Upload
wwwtipfakultesi-org
View
212
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Toplumda Sık Görülen Alerjik Hastalıklar
Asistan Dr. Merve MELİKOĞLUDr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Aile Hekimliği Kliniği
Akış şeması• Atopinin tanımı ve tipleri• Anaflaksi• Alerjik rinit• Alerjik konjuktivit• Atopik dermatit• Astım
Alerji: tip 1 aşırı duyarlılık reaksiyonu
Atopi: bir kişinin taşıdığı genetik özellikler nedeniyle alerji gelişimine
eğilimli olması hali
Tip 1 Hipersensitivite reaksiyonu
• Sistemik Anaflaksi• Lokal (atopik) anaflaksi: ürtiker, alerjik rinit/konjuktivit,
bronşial astım, alerjik gastroenterit (besin alerjisi)
• TOPLUMUN %25’İ ATOPİK
• Bir çocuğun herhangi bir şeye alerjisi olma (atopik bir hastalık geliştirme) ihtimali;
Anne ve babanın her ikisi de non-atopik ise %13 Annesi ya da babası alerjik ise %30 Hem annesi hem de babası alerjik ise %47-60
Anaflaksi• Aşılar• Antibiyotikler• Besinler ve besin katkı maddeleri• Venomlar• Kan ürünleri• Aspirin• Steroid olmayan antiinflamatuvarlar• Radyokontrast maddeler• Lokal ve genel anestezikler• Lateks• Hormonlar (insülin, ACTH, progestron, vazopressin)• Egzersiz
Anaflaksi• Genel olarak semptomlar üç sistemde değişik şiddette ve
kombinasyonda görülebilir:
• Deri: Ürtiker ve anjiödem en sık raslanan bulgulardır. Hastada kızarma (flushing) ve döküntüsüz kaşıntı olabilir.
• Solunum sistemi : Seste kalınlaşma ve kısılma, stridor, göğüste sıkışma hissi, hışıltı (vizing), dispne
• Dolaşım sistemi : Hipotansiyon ve filiform nabızla şok tablosu, miyokardiyal iskemi ve miyokardiyal infarktüs
Anaflaksi• Solunum yolunu açık tut.• İlk medikal tedavi: Adrenalin!!!• Erişkinde 0.5 mg, çocuklarda 0.01 mg/kg • Yanıt yoksa 15 dk ara ile 2 kez uygula• Hipotansiyonu önle.• Erişkinlerde 25-50 mg, çocuklarda 12.5-25 mg(1-2mg/kg)
difenhidramin• Hafif vakalarda 30-60 mg oral prednizolon, ağır vakalarda erişkinlerde
hidrokortizon 100-1000 mg, çocuklarda 10-100 mg IV verilebilir
Lokal atopi 3 temel formda karşımıza çıkar:
• Atopik rinokonjuktivit• Atopik dermatit• Astım
Alerjik RinitPolenler, mantarlar, hayvan alerjenleri ve toz mite’larının oluşturduğu bir grup alerjenle oluşur.
Alerjik Rinit
1) Mevsimsel (Saman nezlesi): rinore ve hapşırma daha sık 2) Yıl boyu süren: burun tıkanıklığı daha sık
Yıl boyu süren tipte alerjik rinite diğer atopik hastalıklar daha sık eşlik eder.
Fizik Muayene
Prick testi
Alerjik Rinit: Tedavi
1) Alerjenlerden uzak durma ve çevre kontrolü*** 2) Medikal Tedavi 3) İmmunoterapi/desensitizasyon
Medikal Tedavi
1) Oral Antihistaminikler 1. jenerasyonDifenhidramin (Benedryl)Dimenhidrinat (Dramamine)Hidroksizin (Atarax)Doksilamin (Unisom)Siproheptadin (Prakten)Mepiramin (stilex-topikal)
2. jenerasyonSetrizin (Zyrtec, Hitrizin, Allerset)Levosetirizin (Xyzal)Desloratidin (Aerius, Deloday, Lordes)Loratidin (Histadin, Allertidin)Feksofenadin (Alertec)
Medikal Tedavi
2) Nasal steroidler
Yıl boyu süren tip alerjik rinitte 3-6 ay süre ile düzenli kullanım Her gün her iki burun deliğine 1-2 kez
Alerjik Konjuktivit
Kaşıntı Kızarıklık Sulanma
Alerjik Konjuktivit: Tedavi
1) Alerjenlerden korunma 2) Medikal tedavi Topikal Antihistaminikler (S:2x1) Ketotifen (Zaditen), epinastin (Relestat), olopatadin (Patanol) Oral Antihistaminikler Topikal Mast hücre stabilizatörleri (4x1) Na-kromolin, lodoksamid
Atopik Dermatit
Atopik DermatitMajor Kriterler Kaşıntı (pruritus) Tipik görünüm ve
yerleşimli lezyonlar Kronik veya kronik
tekrarlayan dermatit Kişisel/ailesel atopik
hastalık öyküsü 2 yaş altı başlangıç
Minör Kriterler Kserozis İktiyozis/palmar
hiperlinearite/keratozis pilaris
Serum Ig E yüksekliği Deri enfeksiyonlarına
yatkınlık Dennie-Morgan infraorbital
katlantısı Periorbital renk koyuluğu Terlemeyle artan kaşıntı Yünlü giyeceklerle ortaya
çıkan kaşıntı Kelitis
Pitriyazis alba Besin alerjisi Çevresel/ruhsal faktörlerin
hastalığın seyrini etkilemesi
Tipik görünüm ve yerleşimli lezyonlar
Kronik veya kronik tekrarlayan dermatit
Kişisel/ailesel atopik hastalık öyküsü
Atopik dermatit: Tedavi
Tetikleyici faktörlerin engellenmesi Derinin nemlendirilmesi Kaşıntının, inflamasyonun ve anksiyetenin engellenmesi Medikal Tedavi Lokal Kortikosteroidler (S:2x1, 2 hafta süreyle) Yerel Kalsinörin inhibitörleri Fototerapi
Astım
G EN E TIK FA K TÖ RLE R
S e n sit iz a sy o n
ÇEV R ES EL FAK TÖ RLER A llerjenler M eslekse l uyaran lar
Ya r d im c i fa k tö r le r
S ig a ra
S o lu n u m y o lu e n fe k s iy o n la r i H a v a k ir lil ig i D ü s ü k d o g u m a g irl ig i
B ro n s h ip e rre a k tiv i te s i
H a v a y o lu o b s trü k s iy o n u
Te t ik ç e k e n fa k tö r le r A lle r je n le r S o lu n u m y o lu e n fe k s iy o n la r i E g z e rs iz S ü lfü r d io k s it K a tk i m a d d e le r i , i la ç la r
S e m p to m la r
A llerjen le r iletek ra rlay ank arsilasm alar
Ya p is a l d e g is ik lik le r
Astım
Astım
Astımın esas tanısı anamnez ve fizik muayene ile konur.
Solunum Fonksiyon Testleri (SFT) sadece tanıda yardımcı
Astım
Öksürük Wheezing (hışıltılı solunum) Nefes darlığı Göğüste sıkışma hissi
Solunum Fonksiyon Testleri
FEV1/FVC < %80 ise hava yolu obstrüksiyonu
10-15 günlük steroid tedavisinden sonra veya inhale bronkodilatör ilaçtan 15-20 dk sonra spontan FEV1/FVC’de %12’lik artış astım lehine
Astım: Tedavi
1) Hastanın eğitimi (Alerjenlerden uzak durma, inhaler kullanımı)
2) Tetiği çeken etkenlerin uzaklaştırılması3) Medikal Tedavi
Astım: Tedavi
Astım: İdame Tedavisi
Sigara içenlerde inhalere karşı direnç gelişir.
Semptomlar haftada 2 kereden fazla ortaya çıkıyorsa, gece semptomları varsa, aktivite kısıtlanıyorsa (egzersizde semptomatikse), yılda 1 veya daha fazla atak geçiriyorsa
KISMİ KONTROL
Semptomlar her günse ve haftada 1 kez atak geçiriyorsa KONTROLSÜZ
Astım: Atak Tedavisi
Astım: Atak Tedavisi
Ağır Atak Tedavisi a) Nazal oksijen 4-6 litre/dakika b) Yüksek doz inhaler beta2-agonist (nebülizör ile 20 dk.da
bir 5 mg salbutamol) c) İntravenöz 1-1.5 mg/kg prednizolon d) İntravenöz aminofilin ve inhaler antikolinerjikler tedaviye
eklenebilir Hasta en az 8-10 saat süre ile izlenir.
Astım: Atak Tedavisi
Orta Atak Tedavisi a) Nazal oksijen 1-2 litre/dakikada b) İnhaler beta2-agonist (20 dk.da bir spacer ile 4-8 nefes) c) Oral prednizolon 0.5-1 mg/kg
Astım: Atak Tedavisi
Hafif Atak Tedavisi a) İnhaler beta2-agonist Spacer ile 4-8 nefes verilir Eğer tam yanıt alınmazsa aynı doz 20 dakikada bir
tekrarlanır. Tam yanıt alınırsa hasta taburcu edilir. Kısmi yanıt olursa orta dereceli atak protokolü uygulanır.