Embed Size (px)
Citation preview
Fabulous Five
5zeldzame ernstige bijwerkingen van
Clozapineen andere Di-benzodiazepines
Fabulous Five
J.W. van Oven, Somatisch arts GGZSpecialité: Metabole bijwerkingen Anti Psychotica
Lezingen
betreffende bijwerkingen
antipsychotica gesponserd (2006-heden)
door fa. Lilly, Astra Zeneca, Jansen, Sanofi
Disclosure
Myocarditis
Cardiomyopathie
Pleuritis
Keto-acidose
Ileus
Di-benzodiazepines
R i s p e r i d o n
Q u e t i a p i n e
O l a n z a p i n e
C l o z a p i n e
• Incidentie 0,015-1,3%
• 50% ontstaat binnen 4 weken mediaan 15 dagen
• Monitoring vooral eerste 4 weken!– Klinisch beeld
• Pijn op de borst
• Angst & onwel-bevinden
– Hulponderzoek• X-thorax
• CT
– MarkersOntstekings parameters
• Troponine
• CK
• CRP
• Leuco’s
Myocarditis
Casus maart 201414 dgn Clozapine, POB,
vermoeidheid, alg malaise,
tachycardie
Myocarditis
Cardiomyopathie
• Incidentie 0,022%
• Congestieve cardiomyopathie sluipend begin, geleidelijk aan hartfalen en hart-ritme stoornissen
• Klinisch beeld• Kortademigheid bij inspanning
• Kortademigheid liggend Orthopneu / Paroxismale nachtelijke dyspneu
• Heftig vermoeid / zwak
• Enkel Oedeem
• Buikpijn RBB leververgroting door Oedeem
• Markers• NT Pro BNP
• ECG
• Hulponderzoek• Echo cor
Meest sensitieve marker
een laat verschijnsel
van milde
Myocarditis
?!
Cardiomyopathie
Geen Rechallenge
• Myocarditis
• Cardiomyopathie
• QTC interval > 500 msec (ECG)
• Agranulocytosis
Pleuritis
• Onderdeel van Polyserositis
• Vooral in Thorax Pleura & Pericard
• Intra-abdominaal Peritoneum
• Clozapine geïnduceerde Pleuritis is diagnose per exclusionem
• Differentiaal Diagnose– Infectie
– Auto-immuun
– Nefrotisch syndroom
– Decompensatio cordis
– Longembolie
– Depakine geïnduceerde Pleuritis
• Laatste 40jr in NL– 13 casus Clozapine geïnduceerde Pleuritis
ontstaan in weken tot jaren
Pleuritis
Ileusparalytische pseudo obstructie*
• Incidentie anti-cholinerge bijwerkingen Clozapine 10%
• Incidentie paralytische ileus 1 op 10.000
• Monitoring
– Klinisch beeld• Ernstige obstipatie
• “Stille buik”, ontbreken peristaltiek
• Opgezette pijnlijke buik
• Misselijkheid, braken
• Tachycardie, hypotensie
– Hulponderzoek• X-buikoverzicht uitgezette colon lissen
• Bloed kweken
– Markers• Links verschuiving bloedbeeld toxische korreling en trombocythose
• CRP
* Syndroom van Ogilvy
Ileusparalytische pseudo obstructie*
• Potentieel
levensbedreigend– Door sepsis
– Necrose darmwand
– Blow-out
• Acetylcholine-
esteraseremmers
– Neostigmine parenteraal
– Distigmine oraal
Sterke stimulans peristaltiek
kan invasief chirurgisch
ingrijpen voorkomen
Keto-acidose
• Hyper-osmolaire diabetische ontsporing met keto-acidose
• Ontstaat binnen de eerste 3 mnd
• Incidentie 0,12% AP induced diabetes 4,4%
• Veroorzakers– Clozapine
– Olanzapine– Quetiapine
– Risperidon– Aripiprazol
Keto-acidose
• Symptomen– Dorst
– Bloeddruk daling
– Buitensporige Mictie
– Levensbedreigende
Hyper-osmolaire hyperglycaemie
– Rhabdomyolysisspiercelverval door intracellulair calciumoverschot
– Shock
– †
Detectie atypische antipsychotica bijwerkingen t.a.v.METABOOL SYNDROOM PARAMETERS
HYPEROSMOLAIRE DIABETISCHE ONTSPORING
* Ivm Ned 1e lijns praktijk, geen OGTT, maar combinatie nuchter glucose, HbA1c
** Zonodig bij afwijkingen glucosedagcurve (vooral Olanzepine en Clozapine)
*** MS veranderingen betreffen slechts Triglyceriden en HDL, overige parameters vetspectrum relevant voor cardiovasculaire risico inschatting
**** Triglyceriden bepaling sterk afhankelijk nuchtere bepaling (min 12 uur)
Nul
meting
1
mnd
2
mnd
3
mnd
6
mnd
1 jr Nadien
jaarlijks
Anamnese HVZ / DM
Familie anamnese HVZ / DM
+
+
+
+
+
+
Life style - roken (aantal sigaretten/dag)
- bewegingsarmoede (- / ± /+)
+
+
+
+
+
+
Bloeddruk (RR mmHg)
Pols (frequentie, regulair equaal)
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Biometrische
gegevens
Gewicht (kg)
Lengte (cm)
bmi
Buikomvang (cm)
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Glucose metabolisme -nu. Gluc (mmol/l)
-HbA1c ( %)*
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
*** Vetspectrum Tot Chol mmol/l
**** Triglyceriden mmol/l
HDL mmol/l
LDL mmol/l
Ratio Tot Chol / HDL
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Co-medicatie Somatische(naam+dosering)
Psychiatrisch (naam+dosering)
+
+
+
+
+
+
Bron: D. Cohen, Haarlem 2003
W. van Oven, Assen 2006
**
Met medewerking van
© Audiovisuele Dienst GGZ Drenthe 2014
L. Timmerman Psychiater, A-opleider
J. Arends Psychiater, Hfd behandelbeleid Psychosencircuit & Langdurige Zorg
H. Kamphuis Psychiater
A.P.N. Hospers Psychiater
J. Kappert Somatisch Arts GGZ
A.W. BuremaGrafische vormgeving
