Rapport Eneco Energie Monitor februari 2013

© 2013 Ipsos BV. All rights reserved. Contains Ipsos’ Confidential and Proprietary information and may not be disclosed or reproduced without the prior written consent of Ipsos.

Rapport

De Eneco Energie Monitor: Opinieonderzoek over (duurzame) energie en energiegebruik

Voor: Toby Ellson, Eneco Door: Pauline Houtenbos, Ipsos Datum: 18 januari 2013 Project: 12057012

Inhoudsopgave

Samenvatting 2

Onderzoeksopzet 3

Belangrijkste resultaten 6

1. Energieverbruik 7

2. Wind- en zonne-energie 16

3. Toekomst van energie 31

Overige interessante resultaten 41

Bijlage 45

© Ipsos BV. Alle rechten voorbehouden. De concepten en ideeën die u in dit document worden aangeboden zijn intellectueel eigendom van Ipsos. Deze zijn strikt vertrouwelijk van aard en worden u aangeboden met dien verstande dat zij door u strikt vertrouwelijk behandeld dienen te worden en dat van de hiervoor genoemde concepten en ideeën geen gebruik zal worden gemaakt. Bij het aanleveren van dit document aanvaardt of veronderstelt Ipsos geen verantwoordelijkheid voor enig ander doeleinde of tegenover enig andere persoon aan wie dit rapport wordt getoond of die het eventueel in handen krijgt, behalve in het geval waar dit uitdrukkelijk is overeengekomen door middel van onze voorafgaande schriftelijke toestemming.

Samenvatting

3

Samenvatting

Nederland houdt zich bewust bezig met het (maandelijkse) energiegebruik en de energierekening. Een meerderheid is ook actief bezig met het verminderen van hun energiegebruik.

De helft van de Nederlanders denkt dat Nederland voldoende zon heeft om met zonnepanelen alle elektriciteit op te wekken die nodig is. Men is ook goed op de hoogte dat ook in de winter stroom opgewekt kan worden met zonnepanelen. De grootste drempel om geen zonnepanelen aan te schaffen is omdat het te duur is of omdat men geen eigen dak heeft. De belangrijkste redenen om dit wel te doen, zijn het financieel rendement en om een stijging van de energierekening te voorkomen.

Nederlanders vinden dat Nederland een koploper moet zijn als het gaat om windenergie, omdat duurzame energie nodig is. Maar een klein deel van de Nederlanders is geïnteresseerd om zelf geld te investeren in een windmolen. Hiervan is wel een grote meerderheid nog steeds geïnteresseerd, ook als deze windmolen in de buurt van de woning komt te staan.

Voor de Nederlanders die op dit moment groene stroom hebben, maakt het niet uit als deze stroom via ingekochte certificaten uit andere landen komt of met welke techniek de stroom wordt opgewekt. Nederlanders zijn bezorgd over klimaatverandering en de toekomst van betaalbare energie en zien duurzame energie als oplossing. Ze vinden dat de regering onvoldoende aandacht geeft aan duurzame energie.

Onderzoeksopzet

5

Onderzoeksopzet

Methode

Doelgroep: Nederlanders van 18 jaar en ouder

Aanpak: 1.005 online interviews

De datacollectie vond plaats van 13 tot en met 19 december 2012.

De resultaten zijn gewogen naar leeftijd, geslacht, opleiding en Nielsen-regio.

Vragenlijst

De volgende onderwerpen zijn aan de orde gekomen:

Verbruik

Energieleverancier

Zon

Wind

Toekomstvisie op energie

Politiek

Elektrisch vervoer

Achtergrondvragen

Belangrijkste resultaten

1. Energieverbruik

8

Ruim 8 op de 10 Nederlanders zeggen bewust om te gaan met hun energieverbruik

14%

14%

3%

3%

57%

37%

27%

46%

Let u bij de aanschaf van apparaten bewust op uw energieverbruik?

Zet u de verwarming in ruimtes waar u bent bewust iets lager om energie te besparen?

Basis: alle Nederlanders (n=1.005)

Enigszins bewust Niet zo bewust Zeer bewust Helemaal niet bewust

84%

83%

9

De meerderheid zegt zich zorgen te maken over de hoogte van de energierekening

In hoeverre maakt u zich zorgen over de hoogte van uw energierekening?

8%

30%

43%

19%

Heel veel

Redelijk veel

Een beetje

Helemaal niet


10

Bijna drie kwart van de Nederlanders zegt (ongeveer) te weten hoeveel men per maand kwijt is aan energie...

Weet u hoeveel euro u per maand kwijt bent aan energie (gas en elektriciteit samen)?

43%

29%

29%

Ja, ik weet het precies

Ja, ik weet het ongeveer

Nee, ik heb echt geen idee

Nederlanders die het precies weten zeggen dat dit gemiddeld € 148,80 is.

Nederlanders die het ongeveer weten zeggen dat dit gemiddeld € 163,80 is. Mannen denken dat dit bedrag een stuk hoger is, namelijk € 181,20 in tegenstelling tot vrouwen: € 148,50.


11

...8 op de 10 weten dan ook of ze moeten bijbetalen of juist geld terug krijgen voor hun energieverbruik; bijna de helft van de Nederlanders zegt geld terug te krijgen

Weet u of u aan het einde van het jaar moet bijbetalen voor uw energieverbruik of juist geld terugkrijgt?

11%

45%

26%

19%

Ik moet bijbetalen

Ik krijg geld terug

Ik moet niet bijbetalen en ik krijg ook geen geld terug

Weet ik niet


12

Mannen zijn meer op de hoogte van hoeveel procent de energierekening is van de totale maandelijkse uitgaven

Weet u hoeveel procent uw energierekening is van uw totale maandelijkse uitgaven?

35%

65%

43%

57%

27%

74%

Ja, ongeveer

Weet niet

Allen

Man

Vrouw

Basis: alle Nederlanders (n=1.005), mannen (n=494), vrouwen (n=511)

Nederlanders zeggen dat dit gemiddeld 10.1% is.

Mannen weten vaker hoeveel % de energierekening van de totale uitgaven is dan vrouwen.

13

Een derde houdt twee keer per jaar of meer voor zichzelf de meterstanden bij, de meesten doen dit met pen en papier

Houdt u voor uzelf uw meterstanden bij? Dus niet alleen wanneer de energieleverancier erom vraagt (meterstanden doorgeven).

1%

4%

14%

16%

22%

44%

Dagelijks

Wekelijks

Maandelijks

2 – 5 keer per jaar

1 keer per jaar

Nee, nooit

44%

25%

26%

5%

Met pen en papier

Op een spreadsheet op de computer (bijvoorbeeld

Excel)

Via een digitale tool van mijn energieleverancier

Anders

Basis: alle Nederlanders die zelf de meterstanden bijhouden (n=566)

Vrouwen houden de meterstanden vaker bij via een digitale tool (30%) dan mannen (22%). Mannen doen dit weer vaker via een spreadsheet (32%) dan vrouwen (18%).


14

Twee derde van de Nederlanders zegt actief bezig te zijn om het energieverbruik te verminderen

Bent u actief bezig om uw energieverbruik te verminderen?

Ja 67%

Nee 33%


15

Bij een derde van de Nederlanders is het energieverbruik de afgelopen jaren ook verminderd, voor de helft is het ongeveer gelijk gebleven

34%

33%

47%

49%

13%

10%

6%

8%

Is uw stroomverbruik de afgelopen jaren verminderd of juist

toegenomen?

Is uw gasverbruik de afgelopen jaren verminderd of juist toegenomen?

Verminderd Ongeveer gelijk gebleven Toegenomen Weet niet


2. Wind- en zonne-energie

17

Bijna de helft denkt dat Nederland voldoende zon heeft om met zonnepanelen alle elektriciteit op te wekken die nodig is

In hoeverre denkt u dat Nederland voldoende zon heeft om met zonnepanelen alle elektriciteit op te wekken die nodig is?

36% 8% 8% 31% 9%

Veel te weinig Te weinig Precies goed Voldoende Ruim voldoende

Mannen denken vaker dat Nederland veel te weinig zon heeft om alle elektriciteit op te wekken (10%) dan vrouwen (6%).


18

3 op de 10 Nederlanders denken dat je met een uur zomerzon (veel) meer stroom opwekt dan met een uur winterzon

Wek je met een uur zomerzon meer of minder stroom op dan met een uur winterzon?

7% 42% 25% 4%

Veel minder Minder Evenveel Meer Veel meer


Mannen denken vaker dat een uur zomerzon (veel) meer stroom opwekt (35%) dan vrouwen (23%).

19

7 op de 10 Nederlanders weten dat zonnepanelen ook in de winter stroom opwekken

In hoeverre denkt u dat de volgende stellingen waar of niet waar zijn?

69%

16%

8%

32%

Zonnepanelen wekken in de winter nauwelijks stroom op.

Zonnepanelen leveren op dit moment meer rendement dan een spaarrekening.

niet waar waar

Mannen denken vaker dat dit niet waar is (74%) dan vrouwen (64%).


20

Nederlanders vinden dat bij nieuwbouw en bestaande bouw architecten en wooncoöperaties verplicht moeten worden om zonnepanelen te plaatsen

In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen:

15%

12%

15%

19%

61%

56%

56%

48%

40%

14%

Het zou verplicht moeten worden om bij nieuwbouw van woningen en andere gebouwen zonnepanelen op het dak te

plaatsen.

Architecten moeten zich verplicht bijscholen om woningen en andere gebouwen met zonnepanelen te ontwerpen.

Om de energierekening niet verder te laten oplopen, moeten woningcorporaties verplicht zonnepanelen aanschaffen.

Het is verstandig om te wachten met de aanschaf van zonnepanelen, omdat ze in de toekomst veel beter en

goedkoper zullen worden.

Ik zie het hebben van zonnepanelen als een statussymbool.

(zeer) mee oneens (zeer) mee eens


21

Bijna drie kwart van de Nederlanders zou graag via zonnepanelen stroom krijgen als zij daarmee stijging van de energierekening kunnen voorkomen


4%

9%

15%

72%

57%

48%

Als ik daarmee stijging van mijn energierekening kan voorkomen, dan zou ik graag via zonnepanelen op het

eigen/gemeenschappelijke dak mijn stroom krijgen.

Ik zou graag zonnepanelen op mijn (gemeenschappelijke) dak willen hebben.

Ik zou graag meedoen aan een initiatief om met mensen uit mijn buurt of wooncomplex lokaal schone stroom op te

wekken.



22

De belangrijkste reden om wel zonnepanelen te kopen is om het financieel rendement

Wat zou voor u de belangrijkste reden zijn om wel zonnepanelen te kopen?

Basis: alle Nederlanders die geen zonnepanelen op de woning hebben (n=948)

48%

25%

19%

2%

1%

6%

Financieel rendement

Het is goed voor het milieu/ ik ben milieubewust

Minder afhankelijk van energieleverancier

Interesse in de techniek

Zichtbaarheid/ ik vind het mooi

Anders

Voor mannen is het financieel rendement een belangrijkere reden (53%) dan voor vrouwen (43%). Voor vrouwen is juist het minder afhankelijk zijn van de energieleverancier en belangrijkere reden (22%) dan voor mannen (16%).

23

De winter en lente zijn voorkeurseizoenen om zich te gaan oriënteren op zonnepanelen

Welk seizoen vindt u het beste seizoen om u te gaan oriënteren op zonnepanelen?

Winter 22%

Lente 30%

Zomer 9%

Herfst 4%

Weet niet 35%


24

Voor 4 op de 10 mensen die een zonnepaneel hebben aangeschaft, is de belangrijkste reden dat het goed voor het milieu is

Wat is de belangrijkste reden dat u zonnepanelen heeft aangeschaft?

41%

31%

13%

1%

14%

Het is goed voor het milieu/ ik ben milieubewust

Financieel rendement

Minder afhankelijk van energieleverancier

Interesse in de techniek

Zichtbaarheid/ ik vind het mooi

Anders

Basis: alle Nederlanders die wel zonnepanelen op de woning hebben (n=57)

25

De grootste drempel om geen zonnepanelen te kopen, is omdat het te duur is of men geen eigen dak heeft

Wat is voor u de grootste drempel om geen zonnepanelen te kopen?

27%

24%

16%

6%

5%

4%

4%

15%

Het is te duur

Ik heb geen eigen dak

De terugverdientijd is te lang

Het dak ligt te ongunstig voor zonnepanelen

In de toekomst worden zonnepanelen goedkoper en beter

Ik vind het niet mooi

Ik heb verhuisplannen

Anders

Basis: alle Nederlanders die geen zonnepanelen op de woning hebben (n=948)

Voor mannen is een te lange terugverdientijd een grotere drempel (19%) dan voor vrouwen (13%).

26

De helft van de Nederlanders heeft niet per se voorkeur voor een huis waar al zonnepanelen op het dak liggen

Stel u wilt verhuizen: is een huis waar al zonnepanelen op het dak liggen aantrekkelijker voor u dan een huis zonder zonnepanelen?

49%

39%

5%

7%

Geen voorkeur

Een huis met zonnepanelen is aantrekkelijker

Een huis zonder zonnepanelen is aantrekkelijker

Weet niet


27

Ruim een kwart van de Nederlanders vindt windmolens het symbool dat het beste past bij Nederland

Welk symbool vindt u het beste passen bij Nederland?

28%

22%

22%

12%

9%

6%

Windmolens

Tulpen

Dijken

Klompen

Kaas

Anders

Vrouwen vinden tulpen beter passen bij Nederland (26%) dan mannen (19%).


28

Bijna de helft vindt dat Nederland koploper moet zijn als het gaat om windenergie, omdat duurzame energie nodig is

Vindt u dat Nederland koploper moet zijn als het gaat om windenergie?

47%

16%

9%

6%

1%

22%

Ja, duurzame energie is nodig

Ja, het waait er veel

Ja, dat is van oudsher zo

Ja, zorgt voor werkgelegenheid

Ja, andere reden

Nee


29

3 op de 10 zijn geïnteresseerd om te investeren in een windmolen; hiervan is de meerderheid nog steeds geïnteresseerd ook als deze windmolen in de buurt van de woning komt te staan

42%

11%

28%

3%

25%

72%

4%

14%

In hoeverre bent u geïnteresseerd om (spaar)geld te investeren in een windmolen? U koopt een deel van een

windmolen en u wordt voor een deel eigenaar van de windmolen. Een deel van de jaarlijkse stroomproductie

wordt zo van u.

Stel deze windmolen staat of komt bij u in de buurt (zichtbaar vanuit woning, ver weg genoeg voor

slagschaduw of geluidshinder) te staan, bent u dan nog steeds geïnteresseerd om te participeren in een

windmolen?

Tamelijk geïnteresseerd

Niet zo geïnteresseerd

Zeer geïnteresseerd

Helemaal niet geïnteresseerd


Basis: alle Nederlanders die hebben aangegeven tamelijk/ zeer geïnteresseerd te zijn om te investeren in een windmolen (n=298)

Mannen zijn hier vaker in geïnteresseerd dan vrouwen.

30

Twee derde vindt windmolens op zee passen bij Nederland


11%

16%

66%

57%

Ik vind windmolens op zee passen bij Nederland.

Ik vind windmolens op land passen bij Nederland.


Mannen zijn het hier juist vaker (zeer) mee oneens (19%) dan vrouwen (14%).

Mannen zijn het hier vaker (zeer) mee eens (71%) dan vrouwen (61%).


3. Toekomst van energie

32

De helft van de Nederlanders heeft groene stroom

Weet u of u groene (duurzame) of grijze stroom heeft?

Groene (duurzame) stroom is elektriciteit opgewekt uit bronnen die, in principe, niet op kunnen raken. Voorbeelden zijn wind, zon, biomassa en waterkracht. Bij grijze (niet-duurzame) stroom worden fossiele brandstoffen gebruikt, zoals kolen, of gas.

Ik heb groene stroom

52% Ik heb grijze

stroom 33%

Weet ik niet 15%


33

Van de mensen die groene stroom hebben maakt het voor de helft niet uit als deze stroom via ingekochte certificaten uit andere landen komt

Groene stroom wordt deels in Nederland opgewekt via nieuwe windparken, zon of biomassa en deels via zogenaamde certificaten gekocht uit landen met vanouds veel groene stroom, met name Zweden en Noorwegen. Maakt het u uit of de groene stroom uit Nederland komt, of via certificaten in het buitenland gekocht is?

Ja, liever Nederlandse

groene stroom 38%

Nee, groen via ingekochte

certificaten is ook prima

49%

Weet niet 13%


34

Voor een grote meerderheid van de mensen met groene stroom maakt het niet uit met welke techniek de groene stroom opgewekt wordt

Groene stroom wordt via verschillende technieken opgewekt; met name waterkracht, zon, wind en biomassa. Maakt het u uit hoe de groene stroom is opgewekt? (meerdere antwoorden mogelijk).

11%

3%

4%

2%

83%

Ja, liever geen biomassastroom

Ja, liever geen windenergie

Ja, liever geen stroom van stuwdammen

Ja, liever geen zonne-energie

Nee, de techniek maakt me niet uit

Basis: alle Nederlanders die groene stroom hebben (n=529)

35

De helft van de Nederlanders is bezorgd over klimaatverandering en dat er niet genoeg betaalbare energie in de toekomst is; ze zien duurzame energie als de oplossing


13%

15%

36%

56%

52%

51%

26%

13%

Ik ben bezorgd over de klimaatverandering en zie duurzame energie als oplossing.

Ik ben bezorgd dat er over 50 jaar niet genoeg betaalbare energie is voor Nederland en zie duurzame energie als

oplossing.

Ik ben me bewust van het feit dat fossiele brandstoffen steeds schaarser worden, maar ben niet bereid over te schakelen op

duurzame energie omdat dit duurder is.

Het schaarser worden van fossiele brandstoffen is niet mijn probleem. Er komt toch wel een oplossing voor.



36

Nederlanders willen het liefst zonne-energie/ zonnepanelen als bron voor de eigen stroomvoorziening

Kunt u van onderstaande lijst met bronnen voor stroomopwekking aangeven welke 2 u het liefste zou willen voor uw stroomvoorziening?

67%

50%

27%

26%

11%

6%

4%

2%

Zonne-energie /zonnepanelen

Windmolens op zee

Waterkracht

Windmolens op land

Kernenergie

Biomassa

Gascentrale

Kolencentrale

• Mannen hebben liever kernenergie (19%) dan vrouwen (4%). • Vrouwen hebben liever windmolens op land en zonne-energie (31% en 72%) dan mannen (21% en 62%)


37

Het minst graag wil men stroom via een kolencentrale of kernenergie

En welke 2 zou u het minst graag willen voor uw stroomvoorziening?

60%

54%

19%

18%

12%

10%

9%

6%

Kolencentrale

Kernenergie

Gascentrale

Windmolens op land

Biomassa

Windmolens op zee

Waterkracht

Zonne-energie /zonnepanelen

Mannen hebben vaker liever geen energie van een kolencentrale (68%) dan vrouwen (53%).


38

Nederlanders vinden dat de regering niet voldoende aandacht geeft aan duurzame energie


34%

39%

40%

45%

34%

19%

19%

17%

Maatregelen die Nederland neemt op het gebied van duurzame energie hebben helemaal geen zin als niet heel

Europa meedoet.

De Nederlandse regering geeft voldoende aandacht aan vergroting van de productie van duurzame energie.

De Nederlandse regering geeft voldoende aandacht aan energiebesparing bij burgers en bedrijven.

De Nederlandse regering geeft voldoende aandacht aan lokale opwekking van energie door burgers, bijvoorbeeld panelen of

zonneboiler op het dak.



39

1 op de 10 Nederlanders maakt gebruik van een elektrische fiets, de meerderheid heeft geen elektrisch vervoermiddel

Wordt er binnen uw huishouden gebruik gemaakt van één of meer van de volgende vervoermiddelen?

13%

3%

1%

84%

Elektrische fiets

Hybride auto / plug-in hybrid

Elektrische scooter

Volledig elektrische auto

Geen van deze


40

Een kwart van de Nederlanders overweegt binnen 2 jaar een elektrische fiets aan te schaffen; een elektrische scooter is het minst populair

Kunt u voor elk van de volgende vervoermiddelen aangeven hoe waarschijnlijk het is dat u die binnen nu en 2 jaar zal aanschaffen?

26%

33%

31%

26%

46%

49%

58%

67%

17%

15%

10%

6%

6%

2%

1%

1%

4%

1%

Elektrische fiets

Hybride auto / plug-in hybrid

Volledig elektrische auto

Elektrische scooter

Zeker niet Waarschijnlijk niet Misschien Waarschijnlijk Vrijwel zeker


Overige interessante resultaten

42

Een derde van de Nederlanders neemt een laptop mee op vakantie

Welke van de volgende elektrische apparaten heeft u afgelopen jaar op vakantie meegenomen?

75%

33%

25%

23%

9%

6%

5%

6%

5%

5%

4%

17%

Mobiele telefoon

Laptop

Tablet /iPad

Mp3-speler /iPod

Spelcomputer (Nintendo DS, Wii, Xbox, etc.)

(Mobiele) dvd-speler

Televisie

Radio

(Draagbare) speakers (docking station)

Anders

Geen elektrische apparaten meegenomen

Ik ben niet op vakantie geweest dit jaar


43

Prijs is het belangrijkst bij de keuze van de energieleverancier

Kunt u aangeven in hoeverre u prijs, service en duurzaamheid belangrijk vindt bij de keuze van uw energieleverancier? U kunt in totaal 10 punten verdelen. Het aspect dat voor u het belangrijkst is bij uw keuze geeft u de meeste punten en het aspect dat voor u het minst belangrijk is geeft u het minst aantal punten.

Prijs 4.8

Service 2.6

Duurzaamheid 2.6

Voor mannen is prijs belangrijker en voor vrouwen juist service en duurzaamheid.


44

4 op de 10 Nederlanders wonen in een eengezinswoning

Woont u in een appartement, een eengezinswoning, een twee-onder-een-kapwoning of een vrijstaande woning?

Appartement 25%

Eengezins-woning

40%

Twee-onder-een-kap woning

16%

Vrijstaande woning

12%

Anders 8%

66% van de Nederlanders woont in een koopwoning en 34% in een huurwoning.


Bijlage

Responsverantwoording

46

Responsverantwoording Online

Start veldwerk: 13 december 2012

Datum reminder: 18 december 2012

Aantal verstuurde reminders: 1

Einde veldwerk: 19 december 2012

Gemiddelde invulduur vragenlijst: 10 minuten

Responsbevorderende maatregelen: Respondenten krijgen voor deelname Viewpoints. De Viewpoints kunnen ingewisseld worden voor cadeaus uit de online cadeaushop die toegankelijk is vanaf het respondentenportal.

# % Totaal aantal verstuurde uitnodigingen 2.226 Vragenlijst niet geopend 1.146 Vragenlijst voortijdig afgesloten 75 Geen geschikte respondent (=uitscreener) Totaal aantal geslaagde interviews 1.005 Respons* 1.005 45%

*) Respons=totaal aantal geslaagde interviews/ totaal aantal verstuurde uitnodigingen

News & Politics

Rapport Eneco Energie Monitor februari 2013