Cpg osteoarthritis 2548

แนวทางเวชปฏบตการวนจฉยและรกษาโรคขอเขาเสอม

สำนกพฒนาวชาการแพทยกรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข

แนวทางเวชปฏบตการวนจฉยและรกษาโรคขอเขาเสอมISBN : 974-422-194-1พมพครงท 1 : ธนวาคม 2548จำนวนพมพ : 3,000 เลมพมพท : ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำกด

คำนำ

ในประเทศไทยปญหาโรคกระดกและขอทไมไดเกดจากการบาดเจบยงพบอยเปนจำนวนมากซ งเปนโรคท เก ดจากการเส อมสกหรอของขอตอตางๆ ของรางกายภายหลงการใชงานมานานภาวะขอเส อมตามสภาพรางกายนนจงเกดข นกบทกคนเม อมอายมากขน แตจะเปนปญหาสำหรบภาวะขอเส อมททำใหเกดอาการปวดเทาน น โรคขอเส อมเปนโรคทพบไดบอยทสดถงรอยละ 50ของจำนวนผปวยทไปพบแพทยดวยอาการปวดขอทมอาย 50 ปขนไป บางรายพบตงแตอาย 30 ปพบในเพศหญงมากกวาเพศชาย 3 : 1 และมอาการปวดรนแรงมากกวา ในจำนวนนพบวาเปนอาการของขอเขาเสอมและอกเสบ ถงรอยละ 28.34 เนองจากเปนขอทรบนำหนกและใชงานมาก การรกษาผปวยโรคขอเขาเสอมนบวามความสำคญทจะชวยใหผปวยมความสามารถในการดแลชวยเหลอตนเองลดอาการปวด ลดอาการแทรกซอน ชะลอการเสอมของขอ ปองกนความพการ และมคณภาพชวตทดขนกรมการแพทยจงจดทำแนวทางเวชปฏบตการวนจฉยและรกษาโรคขอเขาเสอมขน เพอใหแพทยและบคลากรทางการแพทยมแนวทางเวชปฏบตทสามารถนำไปประยกตใชได ตามศกยภาพของสถานบรการสขภาพ

โอกาสน กรมการแพทย ขอขอบคณนายแพทยพงษศกด วฒนา ประธานคณะทำงานจดทำแนวทางเวชปฏบตการวนจฉยและรกษาโรคขอเขาเส อม และคณะทำงานผ ทรงคณวฒทกทานทสละเวลาและทมเทแรงกายแรงใจใหแนวทางเวชปฏบตฯ ฉบบน สำเรจลลวงเพอเผยแพรเปนประโยชนตอวงการแพทยและสาธารณสขตอไป

(นายแพทยชาตร บานชน) อธบดกรมการแพทย

ตลาคม 2548

สารบญหนา

คำนำแนวทางเวชปฏบตการวนจฉยและรกษาโรคขอเขาเสอม .................................................................. 6วตถประสงค ......................................................................................................................................... 6กลมเปาหมาย ........................................................................................................................................ 6คำจำกดความ ......................................................................................................................................... 6ระบาดวทยาของโรคขอเสอม .............................................................................................................. 6ปจจยเสยง ............................................................................................................................................. 6พยาธวทยา ............................................................................................................................................. 7อาการและอาการแสดงโรคขอเขาเสอม .............................................................................................. 7การวนจฉยโรค ..................................................................................................................................... 9การรกษา ............................................................................................................................................... 9การรกษาโดยวธไมใชยา ...................................................................................................................... 9การรกษาโดยยา .................................................................................................................................... 12การรกษาแบบผาตด .............................................................................................................................. 13ขอบงชในการทำผาตดขอเขาเทยมทงขอ ........................................................................................... 13การปองกน ............................................................................................................................................ 13สรปผลการรกษาโรคขอเขาเสอม ....................................................................................................... 14ภาคผนวก 1 ........................................................................................................................................... 15ภาคผนวก 2 ........................................................................................................................................... 25เอกสารอางอง ....................................................................................................................................... 28คณะทำงานจดทำแนวทางเวชปฏบตวนจฉยและรกษาโรคขอเขาเสอม ........................................... 30

6 แนวทางเวชปฏบตการวนจฉยและรกษาโรคขอเขาเส อม

แนวทางเวชปฏบตการวนจฉยและรกษาโรคขอเขาเสอม

แนวทางเวชปฏบตนเปนเครองมอสงเสรมคณภาพของการบรการดานสาธารณสขทเหมาะสมกบทรพยากรและเงอนไขปญหาสขภาพของคนไทยอยางมประสทธภาพและคมคา ขอแนะนำตางๆในแนวทางเวชปฏบตนไมใชขอบงคบของการปฏบต ผใชสามารถปฏบตแตกตางไปจากขอแนะนำนไดในกรณทสถานการณแตกตางออกไปหรอมเหตผลทสมควร โดยใชวจารณญาณ และอยบนพนฐานหลกวชาการและจรรยาบรรณ

วตถประสงค1. สามารถวนจฉยและวนจฉยแยกโรคขอเขาเสอมได2. สามารถใหการรกษาผปวยโรคขอเขาเสอมไดตามศกยภาพของสถานพยาบาลสขภาพ3. สามารถสงตอผปวยโรคขอเขาเสอมเพอการรกษาตอเนองไดอยางเหมาะสม

กลมเปาหมายแพทย และบคลากรทางการแพทยในสถานบรการสขภาพทกระดบ

คำจำกดความโรคขอเสอม (osteoarthritis-OA) เปนโรคของขอทเกดจากการเสอมของกระดกออนขอตอ

(articular cartilage) การเปลยนแปลงทเกดจากกระบวนการเสอมจะไมสามารถกลบสสภาพเดมและอาจทวความรนแรงขนตามลำดบ

ระบาดวทยาของโรคขอเสอม(1-3)

โรคขอเสอมเปนโรคขอทพบบอยทสด พบประมาณรอยละ 10 ของประชากรทมอายเกน 55 ปและเปนตนเหตใหเกดภาวะทพพลภาพในผหญงสงอายเปนอนดบตนๆ

จากการสำรวจในประเทศไทยพบโรคขอเส อมมความชก 11.3-45.6 และจากการศกษาโดยภาพรงสขอเขาของคนอาย 80 ป ในตางประเทศ พบความชกของโรคนสงถงรอยละ 50

ปจจยเสยง(4-9)

โรคขอเขาเสอมมปจจยเสยงหลายองคประกอบ (multifactional) ไดแก1. อาย เปนองคประกอบทสำคญทสด อายทมากขนจะมความชกของขอเขาเสอมเพมขน2. โรคเมตาบอลค (metabolic) โรคขอเขาเส อมพบบอยข นในรายทมการเปล ยนแปลงของ

cartilage matrix เชน โรคเกาท โรคเกาทเทยม โรค hemochromatosis มผลทำให cartilage matrix แขงขนกวาปกต ทำใหการรบสงแรงของขอเขาเปลยนแปลงไป

3. โรคขอทมการอกเสบ (inflammatory joint disease) ผลจากเยอบขออกเสบทำใหเกดการทำลายโครงสรางของกระดกออน เชน โรคขออกเสบรมาตอยด

แนวทางเวชปฏบตการวนจฉยและรกษาโรคขอเขาเส อม 7

4. ความอวน บางรายงานพบวาโรคขอเสอมเปนมากขนในคนอวนโดยเฉพาะเพศหญง และเกดกบขอทรบนำหนก เชน ขอเขา

5. ปจจยการรบแรงกระทำทขอเขาเบยงเบนไป (adverse mechanical factors) เชน การใชงานมากเกนไปทำใหแนวเขาโกงงอกวาปกต การไดรบบาดเจบของขอ

6. พนธกรรม (heredity) โรคขอเสอมมหลกฐานการถายทอดทางพนธกรรม แตทตำแหนงของขอเขามหลกฐานทางพนธกรรมนอยกวาทขอนวมอ

7. กฬาและการออกกำลง ประเภททเสยงคอ ประเภททมการกระแทกทรนแรงและซำทตอขอ และประเภททมโอกาสเกดการบาดเจบจากการกระแทก

พยาธวทยา(10)

กระดกออนขอตอมการเปลยนแปลงทาง1. ชวกลศาสตร (biomechanical) มการสญเสยคณสมบตในดานการหดตวเมอมแรงกด (compressibility)

และการยดตวเมอแรงกดหมดไป (elasticity) เนองจากมการเปลยนแปลงทางโครงสรางของกระดกออนเมอมอายมากขน

2. ชวเคม (biochemical) ปรมาณและขนาดของ proteoglycan ลดลง ปรมาณนำในกระดกออนเพมขนมการสราง lysosomal proteases และ neutral metalloproteinases มากขน (eg, stromelysin, collagenase,gelatinase)

กระดกออนขอตอจะมลกษณะเรมนมกวาปกต สเปลยนจากใสเปนสเหลองมการแตกของผวขอระยะตอมากระดกผวขอเรมบางลง กระดกสวนใตขอตอกระดกออนหนาตวขน (subchondral bonesclerosis) มกระดกงอกบรเวณขอบกระดก (marginal osteophyte) มผลใหพสยการเคลอนไหวลดลงเกดการตายของ subchondral bone เปนหยอมๆ (bone cyst formation)

อาการและอาการแสดงโรคขอเขาเสอม(11,12)

อาการโรคขอเขาเสอมอาการปวด มลกษณะปวดตอๆ ทวๆ ไปบรเวณขอ ไมสามารถระบตำแหนงชดเจนได และมก

ปวดเรอรง อาการปวดจะมากขนเมอมการใชงาน หรอลงนำหนกลงบนขอนนๆ และจะทเลาลงเมอพกการใชงานเมอการดำเนนโรครนแรงขนอาจทำใหมอาการปวดตลอดเวลา หรอปวดในชวงเวลากลางคนรวมดวย

ขอฝด (stiffness) พบไดบอย จะมการฝดของขอในชวงเชาและชวงหลงจากการพกขอนานๆเชนหลงจากตนนอนหรอนงนานๆ แตมกไมเกน 30 นาท อาจพบอาการฝดเกดขนชวคราวในทางอ หรอเหยยดขอในชวงแรกทเรยกวา ปรากฏการณขอฝด (gelling phenomenon)


อาการแสดงของขอเขาเสอมระยะแรก อาจมอาการขอเขาบวมเลกนอยและขอฝดระยะทาย ขอบวมและผดรป (swelling and deformity) เปนลกษณะขอเขาโกง (bow legs) หรอ

ขอเขาฉง (knock knee) ขอทบวมเปนการบวมจากกระดกงอก (osteophyte) และ/หรอมของเหลวในขอ(effusion) มการสญเสยการเคลอนไหวและการทำงานของขอ ขอเขาเหยยดและ/หรองอไมสด กลามเนอรอบหวเขาออนแรง ผปวยเดนไมสะดวก อาจมเสยงดงกรอบแกรบ (crepitus) ในขอขณะเคลอนไหว

การตรวจรางกาย- นำหนก สวนสง ดชนมวลรางกาย (Body Mass Index, BMI)- ความดนโลหต เพอเปนขอมลประกอบในการใชยา- ลกษณะการเดน (gait)- ขอบวมและขอผดรป- กลามเนอตนขาลบ- จดกดเจบดานในของขอเขา การหนาตวของเยอบขอ ปรมาณของเหลวในขอ กระดกงอกหนา- ลกษณะทแสดงถงการอกเสบ คอ บวม แดง รอน- เสยงดงกรอบแกรบ (crepitus) ในขอขณะเคลอนไหว- พสยการเคลอนไหว (range of motion) ลดลง- มความไมมนคงของขอ (joint instability) สงเกตจากการโกงงอของขอขณะยน/เดน

การตรวจทางหองปฏบตการ(12)

- การตรวจทางหองปฏบตการทวไป เชน เลอด และปสสาวะอยในเกณฑปกต- การตรวจของเหลวในขอ สวนใหญไมพบความผดปกต จำนวนเมดเลอดขาวในของเหลวในขอ

อยในเกณฑปกต (0-200 เซลล/ลบ.มม.)- การตรวจภาพรงส ไดแก

- plain film, การเปลยนแปลงทางภาพรงสขนอยกบ พยาธสภาพทเกดขน คอ ม narrowing jointspace, subchondral bone sclerosis, marginal osteophyte, subchondral bone cyst ในรายทเปนมากจะพบม varus หรอ valgus deformity ของขอเขา

- CT - scan และ MRI ไมจำเปนในการวนจฉยโรค

การตรวจทางรงสวทยา ไดแบงเกรดความรนแรงของโรคขอเขาเสอม(13,14) ดงนเกรด 0 : Noneเกรด 1 : Doubtful narrowing of joint space and possible osteophytic lippingเกรด 2 : Definite osteophytes and possible narrowing of joint space


เกรด 3 : Moderate multiple osteophytes, definite narrowing of joint space & some sclerosisand possible deformity of bone ends

เกรด 4 : Large osteophytes, marked narrowing of joint space, severe sclerosis & definitedeformity of bone ends

อยางไรกตาม การเปลยนแปลงทางภาพรงสอาจไมสอดคลองกบอาการทางคลนก

การวนจฉยโรคอาศยการซกประวต การตรวจรางกาย โดยผปวยโรคขอเสอมมกมอาการและอาการแสดงดงกลาว

ภาพถายรงสธรรมดาของขอเขาจำเปนในกรณตองการทราบความรนแรงของโรคเพอพจารณาเปลยนวธการรกษา

เกณฑในการวนจฉยโรคขอเขาเสอม ตาม American College of Rheumatology(15)

- มอาการปวดเขา- ภาพรงสแสดง osteophyte- มขอสนบสนน 1 ขอดงตอไปน

1. อายเกน 50 ป2. อาการฝดแขงในตอนเชา ประมาณ 30 นาท3. มเสยงกรอบแกรบขณะเคลอนไหวเขา

การรกษาการวางแผนการรกษาขนกบปจจยเสยงของผปวยแตละราย ความรนแรงของอาการและการแสดง

comorbidity ของผปวย ไดแก โรคหวใจ ความดนโลหตสง โรคกระเพาะอาหาร โรคไต และความรนแรงในการทำลายโครงสรางของกระดกออนขอตอ

แนวทางการรกษาตอไปน อางองตามหลกฐานทางการแพทยทปรากฏในวารสารสากล ทม biasนอยทสดตามการจดกลมความนาเชอถอดงตอไปน


ตารางท 1 หลกฐานทางคลนก(16)

หลกฐาน ความนาเชอถอมหลกฐานจากการประเมนโดย meta-analysis ของการศกษาชนด randomized 1Acontrolled trials (RCT)มหลกฐานจากการศกษาชนด RCT อยางนอยหนงฉบบ 1Bมหลกฐานจากการศกษาชนด controlled study without randomization 2Aอยางนอยหนงฉบบมหลกฐานจากการศกษาชนด quasi-experimental study อยางนอยหนงฉบบ 2Bมหลกฐานจากการศกษาชนด descriptive studies เชน comparative studies, 3correlation studies, หรอ case-control studiesมหลกฐานจากความเหนของผเชยวชาญ, คณะกรรมการ หรอ 4บคลากรผมชอเสยงในดานนนๆ

ขอแนะนำสำหรบการปฏบต แบงเปนเกรด A ถง D ตามหลกฐานและองคประกอบอน เชนฤทธขางเคยงของยา,ราคา, ความคลองตวสำหรบการประยกตใชในสภาพทเหมาะสมตอผปวยแตละราย

ตารางท 2 ขอแนะนำเพอการปฏบตจรง(16)

ขอแนะนำ รายละเอยดA มหลกฐานประกอบประเภท 1B มหลกฐานประกอบประเภท 2 หรอเปนขอแนะนำจากคณะกรรมการโดยอาศย

หลกฐานประเภท 1 (extrapolated recommendation from category 1 evidence)C มหลกฐานประกอบประเภท 3 หรอ เปนขอแนะนำจากคณะกรรมการโดยอาศย

หลกฐานประเภท 1 หรอ 2D มหลกฐานประกอบประเภท 4 หรอ เปนขอแนะนำจากคณะกรรมการโดยอาศย

หลกฐานประเภท 2 หรอ 3

การรกษาโดยวธไมใชยา(16-27)

1. การใหความรเรองขอเขาเสอม(16-17) การดำเนนของโรคและการลดปจจยเสยงตางๆ เพอลดความเจบปวดและเพมทกษะการอยรวมกบโรค การใหความรอาจเปนแบบเฉพาะตวหรอเปนกลมยอย(group education) ดรายละเอยดในเรองการปองกน


2. การออกกำลงและการบรหารกลามเนอรอบเขา(16-20) เปนทยอมรบอยางกวางขวางแลววาการออกกำลงกายเปนวธการรกษาทไดผลดสำหรบผปวยขอเขาเสอม มหลกฐานสนบสนนทเชอถอไดถงประสทธภาพของการออกกำลงกายในการลดอาการปวด รวมทงเพมความสามารถในการใชงานขอเขา รปแบบอาจเปนการออกกำลงบนบกหรอในนำ ทโรงพยาบาลหรอบาน สวนชนดของการออกกำลงทดประกอบดวย

- การบรหารเพอเพมพสยการเคลอนไหวขอเขา (range of motion/ flexibility exercise)- การบรหารเพอเพมความแขงแรงของกลามเนอหนาขาและกลามเนอทองขา (strengthening

exercise) ดในภาคผนวก 2- การออกกำลงแบบแอโรบค (aerobic conditioning exercise) ซงเปนการออกกำลงกาย

เพอความฟตพรอมของระบบตางๆ ในรางกาย เชน หวใจแขงแรง ปอดด กระดกไมบาง กลามเนอสวนตางๆ กระชบ มความแขงแรงและใชงานไดทนทาน ตวอยางการออกกำลงแบบแอโรบคในผปวยขอเขาเสอม ไดแก การเดนชาๆ การปนจกรยาน หรอการออกกำลงกายในนำซงจะดมากสำหรบผปวยขอเขาเสอม เนองจากนำมแรงพยงตวทำใหขอเขารบนำหนกนอยลงขณะออกกำลงกายนอกจากนควรหลกเลยงการออกกำลงชนดทมแรงกระทำตอขอมากๆ เชน การวง การกระโดดเชอก หรอการเตนแอโรบคทมการกระโดด จะเปนผลรายตอขอเขามากกวาผลด

3. การใชอปกรณเครองชวยตางๆ (21-27) พจารณาตามความรนแรงของโรคและสภาวะผปวย- การใชไมเทาหรอรมจะชวยแบงเบาแรงกระทำตอขอเขาไดประมาณรอยละ 25 ของนำหนกตว

ในกรณทปวดมากควรถอไมเทาหรอรมในมอดานตรงขามกบขางทปวด- การเสรมรองเทาเปนลมทางดานนอก (heel wedging) ในผทเรมมขาโกงนอยๆ มรายงานวา

ไดผลดตอขอเขา ซงอาจเปนผลจากการลด external varus moment และ medial compartment load- การใชสนบเขาชวยเพมประสาทสมผส (proprioception) ชวยเสรมความมนคงขอเขา รวมทง

ชวยลดอาการปวดขอเขา4. การลดนำหนก(16, 26, 27) มรายงาน RCT ยนยนผลการลดนำหนกและบรหารกลามเนอ สามารถ

ลดความเจบปวดและเพมการใชงานของเขาในคนสงอาย5. การใชวธการอนๆ(16) ไดแก เลเซอร Transcutaneus electrical nerve stimulation (TENS) การ

ฝงเขม การใชความรอน และการใชสนามแมเหลก (pulse electromagnetic field) ยงไมมหลกฐานทชดเจนในดานประสทธภาพของการรกษา แตอาจนำมาใชเพอบรรเทาอาการปวดและเพมประสทธภาพของการใชขอเขา วธการเหลานควรใหแพทยผชำนาญเฉพาะทางเปนผพจารณาสงการรกษา


การรกษาโดยยา(16, 27-32)

1. พจารณายาพาราเซตตามอลชนดกนเปนอนดบแรก รายงาน RCT พบวายาพาราเซตตามอล4 กรมตอวน มผลดเทยบเทา ibuprofen, naproxen โดยมฤทธขางเคยงนอย ไมมขอหามใชแมในคนสงอาย ปลอดภยตอระบบทางเดนอาหารเมอเทยบกบ non selective NSAIDs

2. ยาทาเฉพาะทประเภท NSAIDs (diclofenac, ketoprofen, piroxicam) และเจลพรก (capsaicin)มผลดพอควรและปลอดภย พจารณาใหยาทาเปนยาเสรมยาตวอนหรอใหเดยวๆ ในกรณทกนยาไมไดผลและไมตองการยาฉด

3. ยากลม NSAIDs เมอผปวยไมตอบสนองตอยาพาราเซตตามอล ในผปวยทมความเสยงตอระบบทางเดนอาหารใหพจารณา non selective NSAIDs รวมกบสารปองกนกระเพาะอาหาร (gastroprotectiveagents) ไดแก proton pump inhibitors หรอ ใชกลม selective COX 2 inhibitors (coxibs)

Cochrane review พบวาประสทธผลระหวางขนาดยาทแนะนำของกลม NSAIDs ทใชทวไปไมแตกตางกน ยากลม NSAIDs มประสทธผลดกวาพาราเซตตามอล แตมผลขางเคยงตอกระเพาะอาหารยากลม coxibs มผลลดความเจบปวดไดเทยบเทา NSAIDs ขอดคอ อตราการเกดภาวะแทรกซอนของกระเพาะอาหารลดลงรอยละ 50 สำหรบ cardiorenal adverse events เกดเทากนทงในกลม non selectiveNSAIDs และ coxibs

ไมควรใชยากลม coxibs ในผปวยทมความเสยงสงตอระบบหวใจหลอดเลอด (cardiovascular)ถาจำเปนใหใชในขนาดตำสด ในชวงเวลาสนทสด

4. ยาแกปวดจำพวก tramadol HCl, opioid ทมหรอไมมพาราเซตตามอลผสม ในผปวยท- มขอหามในการใชยา NSAIDs, coxibs- ใชยากลม NSAIDs, coxibs ไมไดผล- ไมสามารถทนตอยา NSAIDs, coxibs

5. ยากลม SYSADOA (symptomatic slow acting drugs for OA) ประกอบดวย glucosaminesulfate, chondroitin sulfate, diacerein และ hyaluronic acid (HA) สามารถลดอาการปวดและอาจเปลยนโครงสรางกระดกออนขอตอ ยากลมนออกฤทธชา ตองใชตดตอกนเวลานาน จงมคาใชจายสงใชแทน NSAIDs ในกรณทมขอหามตอการใช NSAIDs และไมควรใชใน severe OA

6. พจารณาฉด steroid เขาขอในกรณท การอกเสบของเขากำเรบ โดยเฉพาะถามของเหลวในขอเขา ไดผลระงบปวดในชวงสน ไมมหลกฐานในการสนบสนนผลตอขอเขาในระยะยาว การฉดยาเขาขอเขาไมควรฉดเกน 3 ครงตอป เนองจากผลของยาจะทำลายกระดกออนขอตอ ผปวยทจำเปนตองไดยาฉดเขาขอเขาเกน 3 ครงตอปเพอลดอาการปวด ควรแนะนำการรกษาแบบผาตด


การรกษาแบบผาตด(16 , 27)

ก. Tidal knee irrigation พจารณาวธการเจาะเขา ลางเขาดวยนำเกลอปกตโดยฉดยาชาเฉพาะทในผปวยทการผาตดใหญเปนขอหาม ลางดวยนำเกลอปกตในปรมาณ 2 ลตร เพอทำความสะอาดขอเขา ลดการยดตดและลดสาร cytokines

ข. Arthroscope lavage ในกรณทผปวย loose body หรอมการฉกขาดของ meniscus รวมดวยค. Corrective osteotomy ในกรณผปวยมการผดรปของขอเขาง. Joint replacement พจารณาในกรณทผปวยทมอาการปวด และทพพลภาพ ภาพรงส แสดงการ

เปลยนแปลงทรนแรงของ OA

ขอบงชในการทำผาตดขอเขาเทยมทงขอ- มโรคขอเขาเสอมรนแรง และขอเขาผดรปทไมตอบสนองตอการรกษาดวยวธอนๆ

การปองกน(8)

การปองกนนหมายรวมถง การปองกนไมใหเปนขอเขาเส อมและผท เปนแลวจะทำอยางไรไมใหเปนมากขน โดยเนนเรองการดำเนนชวตใหถกตอง วธการปองกน ไดแก

1. แนะนำการควบคมและ / หรอลดนำหนก2. ใหความรขอเขาเสอม

- การใหความรเรองโรคและการดำเนนโรค รวมทงการดแลรกษาพอสงเขป- พยายามเลยงอรยาบถทตองงอเขามากๆ เชน การนงพบเพยบ คกเขา ขดสมาธ หรอนงยองๆ

เนองจากจะเพมแรงอดภายในขอเขา และจะมผลตอกระดกออนขอเขา ไมควรใชสขาแบบสวมซมทตองนงยอง ซงจะสงผลเสยอยางยงตอขอเขา แนะนำใหปรบเปลยนสขภณฑ

- ไมควรขนลงบนไดโดยไมจำเปน- การออกกำลงเพอสขภาพบางอยางอาจเปนอนตรายตอขอเขาทมการเสอมแลว เชน การวง

การกระโดดเชอก หรอการออกกำลงโดยการขนลงบนได หากออกกำลงกายแลวมอาการปวดเขา ควรปรกษาแพทยผชำนาญเฉพาะทาง

- เนนการบรหารเพอเพมกำลงกลามเนอรอบขอเขา

การพยากรณโรคขอเขาเสอมโรคขอเขาเส อมเมอเกดขนแลว พยาธสภาพของกระดกออนขอตอจะไมสามารถคนดไดอก

การดำเนนโรคจะเรวหรอชาแตกตางกนไปในแตละบคคล


สรป1. แนวทางการรกษาขอเขาเสอมจดทำขนโดยอาศยหลกฐานทางการแพทยททนสมยและสากล

และเปนขอคดเหนของผเช ยวชาญจากหลายสาขาวชาชพ เพ อใหเกดประโยชนและความปลอดภยสงสดตอผปวย

2. การรกษาโรคขอเขาเสอมมหลากหลายวธ การเลอกวธการรกษาตองปรบตามสภาพปญหาและการตอบสนองของผปวยแตละคน นอกจากตองคำนงถงความปลอดภยของวธการแลวยงตองคำนงถงคาใชจายและการเดนทางของผปวยดวย

สรปผลการรกษาโรคขอเขาเสอม(16)

ความนาเชอถอ คำแนะนำเพอของหลกฐาน การปฏบตจรง

การใหความร 1A Aการลดนำหนก 1B Bการออกกำลงกาย 1B Aกายภาพบำบด, กายอปกรณ และ อาชวบำบด 1B Bการฝงเขม และ การใชแทงแมเหลก 1B BSpa therapy 1B CAcetaminophen 1B Aยาตานการอกเสบทไมใชสเตยรอยด ชนดทออกฤทธไมจำเพาะ 1A Aยาตานการอกเสบทไมใชสเตยรอยด ชนดทออกฤทธ 1B Aจำเพาะตอเอนซยม COX-2ยา Tramadol 1B Bยา glucosamine sulfate 1A Aยา Diacerein 1B Bยาทาเจลพรก (topical capsaicin) 1A Aการฉดสเตยรอยดเขาขอ 1B Aการฉดยา Hyaluronic acid เขาขอ 1B Bการลางขอ (Joint lavage / irrigation) 1B BArthroscopic ± debridement 1B Cการผาตดเปลยนขอเขา (Total knee replacement) และ Osteotomy 3 C

วธการรกษา


ภาคผนวก 1ยาทใชในการรกษาโรคขอเขาเสอม(27)

1. ยา Acetaminophenยานมความนาเชอถอของหลกฐานทางคลนกอยในระดบ 1A และมคำแนะนำเพอการปฏบต

ใชจรงอยในระดบ Aขอบงใช

- ลดอาการปวดขอ โดยเปนยาทควรเลอกใชเปนลำดบแรกขนาดยา

- 500 มก. ทก 6 ชวโมง (10 - 15 มก./กก./ครง) วนละไมเกน 4 กรมขอควรระวงในการใชยา

- ในผปวยทมโรคตบเรอรงหรอดมสราจะเพมความเสยงในการเกดพษตอตบขอหามในการใชยา

- แพยากลมน

2. ยาตานอกเสบชนดไมใชสเตยรอยด (NSAIDs)ก. ยาตานอกเสบชนดไมใชสเตยรอยด ชนดทออกฤทธไมจำเพาะ (traditional NSAIDs) :

ยานมความนาเชอถอของหลกฐานทางคลนกอยในระดบ 1A และมคำแนะนำเพอการปฏบตใชจรงอยในระดบ A

ขอบงใช- ลดอาการปวด โดยเปนยาทควรเลอกใชเปนลำดบทสอง เมอผปวยไดรบยา acetaminophen

อยางตอเนองแลว ยงไดผลไมสามารถควบคมอาการปวดได หรอควบคมไดแตไมเปนทนาพอใจ- ลดอาการอกเสบของขอ โดยเปนยาทเลอกใชเปนลำดบแรกหากมการอกเสบของขอ

รวมดวย


ตารางท 4 แสดงคาครงชวตของการขจดและขนาดยาของ NSAIDs

ขนาดทแนะนำใหใชตอวนกลมยาทมคาครงชวตสน (t ½ = 1-8 hours)

Indomethacin 75-200 มลลกรมIbuprofen 1.2-2.4 กรมKetoprofen 150-300 มลลกรมNimesulide 200-400 มลลกรมMeclofenamate 200-400 มลลกรมTiaprofenic acid 400-800 มลลกรมMefenamic acid 1.5-2.0 กรมFlubiprofen 100-400 มลลกรม

กลมยาทมคาครงชวตปานกลาง (t ½ = 10-20 hours)Fenbufen 600-1000 มลลกรมAzapropazone 900-1800 มลลกรมLoxoprofen 60-180 มลลกรมDiflunisal 500-1000 มลลกรมNaproxen 500-1000 มลลกรมProglumetacin 300-600 มลลกรมSulindac 200-400 มลลกรมMeloxicam 7.5-15.0 มลลกรมCelecoxib 200-400 มลลกรม

กลมยาทมคาครงชวตยาว (t ½ = 24-48 hours)Nabumetone 1-3 กรมPiroxicam 20 มลลกรมTenoxicam 20 มลลกรมEtoricoxib 60-90 มลลกรม


หลกการใชยา- เรมขนาดตำๆ กอน เมอไมไดผลจงพจารณาเพมขนาดของยา- เลอกใชยาเพยง 1 ชนด- ควรเลอกชนดของยา, ปรบวธการบรหารยา หรอ เลอกใชยาทปองกนการเกดผลขางเคยง ดงน

ผปวยทมความเสยงสงตอการเกดผลขางเคยงกบระบบทางเดนอาหารควรการหลกเลยงยากลมน แตกรณจำเปน พจารณาใชยาปองกนการเกดผลขางเคยงตอระบบทางเดนอาหาร ไดแก

- กลม proton pump inhibitors เชน omeprazole 20 มก./วน- misoprostol 200 มก. qid

ข. การใชยา NSAIDS ชนดทออกฤทธไมจำเพาะควรตองใหความระวงเปนพเศษในกลมผปวยทมลกษณะดงตอไปน(28)

1. อาย > 65 ป2. มประวตในอดตเปนโรคกระเพาะอาหาร เลอดออกทางเดนอาหาร3. ใชยาบางอยางรวมดวย เชน สเตยรอยด และ ยาปองกนการแขงตวของเลอด4. มโรครวมทางกายทรนแรง

- ผปวยทมโรคตบไมควรใชยาในกลมน แตกรณจำเปนและภาวะการทำงานของตบบกพรองไมรนแรงอาจใชดวยความระมดระวง ควรหลกเลยงยา indomethacin, sulindac, meclofenamate,diclofenac, naproxen พจารณาเลอกใชยา ibuprofen และตดตามผลการทำงานของตบอยางใกลชด4-6 สปดาห

- ผปวยทมการทำงานของไตบกพรอง ควรหลกเลยงการใชยา NSAIDs แตในกรณทการทำงานของไตบกพรองไมมากนก และมความจำเปนตองใชยา ควรหลกเลยงยาในกลมทออกฤทธนาน(long half life) ควรพจารณาใชยาทออกฤทธสน และควรหลกเลยงยา indomethacin เพราะมรายงานเกดการอกเสบของไต (interstitial nephritis) ไดบอย

- ผปวยทเปนโรคหลอดเลอดหวใจ, กลามเนอหวใจตายจากการขาดเลอดมาเล ยง หรอมปจจยเสยงในการเกดโรคหลอดเลอดอยแลว ควรหลกเลยงการใชยาในกลมน แตหากจำเปนควรตดตามอาการและอาการแสดงของโรคหลอดเลอดอยางใกลชด และผปวยทกรายควรไดรบขอมลดานความเสยงในการเกดภาวะดงกลาวซงสงขนกวากลมทไมไดรบยา

ขอหามในการใชยา- เมอแพยาแอสไพรนและยาในกลมน


3. ยาตานอกเสบชนดไมใชสเตยรอยด ชนดทออกฤทธยบยงตอเอนซยม COX-2(COX-2 inhibitors)(30 , 31)

ขอบงใช- ลดอาการปวด และ ลดอาการอกเสบ ในผปวยโรคขอเสอมทมความเสยงสงในการเกด

ภาวะแทรกซอนในระบบทางเดนอาหาร จากยากลม NSAIDs ผปวยโรคขอเสอมทยงมอาการปวดรนแรง แตตองไดรบการผาตด หรอเพงทำการผาตดซงเสยงตอการเสยเลอดมาก

ขอหามในการใชยา- ผปวยทมประวตแพยา COX-2 inhibitors- ผปวยทเคยมประวตแพยา sulfonamide ( เฉพาะใน celecoxib )- ผปวยทมอาการหอบ (asthma) ผนแพ (urticaria) หรอมอาการแพ หลงจากไดรบยากลม

แอสไพรนหรอยากลมตานอกเสบชนดไมใชสเตยรอยดขนาดและรปแบบของยา

- Celecoxib 200-400 มก./วน แบงใหวนละ 2 ครง เชา-เยน หรอวนละครง- Etoricoxib 60-90 มก./วน ใหวนละครง

ขอควรระวง- หลกเลยงการใชยาในผปวยตงครรภ ผทใหนมบตร และผปวยอายนอยกวา 18 ป- หลกเลยงการใชยาในผปวยทเคยมแผลหรอเลอดออกในระบบทางเดนอาหาร หากจำเปน

ตองใชควรจะใชขนาดตำสด และระยะเวลาสนทสด- ผปวยทเปนโรคหอบหด หรอโรคตบ หรอโรคไตวาย หรอความดนโลหตสง หรอหวใจวาย- การใชยาในผปวยสงอาย จากการศกษาพบวาไมมความจำเปนตองลดขนาดยา อยางไรกตาม

ควรใชขนาดตำสดทไดผลในการรกษา- หลกเลยงการใชยาในผปวยทเปนโรคหลอดเลอด หรอโรคหลอดเลอดหวใจ หรอภาวะ

กลามเนอหวใจตายจากการขาดเลอด หรอมความเสยงสงตอการเกดโรคหลอดเลอด

ผลขางเคยงทสำคญของยากลม NSAIDsระบบทางเดนอาหารและตบ

- ปวดจกลนป ทองอด คลนไส อาเจยน แผลในกระเพาะอาหารและลำไสสวนตน เลอดออกจากแผลในกระเพาะอาหารและลำไส และลำไสอดตน กระเพาะอาหารทะล

- การทำงานของตบผดปกต ดซาน ตบอกเสบระบบทางเดนปสสาวะ

- เนอไตอกเสบ กรวยไตตาย (papillary necrosis) มการคงของนำและเกลอแร จากการทำงานของไตบกพรอง


ระบบสบพนธเพศหญง- มเลอดออกจากชองคลอดผดปกต ประจำเดอนมามากหรอนานผดปกต

ระบบสบพนธเพศชาย- ตอมลกหมากผดปกต

ระบบหวใจและหลอดเลอด- ใจสน หวใจเตนเรวหรอผดจงหวะ เจบแนนหนาอก หวใจวาย- การนำกระแสไฟฟาในหวใจถกบลอก- มความเสยงในการเกดโรคหลอดเลอด โดยเฉพาะโรคหลอดเลอดหวใจสง ทำใหเกดความดน

โลหตสง เจบหนาอกจากหวใจขาดเลอด และกลามเนอหวใจตายจากการขาดเลอดระบบประสาทสวนกลาง

- ปวดศรษะ มนศรษะ เวยนศรษะ ซม ซมเศรา กระสบกระสาย หงดหงด สบสน นอนไมหลบโดยเฉพาะ เมอบรหารยา indomethacin ในผปวยทอายมากกวา 50 ป

- ตะครวทขา กลามเนอแขงเกรง ปวดศรษะไมเกรน ปวดปลายประสาทระบบการไดยนและการทรงตว

- หหนวก ปวดห มเสยงผดปกตในห (tinnitus)ระบบโลหตวทยา

- กดการทำงานของไขกระดก ทำใหซด เมดเลอดขาวตำ เกลดเลอดไมจบกลม เกลดเลอดตำระบบทางเดนหายใจ

- หอบหดระบบผวหนง

- ผนแพยา คนตามผวหนง ไวตอแสง (photosensitivity) โรค porphyria cutanea tarda- บวมทวตว หนาบวม ออนเพลย มไข อาการคลายไขหวด พบไดรอยละ 0.1-1.9

การตดตามผลขางเคยงของยา- ตดตามอาการเลอดออกจากทางเดนอาหาร- ตรวจเลอดเพอดการทำงานของไต ตบ- ตดตามอาการและอาการแสดงทบงชภาวะโรคหลอดเลอด และโรคหลอดเลอดหวใจ


4. ยา Tramadol HCLยานมความนาเชอถอของหลกฐานทางคลนกอยในระดบ 1B และมคำแนะนำเพอการปฏบต

ใชจรงอยในระดบ Bขอบงใช

- ลดอาการปวดขอในผปวยทไดรบยา acetaminophen และ NSAIDs แลวยงไดผลไมนาพอใจหรอ ใชในรายทมขอหามในการใหยา NSAIDs

ขนาดยา- Tramadol : capsule ขนาด 50 มก. และ 100 มก. 3-4 capsules/วน แบงใหวนละ 3-4 ครง

โดยเรมยาขนาดนอย และปรบขนาดยาทก 3 วน ครงละ 50 มก./วน จนสามารถควบคมอาการปวดไดโดยไมเกน 400 มก./วน ถาผปวยมอายมากกวา 75 ป ควรใชในขนาดยาไมเกน 300 มก./วน

ขอหามในการใชยา- ตบอกเสบ- การแพหรอไวตอยาหรอสารบางอยางรนแรงมากกวาปกต ไดแก เหลา, ยากลอมประสาท,

ยาแกปวด และ กลมยาทมผลตอจตประสาทผปวยทตดยา opioids- แพยา tramadol, opioids

ขอควรระวงในการใชยา- ในรายทเคยมประวตชก และมโอกาสเกดอาการชก- ไมใชยารวมกบยากลม MAOIs- ลดขนาดยาเมอใชรวมกบยากดประสาทสวนกลาง (CNS depressants)- มความเสยงในการชกเพมขน เมอใชรวมกบยากลม serotonin reuptake inhibitors, tricyclic

antidepressants, other cyclic compounds, narcoleptics, MAOIs และยาอนทมผลทำใหโรคลมชกกำเรบไดจากการลด seizure threshold

- ลดขนาดยา ในผปวย โรคตบ ไต myxedema hypothyrodism hypoadrenalism- ไมแนะนำใหใชในระหวางตงครรภและใหนมบตร- การปรบขนาดยา 50-100 มก. ทก 12 ชวโมง ไมเกน 200 มก./วน ในกลมผปวยทมการทำงาน

ของไตบกพรอง โดยม creatinine clearance < 30 ml/min- การปรบขนาดยา 50 มก. ทก 12 ชวโมง ในผปวยทมการทำงานของตบบกพรอง เชน ตบแขง

การตดตามผลขางเคยงของยา- การหายใจ ความดนโลหต อตราการเตนของหวใจ อาการตดยา ดอยา


ผลขางเคยงของยา- ระบบประสาท งวงซม เวยนศรษะ การตดสนใจผดปกต กดการหายใจ- ระบบทางเดนอาหาร ทองผก เบออาหาร ปากแหง คอแหง คลนไสอาเจยน- ระบบหวใจและหลอดเลอด ความดนโลหตตำ- ระบบทางเดนปสสาวะ ปสสาวะไมออก (micturation disorder)- ผวหนง ผนแพ

5. ยา glucosamine sulfateยานมความนาเชอถอของหลกฐานทางคลนกอยในระดบ 1A และ มคำแนะนำเพอการปฏบตใชจรง

อยในระดบ Aขอบงใช :

- ลดอาการปวดขอ โดยเลอกใชเปนลำดบแรก เพอเปนการรกษาเสรม รวมกบการบรหารยาacetaminophen หรอ เลอกใชเม อการใชยา acetaminophen แลวไดผลไมนาพอใจ โดยเฉพาะเมอมขอหามตอการใชยา NSAIDs โดยมการศกษาพบวาผลการรกษาใกลเคยงกบการใชยา NSAIDs แตมผลขางเคยงนอยกวา

รปแบบของยา :- ยา glucosamine sulfate ม 2 รปแบบ ไดแก ชนด capsule 250 มลลกรม รบประทานกอนอาหาร

ในขนาด 2 capsules 3 เวลา และ ชนดผงผสมนำ ในขนาด 1,500 มลลกรมตอซอง รบประทาน 1 ซองกอนอาหาร วนละ 1 ครง

ผลขางเคยง- นอยมากและไมมความสำคญทางคลนก

6. ยา Diacereinยานมความนาเชอถอของหลกฐานทางคลนกอยในระดบ 1B และมคำแนะนำเพอการปฏบต

ใชจรงอยในระดบ Bขอบงใช :

- ลดอาการปวดขอ โดยเลอกใชเพอเปนการรกษาเสรม เมอการใชยา acetaminophen, NSAIDsและ glucosamine sulfate แลวไดผลยงไมนาพอใจ โดยเฉพาะเมอมขอหามตอการใชยา NSAIDs

รปแบบของยา :- ยา Diacerein ชนด capsule 50 มลลกรม รบประทานในขนาด 1 capsule 2 เวลา กอนอาหาร

ผลขางเคยง- อาการทองเสย ปวดทอง หรอถายอจจาระบอยกวาปกต รนแรงจนตองหยดยา


7. ยาตานการอกเสบทไมใชสเตยรอยดชนดทายานมความนาเชอถอของหลกฐานทางคลนกอยในระดบ 1A และ มคำแนะนำเพอการปฏบตใชจรง


- ลดอาการปวดขอ โดยเลอกใชเปนลำดบแรก เพอเปนการรกษาเสรม รวมกบการบรหารยาacetaminophen หรอ เลอกใชเม อการใชยา acetaminophen แลวไดผลไมนาพอใจ โดยเฉพาะเมอมขอหามตอการใชยา NSAIDs โดยมการศกษาพบวาผลการรกษาใกลเคยงกบการใชยา NSAIDs

รปแบบของยา :- เจลพรก (topical capsaicin)- ยา NSAIDs ชนดเจล ไดแก diclofenac gel, piroxicam gel และ ketoprofen gel บรหารโดย

การทาบรเวณผวหนงรอบขอเมอมอาการปวดผลขางเคยง :

- สวนใหญเปนการอกเสบของผวหนงเฉพาะท, อาจเกดผวแหงและผนคน

8. การฉดสเตยรอยดเขาขอ (intraarticular steroids)ยานมความนาเชอถอของหลกฐานทางคลนกอยในระดบ 1B และมคำแนะนำเพอการปฏบตใชจรง


- ลดอาการปวด โดยเลอกใชเมอไดรบยา acetaminophen และ NSAIDs แลวไมไดผล หรอยงไดผลไมนาพอใจ

- ลดอาการขออกเสบ โดยเหมาะสำหรบผปวยโรคขอเสอมทมการอกเสบหรอนำในไขขอรวมดวย, อาจเลอกใชในรายทมขอหามตอการใชยา NSAIDs แตไมควรใหถมากกวา 3 ครงตอป

ขอหามในการใชยา :- ภาวะตดเชอในขอหรอเนอเยอรอบๆ ขอ- ภาวะตดเชอในกระแสเลอด- ขอไมมนคง (unstable)- กระดกในขอหก (intraarticular fracture)- กระดกรอบขอบางหรอผ (juxta-articular osteoporosis)- ไมตอบสนองตอการฉดสเตยรอยดเขาขอ- ภาวะเลอดออกงายผดปกต (bleeding disorder)


ผลขางเคยง :- ขออกเสบจากการฉดยา ( post-injection reaction ) พบรอยละ 12-24 มกหายเองภายใน

12-24 ชวโมง- หนาแดง (face flushing) มรายงานถงรอยละ 40 แตมกไมรนแรง- ผวหนงบาง และสจางลง (skin atrophy and hypopigmentation)- ตดเชอในขอ- Charcot’s liked arthropathy- อนๆ ทพบนอย และ สมพนธกบผลทางดาน systemic ของยา ไดแก กระดกขาดเลอด

(osteonecrosis), กระดกผและบาง (osteoporosis), กดการทำงานของตอมใตสมอง (pituitary gland) และตอมหมวกไต (adrenal gland)

9. การฉด Hyaluronic acid เขาขอยานมความนาเชอถอของหลกฐานทางคลนกอยในระดบ 1B และมคำแนะนำเพอการปฏบตใชจรง

อยในระดบ Bขอบงใช :

- ลดอาการปวด โดยเลอกใชเมอไดยาชนดรบประทาน acetaminophen และ NSAIDs แลวไมไดผลหรอยงไดผลไมนาพอใจ หรอเพอเปนการรกษาเสรมในกรณทผปวยมอาการรนแรง จำเปนตองผาตดแตปฏเสธการผาตด

รปแบบและขนาดยา :รปแบบและขนาดยา

ชอทางการคาGo-on Synvisc Hyalgan

สารตนแบบ Biosynthesis จากเชอ Cox comb (หงอนไก) Cox combStreptococcus equi

นำหนกโมเลกล ( Dalton ) 1.4 × 106 6 × 106 0.5-0.73 × 106

ขนาดความถทใชในการ 1 เขมทกสปดาห 1 เขมทกสปดาห 1 เขมทกสปดาหฉดเขาขอ 3-5 สปดาห 3 สปดาห 3-5 สปดาห

คณสมบต

ขอหามในการใชยา :- ผปวยทมการตดเชอในขอหรอเนอเยอรอบๆ ขอ และมภาวะเลอดออกงายผดปกต

ผลขางเคยง- ขออกเสบหลงจากการฉดยา พบรอยละ 11 - 27 โดยมกเกดชวคราว หายไดเอง


10. การลางขอ (Joint lavage / irrigation)การรกษานมความนาเชอถอของหลกฐานทางคลนกอยในระดบ 1B และมคำแนะนำเพอการ

ปฏบตใชจรงอยในระดบ Bขอบงใช :

- ใชลดอาการปวดเฉพาะในผปวยทมอาการรนแรง ไดรบยารบประทาน และ ยาฉดเขาขอแลวไมไดผลเทานน


11. การผาตดเปลยนขอ (joint replacement) และ osteotomyการรกษานมความนาเชอถอของหลกฐานทางคลนกอยในระดบ 3 และมคำแนะนำเพอการปฏบต

ใชจรงอยในระดบ Cขอบงใช :

- ใชเฉพาะในผปวยทมอาการปวดรนแรง ไดรบยารบประทาน และยาฉดเขาขอแลวไมไดผลหรอมความผดรปของขอรนแรง



ภาคผนวก 2โปรแกรมการออกกำลงกายสำหรบผปวยขอเขาเสอม

สำหรบผทสามารถทำการบรหารทา 3 ทา ได ควรออกกำลงโดยการเดนรวมไปดวยจะมประโยชนหลายสถาน ไดแก เพมระดบความฟต ทำใหไมเหนอยงาย และควบคมนำหนกตวไดงาย การเดนไมควรใหเหนอยมากจนหอบ ยงคงเดนไป พดคย หรอรองเพลงไปดวยได โดยเสยงพดไมขาดเปนหวงๆทงนควรใสรองเทากฬาทเหมาะสมกบการเดน

รปท 1 ทาบรหารเพมความแขงแรงของกลามเนอขาแบบเกรงอยกบท

เปาหมาย ทำการบรหารเพมขนทละนอย จนสามารถทำไดอยางตำประมาณ 50 ครง/วน

วธปฎบต1. นอนหงายราบ เอาหมอนแขงรองใตขอพบเขา ใหเขางอประมาณ 10-15 องศา2. ออกแรงเกรงกลามเนอทหนาขา เพอกดลงบนหมอนทวางรองไว ประมาณ 5-10 วนาท3. ถาเกรงกลามเนอไดถกตองจะสงเกตเหนลกสะบาเขาเลอนขนลง

ขอบงชและประโยชน1. เหมาะสำหรบผทมอาการปวดเขา ผทไมสามารถออกกำลงทาอนไดโดยไมมอาการปวด2. มประโยชนเพอเพมความแขงแรงและอดทนของกลามเนอขา และสงเสรมใหผวกระดกออน

ในขอเขา ดดซมนำไขขอไดอยางเพยงพอ

ขอควรระวง1. ควรใหสนเทาวางอยบนเตยงตลอดการฝก2. หากทำแลวมอาการปวด ควรลดความรนแรงของการเกรงกลามเนอใหเบาลง


รปท 2 ทาการบรหารเพมความแขงแรงของกลามเนอหนาขาแบบเคลอนไหว

เปาหมาย ทำการบรหารเพมขนทละนอยจนสามารถยกนำหนก 1-2 กโลกรมไดประมาณ 50 ครง

วธปฎบต1. นงหอยเทาจากขอบเตยงหรอเกาอ2. ใชนำหนกถวงบรเวณขอเทาทตองการฝก3. เหยยดเขาออกชาๆ จนสด4. เกรงกลามเนอหนาขา คางไวประมาณ 3-5 วนาท5. ลดเทาสตำแหนงเรมตนอยางชาๆขอบงชและประโยชน1. ทานเหมาะสำหรบผทไมมอาการปวด บวมอกเสบทขอเขาแลว2. เพมความแขงแรงของกลามเนอหนาขา คลายกบการบรหารในรปท 1 แตมขอดกวาทสามารถ

เพมความแขงแรงไดทกองศาการเคลอนไหวของขอเขา3. จะเรมใชนำหนกถวงหรอจะเปลยนนำหนกใหหนกขน ควรลดจำนวนครงทยกเหลอประมาณ

10 ครง แลวจงเพมจำนวนครงขนชาๆ


รปท 3 ทาการบรหารเพมความแขงแรงของกลามเนอหลงขาแบบเคลอนไหว

เปาหมาย ทำการบรหารเพมนำหนกทละนอยจนสามารถยกนำหนก 1-2 กโลกรมไดอยางตำ50 ครง

วธปฎบต1. นอนควำบนทนอนแขงๆ2. ใชนำหนกถวงบรเวณขอเทาขางทตองการฝก3. งอเขาขนชาๆ จนสด4. เกรงกลามเนอหลงขาคางไวประมาณ 3-5 วนาท5. ลดเทาลงสตำแหนงเรมตนอยางชาๆขอบงชและประโยชน1. ทานเหมาะสำหรบผทไมมอาการปวด บวมอกเสบทขอเขาแลว2. เพมความแขงแรงของกลามเนอหลงขา แตมขอดกวาทสามารถเพมความแขงแรงไดทกองศา

การเคลอนไหวของขอเขา3. จะเรมใชนำหนกถวงหรอจะเปลยนนำหนกใหหนกขน ควรลดจำนวนครงทยกเหลอประมาณ

10 ครง แลวจงเพมจำนวนครงขนชาๆขอควรระวงระหวางการบรหารระวงอยาใหหวเขาลอยขนจากเตยง หรออยาเกรงแผนหลง อาจทำใหปวดหลง

ได


เอกสารอางอง

1. Chaiamnuay P, Darmawan J, Muirden KD, Assawatanabodee P. Epidemiology of rheumaticdisease in rural Thailand: a WHO-ILAR COPCORD study. Community Oriented Programmefor the Control of Rheumatic Disease. J Rheumatol 1998 ; 25 : 1382 - 7.

2. Kuptniratsaikul V, Tosayanonda O, Nilganuwong S, Thamalikitkul V. The epidemiology ofosteoarthritis of the knee in elderly patients living an urban area of Bangkok. J Med AssocThai 2002 ; 85 : 154 - 61.

3. van Saase JL, van Romunde LK, Cats A, Vandenbroucke JP, Valkenburg HA. Epidemiologyof osteoarthritis: Zoetermeer survey. Comparison of radiological osteoarthritis in a Dutchpopulation with that in 10 other populations. Ann Rheum Dis 1989 ; 48 : 271 - 80.

4. Lawrence RC, Helmick CG, Arnett FC, Deyo RA, Felson DT, Giannini EH, et al. Estimatesof the prevalence of arthritis and selected musculoskeletal disorders in the United States.Arthritis Rheum 1998 ; 41 : 778 - 99.

5. Felson DT, Lawrence RC, Dieppe PA, Hirsch R, Helmick CG, Jordan JM, et al. Osteoarthritis :new insights. Part 1 : the disease and its risk factors. Ann Intern Med 2000 ; 133 : 635 - 46.

6. Cooper C, Snow S, McAlindon TE, Kellingray S, Stuart B, Coggon D, et al. Risk factorsfor the incidence and progression of radiographic knee osteoarthritis. Arthritis Rheum 2000 ;43 : 995 - 1000.

7. Felson DT, Zhang Y, Hannan MT, Naimark A, Weissman B, Aliabadi P, et al. Risk factorsfor incident radiographic knee osteoarthritis in the elderly : the Framingham Study. ArthritisRheum 1997 ; 40 : 728 - 33.

8. Spector TD, Cicuttini F, Baker J, Loughlin J, Hart D. Genetic influences on osteoarthritis inwomen : a twin study. BMJ 1996 ; 312 : 940 - 3.

9. Conaghan PG. Update on osteoarthritis part 1 : current concepts and the relation to exercise.Br J Sports Med 2005 ; 36 : 330 - 3.

10. Hough AJ. Pathology of osteoarthritis. In : Koopman WJ, editor. Arthritis and allied conditions: a textbook of rheumatology. Vol.2, 13th ed. Baltimore : Williams & Wilkins ; 1997. p. 1945 - 68.

11. Morkowitz RW. Clinical and laboratory findings in osteoarthritis. In : Koopman WJ, editor.Arthritis and allied conditions : a textbook of rheumatology. Vol 2, 13th ed. Baltimore : William& Wilkins ; 1997. p. 1985 - 2011.

12. Soloman L. Clinical features of osteoarthritis. In : Kelley WN, Herris ED Jr., Ruddy S, Sledge CB,editors. Textbook of rheumatology. Vol. 2, 5th ed. Philadelphia : W.B. Saunders ; 1997. p. 1383 - 93.

13. Kellgren JH, Lawrence JS. Radiological assessment of osteo-arthrosis. Ann Rheum Dis1957 ; 16 : 494 - 502.

14. Gresham GE, Rathey UK. Osteoarthritis in knees of aged persons. Relationship betweenroentgenographic and clinical manifestations. JAMA 1975 ; 233 : 168-70.


15. Altman R, Asch E, Bloch D, Bole G, Borenstein D, Brandt K, et al. Development of criteriafor the classification and reporting of osteoarthritis. Classification of osteoarthritis of the knee.Diagnostic and Therapeutic Criteria Committee of the American Rheumatism Association.Arthritis Rheum 1986 ; 29 : 1039 - 49.

16. Jordan KM, Arden NK, Doherty M, Bannwarth B, Bijlsma JW, Dieppe P, et al. EULARRecommendations 2003 : an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis: Report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies IncludingTherapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2003 ; 62 : 1145-55.

17. Boutron I, Tubach F, Giraudeau B, Ravaud P. Methodological dilferences in clinical trialsevaluating non pharmacological and pharmacological treatments of hip and knee osteoarthritis.JAMA 2003 ; 290 : 1062 - 70.

18. Wyatt FB, Milam S, Manske RC, Deere R. The effects of aquatic and traditional exerciseprograms on persons with knee osteoarthritis. J Strength Cond Res 2001 ; 15 : 337 - 40.

19. Baker KR, Nelson ME, Felson DT, Layne JE, Sarno R, Roubenoff R. The efficacy of homebased progressive strength training in older adults with knee osteoarthritis : a randomizedcontrolled trial. J Rheumatol 2001 ; 28 : 1655 - 65.

20. O’Reilly SC, Muir KR, Doherty M. Effectiveness of home exercise on pain and disability fromosteoarthritis of the knee : a randomised controlled trial. Ann Rheum Dis 1999 ; 58 : 15 - 9.

21. Hennessey WJ, John EW, Lower Limb Orthoses. In: Braddom RL, editors. Physical medicineand rehabilitation. Philadelphia : Saunders; 1996. p. 333 - 58.

22. Yasuda K, Sasaki T. The mechanics of treatment of the osteoarthritic knee with a wedgedinsole. Clin Orthop Relat Res 1987 ; (215) : 162 - 72.

23. Perlau R, Frank C, Fick G. The effect of elastic bandages on human knee proprioception inthe uninjured population. Am J Sports Med 1995 ; 23 : 251 - 5.

24. Pollo FE. Bracing and heel wedging for unicompartmental osteoarthritis of the knee. Am JKnee Surg 1998 ; 11 : 47- 50.

25. Hassan BS, Mockett S, Doherty M. Influence of elastic bandage on knee pain, proprioception,and postural sway in subjects with knee osteoarthritis. Ann Rheum Dis 2002 ; 61 : 24 - 8.

26. Messier SP, Loeser RF, Mitchell MN, Valle G, Morgan TP, Rejeski WJ, et al. Exercise andweight loss in obese older adults with knee osteoarthritis : a preliminary study. J Am GeriatrSoc 2000 ; 48 : 1062 - 72.

27. Hochberg MC, Altman RD, Brandt KD, Clark BM, Dieppe PA, Griffin MR, et al. Guidelinesfor the medical management of osteoarthritis. Part II. Osteoarthritis of the knee.AmericanCollege of Rheumatology. Arthritis Rheum 1995 ; 38 : 1541-6.

28. Wolfe MM, Lichtenstein DR, Singh G. Gastrointestinal toxicity of nonsteroidal antiinflammatorydrugs. N Engl J Med 1999 ; 340 : 1888 - 99.

29. Felson DT, Lawrence RC, Hochberg MC, McAlindon T, Dieppe PA, Minor MA, et al.Osteoarthritis : new insights. Part 2 : treatment approaches. Ann Intern Med 2000 ; 133 : 726-37.

30. Psaty BM, Furberg CD. COX-2 inhibitors--lessons in drug safety. N Engl J Med 2005 ;352 : 1133-5.


คณะทำงานจดทำแนวทางเวชปฏบตวนจฉยและรกษาโรคขอเขาเสอม

1. นายแพทยพงษศกด วฒนา ทปรกษากรมการแพทย ประธานคณะทำงานและผอำนวยการโรงพยาบาลศรวชย 3

2. ศาสตราจารยกตตคณแพทยหญงคณหญงกอบจตต ลมปพยอม คณะทำงานทปรกษาคณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

3. นายแพทยสมชาย เออรตนวงศ สมาคมรมาตสซมแหงประเทศไทย คณะทำงานวทยาลยแพทยศาสตรกรงเทพมหานครและวชรพยาบาล

4. ผชวยศาสตราจารยแพทยหญงอจฉรา กลวสทธ สมาคมรมาตสซมแหงประเทศไทย คณะทำงานคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

5. รองศาสตราจารยนายแพทยววฒน วจนะวศษฐ คณะแพทยศาสตร คณะทำงานโรงพยาบาลรามาธบด

6. รองศาสตราจารยนายแพทยพงศศกด ยกตะนนทน คณะทำงานคณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

7. รองศาสตราจารยนายแพทยอรรณพ ใจสำราญ คณะแพทยศาสตร คณะทำงานจฬาลงกรณมหาวทยาลย

8. รองศาสตราจารยนายแพทยอาร ตนาวล คณะแพทยศาสตร คณะทำงานจฬาลงกรณมหาวทยาลย

9. รองศาสตราจารยนายแพทยกระเษยร ปญญาคำเลศ คณะทำงานคณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

10. รองศาสตราจารยแพทยหญงวไล คปตนรตศยกล คณะทำงานคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

11. รองศาสตราจารยแพทยหญงมณ รตนไชยานนท คณะทำงานคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

12. พนเอกนายแพทยทว ทรงพฒนาศลป คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล คณะทำงาน13. พนเอกนายแพทยกตตศกด วลาวรรณ โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา คณะทำงาน14. พนเอก(พเศษ) แพทยหญงพรทตา ชยอำนวย สำนกงานผอำนวยการ คณะทำงาน

วทยาลยแพทยศาสตรโรงพยาบาลพระมงกฎเกลา


15. นายแพทยสกรม ชเจรญ โรงพยาบาลราชวถ คณะทำงาน16. นายแพทยวระศกด ศรนนภากร โรงพยาบาลราชวถ คณะทำงาน17. นายแพทยสนธา ศรสภาพ โรงพยาบาลราชวถ คณะทำงาน18. นายแพทยวลลภ สำราญเวทย โรงพยาบาลเลดสน คณะทำงาน19. นายธรศกด แซฉว สมาคมกายภาพบำบดแหงประเทศไทย คณะทำงาน20. ผชวยศาสตราจารยวงสวาท โกศลวฒน สถาบนวจยโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล คณะทำงาน21. นายแพทยสมเกยรต โพธสตย สำนกพฒนาวชาการแพทย คณะทำงาน22. นายแพทยธวช ประสาทฤทธา โรงพยาบาลเลดสน เลขานการคณะทำงาน23. นายแพทยอรรถสทธ ศรสบต สำนกพฒนาวชาการแพทย ผชวยเลขานการคณะทำงาน24. นางบปผา ปาแดง สำนกพฒนาวชาการแพทย ผชวยเลขานการคณะทำงาน25. นางสาวนฤกร ธรรมเกษม สำนกพฒนาวชาการแพทย ผชวยเลขานการคณะทำงาน26. นางสาวกรชนก ลมปชยโสภณ สำนกพฒนาวชาการแพทย ผชวยเลขานการคณะทำงาน


Health & Medicine

Cpg osteoarthritis 2548