53
Để giành giật sự sống con người đã tìm mọi biện pháp nhằm hạn chế tác động có hại đó của các đối tượng gây bệnh. Vacxin được coi là một tiến bộ y học quan trọng nhất của thế kỷ XX Ngày nay cùng với sự phát triển không ngừng của công nghệ sinh học con người đã tìm ra được vaccine hữu hiệu để bảo vệ chính mình với số lượng nhiều, an toàn và

95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Để giành giật sự sống con người đã

tìm mọi biện pháp nhằm hạn chế tác

động có hại đó của các đối tượng gây

bệnh. Vacxin được coi là một tiến bộ y

học quan trọng nhất của thế kỷ XX

Ngày nay cùng với sự phát triển không

ngừng của công nghệ sinh học con

người đã tìm ra được vaccine hữu

hiệu để bảo vệ chính mình với số

lượng nhiều, an toàn và nhanh chóng.

Page 2: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Tên đê tai

CAC PHƯƠNG PHAP SAN XUÂT VACCINE.

CNVS VƠI SAN XUÂT VACCINE THÊ H MƠIÊ

GVHD: Trân Thanh ThuySVTH: Nguyên Thanh Thao

Page 3: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

NÔI DUNGI. Cơ sơ sinh hoa cua công nghê san xuât vaccine

II. Sơ lươc vê vaccine1. Vài nét về lịch sử vaccine2. Khái niệm về vaccine3. Thành phân cua vaccine4. Đăc tinh cơ ban cua vaccine5. Cơ chê hoat đông cua vaccine6. Phân loai vaccine

III. Phương phap san xuât vaccine7. Phương phap san xuât truyên thông

1.1. Qui trinh san xuât1.2. Cac loai vaccine sx theo phương phap truyên thông

8. Phương phap san xuât vaccine băng ky thuât AND tai tô hơp2.1. Qui trinh san xuât2.2. Cac vaccine san xuât băng ky thuât AND tai tô hơp (vaccine thê hê mơi)

IV. Ưng dung cua vaccine thê hê mơi

Page 4: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

I.Cơ sở sinh hóa của công nghệ sản xuất vacxin

Hệ thông miễn dịch của cơ thểPhân loai MDCac tê bao tham gia vao hệ thông MD

Tính chât của miễn dịchCơ chê bao vệ cơ thể của MD đăc hiệu

Page 5: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

MIÊN DICH (MD)

MD tiêp thu

MD tiêp thu chủ

động

Tư nhiên: tiêp xuc ngâ

u nhiên vơi KN hoăc di nguyên

Nhân tao

:tiêm

vacxin, truyên limpho bao binh

thương hoă

c miên

dich

MD tiêp thu thu động

Tư nhiên:truyên KT ghep

hoăc

qua sưa me

Nhân tao:

truyên khang

huyêt

thanh

MD tự nhiên

Hệ thống miễn dịch của cơ thểPhân loai MD

Page 6: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Cac tê bao tham gia vao hệ thông MDTê bao limpho :

Tê bao B:tương tac vơi KN va tao khang thểTê bao T: tương tac đăc hiệu vơi KN

• TH:kích thích tê bao B san xuât nhiêu KT• TD:hoat hoa cac tê bao không đăc hiệu (đai thưc bao)• Tc:tương tac va pha hủy trưc tiêp cac tê bao co KN trên bê măt• Ts:điêu hoa đap ưng MD, ưc chê tac đông của cac tê bao MD(tê

bao B)

Đai thưc bao: băt giư, nuôt, pha hủy KN, hơp tac vơi tê bao limpho để sx KT đăc hiệu

Page 7: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Tính đặc hiêu: Mỗi KN chỉ có thể

kết hợp vừa khớp với một loại KT đặc

hiệu do chính nó kích thích tạo thành.

Tính ghi nhơ: Sau khi tiếp xúc với

KN, cơ thể hình thành đáp ứng miễn

dịch nhớ. Nếu lần sau có dịp tiếp xúc

với kháng nguyên thì cơ thể sẽ tạo

một đáp ứng miễn dịch nhanh và

mạnh hơn để diệt tác nhân gây bệnh.

Tính chất của miễn dịch:

Tính đặc hiệu KN - KT

Page 8: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

KN + APC

Các tế bào T

Tế bào T quá mân chậm

(TD)

Tế bào giết tự nhiên (NK)

Tế bào T độc (TC)

Tế bào T trợ giúp (TH)

Kích thích ngoài

Viêm Giết tế bào

MD dịch thể

Tông hợp KT

MD tế bào

Kích thích tế bào B

Mối quan hệ giữa MD tế bào và MD dịch thể

Page 9: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

CƠ CHÊ BAO VÊ CƠ THÊ CUA MD ĐĂC HIÊU

MIÊN DICH DICH THÊ MIÊN DICH TÊ BAO

Page 10: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Năm 1796, châu Âu đang có dịch đậu mùa, Jenner đã

thực hiện thành công thử nghiệm vaccine ngừa căn

bệnh này

II. SƠ LƯƠC VÊ VACCINE

Edward Jenner -một bác sĩ người Anh -được công nhận

là người đầu tiên dùng vắc-xin để ngừa bệnh cho con

người ngay từ khi người ta còn chưa biết bản chất của

các tác nhân gây bệnh.

Edward Jenner (1749-1823)

1.Vai net vê lich sử vaccine

Page 11: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Louis Pasteur (1822-1895)

Louis Pasteur là người mơ ra kỷ nguyên đấu tranh

chống các bệnh nhiễm trùng bằng việc tiêm chủng dự

phong.

4/7/1885 lần đầu tiên Pasteur và cộng sự đã tiến

hành tiêm chủng 13 lần virus dại lấy từ tủy sống tho

với độc tính tăng dần cho cậu be 9 tuôi, Joseph

Meister đã bị chó dại căn đến 14 vết thương và cậu

be đã thoát khoi bàn tay tư thần.

14/10/1885, viện Pasteur được thành lập, chỉ trong

vong 2 năm viện này đã điều trị cho trên 5000 người.

Page 12: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Hiện nay ,nhiều loại vaccine truyền thống đã

được cải tiến và phát triển ơ qui mô công nghiệp,

phuc vu cho chương trình tiêm chủng mơ rộng,

làm giảm cơ bản tỉ lệ tư vong ơ tre em đối với

nhiều bệnh nguy hiểm.

1978 bệnh đậu mùa đã vinh viễn bị xóa bo trên

phạm vi toàn cầu và săp tới là bệnh bại liệt.

Ảnh chụp năm 1977, Ali Maow Maalin, người Somalia, được xem là bệnh nhân cuối cùng mắc bệnh đậu mùa

Page 13: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

2. Khai niêm vê vaccine

Vaccine là chế phẩm có tính kháng nguyên dùng để tạo miễn dịch đặc hiệu chủ

động, nhằm tăng sức đề kháng của cơ thể đối với một số tác nhân gây bệnh cụ thể.

3. Thanh phân cua vaccine

vaccine

Khang nguyên

Chât bô trơ vaccine

:La cơ chât hoa hoc co kha năng gây ra trong cơ thể sư tra lơi miễn dịch

:La những chât đươc bô sung vào vaccine, co kha năng kích thích sinh miễn dịch không đặc hiêu nhằm nâng cao hiệu lưc va đô dai miễn dịch của vaccine

Page 14: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

4. Đăc tinh cơ ban cua vaccine:

An toàn: Vô trùng, thuần khiêt, không đôc.

Hiệu lực :Vacxin co hiệu lưc lơn la vacxin gây đươc miễn dịch ở mưc đô cao va tồn tai trong môt thơi gian dai.

Tính kháng nguyên Khang nguyên manh la khang nguyên khi đưa vao cơ thể môt lần đã sinh ra nhiêu khang thể.khang nguyên yêu la nhưng chât phai đưa vao nhiêu hoăc phai kèm theo môt ta dươc mơi sinh đươc môt ít khang thể .

Tính miễn dịch Tao ra hiệu qua đê khang cho cơ thể vê sau khi tac nhân gây bệnh xâm nhập vơi đầy đủ đôc tính.

Page 15: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

5. Cơ chê hoat đông cua vaccine

vaccine Cơ thể

ĐƯMD lần 1

ĐƯMD lần 2

TB nhơ

Tác nhân gây bệnh thực sự

Page 16: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

6. Phân loai vaccine

vaccine thế hệ I – vaccine toàn khuẩn (bao gồm kháng nguyên thân, vỏ bọc và độc tố )

Vaccine thế hệ II: Trong vacxin chỉ chứa một số thành phần gây bệnh của mầm bệnh

Vaccine thế hệ III-Vaccine tái tổ hợp :vaccine được sản xuất bằng nghệ gen

Dựa vào hoat tính của mầm bệnh

vaccine

vaccine vô hoat

vaccine nhược độc

:vaccine chứa kháng nguyên đã được vô hoat bằng các yếu tố vật lý (Nhiệt độ, tia tử ngoai, sóng siêu âm); bằng các hóa chất (Các loai thuốc nhuộm,các axit, formol v.v..)

Vaccine vô hoat không có bổ trợ

Vaccine vô hoat có bổ trợ vaccine (keo phèn, phèn chua… )

:Vaccine vaccine chứa mầm bệnh được làm nhược độc hoặc vô độc, nhưng vẫn bảo toàn tính kháng nguyên.

Dựa vào thành phần kháng nguyên

Page 17: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

II. PHƯƠNG PHAP SAN XUÂT VACCINE1. Phương phap sản xuất truyền thống

1.1. Qui trinh san xuât vaccine truyên thông

Tạo sinh khối

Đô vô trùng

Nồng đô

Kha năng gây miễn dịch

Làm bât hoạt

Kiểm tra san phẩm

Nuôi cây

Đông khô

Đóng gói

Tinh khiêt hóa

San xuât ra chê phẩm

Vacxin vi khuẩn chêt: dùng các tác nhân diệt khuẩn như các hóa chất (formalin, alcool, aceton), tia cực tím, siêu âm…

Vacxin từ vi khuẩn sống giam độc: dùng phương pháp cấy chuyền vi khuẩn nhiều lần trong môi trường nuôi cấy

Page 18: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

1.2. Cac vaccine sản xuất theo phương phap truyền thống(vaccine truyền thống)

b. Vaccine giảm độc lực

a. Vaccine bất hoạt

c. Vaccine giải độc tố

d. Vaccine khang khang thể idiotyp

Page 19: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Nhươc điểm của vaccine truyền thống

- Chi môt sô ít vaccine đươc san xuât do không phai moi tac nhân gây bệnh

đêu co thể đươc nhân thanh sô lương lơn đủ để san xuât vaccine.

- Cần phai nuôi tê bao ngươi hoăc đông vật rât tôn kem để san xuât vaccine

tư virus ở ngươi va đông vật.

- Cần co biện phap an toan khi thao tac vơi sô lương lơn tac nhân gây bệnh

- Cac chủng nhươc đôc co thể trở lai trang thai cương đôc.

- Việc bât hoat co thể không hưu hiệu gây lan truyên bệnh bởi vaccine.

- Thơi han sư dung ngăn va cần điêu kiện bao quan lanh.

Page 20: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

2. Phương phap sản xuất vaccine băng ky thuât AND tai tô hơp

2.1. Qui trinh san xuât

B1: Lựa chon KN đich

B3: nhân dong gen

B2: Phân tích va xac định gen đích

B5: Nuôi cây va thu nhận protein

B4: Biểu hiện gen trong tê bao chủ

B6: Kiểm tra chât lương va tinh sach protein

B7: San xuât chê phẩm

B8: Kiểm tra san phẩm

Page 21: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

B2: Phân tích va xac định gen đích

Tinh chê

Tach chiêt mARN

côt oligo T- cellulose

Tao cADN mach đơn

Tach riêng tưng mARN

Tông hơp cADN kep

Găn đuôi poly A

Page 22: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

B3: nhân dong gen

Tê bao chủ

Tao AND tai tô hơp

Thu nhận dong cần

Biên nap

Lai axit nucleic vơi việc sư dung mâu do đanh dâu phong xa

Xac định dong cần

Thu nhận khuẩn lac chưa cADN

E.coli

Chât khang sinh

cADN kep

Page 23: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Muc đích:sư dung bộ máy di truyền của tế

bào chủ để nhân bản AND tái tô hợp thành

một lượng lớn bản sao.

Dùng VK E.coli lam tế bào chủ: dễ thao

tác, ít tốn kem lại sinh sản nhanh, tạo

dong AND tái tô hợp nhanh.

Hiện nay để nhân dong gen có thể sư

dung phản ứng PCRE.coli

Page 24: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

B4: Biểu hiện gen trong tê bao chủ:

Tê bào chuSinh vật nhân chuẩn

Nấm men(Saccharomyces cerevisiae)

Tế bào nuôi của động vật có vú.

Sinh vật nhân sơE. coli

Page 25: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

B 5,6: Nuôi cây ,thu nhận protein ,tinh sach protein

Thu nhận protein

Nuôi cây

Cô đăc Phương phap vi loc tủa

Tinh sach protein Phương phap săc kí co đô phân giai cao

B1:Trao đôi ion

B2: Loc gel

B3: Săc kí tương tac kị nươc hay săc kí ai lưc

Page 26: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Nâng cao năng suất sản xuất vacxin

Tạo ra sản phẩm vacxin với nhiều ưu điểm:

Vacxin tai tô hơp rất an toàn vì không sư dung trực tiếp vi

sinh vật gây bệnh.

Giá thành hạ vì không cần phải nuôi virus trên phôi gà hay các

tô chức mô của động vật vốn rất phức tạp và tốn kem, giảm bớt

chi phí vận chuyển và chi phí kiểm tra tính an toàn trước khi

dùng, không cần bảo quản lạnh)=> phù hợp với điều kiện sư

dung ơ những nước đang phát triển

Ưu điểm của vaccin tai tô hơp

Page 27: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Vaccine sống giam động lực sx băng lực băng ky thuât di truyền Vaccine chứa KN san xuât băng phương phap tai tô hơp Vaccine vector Vaccine ADN Vacxin dựa trên cơ thể chuyển gen. Vaccine bào tử

1.2. Cac vaccine sản xuất băng ky thuât AND tai tô hơp

Page 28: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Đối vơi con ngươi: Tạo "la chắn" cho cơ thể

Theo các nghiên cứu của Giáo sư Daniel Kaufman :

Đối với bệnh tiểu đường típ I : căn bệnh này tiến triển khi hệ miễn dịch của

người bệnh "tấn công" loại protein có tên là GAD (nằm trong các tế bào tuyến

tuy)các tế bào này có chức năng giải phóng ra insulin.

Khi được tiêm văc-xin thế hệ mới vào cơ thể triệt tiêu quá trình này ngăn

chặn việc giải phóng các kháng thể miễn dịch tiêu diệt các tế bào có chứa

loại protein GAD.

Ngoài ra, loại văc-xin mới này con có tác dung điều chỉnh các hoạt động của

hệ miễn dịch, ngăn chặn nó không tấn công các tế bào nguyên vẹn của các

khớp của người bệnh viêm khớp.

III. ƯNG DUNG CUA VACINE THÊ HÊ MƠI

Page 29: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

vaccine thực phẩm

Nguyên lý cơ ban của mô hinh vaccine thưc phẩm:Chuyển một loại gen đặc biệt tế bào thực vật sinh ra protein KN.

Khi những KN này đi vào cơ thể người thông qua ăn uống hệ thống miễn

dịch của người sẽ tự động sinh ra kháng thể để chống lại kháng nguyên.

Ưu điểm : gia thanh rẻ, ôn định, dễ san xuât trên quy mô lơn, dễ quan lý,

không cần tinh sach, bao quan lâu va dễ vận chuyển, phương thưc đưa vaccine

vao cơ thể lai đơn gian,KN đươc sx trong thưc vật không mang nguồn bệnh đên

cho con ngươi, nhưng đôc tô trong hệ thông vaccine đươc giam thiểu.

VD: Vaccine thực phẩm để điều trị bệnh viêm gan B. Loại cây trồng được sư

dung để chuyển gen viêm gan B là khoai tây (Solanum tuberosum), Bênh than,

Bênh dịch hạch

Page 30: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)
Page 31: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Vaccine khôi phục trí nhớ

Giáo sư Tadeusz Parnowski, thuộc Viện Tâm thần và Thần kinh Ba Lan từng phát biểu :” Vắc xin thế hệ mới trở thành niềm hy vọng duy nhất cho những người mắc căn bệnh Alzheimer " .

Nguyên nhân chính gây ra tình trạng mất trí nhớ của con người :protein thoai hóa bị kêt tua trong nao ngươi.

Loại vắc-xin mới, do Công ty Elan ở Irlandia bào chế, khi được tiêm vào người bệnh, có tác dụng ngăn chặn một cách hiệu quả quá trình "kết tủa" của protein beta-amyloid

Page 32: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Đối vơi vât nuôi:

DNA vaccine đã co nhưng thanh công

nhât định trong việc ngăn chăn nhiêu

bệnh trên đông vật đa sô la do virus

gây ra. Điển hinh như:

+ Bệnh đốm trăng ơ tôm do virus WSSV

gây ra

+ Chống lại thành công virus West Nile

(WNV) trên ngựa (2005)

+ Ngăn chặn IHNV hoại tư cơ quan tạo

máu trong cá hồi (2005)

+ Bệnh hoại tư tuyến tuy do IPNV ơ cá

nước mặn và nước ngọt.

San xuât vaccine DNA cho ca

Page 33: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

KÊT LUÂNSự ra đời của vacxin có ý nghia vô cùng to lớn đối với nhân loại. Nó đã

giúp cho loài người thoát khoi nhiều đại dịch hiểm nghèo (đậu mùa, bại liệt;

sơi, uốn ván v.v.

Tuy nhiên, nhiều bệnh vân con đang thách thức con người, chưa có

vaccine nào đủ hiệu quả để ngăn ngừa:bệnh do ký sinh trùng (sốt ret, giun,

sán), vi khuẩn (lao), virus (cúm, sốt xuất huyết, AIDS v.v.) Một số lý do có

thể là các tác nhân gây bệnh biến đôi thường xuyên khiến cho miễn dịch

không con hữu hiệu hoặc thậm chí tấn công ngay vào hệ miễn dịch như

trường hợp của HIV v.v

Có thể nói, những thành tựu từ khoa học kỹ thuật đặc biệt là công nghệ

sinh học sẽ mơ ra nhiều hướng nghiên cứu mới và hiệu quả trong công tác

điều trị bệnh .

Page 34: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

TAI LIÊU THAM KHAO

Trần Thị Thanh, Công nghệ vi sinh, NXB Giáo duc

GS.TS. Phạm Văn Ty,TS. Vu Nguyên Thành, Công nghệ

sinh học (Tập 5), NXB Giáo duc

Một số trang web

Page 35: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

a. Vaccine bất hoạt

Ưu điểm: an toàn

Khuyết điểm:

-Gây đáp ứng miễn dịch không hoàn toàn

và ngăn hạn, phải tiêm nhăc lại nhiều lần .

Là vaccine chứa các tác nhân gây bệnh đã

bị giết chết bằng hóa chất, hoặc đun nóng.

vacxin bại liêt Salk (IPV) dung để tiêm.

vaccine cum (Vaxigrip)

Page 36: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

La vaccine chê tư tac nhân gây bệnh đã lam giam tính đôc bằng cac tac nhân vật lý, hoa hoc,hoăc bằng cac phương phap khac … không gây bệnh, nhưng vân con kha năng sinh san va kích thích cơ thể tông hơp khang thể bao vệ.

Ưu điểm: gây đươc đap ưng miễn dịch dai han, không cần tiêm nhiêu lần

Khuyết điểm: Co thể gây bệnh nhẹ, co thể chuyển

thanh dang gây bệnh,virus co thể bị chêt, cần bao quan lanh,co thể gây bệnh ung thư

vaccine bại liệt Sabin V(OPV)

Vaccine sơi

b. Vaccine giảm độc lực

Page 37: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

c. Vaccine giải độc tố

Là các hợp chất độc bị bất hoạt trích từ các vi sinh vật

(trong trương hơp chinh cac độc chất này là

phương tiên gây bênh của vi sinh vât).

Thí du: các văc-xin ngừa uốn ván và bạch hầu.

Có thể dùng nhiệt hoặc formaldehyt làm biến đôi hóa

học để mất tính độc, nhưng vân con tính kháng nguyên

Cung như vacxin chết, muốn tạo ĐƯMD có hiệu quả

cần phải tiêm nhăc lại nhiều lần.

Page 38: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

d. Vaccine khang khang thể idiotype

KT idiotype là cấu trúc không gian của kháng thể

tại vị trí gắn kháng nguyên, đặc hiệu với kháng

nguyên tương ứng.

Anti-idiotype là các kháng thể đặc hiệu đối với

idiotype, do đó anti-idiotype xét về mặt đặc hiệu lại

tương tự với kháng nguyên.

Vậy, thay vì dùng kháng nguyên X làm vắc-xin, người

ta dùng idiotype anti-anti-X.

Vd : KN:Salmonella KT :anti-Salmonella KN: anti-Salmonella KT:anti- anti-Salmonella

dùng anti-anti-Salmonella làm kháng nguyên thì sẽ an toàn hơn.

ANTI-IDIOTYPE

Page 39: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

a. Vaccine sống giảm động lực sản xuất băng ky thuât di truyền

Tach genom khoi capsid

Loại bo cac gen độc

enzyme giơi hạn

virus không con gen độc

vaccine

Page 40: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

b. Vaccine chứa KN sản xuất băng phương phap tai tô hơp

Nuôi nắm men trong nôi lên men để nhân KN dung cho sản xuất

vacxin.

Virus viêm gan B

Gen ma hoa cho KN bề măt HBs Ag

plasmidADNligase

S.cerevisae

Biên nạp

Khuêch đai PCR

Page 41: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

c. Vaccine vector

Vacxin sống tái tô hợp.

Vaccine vector: găn gen mã hóa cho

KN vào vector là tế bào (salmonella,

E.coli..) hoặc virus (vaccinia, pox,

adeno…) để tạo KN và dùng toàn bộ

tái tô hợp đó làm vaccine.

TB tông hợp KN

Tách AND mã hóa cho KN

Virus hay TB trình diện KN

Page 42: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Vị trí cắt của enzim giới hạn

AND mã hóa cho KN tách từ tác nhân gây b nhê

Gen từ tác nhân gây bệnh

Tái tô hợp tương đồng

TB mô nuôi cấy không có TK

Sơ đô sản xuất vaccine vector nhơ virus đâu bo

Page 43: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

d. Vaccine ADN

Sư dung AND (AND mã hóa cho KN)

như một loại vaccine bằng cách đưa

trực tiếp vào sinh vật .

Gen mã hóa cho KN được găn vào

plasmid đưa trực tiếp vào tế bào qua

da nhờ súng băn gen các plasmid

chui vào nhân tiến hành sao chep,

phiên mã rồi dịch mã tông hợp protein

KN..

Page 44: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

e. Vacxin dựa trên cơ thể chuyển gen. Sản xuất cây chuyển gen nhơ Agrobacter tumefaciens

Tế bào thực vật

Cây hoàn chỉnh

Phân tích mức độ biểu hiện

Phân tích khả năng sinh miễn dịch

Gen mã hóa cho KN

Đưa plasmid vào VK nhờ tiếp hợp

Agrobacter tumefaciens

Page 45: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

f. Vaccine bào tử

Bào tư có cấu trúc đặc biệt gồm nhiều lớp màng dày khó thăm bao bọc, có

khả năng đề kháng cao với các tác nhân vật lý, hóa học và đặc biệt có khả

năng chịu nhiệt (chứa canxi dipicolinat).

Bào tư vi khuẩn lần đầu tiên được Lê.H.Đức và Simong M. Cutting sư dung

làm vật tải vacxin. Họ tiến hành găn kháng nguyên làm mảnh C của độc tố

uốn ván TTFC (tetanus toxin fragment C) vào vo bào tư Bacillus subtilis để

gây miễn dịch theo đường uống và đường hô hấp (hít) cho chuột va đã tạo

được đáp ứng miễn dịch ơ niêm mạc và miễn dịch hệ thống.

Ưu điểm của bào tư Bacillus là dễ nhân lên, bảo quản lâu dài, thao tác di

truyền đơn giản nên sẽ trơ thành một loại chất tải vacxin rất hấp dân.

Page 46: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Trươc khi nuôi cây kiểm tra cac chủng VSV vê

đô tinh khiêt.

Nuôi cây đươc thưc hiện trong cac nồi nuôi cây

đăc biệt, co cac thiêt bị kiểm soat đên qua trinh

tăng trưởng của vi sinh vật.

Nuôi cây trong môi trương thích hơp để đat

đươc môt sô lương lơn sinh khôi hoăc san

phẩm của chúng

VD: san xuât đôc tô uôn van dùng môi trương

Mueller va Miller đat hiệu gia 50-90 Lf/ml

NUÔI CÂY

Page 47: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

(1) Lưa chon KN đích cho san xuât vaccine

KN đíchProtein câu truc gây đap ứng tạo khang thể trung

hoa để tạo vaccine

Protein câu truc gây đap ứng tạo khang thể không trung hoa để tạo vaccine

Protein không câu truc gây đap ứng tạo khang

thể để tạo vaccine

Môt hay nhiêu phần khac nhau của

protein bê măt của virus gây

bệnh.

KN bên trong có vai tro tạo KT

bao vê chống lại sự lây nhiễm bênh, tạo kha

năng miễn dịch tốt hơn, lâu dài

hơn.

La san phẩm

protein của gen

điêu hoa trong tê

bao.

Page 48: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Qua trinh trung hoa cac virus

đươc thưc hiện bởi sư liên kêt của

khang thể vơi môt hay nhiêu phần

khac nhau của protein bê măt của

virus gây bệnh.VD: ở virus bệnh sởi co cac vị trí liên

kêt khang thể trên 2 loai protein HA va

Protein F KN đích để tao vaccine sởi

cần co ca hai loai protein HA va F

Hinh câu truc virus sơi

Protein câu truc gây đap ứng tạo khang thể trung hoà để tạo vaccine

Page 49: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

VD: Khi nghiên cứu đap ứng miễn

dịch chống lại sự lây nhiễm virus

viêm gan B.KT trung hoa đươc tao ra trươc tiên để

chông lai KN bê măt HBsAg.Đap ưng miễn dịch vơi KN loi bên

trong HBcAg co tac dung ngăn chăn sư

gây nhiễm va phat triển của virus viêm

gan B.

Hinh câu truc virus viêm gan B

Protein câu truc gây đap ứng tạo khang thể không trung hoa để tạo vaccine

Page 50: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

La san phẩm protein của gen điêu hoa trong tê bao.

Sư sao chep , nhân đôi của virus cần đoi hoi san phẩm điêu

hoa của gen điêu hoa . Do vậy nhưng KT ngăn can , chông lai

cac san phẩm điêu hoa nay co thể ngăn can sư nhân đôi của

virus.

Protein không câu trúc gây đap ưng tao khang thể để tao vaccine

Page 51: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

E. coli

Ưu điểm: dễ dàng nuôi cấy, phát triển

nhanh, đặc điểm di truyền được biểu

hiện khá ro và các quy trình chuẩn, tin

cậy cho các thao tác di truyền ơ tế bào

E. coli đã được phát triển.

Khuyêt điểm: thiếu khả năng

glycosylate hóa các protein

Tê bao chủ sinh vật nhân sơ:thích hơp cho cac gen la khi cac gen nay không co qua trinh biên đôi sau dịch mã.

E.coli

Page 52: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

Nấm men :co ưu điểm sau: Dễ nuôi cấy với quy mô lớn để thu sinh khối tế

bào. Có khả năng thực hiện các biến đôi sau dịch

mã như đường hóa, phosphoryl hóa…để prôtêin có đầy đủ các hoạt tính sinh học

Ít tông hợp prôtêin của bản thân nên khi đưa gen lạ để tông hợp prôtein mới thì sản phẩm dễ tinh sạch.

Là VSV an toan, hầu như không tạo ra độc tố. Hệ gen khoang 1.35x107 cặp baze, có kích

thước lớn hơn VK E.coli khoang 3.5 lần.

Tê bao nuôi của đông vật co vú: kiểu đương hoa của cac protein đươc san xuât theo hệ thông nay tương tư vơi kiểu đương hoa trong cơ thể ngươi.

Nấm men(Saccharomyces

cerevisiae)

Page 53: 95395941 cac-phuong-phap-san-xuat-vacxin-cnvs-voi-vacxin-the-he-moi (1)

b. Vaccine dươi đơn vị (vaccine thành phần)

Loại vacxin này không dùng toàn bộ tế

bào vi khuẩn hay toàn bộ virus mà chỉ

dùng một số thành phần có tính kháng

nguyên của chúng.

.

Ví du HBsAg của virus viêm gan B,

hay hemaglutinin của virus cúm.

Vacxin này có tính an toàn nhưng tính

công hiệu không cao

Cấu truc của virus viêm gan BCấu truc của virus cum