Nacionalna Strategija Za Mladi Na Rm

REPUBLIKA MAKEDONIJA NACIONALNA STRATEGIJA ZA MLADI

Preambula Vrz osnova na

Temelnite vrednosti na Ustavot na Republika makedonija; Univerzalnata deklaracija za ~ovekovite prasva i fundamentalnite slobodi,

Me|unarodniot pakt za gra|anski i politi~ki prava, Me|unarodniot pakt za ekonomski, socijalni i kulturni prava, Evropskata konvencija za za{titan a ~ovekovite osnovni slobodi i prava, Evropskata socijalna povelba, Evropskata kulturna konvencija, politikata na OON, Evropskata Unija i Sovetot na Evropa vo domenot na na mladite,

naglasuvaj}i pritoa deka Republika Makedonija se stremi kon jaknewe na vrskite i integracija so ovie procesi i dokumenti doneseni na :

Svetskata Konferencija na ministrite za mladi i svetskiot mladinski forum vo Portugalija 1998, Evropskite konferencii i ministry za mldi vo 1990, 1995 i 1998 godina i Evropskata konvencija za mladinsko informirawe;

Zavr{nata deklaracija na Svetskata konferenciaj na ministrite za mladi pri Sistemot na OON i soglasno Akcionata programa za mladi po 2000 godina;

Preporakite na Evropskata konvencija za u~estvo na mladite vo lokalniot i regionalniot ìvot;

Belata kniga za Evropska mladinska politika na Evropskata komisija; Evropskiot maldinski pakt; Zaklu~ocite od Lisabonskiot samit na Evropskata unija 2001 godina, kako i Deklaracijata za za{tita na pravata na deteto usvoena od strana na Sobranieto na

Republika Makedonija 27.10.2004 godina, vo koja e zacrtano: So cel da se obezbedi maksimalna za{tita na deteto i nadminuvawe na se poprisutnite devijantni pojavi. Sobranieto smeta deka e neophodno da se donese nacionalna strategija za mladite,

a trgnuvaj}i pritoa od principite na:

Solidarnost i ramnopravnost; Dostoinstvo i ednakvi odnosi kon, i me|u site gra|ani; Gradewe na sopstveniot lik vrz osnovnite prava na sloboda, pravda i po~ituvawe na

razli~nosta, Pritoa naglasuvaj}i deka

Mladite pretstavuvaat posebna socijalna kategorija, koja e osnova na idniot razvitok na op{testvoto;

Mladinskata strategija e nepobitno vrzana za ~ove~kata dimenzija na Evropskite integracii i pretstavuva osnova za gradewe na konceptot na aktiven gra|anin, ne potcenuvaj}i ja svesta na mladite kako akteri na eden miroqubiv, praveden i ednakov svet;

Individuata ima centralno mesto vo site op{testveni procesi i institucii, Imaj}i gi predvid:

Procentot na mladite vo vkupnata populacija na Republika Makedonija; Osnovnata politika, brojot i zna~eweto na edukativnite institucii vo dràvnite

univerziteti:

Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05

2

Brojot na mladite lica vo dràvnite organi i edinicite na lokaklnata samouprava i prtstavni~kite tela na lokalno i nacionalno nivo;

Postoeweto, funkcioniraweto i domenot na deluvawe na dràvnite organi za mldinski par{awa;

Asocijativniot ìvot na mldite, nivnata èlba za zdruùvawe, èlba da se u~estvuva vo aktivnostite na mladinskite zadruènija, bez ogled na toa dali se ~lenovi na istite, ili ne; brojot, strukturata i funkcioniraweto na mladinskite zdruènija na lokalno i nacionalno nivo, kontinuitetot na nivnoto rabotewe;

Zainteresiranosta i odnosot na javnosta kon postoeweto i rabotata na mladinskite zdruènija;

Vklu~enosta na vladiniot i nevladiniot sektor vo me|unarodnite mladinski inicijativi.

Pozdravuvaj}i ja pritoa presudnata uloga na mladite i mladinskite zdruènija na gra|ani vo kreiraweto na ovaa Strategija, Vladata na Republika Makedonija, ja usvojuva

NACIONALNATA STRATEGIJA ZA MLADI NA REPUBLIKA MEKEDONIJA

Mladite lu|e se sposobni da prevzemaat odgovornost za sopstveniot ìvot i da re{avaat za site par{awa koi gi zasegaat, na site nivoa. Razvojot i jаkneweto na civilnoto op{testvo, volonterskite i op{testvenite zdruènija se neophoden ~ekor vo promocijata na odgovorno gra|anstvo i garancija za demokratijata. Na ovaa sposobnost treba da i se dozvoli vistinskata izrazna forma, vo koja mldinskite zdruènija, kako i aktivnostite koi tie gi prevzemaat ja imaat centralnata uloga. 1. OP[TI ODREDBI Soglasno dosega{nata istoriska, socijalna, politi~ka i eti~ka praktika na makedonskoto op{testvo, a vo otsustvao na me|unarodno priznata definicija, pod terminot mladi vo republika Makedonija se podrazbira posebna socio-eti~ka ketegorija na naselenie na vozrast od 15 do 24 godini, koja e osobeno ranliva na socio-ekonomskite promeni vo po{testvoto, i koja pretsavuva osnoven resurs za razvoj, nosej}i ja kriti~nata misla i poriv za promeni i iden napredok na op{testvoto. Imaj}i gi predvid posledicite od socio-ekonomskata kriza vo Republika Makedonija, koja go onevozmoùva procesot na razvoj na edna aktivna i odgovorna individua (prolongirano vreme na edukacija, nemo`nost da se najde rabota, nemo`nost da se zasnova semejstvo, ekonomska za visnost od roditelite ili nemawe na ekonomska i ottuka li~na nezavisnot), sekoja seriozna akcija ili programa za mladi treba da gi zeme predvid i licata od 24 do 30 godini, so cel ublaùvawe ili otstranuvawe na pre~kite koi stojat pred nivniot razvoj kako individui i odgovorni gra|ani na makedonskoto op{testvo. Vremetraeweto na implementacijata na ovaa Strategija }e bide vo period od 10 godini od denot na nejzinoto donesuvawe.


3

2. MISIJA, OP[TI CELI NA STRATEGIJATA Nacionalnata strategija za mladi na Republika Makedonija se stremi kon podobruvawe na op{tata polo`ba i zadovoluvawe na potrebite i interesite na mladite vo zemjata. Osbeno vaèn del od strate{kite opredelbi na strategijata pretstavuva priznavaweto na ulogata na mladite vo razvojot na Republika Makedonija, kako pozitivna dviè~ka sila i promotor na novite vrednosti na op{testvoto i dràvata. Celi na strategijata:

Priznavawe na vredostite na mlаdite kako glaven ~ove~ki potencijal na makedonskoto op{testvo koj kontribuira kon negoviot kulturen, ekonomski i politi~ki razvitok;

Priznavawe i razbirawe na potrebite na mladite i naso~uvawe na op{testvenite resursi kon zadovoluvawe na istite;

Integracija na mladite vo centarot na politi~kiot, socijalniot, ekonomskiot i kulturniot ìvot na Republika Makedonija i nivno priznavawe kako vitalen element za idninata na op{testvoto;

Podgotvuvawe na mladite za ostvaruvawe na sopstvenite celi i celite na sopstvenata dràva vo edno kompetetitivno opkruùvawe;

Afirmacija na mladite kako pozitivna sila za obnova i razvoj na op{testvoto; Asistencija na mladite vo nadminuvawe na neizbe`nite te{kotii vo periodot na

adolescencijata; Jaknewe na moralnite i duhovnite vrednosti na mldite; Po~ituvawe na pravata i slobodite na mladite kako integralen del na korpusot na

~ovekovi porava i slobodi, kako temelna vrednost na makedonskoto op{testvo; Osnovni stolbovi na mladinskata politika na Republika Makedonija treba da bidat:

ednakov i sloboden pristap do, i za site, transparentnost i participacija. Mladinskata dimenzija mora da se zeme predvid pri inicijalnoto formulirawe na site aktivnosti koi go definiraat idniot politi~ki, op{testven i socijalen razvoj na Republika Makedonija, vklu~uvaj}i ja i ovaa strategija za mladi. Ottuka, Nacionalnata strategija za maldi na Republika Makedonija gi definira slednite prioriteti za dejstvuvawe na dràvnite institucii i mladinski zdruènija na gra|ani:

1. Socijalen razvoj i socijalna integracija na mladite preku kvalitetno formalno i neformalno obrazoavnie;

2. Ekonomski razvoj na mladite preku mladinsko pretpriema{tvo; 3. Podobruvawe na kvalitetot na ìveewe na mladite lu|e; 4. Aktivno u~estvo na mladite lu|e vo javniot ìvot i vo procesite na donesuvawe na

odluki na nacionalno i lokalno nivo. 3. OBRAZOVANIE

REFERENCI: 1. Zaklu~ocite na Lisabonskiot samit na EU, 2001; 2. Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015; 3. Strategija za EU integracii; 4. Nacionalna strategija za razvoj na informati~koto op{testvo.

DOLGORO^NA CEL Socijalen razvoj i socijalna integracija na mldite preku kvalitetno formalno i neformalno obarzovanie.


4

CELNI INTERVENCII

Socijalna integracija na mladite preku i vo obrazovniot process Celi:

1. Gradewe na aktivni, demokratski orientirani i odgovorni gra|ani na Republika Makedonija;

2. Promocija na etika na mirot, tolerancija i soìvot me|u mladite; 3. Eliminacija na segregacijata na mladite od razli~no socio-kulturno poteklo vo

u~ili{tata; 4. Promocija na neformalnoto obrazovanie vo u~ili{tata.

Strategii;

1. Voveduvawe na kontinuirana i standardizirana edukacija za mladite, od osnovnoto do krajot na srednoto obrazoavnie, ednakva za gimnaziite i stru~nite u~ili{ta, so poseben osvrt na gra|anskite prava, slobodi i odgovornosti;

2. Otvorawe na u~ili{tata za gra|anskite programi na Zdraènijata na gra|ani; 3. Voveduvawe na programa za interkulturna edukacija na u~enicite i studentite, koja

}e opfati: - voveduvawe integrativni, ekstrakurikularni aktivnosti vo etni~ki me{anite

u~ili{ta; - me|u-u~ili{ni razmeni na u~enici i vzaemni poseti vo ramkite na

von{kolskite aktivnosti na u~ili{tata so poseben akcent na me|uetni~kata sorabotka, opfatot na ruralnite sredini i polovata ednakvost na u~esnicite;

- me|u-u~ili{ni sportski aktivnosti i natprevari na me|u-op{tinsko i dràvno nivo so poseben akcent na me|uetni~kat sorabotka, opfatot na ruralnite sredini i polovata ednakvost na u~esnicite.

4. Voveduvawe na volonterska praksa (rabota), kako del od redovnata nastava vo u~ili{tata;

5. Programa za poddr{ka i stimulirawe na stru~noto usovr{uvaw i promocija na talentiranite mladi, preku stipendirawe i studentsko smestuvawe i standard, mo`nost za promocija i prakti~na rabota za vreme na studiite, izbor za prodolùvaw na studiite vo zemjata i vo stranstvo i nivno brzo vrabotuvawe na soodvetni rabotni mesta;

6. Organizirawe na op{testveniot ìvot, kulturni, sportski i socijalni aktivnosti vo u~eni~kite i studentskite domovi.

Aktivno u~estvo na mladite vo kreiraweto na obrazovniot proces

Celi:

1. Involvirawe na u~enicite i studentite vo procesot na donesuvawe na odluki; 2. Sorabotka so u~eni~kite i studentskite zdruènija na gra|ani.

Strategii:

1. Zgolemuvawe na brojot na pretstavnicite na u~enicite i studentite vo u~ili{nite soveti, konsekventno vo fakultetskite i univerzitetskite soveti i senati;

2. Redovno informirawe na u~enicite i studentite za tekovnoto rabotewe na nivnata obrazovna ustanova i za oip{tite obrazovni procesi, peku konsultativni sredbi i drugi formi na vzaemen dijalog i informirawe;


5

3. Aktivno vklu~uvawe na mladite, mladinskite i studentskite zdruènija na gra|ani

vo razvojot, implementacijata i evaluacijata na Zakonite za u~eni~ki i studentski standard;

4. Vklu~uvawe na ednakva osnova, na sredno{kolskite i studentskite asocijacii vo kreiraweto na lokalnata i dràvnata obrazovna politika;

5. Finansiska poddr{ka za proektno rabotewe na sredno{kolskite i studentskite asocijacii.

3.3.3. Promovirawe ednakvi mo`nosti za obrazovanie na mldite so cel pottiknuvawe

na nivniot li~en i individualen razvitok Celi:

1. Celosna horizontalna i vertikalna proodnost na obrazovniot sistem; 2. Koristewe na novite tehnologii so pristap do, i koristewe na najnovi informacii; 3. Obezbeduvawe na ednakvi uslovi za obrazovanie bez ogled na materijalnot status,

pol, etni~koto poteklo i mesto na ìveewe; 4. Reforma na obrazovniot proces za licata so posebni potrebi i nivna celosna

integracija vo istiot. Strategii:

1. Izrabotka na informativen i sovetodaven sistem sostaven od profesionalen kadar, mladi volonteri i informativni materijali, koj }e ja olewsni odlukatana mladite za izbor na povisokiot stepen na obrazovanie;

2. Voveduvawe mehanizmi za opfat, sovetuvawe i poddr{ka na deca i mladi koi voop{to ne vlegle vo procesot na obrazovanie;

3. Programi za povtorno vra}awe vo u~ili{tata, doobuka ili prekvalifikacija na onie mladi koi istite gi napu{tile poradi prblemi na adaptacija, odnesuvawe, bolesti na zavisnost, rana bremenost, religiozni i socijalni pri~ini, so po~ituvawe na razlikite i celosna senzitivnost kon potrebite, interesite i tradiciite kaj oddelni zaednici vo Republika Makedonija;

4. Programa za poddr{ka preku peer edukacija i peer volonteri nas u~enici koi se spre~eni da posetuvaat u~ili{te poradi podolgoro~no otsustvo od zdravstveni pri~ini;

5. Infrastrukturni zafati za otstranuvawe na arhitektonskite i prostornite barieri so cel ednakov pristap kon mladite so posebni potrebi;

6. Revidirawe na kriterioumite za smestuvawe vo u~eni~kite i studentskite domovi, so poseben akcent na mladite od ruralnite stredini, socijalno zagrozeni semejstva i mladi od etni~kite zaednici;

7. Unapreduvawe na standardite za dostoinstven ìvot i uslovi za rabota na studentskite i u~eni~kite domovi.

3.3.4. Kontinuiran profesionalen razvoj na rakovodnata, stru~nata i nastavni~kata

struktura Celi:

1. Kvalifikuvan nastaven kadar so kapacitet da odgovori na potrebite na u~enicite i studentite;

2. Poddr{ka za, i unapreduvawe na reformskite zafati; Strategii


6

1. Obuka na arkovodnata, stru~nata i nastavni~kat struktura soglasno reformite vo

obrazovanieto i vo kontekst na vremeto i potrebite na decata i mladite; 2. Vospostavuvawe na mreà na treneri za nastavnici i profesori so cel

unapreduvawe na reformskite zafati.

3.3.5. Kontinuirana poddr{ka i primena na neformalnoto u~ewe kako komplementarno vo formalnoto obarzovanie

1. Kontinuirana obuka na mladinski lideri; 2. Voveduvawe na postojan univerzitetski kurs za mladinska rabota; 3. Priznavawe na steknatite ve{tini i iskustva vo neformalnoto obrazovanie kako

dopolnitelni i oficijalni kvalifikacii pri baraweto rabota; 4. Sertifikacija na neformalnoto obrazovanie; 5. Javna promocija i informirawe na mladite za vidovite na programi i mo`nostite

koi gi nudi neformalnoto obarzovanie, osobeno na lokalno nivo; 6. Programa za finansirawe na proekti i mladinski zdrauènija na gra|ani so cel

podobruvawe na kvalitetot na ekstrakurikularnite programi i von{kolskite aktivnosti.

4. MLADINSKO SAMOVRABOTUVAWE, PODDR[KA PRED VRABOTUVAWE 4.1. DOLGORO^NA CEL Ekonomski razvoj preku zgolemeni mo`nosti za vrabotuvawe i samovrabotuvawe na mladite lu|e. 4.2. REFERENCII

1. Evropski nasoki za vrabotuvawe; 2. Ekonomska programa na Vladata na Republika Makedonija; 3. Strategija za Evrointegracii na Republika Makedonija; 4. Strategija za namaluvawe na siroma{tijata vo Republika Makedonija.

4.3. CELNI INTERVENCII Razvoj na mladinsko pretpriema{tvo Celi:

1. Obuka za mali i sredni pretprijatija i samovrabotuvawe; 2. Voveduvawe na realni i virtuelni kompanii vo srednite stru~ni kompanii; 3. Voveduvawe osnovi na pretpriema{tvo kako fakulativen predmet ili

ekstrakurikularna aktivnost vo gimnaziite; 4. Zgolemuvawe na brojot na mali i sredni pretprijatija formirani i rakovodeni od

mladi, osobeno vo ruralnite sredini; 5. Zadolìtelna obuka na korisnici na krediti i dano~ni olesnuvawa za mali i sredni

pretprijatija.


7

Strategii:

1. Programa za sistematska i kontinuirana obuka i kreditirawe preku privilegiraniot sektor na mladi lu|e koi imaat èlba za otvorawe na mali i sredni pretprijatija, osobeno vo agrarniot sektor;

2. Partnerstvo pome|u dràvnite organi, civilnoto op{testvo, obrazovnite institucii i privatniot sektor vo oblasta na vrabotuvaweto na mladite lu|e;

3. Dano~ni olesnuvawa za otvorawe na mali i sredni pretprijatija od strana na mladi lu|e, osobeno vo ruralnite sredini.

Brza tranzicija od obrazovanie vo raboten odnos Celi:

1. Eliminirawe na vremeto potrebno za tranzicija. Strategii:

1. Formirawe na fond za stipendirawe i kreditirawe na na prakti~nata obuka na talentirani mladi vo soodvetnata oblast, so mo`nost za redovno vrabotuvawe vo firmata ili institucijata koja e davatel na stipendijata - kredit i prakti~nata obuka;

2. Formirawe na mladinska berza na trudot kako del od berzata na trudot za celokupnoto naselenie;

3. VET reformi; 4. Redovni istraùvawa na efektite od funkcionalnata povrzanost na VET sistemot i

dvièwata na pazarot na rabotnata sila. Pogolema konkurentnost na mladite na pazarot na rabotna sila Celi:

1. Aùrirawe i transparentna distribucija na informacii za pazarot na trudot i potrebata od rabotna sila vo toj kontekst;

2. Do i pre-kvalifikacija na mladi kadri; 3. Obuka na mladite vo pretpriema{tvo, kompjuterski ve{tini i stranski jazici; 4. Specijalizirana obuka na mladi od ruralni sredini i nivno subvencionirano

vrabotuvawe vo agrarniot sektor. Strategii:

1. Ovozmoùvawe stru~na i finasiska poddr{ka na mladite i mladinskite zdruènija na gra|ani koi rakovodat so programi za obuka i do/pre-kvalifikacija na mladite; u~ewe na tehniki za barawe rabota, doìvotno u~ewe i obrazovanie na vozrasni;

2. Obezbeduvawe navremena i adekvatna informacija za mladite so cel da im ja olesni odlukata za nivnata idna profesionalna orientacija;

3. Programi za finansirawe na proekti na mldinski zdruènija na gra|ani koi sproveduvaat neformalna edukacija vo sferata na mladinsko vrabotuvawe, samovrabotuvawe, i podobruvawe na rabotnite ve{tini;

4. Stipendii i krediti na mladi lu|e za nivno obrazovanie i dousovr{uvawe vo zemjata i stranstvo;


8

5. Programa za mladinsko informirawe vo sferata na vrabotuvaweto, pazarot na rabotna sila;

6. Odr`liva sorabotka pome|u programite za samovrabotuvawe, do i pre-kvalifikacija na mladite so potrebite na pazarot na rabotna sila na lokalno nivo;

7. Formirawe na grupi na treneri koi }e vr{at redovna obuka an persona lot na mladinskite centri so cel unifikacija na programite i razmena na iskustva i dobri praktiki na nivo na dràvata.

5. KVALITET NA @IVEEWE DOLGORO^NA CEL

Podignato op{to nivo na kvalitetot, standardot i eti~kite vrednosti na ìvotot na mladite vo mestata vo koi ìveat. REFERENCI 1. Ekonomska programa na Vladata na Republika Makedonija; 2. Strategija za Evrointegracii na Republika Makedonija; 3. Strategija za namaluvawe na siroma{tijata vo Republika Makedonija; 4. Evropska komisija: Bela kniga na Evropskata mladinska politika; 5. Evropski mladinski pakt na EU; 6. Ramkovna spogodba za implementacija na Evropskata mladinska karta; 7. Nacionalna strategija za razvoj na informati~koto op{testvo; 8. Strategija za podigawe na javnata svest za ìvotnata sredina. CELNI INTERVENCII 5.3.1. OMASOVUVAWE NA SPORTOT I SPORTSKITE AKTIVNOSTI KAJ MLADITE Celi:

podobruvawe na kvalitetot na sportskata infrastruktura; aktivna sorabotka pome|u dràvnite organi, u~ili{tata i sportskite zdruènija.

Startegii:

1. Zafati vo postoe~kata infrastruktura nameneta za sportski aktivnosti na mladata populacija i nivnite zdruènija na lokalno nivo;

2. Vklu~uvawe na sportskite zdruènija na gra|ani vo izrabotkata i implementacijata u~ili{nite programi za fizi~ko vospituvawe;

3. Programa za sportski natprevari me|u u~ili{tata na dràvno nivo; 4. zadolìtelno vklu~uvawe na maldinskite sportski zdruènija vo Programata za

finansirawe na sportot i poddr{ka na sportski zdruènija i aktivnosti; 5. Obnova na sportskite rekviziti vo u~ili{tata.

AKTIVNO UÊSTVO NA MLADITE VO GRI@ATA ZA, I ZA[TITATA NA @IVOTNATA SREDINA

Celi:

- Zgolemuvaweto na nivnata grià i akcija za za{tita na ìvotnata sredina;


9

- Aktiven pridones na mladite vo nivnata li~na psiho-fizi~ka izgradba i za{tita na ìvotnata sredina;

- Podigawe na svesta na mladite. Strategii

1. Vklu~uvawe na mladite vo Programite za edukacija i podigawe na svesta na

naselenieto; 2. Disiminacija na informacii i ovozmoùvawe na aktivna participacija na mladite

pri kreiraweto na strategija za za{tita na ìvotnata sredina; 3. Nadopolnuvawe na nastavnite programi vo u~ili{tata i fakultetite so sodrìni i

konkretni akcii vo smisla na proektni zadolìtelni aktivnosti od sferata na ekologijata i za{tita na ìvotnata sredina;

4. Programi za poddr{ka na proekti na ekolo{ki zdruènija na gra|ani, }e poddrì poddrì i ekolo{ki proekti na mladinski ekolo{ki zdruènija;

5. Voveduvawe ekstrakurikularni aktivnosti vo u~ili{tata za za{tita na prirodnata sredina.

SOLIDARNOST I EDNAKVI MO@NOSTI Celi

- Visoko nivo na solidarnost, tolerancija i ednakvi mo`nosti i tretmani za site mladi lu|e;

- Kreativno ispolnuvawe na slobodnoto vreme na mladite vo korisni i socio-edukativni aktivnosti;

- Razvivawe ~uvstvo na solidarnost me|u mladite, osobeno na onie na koi im e potrebna specijalna nega, kako i kon pomladite-decata, i postarite-vozrasnite generacii;

- Kreirawe duh na samodoverba, liderstvo i veruvawe deka preku li~nite sposobnosti moè da se realizira sopstveniot potencijal vo op{testvoto;

- Podigawe na svesta za odgovornostite i obvrskite kon semejstvoto, drugite lu|e i op{testvoto, pravata i slobodite koi mladite gi uìvaat.

Strategii

1. Obuka za volonterska rabota za mladi lu|e, vo site sferi na op{testvenoto ìveewe;

2. Programi za volonterska rabota na mladite lu|e kako del od formalniot obrazoven sistem, soglasno obrazovnata programa na tie u~enici / studenti (medicinari - bolnici; pravnici - sudovi i rabota so maloletni delikventi i sl.);

3. Programi za vklu~uvawe na mladite lu|e kako facilitatori na proekti za mladi i vozrasni so ekonomski ili socijalni problem: na toj na~in se promovira principot na solidarnost i se promovira socio-kulturna razmena i zapoznavawe na razli~ni socijalni sloevi vo op{testvoto;

4. Usvojuvawe na zakon za volonterska rabota koj }e gi regulira pravata, obvrskite i odgovornostite na volonterite vo gorenavedenite programi;

5. Priznavawe na steknatite sertifikati i preporaki za vreme na dobrovolnata rabota kako kako osnova za pogolema konkurentnost pri baraweto rabota.

MOBILNOST NA MLADITE

Celi


10

- Razvivawe seriozen, {irok pogled i razbirawe na svetot, sopstvenoto op{testvo i razli~nite kulturni vrednosti na lu|eto;

- Razvivawe na svest i zrel pogled na po{irokoto evropsko opkruùvawe i integracija, bazirana na vzaemnoto po~ituvawe i razbirawe, svest za zaedni~ki kulturni vrednosti;

- Olesnuvawe na ekonomskata polo`ba na mladite; - Ovozmoèna finansiska, informativna i logisti~ka poddr{ka pri patuvawe vo

zemjata i stranstvo; - Pristap do niza benificii i institucii vo kulturata, rekreativnata, sportskata i

socijalnata sfera, kako i soodvetni olesnuvawa na li~noto osiguruvawe, prevoz i smestuvawe, vo slu~aj na individualni i grupni patuvawa, vo i nadvor od zemjata.

Strategii

1. Zapoznavawe na mladite lu|e i podigawe na svesta za procesot na pribliùvawe kon EU, kako i nivno konsultirawe, kako kategorija na naselenie koja e najmnogu pogodena od dene{nata zatvorenost na zemjata;

2. Vklu~uvawe na konceptot na evropski gra|anin i promocija na evropskite vrednosti kako del od ekstrakurikularni aktivnosti na formalniot obrazoven sistem;

3. Institucionalna poddr{ka za u~estvo vo, ili organizacija na mladinski programi za razmeni, osobeno vo oblasta na kulturata, koi celat kon interakcija na mladite od pograni~nite oblasti i sosednite zemji, so cel me|usebno zapoznavawe i razbirawe;

4. Edukacija i kulturni razmeni na u~enici i studenti od razli~ni lokalni zaednici so cel zapoznavaw na zaedni~kite kulturni vrednosti vo zemjata, neguvawe na kulturnite tradicii, zapoznavawe na nejzinite znamenitosti i u~ewe od razli~nite ìvotni stilovi;

5. Fond i programi za zgolemena poddr{ka na neprofitnite bilateralni i multilateralni proekti i mladinski razmeni koi:

pridonesuvaat kon ostvaruvawe na kontakti na mladi so razli~no kulturno poteklo; razvivaat interkulturni edukacii; programi na mladinski razmeni i prisustvo na mladite na seminari, konferencii i

drugi vidovi na sredbi od me|unaroden i / ili interkulturen karakter; 6. Sredstva za poddr{ka preku sopstveni kampawi, donacii i grantovi; 7. Buxet i programi za finansiska poddr{ka za proekti koi }e ovozmoàt: Ednakov pristap do site informacii od strana na mladite; Koristewe na modernite sredstva na komunikacija i novite tehnologii kako sredstvo

za zapoznavawe i u~ewe na tu|ite vrednosti i kulturi; 8. Pristapuvawe kon mladinskite, kulturnite i edukativnite programi na Evropskata

Unija so cel direkten pristap na instituciite i zdruènijata na gra|ani kon mladinskite, obrazovnite i kulturnite programi i grantovi na Unijata;

9. Vklu~uvawe na eden predstavnik na mladite vo sostavot na nacionalnata delegacija na Republika Makedonija pri Generalnite sobranija na UNESKO i OON

10. U~estvo na eden predstavnik na t.n. „neorganizirana mladina” vo republikata na Evropskata konferencija na ministri za mladi i sport pri Sovetot na Evropa;

11. Pristapuvawe kon potpi{uvawe na Ramkovnata spogodba za Evropska mladinska karta pri Sovetot na Evropa i implementacija na mladinskata karta EURO<26 vo Makedonija.

OSAMOSTOJUVAWE NA MLADITE - DOMUVAWE

Celi

Eliminirawe na sostojbata na finansiska zavisnost, bilo od semejstvoto, bilo od treta strana;


11

Osamostojuvawe, razvivawe na ~ustvo za aktivno samostojno kreirawe na svojata finansiska nezavisnost;

Olesnuvawe na procesot za steknuvawe na sopstven dom za mladite lu|e; Formirawe na mladite kako odgovorni potro{uva~i.

Strategii

1. Programi za sovetuvawe na mladite lu|e i mladite bra~ni dvojki za prevzemawe na finansiski obvrski za, i obezbeduvawe na sopstven dom;

2. Programa za poddr{ka na mladite pri oformuvawe na sopstven, pristoen dom za ìveewe i nivno po{teduvawe od prevzemaweto dolgoro~ni finansiski obvrski (namensko i povolno kreditirawe), so poseben akcent na slednite kriteriumi:

3. Promena na uslovite i olesnuvawe na materijalno-finansiskite i legislativnite uslovi za iznajmuvawe stan, ku}a koga se vo pra{awe mladi lu|e vo obrazovniot proces, mladi bra~ni dvojki ili samohrani mladi roditeli;

4. Ovozmoùvawe pristap do socijalni stanovi i drugi formi na subvencionirano re{avawe na stanbenoto pra{awe na mladite so niski primawa i mladi so specijalni potrebi, pri {to mese~niot nadomestok za stanarina da bide minimalen;

5. Izgradba na socijalni stanovi nameneti za kupoproda`ba ili iznajmuvawe od strana na mladi lu|e vo obrazovniot proces, mladi bra~ni dvojki i samohrani mladi roditeli, so poddr{ka i dotacija od srana na dràvniot buxet;

6. Odobruvawe na povlasteni kamatni stapki za krediti i odobruvawe na krediti so povlasteni uslovi na otplata voop{to za mladi lu|e vo obrazovniot proces, mladi bra~ni dvojki i samohrani mladi roditeli koi iznajmuvaat ili kupuvaat dom za ìveewe;

7. Programa za kontinuirana obuka na personalot na agenciite za nedvi`nosti so cel pogolema svest za problemite na mladite i nivnatransformacija vo facilitatori na pristapot na mladite lu|e i mladite bra~ni dvojki kon iznajmen ili sopstven dom.

GRI@A ZA ZA[TITA NA SEMEJSTVOTO

Celi

Institucionalna poddr{ka na semejstvoto kako osnovna kletka na socijalizacija na mladite lu|e;

Za{tita na decata i mladite od sekakov degradira~ki tretman. Strategii

1. Seopfatno regulirawe na pravata i za{tita na decata i mladite vo semejstvotovo ramkite na Zakonite za semejstvo i naseluvawe preku vklu~uvawe na slednite merki:

Podobruvawe na kvalitetot na zgriùvawe, izdr{kata i vospituvaweto na decata bez roditeli ili decata ~ii roditeli ne ìveat pove}e zaedno;

Sovetuvawe i edukacija za pravata na decata i mladite vo semejstvoto; Sovetuvawe i edukacija na zgriùva~ki semejstva i nivna specijalizacija za

prifa}awe na odredeni kategorii na deca;

2. Aktuelizirawe na procesot na deinstitucionalizacija za zgriùvaweto na na deca i mladi vo nasoka na promocija i stimulirawe na alternativni formi na zgriùvawe na deca bez roditeli i roditelska grià, deca so naru{eno povedenie, deca so vospitno socijalni problemi i deca so posebni potrebi;


12

3. Formirawe na mreà na lokalni i nacionalni kancelarii za sovetuvawe nkoi treba da ponudat pomo{ za site pra{awa vrzani za pravata, za{titata i pravilniot razvitok na decata vo ramkite na semejstvoto;

4. Nacionalna kampawa za podigawe na svesta i institucionalna za{tita i resocoijalizacija na decata i maldite od sekoj vid na detska pornogarfija, seksualna zloupotreba, pedofilija i trgovoja so deca i èni;

5. Izrabotka na programa za rabota so deca i mladi vo domovite za deca bez roditeli i domovi za deca so vospitno-socijalni problemi, domovi za deca so naru{eno povedenie i domovi za deca so posebni potrebi, koja }e vklu~i:

definirawe na nov odnos pome|u vospita~ite i {titenicite; Nova nasatvna programa koja }e se naso~i kon socijalna kohezija i re-integracia vo

op{testvoto; Sledewe i voveduvawe na novi tehnologii; Pristap do site informacii za mladite {titenici; Programi za pogolema mobilnost na mladite {titenici so cel nivno kulturno i

eti~ko sozrevawe; Kontinuirana edukacija na vrabotenite vo ovie institucii.

6. ZDRAVSTVO I PREVENCIJA

DOLGORO^NA CEL Edukacija na mladite i promocija na zdravi ìvotni stilovi.

REFERENCI 1. Nacionalna strategija za prevencija na HIV/SIDA; 2. Programa za za{tita od HIV/SIDA poddràna od Globalniot fond; 3. Programa za imunizacija na naselanieto - Ministerstvo za zdravstvo; 4. Programa za zdravstvena za{tita na naselenieto - Ministerstvo za zdravstvo; 5. Strategija za namaluvawe na siroma{tijata; 6. Strategija za reformi vo obrazovanieto. 6.2 CELI

- [iroka edukacija na decata i mladite; - Praktikuvawe na zdravi ìvotni stilovi od strana na mladite; - Aktivno u~estvo na mladite vo implementacijata na zdravstvenite i preventivnite

programi; - Prevencija na seksualno-preneslivi infekcii, vidovi infekcii, na~in na prenos,

posledici i prevencija; - za{tita i po~ituvawe na li~nosta i nejzinata intima.

CELNI INTERVENCII

[iroka edukacija na decata i mladite

Strategii

1. Programa za redovno i celosno informirawe na naldite lu|e vo u~ili{tata i fakultetitei nevladinite organizacii, kako i preku sredstvta za javno informirawe, so cel da ima se ukaè na te{kite posledici po zdravjeto od sovremenite bolesti, kao HIV/SIDA, sostojbite vo svetot i kaj nas i na~inot na prevencija od istite;


13

2. Programa za edukacija na mladite za li~noto zdravje i higiena, seksualno i reproduktivno zdravje, prevencija na droga, alkohol i cigari, so cel namaluvawe na rizicite po zdravjeto na mladite preku u~ewe i prifa}awe na zdravi ìvotni stilovi, grià i nega na sopstvenoto zdravje;

3. Programa za podigawe na svesta i edukacija na mladite lu|e za opasnostite od konzumiraweto droga, alkohol i cigari;

4. Podigawe na kapacitetot i opsegot na deluvawe na inspekciskiot nadzor, Ministerstvoto za vnatre{ni raboti, vo odnos na sproveduvaweto, kontrolata i kaznuvaweto na konzumiraweto alkohol od strana na maloletni lica;

5. Podigawe na svesta i obuka na nastavni~kiot kadar, pedagozite i psiholozite, i osobeno socijalnite rabotnici za re{avawe na problemite od konzumirawe droga, alkohol i cigari pome|u mladite lu|e;

6. Voveduvawe programi za resocijalizacija i integrirawe na mladite lu|e koi imaat problemi so alkoholot;

7. Zajaknuvawe na merkite za kontrola vrz zabranata za javno reklamirawe na cigarite i alkoholot, osobeno vo proda`nite mesta;

8. Kampawa za podigawe na svesta na celokupnoto naselenie za arste~kite problemi na drogata vo Republika Makedonija;

9. Promocija na zdravi ìvotni stilovi za popolnuvawe na slobodnoto vreme na mladite;

10. Investirawe vo sistem na permanenten, aktiven, zdravstven tretman i rehabilitacija na zavisnicite, kako i nivna reintegracija vo op{testvoto;

11. Posebna programa za opfat na decata i mladite od Romskata zaednica i mladite od ruralnite sredini vo primarnata zdravstvena za{tita i programata na imunizacija na naselenieto;

12. Finansiska poddr{ka na mladinskite zdruènija na gra|ani aktivni na poleto na prevencijata i promocijata na zdravi ìvotni stilovi;

13. Kontinuirana programa za zgolemuvawe na bezbednosta vo soobra}ajot, so cel podigawe na svesta na naselenieto i osobeno na mladite za posledicite od nesovesnoto vklu~uvawe vo soobra}ajot.

7. PARTICIPACIJA NA MLADITE

DOLGORO^NA CEL

Aktivno u~estvo na mladite vo site op{testveni i javni procesi i procesite na donesuvawe na odluki.

REFERENCI 1. Strategija za evrointegracii na Republika Makedonija; 2. Ekonomska programa na Vladata na Republika Makedonija; 3. Bela kniga na Evropskata mladinska politika; 4. 11 inidikatori za mladinska politika na Sovet na Evropa; 5. Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015; 6. Nacionalna strategija za razvoj na informati~ko op{testvo.

CELNI INTERVENCII 1. Pottiknuvawe na mladite aktivno da se vklu~a vo op{testvoto; 2. Otstranuvawe na site pre~ki (administrativni, jaz na generaciite, nedoverba,

zakonski i sl.) za aktivna participacija na mladite vo javniot ìvot vo zemjata; 3. Vospostavuvawe na kanali za participacija na mladite i za izrazuvawe i

usvojuvawe na nivnoto mislewe vo administrativnite organi na dràvata i lokalnata samouprava;

4. Promocija na pravoto na mladite da se zdruùvaat;


14

5. U~estvo na mladite vo rabotata na dràvnite organi i tela. Strategii:

1. Programa za {iroko zapoznavawe i informirawe na mladite za nivnite prava, slobodi i odgovornosti kako individui i gra|ani, osobeno za nivnoto pravo zna aktivno u~estvo vo procesite na donesuvawe odluki i edukacija na mladite za vrednostite i ulogata na civilnoto op{testvo;

2. Vklu~uvawe na pretstavnici na mladite i mladinskite zdruènija na gra|ani vo rabotata na site vladini i parlamentarni tela i komisii, javni ustanovi i pretprijatija koi vo domenot na svoeto rabotewe opfa}aat sferi na interes na mladata populacija, preku razvoj na strukturi na ko-menaxment bazirani na pristapot na zaedni~ki konsultacii na nacionalno i lokalno nivo so cel invlvirawe na mladite i nivnite formi na zdruùvawe vo donesuvaweto na site odluki koi go zasegaat, pritoa po~ituvaj}i gi avtonomnosta na zdruènijata i prerogativite na javnite ustanovi.

8. MLADINSKO INFORMIRAWE

DOLGORO^NA CEL Pluralizam i ednakvi mo`nosti vo informiraweto na mladite.

REFERENCI; - Strategija za evrointegracii na Republika Makedonija; - Ekonomska programa na Vladata na Republika Makedonija; - Bela kniga na Evropskata mladinska politika; - 11 inidikatori za mladinska politika na Sovet na Evropa; - Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015.

CELNI INTERVENCII Celi

- Pravo na neograni~en pristap do slobodna, nezavisna, jasna, lesno pristapliva i kvalitetna informacija od interes i potreba na mladiot ~ovek;

- Podobruvawe i za{tita na imixot na mladite lu|e vo mediumite; - Otvorenost i transparentnost na dràvnite i lokalnite institucii; - Formirawe na mladinski informativni servisi; - Postojano unapreduvawe na kvalitetot i funkcioniraweto na studentski i

u~eni~ki biblioteki, funkcionirawe, obnova, dostapnost i nabavka na kni`niot i u~ebniot fond.

Strategii

1. Izrabotka na programski preporaki za: Podobruvawe na imixot i pogledot vrz mladite lu|e koj mediumite denes go imaat; Sledewe na korektnoto koristewe na mladite vo reklamiraweto; Obezbeduvawe na u~estvo na mladite lu|e vo kreiraweto na imixot koj mediumite go

pretstavuvaat; Opfat na potrebite i interesite na mladite od ruralnite sredini,

marginaliziranite grupi mladi i mladite od etni~kite zaednici (izbegnuvawe na elitizam vo informiraweto)


15

3. Programa za pristap do informacii za aktivnostite na, otvorenost i transparentnost na dràvnite i lokalnite organi na vlasta;

4. Formirawe i poddr{ka za mladinski informativni servisi vo ramkite na lokalnite mladinski centri so cel olesnuvawe na pristaot do informacii za slobodni rabotni mesta, obrazovnite, rekreativnite i kulturnite institucii i ustanovi, mobilnost, obuka, prekvalifikacija i patuvawa, kulturno i sportsko nadgraduvawe;

5. Programi za pomo{ i sovetuvawe na site mladi koi se vo nevoqa ili pbaruvaat asistencija od bilo koj vid, kako i za site marginalizirani mladi.

9.KULTURA 9.1. DOLGORO^NA CEL Aktivno u~estvo na mladite vo kulturniot ìvot preku izrazuvawe na nivniot kreativen potencijal. 9.2.REFERENCI 1. Strategija za evrointegracii na Republika Makedonija; 2. Bela kniga na Evropskata mladinska politika; 3. 11 inidikatori za mladinska politika na Sovet na Evropa; 4. Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015; 5. Nacionalna programa za kulturata za periodot 2004-2008 godina. 9.3. CELNI INTERVENCII Celi

Pottiknuvawe na mladite da u~estvuvaat vo umetni~ki aktivnosti, pretstavuvawa na proekti kako del od nivnata edukacija, profesija i slobodno vreme;

Pottiknuvawe na kreativnite sposobnosti na mladite vo oblasta na kulturata; Zapoznavawe na kulturnite vrednosti na drugite etni~ki zaednici vo Makedonija; i Pro{iruvawe na mo`nostite za li~no razbirawe, nadgraduvawe i vrednuvawe na

makedonskoto, evropskoto i svetskoto kulturno naslednstvo. Strategii 1. Poddr{ka na proekti koi sodràt kreativni aktivnosti, prepoznavawe, razvivawe i

promocija na talenti i umetni~ki potencijali na mladite i promoviraat sistem z rano otkrivawe na talentirani maldi lu|e ni nivno naso~uvawe vo umetni~kite profesii;

2. Programa za jaknewe na kulturata na tolerancija me|u mladite; 3. Promocija na u~estvo na sredno{kolci i studenti vo rabotata na kulturnite institucii; 4. U~estvo na mladite i nivnite zdruènija vo programite za finansirawe na instituciite

i zdruènijata na gra|ani od oblasta na kulturata; 5. Vklu~Uvawe na mladite, kako individui ili ~lenovi na zdruènija na gra|ani vo

sledeweto na implementacijata i evaluacijata na nacionalnata kulturna politika; 6. Voveduvawe na sistem za rano otkrivawe na talentirani mladi lu|e i nivno naso~uvawe

vo umetni~kite profesii.


16

10. LOKALNA MLADINSKA RABOTA 10.1. DOLGORO^NA CEL Aktivna participacija na mladite vo politi~kiot, socijalniot, ekonomskiot i kulturniot ìvotna lokalnata zaednica. 10.2. REFERENCI 1. Zakon za edinicite na lokalnata samouprava; 2. Strategija za evrointegracii na Republika Makedonija; 3. Bela kniga na Evropskata mladinska politika; 4. 11 indikatori za mladinska politika na Sovet na Evropa; 5. Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015; 6. Nacionalna programa za kulturata za periodot 2004-2008; 7. Evropska povelba za u~estvo na na mladite vo lokalniot i regionalniot ìvot na

zaednicata.

10.3. CELNI INTERVENCII

Celi Vospostavuvawe na mehanizmi za implementacija na lokalni mladinski strategii Poddr{ka na loklani mladinski zdruènija na gra|ani

Strategii

1. Prilagoduvawe na Makedonskoto zakonodavstvo kon odredbite od Evropskata povelba za u~estvo na mladite vo lokalniot ìvot na Evropa.

2. Obuka na op{tinskata administracija za izrabotka na lokalni strategii za mladi, preku adaptacija ili modifikacija na ovaa Strategija, kon lokalnite potrebi i interesi na mladite, kako i kon lokalnite razvojni potrebi i prioriteti na op{tinite.

3. Voveduvawe na trening programi za vrabotuvawe , samovrabotuvawe, otvorawe na mali i sredni pretprijatija na lokalno nivo so sovetuvali{ta za vrabotuvawe i izbor na profesija

4. Programi za stipendirawe i prakti~na rabota za studenti na lokalnite univerziteti i fakulteti;

5. Lokalnite programi za domuvawe na mladite lu|e: vodewe na politika vo odnos na vidot i visinata na iznajmuvaweto ili kupuvaweto na stanovi, izgradbata;

6. Lokalnite programi za informirawe, podigawe na svesta, obuka na mladite lu|e vo odnos na poddr{kata za volonterska rabota , promocijata na solidarnost, ednakvost, interkulturna edukacija i sorabotka;

7. Programa za opfat i reintegracija na mladi lu|e od marginiliziranite grupi, osobeno vo ramkite na aktivnata politika a razvoj na ruralnite sredini;

8. Informativni ili trening programi za promocija na zdravi ìvotni stilovi pome|u mladite lu|e osobeno vo odnos na seksualnata edukacija , prevencija na rana bremenost, za{tita od od seksualno prenoslivi bolesti, borba protiv droga , soobra}ajni nesre}i;

9. Programa za podigawe na svesta, obuka ili konkretni akcii vo odnos na za{tita na ~ovekovata sredina;

10. Soglasno kulturnite potrebi i obele`ja na zaednicata, kreirawe na programata vo forma na grantovi, krediti, stipendii, kursevi, obuka, kulturni i zabavni aktivnosti vo koi prioritet }e imaat mladite lu|e , kako izlo`bi, koncerti, natprevari, seminari, trkalezni masi, ekskurzii, studii i sl.


17

11. Poddr{ka, izgradba, rekonstrukcija i grià za lokalnata sporttska infrastruktura so poseben akcent na besplaten i ednakov pristap na site mladi za nivno koristewe, organizacija na razli~ni sportski aktivnosti, natprevari , poddr{ka za sportski dru{tva i organizacii;

12. Organizacija na programi za razmena na mladi lu|e so drugi lokalni zaednici, kako i programi za razmena i sorabotka na mladi lu|e so regioni zaednici od drugi zemli;

13. Poddr{ka na asocijativniot ìvot na mladite lu|e preku poddr{ka na nivnite organizacii od razli~ni sektorski buxetski stavki;

14. Programi za mladinsko informirawe, kako konsolidacija na mladinskite informativni servisi, kreirawe na istraùva~ki centri za informirawe i dokumentirawe, promocija na mladinski spisanija, mladinski programi na radio i TV.

15. Programi za prevencija na maloletni~ka delikvencija; 16. Kreirawe i poddr{ka za lokalnata infrastruktura koja }e im bide dodelena na

mladinskite organizacii; 17. Finansiska poddr{ka za lokalnite mladinski koordinativni pretstavni~ki tela,

mladinski zdruènija i mladinski centri za neformalna edukacija; 18. Formirawe na posebni koordinativni tela za sorabotka so maldinski zdruènija na

gra|ani so cel dizajnirawe, sledewe i implementacija na razli~ni lokalni programi za mnladi.

11. INSTITUCIONALNA RAMKA NA STRATEGIJATA 11.1. Agencijata za mladi i sport na Republika Makedonija i pretstavnicite na mladinskite koordinativni asocijacii ja imaat primarnata uloga vo implementacijata na strategijata na mladi. Nadleèn za tolkuvawe i periodi~na evaluacija na Nacionalnata strategija za mladi e Nacionalniot upravuva~ki komitet. 11.2 Mladinskite formi zauùvawe rabotat za ostvaruvawe na specifi~nite celi na mladite koi sepredmet na na zdruùvaweto i se avtonomni i nezavisni od nadvore{nite vlijanija vo svoeto rabotewe, vnesuvaj}i pritoa novi idei i priodi vo politi~kata debatai politi~kata agenda na dràvnite institucii koi gi tangiraat mladite; Formi na zaedni~ka koordinacija i sorabotka 11.3 Agencijata za mladi i sport na Republika Makedonija }e formira nacionalen upravuva~ki komitet, sostaven od ednakov broj na pretstavnici na site relevantni ministerstva koi zadovoluvaat mladinski potrebi i pretstavnici na mladinski zdruènija ~ija cel }e bide:

Konsultacii po odnos na odreduvaweto na osnovni pravci i metodi vo definiraweto i implementacijata na sistemski integrirani razvojni strategii i programi za mladite;

Izrabotka na akcionen plan za implemenatacija na strategijata; Definuirawe na indikatorite za procenka na eektite od Strategijata; Konsultacija i izgradba na predlozi po odnos na zakonskata regulativa od domenot na

ovaa mladinska politika; Strategija na razvoj, jaknewe i osamostojuvawe na mladinskite zdruènija i mreì.

11.4 Agencijata za mladi i sport }e publikuva redoven godi{en Nacionalen izve{taj za polo`bata na mladite vo Republika Makedonija, preku koj }e se sledat rezultatite od sevkupnototo deluvawe na implementacijata na ovaa strategija za mladi, preku statisti~kite podatoci za op}tata polo`ba na mladite vo dràvata i istiot }e sluì kako pojdovna to~ka vo ocenuvaweto na uspe{nosta na istata, kako i procenka na prioritetite za idniot razvoen period.


18

Lokalni mladinski koordinativni pretstavni~ki tela 11.5 So cel koordinacija, me|usebna sorabotka i fokusirawe na finansiskata i materijalnata intervencija, lokalnite zdruènija koi rabotat so mladi }e pristapat kon formirawe na lokalni mladinski koordinativni pretstavni~ki tela na mladinskite zdruènija i nivite ~lenovi, koi:

Pretstavuvaat dobrovolen forum za zdruènija i grupi na mladi so cel razmena na ideii, iskustva i mislewa i razvoja na lokalnata mladinska politika, zavisno potrebite na lokalnata sredina;

Ja pottiknuvaat dobrata praktika i uspe{nata rabota na mladite preku razmena na informacii i iskustva;

gi sogleduvaat potrebite na mladite vo dadenata lokalna sredinai podgotvuvat strategija i akcija za zadovoluvawe na tie potrebi;

podgotvuvaat i implementiraat zadni~ki programi i istraùvawa na mladinsko nivo;

se stremat kon razvivawe na na aktivnata uloga na mladite vo sopstvenata lokalna sredina na site nivoa na nivnata participacija;

imaat aktivna sorabotka so lokalnite sredini i osnovni u~ili{ta, a so cel razvivawe na von{kolski obrazovni aktivnosti za na mladite;

aktivno pridonesuvaat vo razvojot na lokalnata zaednica sevkupno. Gradewe na kapaciteti 11.6 Agencijata za mladi i sport, vo konsultacija so site ministerstva i dràvni institucii koi rabotat so mladi i mladinskite zdruènija na gra|ani, }e izraboti akcionen plan za implementacija na seopfaten sistem na na trening, so cel:

Razvoj na efektivni i odgovorni mladinski lideri i timovi; Razvoj i organizacija na zdruènija, centri i klubovi; Kursevi za lideri na mladinski zdruènija; Trening za posebni ve{tini, kako organizacija na na proekti, menaxment,

finansirawe strukturalen razvoj na organizacijata; Kursevi za rabota so mladi nameneti za dràvnite slu`benici i socijalnite

rabotnici koi rabotat so i za mladi; Interaktivni kursevi za javni slu`benici i mladinski lideri vo sferata na

zaedni~kata sorabotka i implementacija na ovaa strategija za mladi; Me|unarodna sorabotka, participacija vo me|unarodnite organizacii na proekti

od me|unaroden karakter i mladinski razmeni. Koordinacija 11.7 Koordinacijata na lokalnite strategii ili akcioni planovi za mladi so nacionalnata strategija treba da se bazira na horizontalno i vertikalno povrzuvawe i koordinacija na site zasegnati akteri preku:

Vospostavuvawe na zaedni~ki organ na site lokalni tela na ko-menaxment ili slu`benici na lokalnite samoupravi koi rabotat so i za mladi lu|e vo ramkite na Zaednicata na Edinici na lokalnata samouprava, so tehni~ka asistencija na Agencijata na mladi i sport;

Vospostavuvawe na kontinuirana sorabotka na Nacionalniot Upravuva~ki Komitet so Zaednicata na edinicite na lokalnata samouprava na Repubvlika Makedonija;

Skopje, 29.11.2005 g.

News & Politics

Nacionalna Strategija Za Mladi Na Rm