DOÇ DR FATİH ÖZAN

AİBÜ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ

AĞIZ DİŞ VE ÇENE CERRAHİSİ A.D.

DİL Ağız boşluğunda bulunan kassal yapıdır. İki kısma ayrılır:

1. Oral, hareketli kısım

2. Faryngeal, hareketsiz kısım

Görevleri:

1. Çiğneme

2. Tat alma

3. Konuşma

4. Yutkunma

Kas tipleri:

1. Ekstrinsik kaslar= dile hareket sağlayan kaslar

2. Intrinsik kaslar= dilin şeklini değiştiren kaslar

YAPI TANIMI GÖREVİ

ORAL KISIMDilin ön 2/3’lük kısmını

tanımlarKeratinize çok katlı skuamoz

epitel ile örtülüdür

FARYNGEAL KISIMDilin arka 1/3’lük kısmını

tanımlarNonkeratize çok katlı

skuamoz epitel ile örtülüdür

SULCUS TERMINALISV şekilli, sirkumvallate

papillanın hemen arkasında yer alan yapı

Dilin oral ve faryngealkısımlarının sınırıdır

FORAMEN CECUMThyroid bezin gelişiminin

başladığı yerdirV’nin köşesinde bulunur

MIDLINE SEPTUM Fibroz yapıdır Dili iki yarıma ayırır

LINGUAL TONSİLLER Lenfatik doku nodlarıdır Dilin faringeal yüzeyini örter

YAPI TANIMI GÖREVİ

DİL ORAL KISMINDA

BULUNAN PAPİLLALAR

FiliformEn çok sayıda bulunandır; fakat

tat tomurcuğu içermez

Fungiform- tat tomurcuğu içerirDil sırtında dağınık şekilde

bulunur

Foliate- tat tomurcuğu içerirİnsanda tam gelişmemiş

şekildedir

Circumvallate- tat tomurcuğu

içerir

Sulcus terminalis’in hemen

önünde bir hat şeklinde

dizilirler

GLOSSOEPIGLOTTIC KATLANTI

Mükoz membrandırDilin faryngeal kısmının

posteriyorunu epiglottis ve larynx’e bağlar

PALATOGLOSSAL ARKLARDamaktan dilin lateral kenarına

uzanan yapıdır

Aynı zamanda boğazın anteryorkenarı olarak da bilinir

BEZLER Mükoz ve serözdür Oldukça fazla sayıdadır

VENTRAL YÜZEYİYAPI TANIMI GÖREVİ

EPİTELYUM Nonkeratinize çok katlı skuamoz epitel

Ventral yüzeyi örter

LİNGUAL FRENULUM Orta hat katlantısı Dilin ventral yüzeyin ağız tabanına bağlar

SUBLİNGUAL PAPİLLA Dil tabanında lingualfrenulumun her iki tarafında bulunan şişlikler

Submandibular bezden gelen tükürüğün ağızaboşaldığı yerdirSublingual bez üzerinde bulunan sublingual katlantışeklinde devam eder

PLICA FIMBRIATA Püskül şeklindeki katlantıdır Lingual frenulumlateralindedir

DEEP LINGUAL VEINS Plica fimbriata ve lingualfrenulum arasında görülür

Dilin ekstrinsik kasları:

1. Genioglossus

2. Hyoglossus Hypoglossal n.

3. Styloglossus

4. Palatoglossus N. vagus

Dilin intrinsik kasları

1. Superior longitudinal

2. İnferior longitudinal Hypoglossal n.

3. Transverse

4. Vertical

Genel duysal innervasyon: ağrı, ısı değişiklikleri ve

dokunma duyusunu içerir.

1. Lingual sinir: anteryor 2/3

2. Glossofaryngeal sinir: posteryor 1/3

3. İnternal laryngeal sinir

Özelleşmiş duysal innervasyon: tat alma duyusudur.

1. Chorda tympani: anteryor 2/3

2. Glossofaryngeal sinir: posteryor 1/3

3. İnternal laryngeal sinir

Arter desteği:

1. Lingual arter

2. Submental arter

TÜKÜRÜK BEZLERİ MAJÖR TÜKÜRÜK BEZLERİ

1. PAROTİS

2. SUBMANDİBULAR

3. SUBLİNGUAL

MİNÖR TÜKRÜK BEZLERİ

Dil sırtının orta bölgesinde, gingivada ve sert damağın 1/3 ön

bölgesinde tükürük bezleri yoktur.

PAROTİS BEZ Stenson’s kanalı ile oral kaviteye açılır

Parasempatik sekretor afferentleri= glossofarengeal

sinir, otic ganglion

Post sinaptik lifleri= auriculotemporal sinir

Fasiyal sinir bu bez içerisinde yer alır

Konnektif doku kapsülü ile çevrili olup 2 lobtan oluşur.

1. Yüzeyel lobu kulağın hemen önünde

2. Derin lobu retromandibular fossayı doldurur.

Iki lob fasiyal sinir altında birleşir

Submandibular bezden stylomandibular ligament ile ayrılır

Retromandibular uzanımı olan derin kısmı parafaringeal

boşluk ile ilişkilidir.

Müköz salgı

SUBMANDİBULAR BEZ

Wharton’s kanalı ile oral kaviteye açılır

Parasempatik sekretor afferentleri fasiyal sinir, chordo

tympani, lingual sinir

Post sinaptik lifleri submandibular ganglion

Lingual ve hypoglossal sinir bu bezinderininde yer alır

SUPERİOR MYLOHYOİD KAS

İNFERİOR FASİYA

MEDİAL STYLOGLOSSUS, HYPOGLOSSUS, DİGASTRİK KASLAR

2/3 Seröz, 1/3 müköz salgı

Günlük tükrüğün (1500 cc) yaklaşık yarısını (600 cc)

üretir

SUBLİNGUAL BEZ SUPERİOR AĞIZ TABANI

İNFERİOR MYLOHYOİD KAS

LATERAL MANDİBULAR KORPUS

Bartolin kanalı ile oral kaviteye açılır

Parasempatik sekretor afferentleri fasiyal sinir, chordo tympani,

lingual sinir

Post sinaptik lifleri submandibular ganglion

Lingual ve hypoglossal sinir bu bezin derininde yer alır

Miks bir bez olup, müköz salgı daha fazla üretir.

MİNOR TÜKÜRÜK BEZLERİ Dudakların mukoza-submukozasında, dilin ventral lingual

yüzeyinde, sert damağın posterior kısmında ve bukkal

mukozadaki epitel dokusunun altında yer alırlar.

Yanak veya dil submukozasındaki konnektif doku veya kas

dokusuyla karışmışlardır

Direkt ağıza açılırlar

Çevrelerinde belirgin bir kapsül yoktur.

Dudak ve yanak tükürük bezleri müköz, diğerleri ise seröz salgı

üretir

XEROSTOMIA YAŞ

İlerleyen yaşlarda bez dokusunda histolojik değişiklikler (konnektif dokunun

yağ dokusu ile yer değiştirmesi) izlenir.

SİSTEMİK HASTALIKLAR

Anemiler, endokrin bozukluğu, Sjögren sendromu, epidemik parotitit,

otoimmun hastalık, lupus eritematozus

NÖROLOJİK HASTALIKLAR

Sekrotomotor situmülasyonda azalma yapmasına rağmen en yaygın neden

ilaçlardır (Antihistaminik, antidepresan, antihipertansif, sedatifler, trankilizanlar)

KANAL ENFEKSİYONU, OBSTRÜKSİYONU VE TRAVMA

RADYOTERAPİ

Frey Sendromu

Parotis bezinin enfeksiyonu, harabiyeti veya cerrahisi sonrasında

gelişir

Parotis bezi bölgesinde, kulağın ön tarafındaki deri yemek yerken

terler

Bunun nedeni aurikulotemporal sinirin zedelenerek ter bezlerinin

uyarılmasıdır

Tedavisi yoktur ancak hastanın rahatsızlığı durumunda timpanik

nörektomi yapılabilir.

BOYUN ÜÇGENLERİ

Boyun;

• Her biri m. omohyoideus ve m.

digastricus ile daha küçük üçgenlere

bölünen,

• Yukarıda mandibula aşağıda clavicula ile

sınırlandırılmış,

• M. Sternocleidomastoideus tarafından

anterior ve posterior bölgelere ayrılır.

• Bu kasların yüzeysel belirleyici noktaları,

boyun üçgenlerinin sınırlarının dışarıdan

belirlenmesine yardım eder.

Ense bölgesi hariç boynun her bir

yarısı m. sternocleidomastoideus

kitlesi ile ön ve arka iki bölgeye

ayrılır:

Ön bölge;

1. Regio cervicalis anterior

(trigonum cervicale anterius)

Arka bölge;

1. Regio cervicalis posterior

(trigonum cervicale posterius)

Regio sternocleidomastoideus

M. sternocleidomastoideus’un

sınırlarına uyar

Deri yüzeyinden gözlenen

kabarıklığına protuberentia

sternocleidomastoidea denir

Derialtı dokusunda;

1. v. jugularis externa,

2. n. auricularis magnus,

3. n. transversus colli

bulunur

Subfasyal katmanda;

kasın derininde

vagina carotica

içinde damar-sinir

paketi içindeki

oluşumlar bulunur

1. a. carotis communis,

2. v. jugularis interna,

3. n. vagus

Regio cervicalis anterior(Trigonum cervicale anterius)

Önde

1. Boyun orta hattı

Arkada

1. M. sternocleidomastoideus’un

ön kenarı

Üstte

1. Corpus mandibula’nın alt

kenarı

Suprahyoid bölge

1. Trigonum submentale

2. Trigonum submandibular

Infrahyoid bölge

1. Trigonum caroticum

2. Trigonum musculare

Trigonum submentale’nin içerdiği oluşumlar

1. Nodi lymphatici submentale,

2. V. jugularis anterior

Trigonum submandibulare’nin içerdiği oluşumlar

1. A. facialis

2. V. facialis

3. N. hypoglossus

4. N. glossopharyngeus

5. N. mylohyoideus

6. Gl. parotidea’nın alt parçası

7. Gl. submandibularis

8. Nodi lymphatici submandibulare

Trigonum caroticum’un içerdiği oluşumlar

1. A. carotis communuis

2. A. carotis externa ve dalları

3. A. carotis interna

4. V. jugularis interna

5. Sinus caroticus

6. N. vagus

7. N. laryngeus externus ve internus

8. N. hypoglossus

9. N. accessorius

Trigonum cervicalis posterius(lateralis)

Önde

1. M. sternocleidomastoideus’un

arka kenarı

• Arkada

1. M. trapezius’un ön kenarı

• Aşağıda

1. Clavicula’nın 1/3 mediali’nin üst

kenarı

M. omohyoideus’un venter inferior’u ile iki üçgen

alana bölünür

1. Trigonum omotrapezoideum (occipitale)

2. Trigonum omoclaviculare (subclavia)

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM