin soson-sosonPibekeleun hirup tandangModal bakti ka nagaraLemah cai anu urangPerlu dijaga diriksa
Pek pecak pupuhna
MENU
PANGKURPangkur mangrupakeun tembang pupuh nu ngagambarkeun rasa ambek nu kapegung,
nyanghareupan tugas nu beurat.Bapa doblang pada terangKumis bapalang nuruban biwir
nujedingPipi kemong irung mancungPanon buringas herangGoreng omongga wang
geuweung harung gampungPantrang mayar kana hutangLicik sarta sok curalingHiji mangsa Bapa Doblang, Weureu gadung kabebeng jeung
gulang gulingJol nu nagih hutang sarung,Gancang ngorejat hudangNgambek nyereng bari ngamang-
ngamang pentu Bapa doblang leng
ngoleang,labuh nyungkur biwir suwing
Pek pecak pupuhna
MENU
Euleuh itu Bapa DoblangNotoroganbo robae kumis baplang Puas nyorang weureu gadungBueteung bebengli eurlan junghu maregungMatak oge hirup urangEntong bedang badegong curalingBisi kawas Bapa DoblangWawalesna tisruksruk jeung suwing
Mana kalakuan urangKudu bener ulah leuwih ulah kurangSabab laku lampah urangMawa jalan lara bagja nu disorangUsik maling beurang peutingGusti AllahNu Heman Nu AsihUcap lampah hate weningCiri jalma utama beresih
PUCUNGPucung mangrupakeun tembang pupuh nu
ngagambarkeun rasa ambek ka diri sorangan, atawa keuheul kulantaran teu panuju haté.
Lutung buntung luncat kana tunggul
gintung Monyet loreng leupas luncat
kana pager dengdekBajing kuning
jaralang belangbuntutnaHayu batur urang
diajar singsuhudUlah lalawora bisi
engke henteu naekBatur seuri urang
sumegruknalangsa
Pek pecak pupuhna
MENU
LADRANGLadrang mangrupakeun tembang pupuh nu
ngagambarkeun nu resep banyol bari nyindiran.
Aya hiji rupa sato leutik
Engkang-engkang, engkang
engkangSok luluncatan di caiAri bangun arek
sarupajeung lancahCoba teguh masing
telikEta gambar sidik-sidikSato naon kitu wandaReujeung dimana
ayana
Pek pecak pupuhna
MENU