1. 1. 97 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi NHNG NI DUNG C BN CA HIN PHP SA I NM 2013 V CHNH QUYN A PHNG V NH HNG TRIN KHAI PGS,TS . Nguyn c Minh Ph Vin trng Vin Nghin cu Chu u, Vin Hn lm Khoa hc x hi Vit Nam Ngy 28 thng 11 nm 2013, ti k hp th 6, Quc hi kha XIII thng qua Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam (di y gi tt l Hin php nm 2013 hoc Hin php hin hnh), thay th cho bn Hin php nm 199258 . Hin php ny c hiu lc thi hnh t ngy 01 thng 01 nm 2014. Trc v trong thi gian tng kt vic thi hnh Hin php nm 1992 v gp d tho sa i, b sung Hin php nm 2013 c nhiu kin nu ra mt c v hn ch ca Hin php v Lut T chc hi ng nhn dn v y ban nhn dn, cng nh phn nh thc trng t chc v hot ng ca chnh quyn a phng trn thc t; t lm r nhu cu sa i, b sung Hin php v chnh quyn a phng. V vy, bi vit di y khng tho lun cc vn m tp trung lm r nhng im mi, nhng im c sa i, b sung trong ch nh v chnh quyn a phng ca Hin php sa i nm 2013 v gi m nh hng trin khai thi hnh Hin php trong thi gian ti. 1. Nhng im mi, nhng im c sa i, b sung ca Hin php sa i nm 2013 v chnh quyn a phng Trong ln sa i Hin php va qua, ch nh chnh quyn a phng c nh gi l mt trong nhng ni dung quan trng nht v kh nht59 . ng thi, ch nh chnh quyn a phng ca d tho sa i Hin php nm 1992 cng l mt trong nhng ni dung c nhiu i tng quan tm, tranh lun v gp nhiu nht60 . Trong Hin php hin hnh, ch nh chnh quyn a phng vn c c cu chng IX nhng t sau Chng v Ta n nhn dn, Vin kim st nhn dn. Cu trc nh vy ph hp vi trt t t chc quyn lc theo lnh th, bi cng vi cc c quan nh nc khc trung ng, Ta n nhn dn v Vin kim st nhn dn hot ng trn phm vi quc gia. Tn chng IX c i t Hi ng nhn dn v y ban nhn dn thnh tn mi l Chnh quyn a phng. Chng IX ca Hin php hin hnh c 7 iu, gim 1 iu so vi Hin php nm 1992. Ngoi chng IX, Hin php cn c nhiu quy nh cc chng khc lin quan n chnh quyn, chng hn, iu 6, iu 7, khon 2 iu 55 .v.v. 58 Hin php nm 1992 c sa i, b sung vo nm 2001 theo Ngh quyt ca Quc hi s 51/2001/QH10 ngy 25/12/2001 v vic sa i, b sung mt s iu ca Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam nm 1992. Trong bi vit ny gi tt l Hin php nm 1992. 59 Nh kin ca Ch tch Quc hi Nguyn Sinh Hng, trong pht biu khai mc ta m v chnh quyn a phng trong D tho sa i Hin php nm 1992, do y ban D tho sa i Hin php nm 1992 t chc ti Thnh ph H Ch Minh ngy 28/8/2013, Thng tin trn Bo in t i biu nhn dn ti a ch http://daibieunhandan.vn/default.aspx?tabid=73&NewsId=290729. 60 inh Xun Tho, Th ch ha cc quy nh ca Hin php v chnh quyn a phng, Bo in t ng Cng sn Vit Nam, http://dangcongsan.vn/cpv/Modules/News/NewsDetail.aspx?co_id=28340715&cn_id=639820# , ngy 11/03/2014
2. 2. 98 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi Hin php qun trit cc mc ch, yu cu, quan im c bn v nh hng ln ca vic sa i, b sung Hin php nm 199261 . Chng IX ca Hin php hin hnh v cc quy nh v/v lin quan n chnh quyn a phng cc chng khc c xy dng hng ti mc tiu dn giu, nc mnh, dn ch, cng bng, vn minh v theo nh hng x hi ch ngha. V ni dung, Chng IX ca Hin php k tha nhiu quy nh chng IX ca Hin php nm 1992 v c sa i, b sung mt s im sau y: Th nht, Hin php th ch ha nhiu quan im i mi ca ng Cng sn Vit Nam v quan h gia chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng, v phn cp v t chc thc hin quyn lc nh nc theo chiu dc, v dn ch v i mi t chc hot ng ca chnh quyn a phng. nh hng ca ng v Thc hin phn cp hp l cho chnh quyn a phng i i vi nng cao cht lng quy hoch v tng cng thanh tra, kim tra, gim st ca trung ng, gn quyn hn vi trch nhim c giao62 c ra i hi i biu ton quc ln th XI chnh thc c th ch ha trong iu 112, 113 v 114 Hin php. , Hin php vch ra khng gian hnh ng ca chnh quyn a phng trong vic t chc v bo m vic thi hnh Hin php, php lut ti a phng; quyt nh cc vn ca a phng do lut nh; chu s kim tra, gim st ca c quan nh nc cp trn. ng thi, Hin php quy nh cch thc xc nh nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng. iu 112 l quy phm mi c b sung vo Hin php hin hnh m ni dung ca n cha c quy nh trong Hin php nm 1992. Mt yu cu khc ca ng v Nghin cu t chc, thm quyn ca chnh quyn nng thn, th, hi o63 cng c th ch ha trong khon 2 iu 111 ca Hin php. Theo , cp chnh quyn a phng ..c t chc ph hp vi c im nng thn, th, hi o, n v hnh chnh - kinh t c bit do lut nh. ng li ca ng v Tip tc i mi t chc, hot ng ca chnh quyn a phng64 cng c Hin php th ch ha trong cc quy nh v t chc n v hnh chnh - kinh t c bit (khon 1 iu 110); v t chc chnh quyn a phng cc n v hnh chnh (khon 1 iu 111); v hi ng nhn dn (iu 113) v y ban nhn dn (iu 114). Ngoi ra, ch trng ca ng v Nng cao cht lng hot ng ca hi ng nhn dn v y ban nhn dn cc cp, bo m quyn t ch v t chu trch nhim trong vic quyt nh v t chc thc hin nhng chnh sch trong phm vi c phn cp65 cng c th ch ha trong quy nh ca Hin php 61 V cc yu cu v quan im sa i Hin php v 9 ni dung c bn ca vic sa i Hin php nm 1992 ca y ban d tho sa i Hin php nm 1992, xem trong Bo co v nhng ni dung c bn ca D tho sa i Hin php nm 1992 do ng Ung Chu Lu trnh by. Bo co c cng b trn trang in t ca Quc hi nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam ngy08/01/2013 ti a ch: http://www.quochoi.vn/htx/Vietnamese/C2110/default.asp?Newid=61821#rVhiDC8F7Jg9. XemthmKhochs71-KH/BTGTWngy21/02/2012caBanTuyngioTrungngvcngtcttngthchinsai, b sung Hin php nm 1992. K hoch ny c cng b trn trang in t ca Quc hi nc Cng ha x hi ch ngha Vit Namngy23/02/2013tiach:http://www.quochoi.vn/htx/Vietnamese/C2110/default.asp?Newid=55380#sPEb69nGk0Qn. 62 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th XI, Nxb.Chnh tr quc gia, H Ni 2011, trang 249-250. 63 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th XI, ti liu dn trn, trang 251. 64 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th XI, ti liu dn trn, trang 251. 65 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th XI, ti liu dn trn, trang 251.
3. 3. 99 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi v v tr, chc nng, thm quyn ca hi ng nhn dn (iu 113), v y ban nhn dn (iu 114) v i biu hi ng nhn dn (iu 115). Dn ch v m bo vai tr ca Nhn dn cng c Hin php qun trit trong mt s quy nh v chnh quyn a phng. iu ny phn nh rt r trong quy nh v yu cu phi ly kin Nhn dn a phng khi thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh (khon 2 iu 110); chnh quyn a phng quyt nh cc vn ca a phng do lut nh (khon 1 iu 112); phn nh thm quyn gia cc c quan nh nc trung ng v a phng v ca mi cp chnh quyn a phng (khon 2 iu 112); cng nh trong cc quy nh v hi ng nhn dn (iu 113), y ban nhn dn (iu 114) v i biu hi ng nhn dn (iu 115). Yu cu Xc nh chc nng, nhim v, quyn hn v trch nhim ca mi cp chnh quyn a phng66 c ng ta ra t i hi i biu ton quc ln th VIII v c tip tc ni n trong Hi ngh ln th 3 Ban Chp hnh trung ng kha VIII ng67 , v trong cc k i hi v Hi ngh Ban Chp hnh trung ng ca ng sau 68 . Tuy nhin, ch n Hin php nm 2013, cc quan im ni trn ca ng mi c th ch ha trong o lut c hiu lc cao nht. Theo khon 2 iu 112, nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng c xc nh trn c s phn nh thm quyn gia cc c quan nh nc trung ng v a phng v ca mi cp chnh quyn a phng. Vi quy nh ny, Hin php th ch ha y ng li i mi ca ng ta v phn cp qun l gia trung ng v a phng. Th hai, Hin php b sung thm n v hnh chnh tng ng vi qun, huyn, th x trong thnh ph trc thuc trung ng v n v hnh chnh- kinh t c bit (khon 1 iu 110). Trong phn nh cc n v hnh chnh ca nc ta, v c bn Hin php hin hnh k tha quy nh ca Hin php nm 1992 v phn chia n v hnh chnh ca nc, ca tnh, ca huyn v ca th x v thnh ph thuc tnh. Theo , Nc chia thnh tnh, thnh ph trc thuc trung ng; Tnh chia thnh huyn, th x v thnh ph thuc tnh; Huyn chia thnh x, th trn; th x v thnh ph thuc tnh chia thnh phng v x; qun chia thnh phng (khon 1 iu 110). Ring i vi thnh ph trc thuc trung ng, ngoi cc b phn cu thnh c quy nh ging nh Hin php nm 1992 l qun, huyn, th x, Hin php hin hnh b sung thm n v hnh chnh tng ng vi qun, huyn, th x (khon 1 iu 110). Ngoi cc n v hnh chnh ni trn, Hin php hin hnh chnh thc hin nh n v hnh chnh- kinh t c bit (khon 1 iu 110). Thc ra, n v hnh chnh - kinh t c bit c c s hin nh t Hin php nm 1992, khi khon 8 iu 84 trao cho Quc hi 66 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 1996, trang 131. 67 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin Hi ngh ln th 3 Ban Chp hnh trung ng kha VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 1997, trang 20-21 c ghi Phi phn cp rnh mch trch nhim v thm quyn cc cp chnh quyn trung ng trc tip qun l mt phn, cn mt phn phn cp cho a phng qun l. 68 Chng hn, ng Cng sn Vit Nam, Ngh quyt Hi ngh ln th 7 Ban Chp hnh trung ng ng kha VIII, Bo Nhn dn, 30/8/1999.
4. 4. 100 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi thm quyn thnh lp hoc gii th n v hnh chnh - kinh t c bit. Tuy nhin, trong iu 118 Hin php nm 1992 li khng quy nh n v hnh chnh - kinh t c bit. Ch n Hin php nm 2013, s tn ti ca n v hnh chnh - kinh t mi c xc nh chnh thc v r hn trong quy nh v cc n v hnh chnh ca nc ta. Th ba, Mt s im mi v thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh. Theo , vic thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh phi ly kin Nhn dn a phng v theo trnh t, th tc do lut nh (khon 2 iu 110). Quy nh ny phn nh r hn s tn trng v m bo ca Hin php hin hnh so vi Hin php nm 1992 v thc hin dn ch trc tip ca ngi dn. Ging nh Hin php nm 1992 (khon 8 iu 84) vic thnh lp mi, nhp, chia, iu chnh a gii tnh, thnh ph trc thuc trung ng thuc thm quyn ca Quc hi. Theo Hin php hin hnh, iu chnh a gii n v hnh chnh di tnh, thnh ph trc thuc trung ng thuc v y ban thng v Quc hi, ch khng phi do Chnh ph quyt nh nh trc y na (khon 3 iu 7 Ngh quyt s 719/2014/UBTVQH13 ngy 06/01/2014 ca y ban thng v Quc hi). Th t, Hin php quy nh r hn v t chc chnh quyn a phng. Khc Hin php nm 1992, t quy nh v chnh quyn a phng ca Hin php hin hnh cho thy cch tip cn mi, khng coi chnh quyn a phng n thun l s tp hp ca hai c quan l hi ng nhn dn v y ban nhn dn. Hin php hin hnh phn bit v khng ng nht n v hnh chnh vi cp chnh quyn a phng. Theo khon 1 iu 111 Hin php hin hnh, chnh quyn a phng c t chc cc n v hnh chnh ca nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam. Khc vi Hin php nm 1992 (iu 118), Hin php hin hnh xc nh r cp chnh quyn a phng gm c hi ng nhn dn v y ban nhn dn (khon 2 iu 111). Th nm, a dng ha cc loi chnh quyn a phng. Sau ny, c th c mt s chnh quyn a phng, khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng. Ngoi ra, im mi khc na ca Hin php hin hnh l khng quy nh m hnh thng nht trong t chc chnh quyn a phng m to c s hin nh cho vic t chc chnh quyn a phng ph hp vi c im ca nng thn, th, hi o, n v hnh chnh - kinh t c bit (khon 2 iu 111). iu ny s gp phn hn ch nhng yu im v pht huy tim nng, th mnh ca mi a phng. Th su, Ln u tin, nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng c quy nh trong Hin php. V tr ca chnh quyn a phng trong mi quan h vi chnh quyn trung ng c xc nh r hn trong Hin php hin hnh. Hin php nm 1992 khng quy nh thm quyn v nhim v ca chnh quyn a phng. Tm trong Hin php nm 1992 chng ta ch thy cc quy nh v cc c quan nh nc a phng l hi ng nhn dn v y ban nhn dn. Khc vi Hin php nm 1992, Hin php hin hnh khng ch quy nh v tr, chc nng, thm quyn ca c quan nh nc a phng m cn quy nh nhim v, quyn hn
5. 5. 101 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi ca chnh quyn a phng (iu 112). C th ni, y l mt trong nhng im mi nht v tin b nht ca Hin php nm 2013 so vi cc bn Hin php trc y, bi ln u tin trong lch s lp hin v lp php ca Vit Nam (k t nm 1945 n nay), nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng c chnh thc xc nh trong o lut c gi tr php l cao nht. Trc y, vo nm 1958 Quc hi ban hnh Lut T chc chnh quyn a phng69 . Tuy nhin, ni dung ca o lut ny quy nh v h thng t chc ca chnh quyn a phng; t chc, nhim v, quyn hn, ch lm vic ca hi ng nhn dn; quan h gia i biu hi ng nhn dn v c tri; t chc, nhim v, quyn hn, ch lm vic ca y ban hnh chnh; cc c quan chuyn mn a phng v quan h gia y ban hnh chnh vi cc c quan . Trong Lut T chc chnh quyn a phng khng c quy nh no v nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng. Gi y, theo Hin php hin hnh, chnh quyn a phng t chc v bo m vic thi hnh Hin php, php lut ti a phng; quyt nh cc vn ca a phng do lut nh (khon 1 iu 112); nh rng, iu 112 ch mi quy nh mt cch khi qut v mang tnh nguyn tc, nhng cc quy nh ca Hin php hin hnh v chnh quyn a phng to ra c s hin nh cho vic c th ha nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng trong Lut T chc chnh quyn a phng s ban hnh trong thi gian ti. Ni dung ca ch nh chnh quyn a phng trong Hin php c xy dng ph hp vi tn gi ca Chng IX l chnh quyn a phng. Nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng cc quc gia c quy nh khc nhau, nhng vic quy nh nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng trong hin php cho thy Hin php nc ta c nhng im tng ng mc nht nh vi hin php ca mt s nc. Tn ch nh chnh quyn a phng trong Hin php ca rt t nc ng nht vi tn ca cc c quan chnh quyn a phng. Hu ht cc quy nh v chnh quyn a phng trong Hin php ca nhiu quc gia, chng hn Ba Lan70 , Hn Quc71 , Lin bang Nga72 , Nht Bn73 ...c nhm trong chng hoc phn c tn gi l chnh quyn a phng hoc t qun a phng. Th by, Hin php xc nh trch nhim bo m cc iu kin thc hin nhim v ca c quan nh nc cp trn khi giao nhim v cho chnh quyn a phng. Theo khon 3 iu 112, trong trng hp cn thit, chnh quyn a phng c giao thc hin mt s nhim v ca c quan nh nc cp trn vi cc iu kin bo m 69 Lut T chc chnh quyn a phng ca Quc hi s 110-SL/L.12 ngy 31/5/1958. Lut ny c Quc hi biu quyt trong phin hp ngy 29/4/1958. 70 Chng VII T qun a phng ca Hin php Ba Lan ngy 2/4/1997 (Cng bo Cng ha Ba Lan s 78, trang 483). Bn ting c, xem ngy 12/3/2014 trn trang in t http://www.verfassungen.eu/pl/ 71 Chng VIII T qun a phng ca Hin php Hn Quc ngy 29/10/1987. Trang in t ca Ta n hin php Hn Quc http://english.ccourt.go.kr/home/att_file/download/Constitution_of_the_Republic_of_Korea.pdf ngy 17/2/2014. 72 Chng VIII T qun a phng ca Hin php Lin bang Nga. Bn dch ca Vn phng Quc hi (c hiu nh) c xut bn trong cun: Trung tm Thng tin, Th vin v Nghin cu Khoa hc, Tuyn tp Hin php mt s nc trn th gii, Nxb. Thng k, 2009. 73 Chng VIII Quyn t tr a phng ca Hin php Nht Bn. Bn dch ca Vin Nghin cu Nht bn (c hiu nh theo bn ting Anh) c xut bn trong cun: Trung tm Thng tin, Th vin v Nghin cu Khoa hc, Tuyn tp Hin php mt s nc trn th gii, Nxb.Thng k, 2009.
6. 6. 102 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi thc hin nhim v . Cng vi quy nh ny, Hin php cho php c quan nh nc cp trn trong trng hp cn thit c th giao hoc chuyn giao hoc y quyn cho chnh quyn a phng thc hin mt s nhim v nhng cng vi phi chuyn giao cc iu kin bo m thc hin nhim v . Thc ra, yu cu ngn sch cp trn chuyn giao kinh ph cho ngn sch cp di khi y quyn thc hin nhim v c qun trit trong Lut Ngn sch nh nc nm 2002 nh l nguyn tc phn cp ngun thu, nhim v chi v quan h gia ngn sch cc cp. Theo khon 2 iu 4 Lut Ngn sch nh nc nm 2002, nhim v chi thuc ngn sch cp no do ngn sch cp bo m; Trng hp c quan qun l nh nc cp trn y quyn cho c quan qun l nh nc cp di thc hin nhim v chi ca mnh, th phi chuyn kinh ph t ngn sch cp trn cho cp di thc hin nhim v ; Ngoi vic y quyn thc hin nhim v chi v b sung ngun thu quy nh ti im v im e khon 2 iu Lut Ngn sch nh nc nm 2002, khng c dng ngn sch ca cp ny chi cho nhim v ca cp khc, tr trng hp c bit theo quy nh ca Chnh ph. Bng quy nh ca khon 3 iu 112, Hin php yu cu cao hn v rng hn phm vi trch nhim ca c quan nh nc cp trn khi giao nhim v cho chnh quyn a phng. Th tm, Hin php quy nh thm quyn quyt nh cc vn ca a phng v chc nng gim st ca hi ng nhn dn. Khon 1 iu 113 gi nguyn quy nh ca iu 119 Hin php nm 1992. Theo , hi ng nhn dn tip tc c xc nh l c quan quyn lc nh nc a phng, i din cho ch, nguyn vng v quyn lm ch ca Nhn dn a phng, do Nhn dn a phng bu ra, chu trch nhim trc Nhn dn a phng v c quan nh nc cp trn. im mi ca Hin php hin hnh l quy nh mang tnh nguyn tc v thm quyn ca hi ng nhn dn. Theo khon 2 iu 113 hi ng nhn dn quyt nh cc vn ca a phng do lut nh; gim st vic tun theo Hin php v php lut a phng v vic thc hin ngh quyt ca hi ng nhn dn. Th chn, Hin php xc nh r hn chc nng chp hnh v hnh chnh ca y ban nhn dn. Ging nh iu 123 Hin php nm 1992, khon 1 iu 114 Hin php hin hnh cng quy nh y ban nhn dn do hi ng nhn dn bu ra, nhng c th hn bng cch xc nh ch danh l hi ng nhn dn cng cp. y ban nhn dn tip tc m nhim v tr v chc nng ca c quan chp hnh ca hi ng nhn dn, c quan hnh chnh nh nc a phng (khon 1 iu 114). Nhng Hin php hin hnh xc nh r a ch chu trch nhim ca y ban nhn dn l hi ng nhn dn cng cp v c quan hnh chnh nh nc cp trn (khon 1 iu 114). Ph hp vi v tr v chc nng , y ban nhn dn c nhim v t chc vic thi hnh Hin php v php lut a phng; t chc thc hin ngh quyt ca Hi ng nhn dn v thc hin cc nhim v do c quan nh nc cp trn giao (khon 2 iu 114). Ngoi ra, khc vi Hin php nm 1992 (iu 124), Hin php hin hnh khng quy nh hnh thc vn bn do y ban nhn dn ban hnh v trch nhim kim tra vic thi hnh
7. 7. 103 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi nhng vn bn . Hin php cng khng quy nh ch lm vic ca y ban nhn dn v chc nng, nhim v ca ch tch y ban nhn dn. Th mi, Mt s quy nh i vi i biu hi ng nhn dn. V c bn Hin php hin hnh k tha cc quy nh ca Hin php nm 1992 (iu 121 v iu 122) v i biu hi ng nhn dn. im mi ca Hin php hin hnh l khng quy nh quyn cht vn ch tch hi ng nhn dn ca i biu hi ng nhn dn. Ngoi ra, Hin php hin hnh khng quy nh thi hn phi tr li trc hi ng nhn dn ca ngi b cht vn. Th mi mt, Quy nh ngn sch a phng trong h thng ngn sch nh nc. Khc vi Hin php nm 1992, Hin php hin hnh quy nh v h thng ngn sch nh nc, trong c ngn sch a phng. Theo khon 2 iu 55, ngn sch nh nc gm ngn sch trung ng v ngn sch a phng, trong ngn sch trung ng gi vai tr ch o, bo m nhim v chi ca quc gia. 2. nh hng trin khai thi hnh cc quy nh ca Hin php hin hnh v chnh quyn a phng Theo K hoch ca y ban thng v Quc hi74 , c hai ni dung c bn cn trin khai thi hnh Hin php l tuyn truyn, ph bin Hin php v r sot, sa i, bi b hoc ban hnh mi vn bn php lut cho ph hp vi Hin php. D kin thng 5/201575 Chnh ph s trnh d tho Lut T chc chnh quyn a phng (sa i t Lut T chc Hi ng nhn dn v y ban nhn dn) xin kin v Quc hi xem xt, thng qua vo k hp th 10 (thng 10/2015)76 . Cng vi Lut T chc chnh quyn a phng, Quc hi cn ban hnh Lut n v hnh chnh - kinh t c bit, Lut Gim st ca hi ng nhn dn, Lut T chc Quc hi, Lut Ban hnh vn bn quy phm php lut (hp nht vi Lut ban hnh vn bn quy phm php lut ca hi ng nhn dn, y ban nhn dn), ng thi cn sa i, b sung Lut Bu c i biu hi ng nhn dn v Lut Ngn sch nh nc. 2.1. V ban hnh v t chc thc hin Lut T chc chnh quyn a phng Thit ngh, nhng ni dung sau y ca Hin php cn c c th ha trong Lut T chc chnh quyn a phng: Mt l, Nn ban hnh Lut T chc chnh quyn a phng trc hoc ng thi vi Lut n v hnh chnh - kinh t c bit, Lut Gim st ca hi ng nhn dn, Lut Ban hnh vn bn quy phm php lut, Lut Bu c i biu hi ng nhn dn v Lut Ngn sch nh nc. L do ca xut ny s c trnh by di y trong kin ngh v sa i, b sung Lut Ngn sch nh nc. Hai l, Cn c th ha khon 1 iu 110 v n v hnh chnh thuc thnh ph trc thuc trung ng tng ng vi qun, huyn, th x v n v hnh chnh- kinh t c bit. 74 K hoch trin khai thi hnh Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam do y ban thng v Quc hi ban hnh theo Ngh quyt s 718/NQ-UBTVQH13 ngy 02/01/2014. 75 Bn d kin tin c ban hnh km theo K hoch trin khai thi hnh Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam do y ban thng v Quc hi ban hnh theo Ngh quyt s 718/NQ-UBTVQH13 ngy 02/01/2014. 76 Theo k hoch xc nh trong khon 2 iu 3 Ngh quyt s 64/2013/QH13 ca Quc hi.
8. 8. 104 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi Lut T chc chnh quyn a phng cn c th ha khon 1 iu 110 v n v hnh chnh thuc thnh ph trc thuc trung ng tng ng vi qun, huyn, th x, chng hn, Ht, khu vc, thnh ph thuc thnh ph .v.v. i vi n v hnh chnh- kinh t c bit c th c 3 tnh hung: l mt chng trong Lut T chc chnh quyn a phng hoc Lut n v hnh chnh- kinh t c bit hoc i vi mi n v hnh chnh- kinh t c bit c mt lut ring trn c s cc nguyn tc khung. Trng hp th ba c u im l ch c c im kinh t, iu kin t nhin, a l, x hi, dn c .v.v. ca tng a phng, qua c th pht huy th mnh ca tng n v hnh chnh- kinh t c bit. Ch nh n v hnh chnh- kinh t c bit quy nh chi tit v hng dn thi hnh quy nh ca Hin php v n v hnh chnh - kinh t c bit. n v hnh chnh- kinh t c bit khc vi c khu kinh t, khu kinh t m, khu ch xut, khu cng nghip, bi trong n v hnh chnh - kinh t c bit c th c dn c sinh sng; t chc b my, nhn s, c ch qun l hnh chnh v qun l hot ng kinh doanh ca n v hnh chnh - kinh t c bit, ch thu .v.v. khng ging vi qun l ca n v hnh chnh khc. Do tnh c bit ca n nn khng nn thnh lp nhiu n v hnh chnh - kinh t c bit. Trc mt c th lm th im 1 n v hnh chnh - kinh t c bit. Sau khi tng kt, rt kinh nghim th Quc hi quyt nh c t chc thm 1 vi n v hnh chnh - kinh t c bit na hay khng. Ch nh n v hnh chnh-kinh t c bit cn phi lm r, n v hnh chnh-kinh t c bit l n v thuc cp no hoc ngang cp no trong h thng cp chnh quyn nc ta? Quan h gia n v hnh chnh- kinh t c bit vi n v hnh chnh cao hn? Trong n v hnh chnh- kinh t c bit c my cp chnh quyn77 ? T chc v hot ng ca b my qun l n v hnh chnh- kinh t c bit nh th no? Thm quyn ca cc c quan trong b my qun l n v hnh chnh- kinh t c bit? B nhim, min nhim, cch chc ngi ng u c quan hnh chnh ca n v hnh chnh- kinh t c bit? C ch kim tra, gim st ca n v hnh chnh cp trn i vi n v hnh chnh- kinh t c bit? Th tc qua, li ranh gii ca n v hnh chnh- kinh t c bit? Th tc c tr v lm vic n v hnh chnh- kinh t c bit? Th ch kinh t ca n v hnh chnh- kinh t c bit? H thng thu n v hnh chnh- kinh t c bit .v.v. Ba l, V t chc chnh quyn a phng cc n v hnh chnh. Lin kt khon 1 iu 111 Hin php vi khon 1 iu 110, c th thy, u c n v hnh chnh a phng, c chnh quyn a phng. Nh vy, chnh quyn a phng tn ti cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng; cc huyn, th x v thnh ph thuc tnh; cc qun, huyn, th x v n v hnh chnh tng ng thuc thnh ph trc thuc trung ng; cc x, th trn thuc huyn; cc phng v x thuc th x v thnh ph thuc tnh; cc phng thuc qun v cc n v hnh chnh - kinh t c bit do 77 So snh, inh Xun Tho, Th ch ha cc quy nh ca Hin php v chnh quyn a phng, ti liu dn trn.
9. 9. 105 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi Quc hi thnh lp. Nhng theo khon 2 iu 111 Hin php, chnh quyn a phng cc n v hnh chnh a phng s t chc khng ging nhau. Chnh quyn a phng c t chc cc n v hnh chnh, nhng khng c ngha l mi n v hnh chnh u l mi cp chnh quyn a phng; chng hn, qun A l n v hnh chnh, nhng nu qun A khng t chc hi ng nhn dn th qun khng phi cp chnh quyn a phng. mt cp chnh quyn a phng (ng ngha l cp chnh quyn a phng y ) s c c c quan dn c, i din cho quyn lc nh nc (hi ng nhn dn) v c quan hnh chnh-chp hnh (y ban nhn dn). chnh quyn a phng no khng c hi ng nhn dn, ch c y ban nhn dn th chnh quyn a phng cha c coi l cp chnh quyn a phng78 . Nh vy, khng phi chnh quyn a phng no cng c c quan quyn lc do Nhn dn bu ra (hi ng nhn dn). M hnh t chc chnh quyn a phng cn thit k nh th no cn ph thuc vo vic sau khi tng kt thc hin th im khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng79 th Quc hi quyt nh m hnh no, khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng hay vn duy tr hi ng nhn dn tt c cc cp chnh quyn a phng. Theo Kt lun s 89-KL/TW ngy 03/3/2014 ca B Chnh tr v tng kt thc hin th im khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng, trc khi Quc hi thng qua Lut T chc chnh quyn a phng, Ban Chp hnh Trung ng s xem xt, cho kin i vi 3 phng n v m hnh t chc chnh quyn a phng. Phng n 1: n v hnh chnh qun, phng khng t chc hi ng nhn dn m ch t chc y ban nhn dn. Phng n 2: n v hnh chnh phng khng t chc hi ng nhn dn m ch t chc y ban nhn dn. Phng n 3: Ti cc n v hnh chnh, khng phn bit khu vc th, nng thn u c hi ng nhn dn v y ban nhn dn80 . Nu Quc hi quyt nh khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng th Lut T chc chnh quyn a phng s phi quy nh nhim v, quyn hn no ca hi ng nhn dn huyn, qun ni khng t chc hi ng nhn dn c iu chnh v chuyn giao cho hi ng nhn dn, y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng. ng thi, nhim v, quyn hn v t chc b my ca y ban nhn dn huyn, qun, phng nhng ni khng t chc hi ng nhn dn cng phi c lut ha. Ngoi ra, Lut phi quy nh thm quyn, trnh t, th tc b nhim, min nhim, cch chc ch tch y ban nhn dn, 78 So snh, Trng c Linh, Nhng im mi c bn ca Hin php nm 2013 m ng xy dng Lut T chc chnh quyn a phng, Bo co tham lun trong k yu hi tho Kt qu v vn trin khai thi hnh Hin php sa i nm 2013 do Vin Nh nc v Php lut thuc Vin Hn lm Khoa hc x hi Vit Nam t chc ngy 17/4/2014 ti H Ni. 79 Theo Ngh quyt s 26/2008/QH12 ngy 15/11/2008 ca Quc hi v thc hin th im khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng. 80 Kt lun s 89-KL/TW c cng b trn Bo in t ng Cng sn Vit Nam, ngy 26/3/2014 ti a ch: http://123.30.190.43:8080/tiengviet/tulieuvankien/vankiendang/details.asp?topic=191&subtopic=279&leader_to pic=692&id=BT2631432915.
10. 10. 106 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi cc thnh vin khc ca y ban nhn dn huyn, qun, phng nhng ni khng t chc hi ng nhn dn81 . Bn l, V t chc hi ng nhn dn v y ban nhn dn nng thn, th, hi o, n v hnh chnh - kinh t c bit. c th ha khon 2 iu 111 ca Hin php, Lut T chc chnh quyn a phng s phi a ra cc tiu ch xc nh nhng a phng no l nng thn, th, hi o, n v hnh chnh-kinh t c bit? Nu Quc hi quyt nh khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng th Lut phi quy nh r, nhng a phng no trong s cn phi c cp chnh quyn a phng hon chnh vi hai c quan l hi ng nhn dn v y ban nhn dn? Nhng n v hnh chnh no khng c hi ng nhn dn, ch c y ban nhn dn82 ? Nm l, V nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng. Lut T chc chnh quyn a phng cn c th ha iu 112 Hin php v nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng. Lut s phi xc nh r nguyn tc, ni dung, phng thc t chc v bo m vic thi hnh Hin php, php lut ti a phng, phm vi nhim v v quyn hn ca chnh quyn a phng trong t chc v bo m vic thi hnh Hin php, php lut ti a phng. Vic quy nh nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng c th thc hin bng hai cch. Nhim v, quyn hn ca mi cp chnh quyn a phng cng nn xc nh theo cc nguyn tc . Cch th nht, Lut xc nh nhng cng vic thuc nhim v, thm quyn ring ca chnh quyn trung ng v nhng cng vic chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng cng gii quyt. Nhng vn cn li do chnh quyn a phng m nhim. Cch th hai, Lut nh r nhng cng vic chung thuc thm quyn ca c trung ng v a phng, nhng loi vic a phng ton quyn quyt nh (thm quyn ring ca chnh quyn a phng), nhng vic trc khi a phng quyt nh phi c kin ca trung ng v nhng vic chnh quyn a phng phi thc hin theo quyt nh ca trung ng. Thm vo c nhng loi vic ca chnh quyn trung ng, nhng c th c chuyn giao hoc y quyn cho chnh quyn a phng thc hin. Nghin cu kinh nghim quc t cho thy, chnh quyn trung ng thng m nhim nhng loi vic nh: nm gi ch quyn v thc hin quyn lc nh nc trn lnh th, bao gm t lin, hi o, vng bin v vng tri; nm gi quyn lp php, quyn hnh php v quyn t php cp quc gia; thnh lp, quy nh t chc v hot ng ca cc c quan lp php, hnh php, t php cp quc gia v bu, min nhim, bi nhim ngi ng u cc c quan ; quc phng; an ninh quc gia; i din Nh nc thc hin chnh sch i ngoi v quan h quc t; quc tch; thc hin quyn s hu nh nc i vi ti nguyn v ti sn thuc s hu quc gia; quyt nh chnh sch ti chnh, tin t quc gia; quy nh, sa i hoc bi b cc th thu; quyt nh phn chia cc khon thu v nhim v chi gia ngn sch 81 So snh iu 3 ca Ngh quyt s 26/2008/QH12 ngy 15/11/2008 ca Quc hi v thc hin th im khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng. 82 Xem thm: inh Xun Tho, Th ch ha cc quy nh ca Hin php v chnh quyn a phng, Bo in t ng Cng sn Vit Nam, ti liu dn trn.
11. 11. 107 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi trung ng v ngn sch a phng; quyt nh mc gii hn an ton n quc gia, n cng, n chnh ph .v.v.83 . Nhng vn thuc thm quyn gii quyt chung ca chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng thng bao gm: bo m cho hin php v cc o lut ca chnh quyn trung ng ban hnh c hiu lc thi hnh trn ton lnh th; bo m cc vn bn php lut do chnh quyn a phng ban hnh ph hp vi Hin php v vi cc o lut do chnh quyn trung ng ban hnh; phng chng thin tai, dch bnh v khc phc hu qu ca chng .v.v. Chnh quyn a phng gii quyt cc vn tm a phng nh bo v trt t x hi, xt x s thm cc v n, cung cp dch v cng trong lnh vc gio dc ph thng, y t, cung cp nc sch, v sinh mi trng th, qun l h tch v c tr, .v.v.84 . S phn chia phng din hot ng ch yu ca nh nc trong lnh vc ti chnh cng thnh ba chc nng l n nh kinh t v m, ti phn phi thu nhp, phn b hiu qu cc ngun lc theo l thuyt ca mt s nh khoa hc ni ting trn th gii cng gi m c s l lun cho vic phn nh nhim v ca chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng. Theo , chc nng n nh kinh t v m nn giao cho chnh quyn trung ng; mt phn bi cc chnh quyn a phng do b gii hn v kh nng vay mn nn thng thiu cc cng c kinh t v m cn thit thc hin cc chnh sch ; phn khc v chnh quyn a phng c rt t s quan tm hoc khng c ng c khuyn khch h m nhn cc chnh sch n nh ha kinh t85 . V mt l thuyt, chc nng ti phn phi thu nhp nn giao cho chnh quyn trung ng86 v khi cc chnh quyn a phng thc hin vic ti phn phi li thu nhp c th lm mo m s phn b ngun lc theo phm vi a l; v ngay c khi t c mt s kt qu nht nh v ti phn phi trong phm vi mt a phng th vn c th xy ra tnh trng bt bnh ng gia cc a phng vi nhau87 . Chc nng phn b ngun lc khng hon ton thuc ring trch nhim ca chnh quyn cp no m cn c phn cp trch nhim mt cch hp l bo m thc hin chc nng ny hiu qu v hp l. Thm ch mt s ngi cho rng, chc nng phn b ngun lc hiu qu nn c giao cho chnh quyn a phng, bi chnh quyn a phng c thng tin tt hn so vi chnh quyn trung ng v nhu cu 83 Xem iu 71 Hin php Lin bang Nga. Xem thm, Phm Duy Ngha, Phn quyn gia trung ng v a phng - Mt ni dung c bn ca lut Hin php, Tp ch Kim st s 17, thng 9/2012. 84 Xem thm, Phm Duy Ngha, ti liu dn ch thch trn. 85 So snh, Odd-Helge Fjeldstad, Intergovernmental Fiscal Relations, in Developing Countries: A Review of Issues, WP 2001: 11 (Bergen: Chr. Michelsen Institute, 2001), p.1-15. Bn dch ting Vit ca Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright, Nin kha 2011-2013, Quan h ngn sch gia cc cp chnh quyn ti cc nc ang pht trin: Tng quan cc vn (Bin dch: T Nguyn V; Hiu nh: T Anh), trang 3. Paul Smoke, Fiscal Decentralization in Developing Countries - A Review of Current Concepts and Practice, United Nations Research Institute for Social Development, February 2001, p.4 cng cho rng, Trch nhim chnh thc hin chc nng n nh c qui c l giao cho chnh quyn nh nc trung ng. 86 Odd-Helge Fjeldstad, Intergovernmental Fiscal Relations, ti liu dch dn trn, trang 4. 87 Nguyn Th Bt/Nguyn Xun Thu (2013), Phn cp ngun thu gia chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng Vit Nam, Tp ch Kinh t v Pht trin, thng 3/2013, s c bit k nim 1 nm chuyn i thnh Vin Ngn hng-Ti chnh, trang 12-16.
12. 12. 108 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi ngi dn a phng nn thit k cc chnh sch chi tiu ph hp hn88 . Theo Oates89 chnh quyn a phng c th ra nhng quyt nh tt nht v nhng khon chi tiu cng phc v tng trng trong nhng lnh vc nh gio dc, y t v c s h tng, v h c thng tin tt hn v c im ca a phng v s khc bit gia cc vng. Tham kho Bng phn cng i din cc trch nhim ca chnh quyn ca Anwar Shah90 s gip chng ta hnh dung c mc nht nh chc nng v nhng cng vic c th m nhim ca chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng. Chng hn, cc lnh vc v hot ng mang tnh quc gia l quc phng, ch quyn quc gia, quc tch, ngoi giao, chuyn cc khon thanh ton quc t, cng t v xt x. Nhng loi vic giao cho chnh quyn a phng ton quyn t chc gm: cung cp nc sinh hot, v sinh mi trng a bn, qun l h tch v c tr, quyn s dng t, gio dc c s, nh v vn ti cng cng 91 . Do , la chn loi dch v no cn phn cp v phn cp theo tiu ch no ph thuc vo quy m v mc nh hng ca dch v (phm vi bn trong hay c bn ngoi bin gii hnh chnh). Lut T chc chnh quyn a phng cn gii thch thut ng trng hp cn thit c d liu khon 3 iu 112 Hin php, hoc quy nh r, trong nhng trng hp no chnh quyn cp trn c giao nhim v, hoc c th chuyn giao hoc y quyn cho chnh quyn cp di thc hin nhng nhim v ca chnh quyn cp trn. Liu khon 3 iu 112 ch p dng trong trng hp c quan nh nc trung ng giao nhim v cho chnh quyn cp tnh hay p dng i vi c trng hp chnh quyn a phng cp trn giao nhim v cho chnh quyn a phng cp di, l vn cng cn c c th ha trong Lut. Ngoi ra, Lut T chc chnh quyn a phng cng s phi gii thch thut ng cc iu kin bo m thc hin nhim v, chng hn, ngoi cc phng tin ti chnh, chnh quyn a phng c th c bo m c iu kin v nhn lc, thm ch c thm quyn ban hnh c ch, chnh sch thc hin nhim v? Su l, C th ha quy nh ca Hin php v chc nng, nhim v, quyn hn ca hi ng nhn dn v y ban nhn dn. Lut T chc chnh quyn a phng mt mt cn c th ha cc quy nh ca Hin php hin hnh v chnh quyn a phng, mt khc cn khc phc nhng hn ch, khim khuyt ca Lut T chc Hi ng nhn dn v y ban nhn dn hin hnh. c th ha khon 2 iu 113 Hin php, Lut T chc chnh quyn a phng cn quy nh, hi ng nhn dn quyt nh nhng vn no ca a phng. 88 Nguyn Th Bt/Nguyn Xun Thu (2013), Phn cp ngun thu gia chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng Vit Nam, ti liu dn trn. 89 Oates, Wallace E, 1993. Fiscal Deceltralization and Economic Developmet. National Tax Journal, Vol 46, No.2: 237 - 243. 90 Anwar Shah, Cn bng, trch nhim v phn ng, Ti liu nghin cu chnh sch s 2021 (Washington, DC: Ngn hng Th gii, 1998), Ph lc bng 1, c dch v dn li Bng 5.2 trong sch: Ngn hng pht trin Chu , S. Chiavo Campo/ P.S.A. Sundaram, Phc v v duy tr: Ci thin hnh chnh cng trong mt th gii cnh tranh, ti liu dn, trang 196-197. 91 So snh Bng 5.2, ca Anwar Shah, trong sch: Ngn hng pht trin Chu , S. Chiavo Campo/ P.S.A. Sundaram, Phc v v duy tr: Ci thin hnh chnh cng trong mt th gii cnh tranh, ti liu dn trn, trang 196-197. Odd-Helge Fjeldstad, Intergovernmental Fiscal Relations, ti liu dch dn trn, trang 4.
13. 13. 109 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi Nu sau khi sau khi tng kt thc hin th im khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng Quc hi quyt nh khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng th Lut T chc chnh quyn a phng cn xc nh, nhng loi n v hnh chnh no cn t chc cp chnh quyn a phng (bao gm hi ng nhn dn v y ban nhn dn) v loi n v hnh chnh no s t chc chnh quyn a phng m khng c hi ng nhn dn92 . Ngoi ra, cn lm r trong Lut, nhng a phng khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun phng th y ban nhn dn cc n v hnh chnh lnh th do c quan no thnh lp v thnh lp nh th no? y ban nhn dn l c quan chp hnh ca hi ng nhn dn cp no? Ch tch y ban nhn dn v cc thnh vin y ban nhn dn chu trch nhim c nhn v tp th v vic thc hin nhim v c giao trc hi ng nhn dn cp no?93 Lut T chc chnh quyn a phng cn th ch ha yu cu ca ng trong Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng kha X Quy nh r trong lut v thm quyn, trch nhim ca ch tch y ban nhn dn v tp th y ban nhn dn theo hng phn nh r nhng loi vic bt buc phi tho lun v biu quyt ca y ban nhn dn, nhng loi vic thuc thm quyn quyt nh ca ch tch y ban nhn dn94 . Cng vi , Lut T chc chnh quyn a phng cn phn nh r trch nhim ca tp th y ban nhn dn v trch nhim c nhn ca ch tch y ban nhn dn95 . nng cao cht lng, hiu qu hot ng ca hi ng nhn dn, trong c hot ng gim st, cn gii quyt cc vn sau y: - Cung cp phng tin lm vic, lng, nhn s, ti liu, thng tin cho i biu v cc c quan gip vic ca hi ng nhn dn; - Tng s lng i biu chuyn trch tt c cc cp, ng thi hn ch s i biu kim nhim, nht l cc i biu l thnh vin ca y ban nhn dn, l th trng cc c quan chuyn mn thuc y ban nhn dn, lnh o cc c quan t php a phng; coi trng trnh chuyn mn, phm cht o c, bn lnh chnh tr ca i biu hi ng nhn dn; - Tng cng s lng v tnh chuyn nghip ca i ng cn b vn phng gip vic thng trc v cc ban ca hi ng nhn dn; ng thi, tng cng vai tr, chc nng ca cc thnh vin thng trc hi ng nhn dn; - Thu ht nhn ti tham gia cc hot ng ca hi ng nhn dn .v.v 2.2. Sa i, b sung Lut T chc Quc hi Sa i, b sung Lut T chc Quc hi v thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh. Vic ly kin Nhn dn a phng v trnh t, th tc thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh phi cng cn c c th ha 92 Nguyn Phc Th, Xy dng Lut T chc chnh quyn a phng - c hi v thch thc, bi vit trn Bo in t Chnh ph ngy 30/03/2014 trn http://baodientu.chinhphu.vn/Tin-noi-bat/Xay-dung-Luat-To-chuc- chinh-quyen-dia-phuong-co-hoi-va-thach-thuc/196236.vgp 93 Nguyn Minh Phng, Vn t ra t cc quy nh v chnh quyn a phng, Tp ch L lun chnh tr, s 4 (2013), trang 22-28. 94 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng kha X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2007, trang 170-172. 95 Cng kin, Nguyn Phc Th, Xy dng Lut T chc chnh quyn a phng - c hi v thch thc, ti liu dn trn.
14. 14. 110 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi trong Lut T chc Quc hi. Ngoi ra, Lut cn quy nh thm quyn ca y ban thng v Quc hi tho lun v ra ngh quyt thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh di tnh, thnh ph trc thuc trung ng. 2.3. Ban hnh Lut gim st ca Hi ng nhn dn Lut gim st ca Hi ng nhn dn c th ha khon 2 iu 113 Hin php v hot ng gim st ca hi ng nhn dn i vi vic tun theo Hin php v php lut a phng v vic thc hin ngh quyt ca hi ng nhn dn. nng cao hiu qu gim st ca hi ng nhn dn, Lut gim st ca Hi ng nhn dn cn c ch ti c th v mnh, nht l c ch ti x l c quan, t chc, c nhn khng chp hnh ni dung yu cu qua gim st. Ngoi ra, cn m bo cho hi ng nhn dn iu kin v phng tin gim st, tng cng i biu hi ng nhn dn chuyn trch v i ng cn b ca vn phng hi ng nhn dn. 2.4. Sa i, b sung Lut Ngn sch nh nc Lut Ngn sch nh nc nm 2002 c nhiu hn ch, bt cp v cn c sa i, b sung96 . Tuy nhin, bi vit ny khng tham gia tho lun nhng vn , m ch gi m mi quan h bin chng gia phn cp qun l hnh chnh v phn cp ti chnh nh lm lut tham kho khi ban hnh Lut Ngn sch nh nc (sa i) v Lut T chc chnh quyn a phng. Trong phn cp qun l nh nc, trc ht c quan c thm quyn phn cp cn xc nh r, cp chnh quyn no m nhim nhim v g, trong s cc ch th phi thc thi nhim v ch th no c kh nng thc hin nhim v mt cch tt nht97 v c kh nng ng gp cao nht vo s thnh vng chung ca x hi98 . T phm vi nhim v s xc nh ph tn thc hin nhim v. n lt n, t nhu cu chi s phn b ngun thu. Nh vy, phn cp ngn sch phi da trn c s v cn c vo kt qu phn cng nhim v v xc nh nhu cu chi99 . Phn cp ngn sch ch c tin hnh sau qu trnh phn cng nhim v v phn cp nhim v chi. Ch sau khi nhim v v nhu cu chi ca tng cp chnh quyn c xc nh th s phn chia thm quyn thu mi din ra. Trong ba lnh vc thm quyn ni trn th vic phn cng nhim v phi c thc hin trc tin. Phn chia nhim v quyt nh vic phn chia thm quyn chi v t quyt nh mc cung cp ti chnh. Ni cch khc, trn c s nhim v c giao th xc nh nhu cu chi v n lt n th nhu cu chi l c s phn b thm quyn thu. Theo trt t , phn cp nhim v chi khng th din ra 96 Cc kin phn nh thc trng ny, chng hn: V S Cng, Phn cp qun l ngn sch nh nc Vit Nam v nh hng i mi, Tp ch Ti chnh, s 5/2013; L Ton Thng, Su hn ch, bt cp ca Lut NSNN hin hnh, Tp ch Kinh t v D bo, s 8/2013. 97 Hong Vn Sao, Tp quyn v phn quyn trong qun l nh nc, Tp ch lut hc s 8/2002, trang 41 - 43. 98 So snh Phn 2 khon 2 c ca Ngh quyt s 08/2004/NQ-CP ngy 30/6/2004 ca Chnh ph v tip tc y mnh phn cp qun l nh nc gia Chnh ph v chnh quyn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng. 99 Bo m ngun thu ngn sch tng xng vi nhim v chi so snh: Hc vin Hnh chnh Quc gia, Khoa qun l Nh nc v kinh t, Gio trnh Qun l nh nc v ti chnh, Ch bin Trn nh Ty/ Bi Minh Hun, Nxb. i hc Quc gia H Ni, in ln th hai, trang 49.
15. 15. 111 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi trc qu trnh phn cng nhim v100 v phn cp thm quyn thu ngn sch khng th thc hin trc phn cp thm quyn v nhim v chi. Vy th, mt trong nhng iu kin phn cp ngn sch cng bng, hp l l phi phn nh c mt cch r rng thm quyn v nhim v ca mi cp chnh quyn101 . Nh vy, s logic nu Lut Ngn sch nh nc (sa i) ch c ban hnh sau khi nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng c xc nh r rng trong Lut T chc chnh quyn a phng. Ngoi ra, c nhng vn mi ca Lut T chc chnh quyn a phng cn c phn nh tng ng trong Lut Ngn sch nh nc (sa i), chng hn, ngn sch ca n v hnh chnh-kinh t c bit cn c thit k nh th no? Nu Quc hi quyt nh khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng th ngn sch s c phn b nh th no cho y ban nhn dn v cc c quan hnh chnh nhng a phng khng c hi ng nhn dn? Thm quyn phn b, quyt nh d ton v quyt ton ngn sch nh nc ca y ban nhn dn v ca cc c quan hnh chnh nhng a phng khng c hi ng nhn dn s do hi ng nhn dn cp no quyt nh? Tng t nh i vi Lut Ngn sch nh nc (sa i), ch sau khi c Lut T chc chnh quyn a phng th vic ban hnh Lut Gim st ca hi ng nhn dn, Lut Ban hnh vn bn quy phm php lut v Lut sa i, b sung Lut Bu c i biu hi ng nhn dn s ph hp v kh thi hn. Nhng theo d kin tin trnh Quc hi, y ban thng v Quc hi xem xt, thng qua cc d n lut, php lnh102 , Lut Ngn sch nh nc (sa i) s c Quc hi xem xt, thng qua trc Lut T chc chnh quyn a phng. Thc t ni trn cho thy nhu cu cn sm ban hnh Lut T chc chnh quyn a phng. 100 Quan im khc coi phn cp nhim v chi phi c xem l bc u tin trong cc qu trnh phn cp, xem: Nguyn Th Hi H, Nhn din mt s bt cp trong phn cp qun l ngn sch nh nc, Tp ch Ti chnh, s 5/2013. 101 Nguyn c Minh, i mi nhn thc v mi quan h gia phn chia thm quyn chi, thu ngn sch vi phn chia nhim v qun l, Tp ch Nh nc v Php lut, s 11 (151) nm 2000, t trang 67. 102 Bn d kin tin c ban hnh km theo K hoch trin khai thi hnh Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam do y ban thng v Quc hi ban hnh theo Ngh quyt s 718/NQ-UBTVQH13 ngy 02/01/2014.
16. 16. KKhhoo EEbbooookk mmiinn pphh eebbooookkffrreeee224477..bbllooggssppoott..ccoomm CC ss DD lliiuu HHii tthhoo//TThhaamm lluunn tthhuuvviieennhhooiitthhaaoo..bbllooggssppoott..ccoomm tthhuuvviieenntthhaammlluuaann..bbllooggssppoott..ccoomm CCHHIIAA SS TTRRII TTHHCC