Bir i , bir olu , bir hareket bildiren kelimelere ş şBir i , bir olu , bir hareket bildiren kelimelere ş şverilen ad. Fiilin, ahıs ve zaman bildirmeden, şverilen ad. Fiilin, ahıs ve zaman bildirmeden, şyalnız i , hareket, olu anlamı ta ıyan ve  -ş ş şyalnız i , hareket, olu anlamı ta ıyan ve  -ş ş ş mekmek ekiyle söylenen biçimine ekiyle söylenen biçimine mastarmastar denir. Bir denir. Bir mastarın sonundaki -mastarın sonundaki -mekmek çıkarılınca geriye çıkarılınca geriye kalan bölümüne kalan bölümüne fiilin kökü fiilin kökü veya veya gövdesigövdesi denir. denir.

Mesela: Mesela: BakıyorumBakıyorum fiilinin mastarı fiilinin mastarı BakmakBakmak, kök veya gövdesi , kök veya gövdesi bakbaktır. Mastar, fiilin tır. Mastar, fiilin ismidir. Onun için mastarlar isimler gibi ismidir. Onun için mastarlar isimler gibi çekilirler çekilirler

in, hareketin, içinde geçti i, geçece i; İş ğ ğin, hareketin, içinde geçti i, geçece i; İş ğ ğolu un içinde oldu u, olaca ı süreye ş ğ ğolu un içinde oldu u, olaca ı süreye ş ğ ğ fiilin fiilin zamanı zamanı denir.denir.

Fiillerin bildirdi i i i, hareketi yapan veya ğ şFiillerin bildirdi i i i, hareketi yapan veya ğ şbir olu un içinde bulunan varlı a ş ğbir olu un içinde bulunan varlı a ş ğ fiilin fiilin

ahsışahsış veya  veya özneözne denir. denir.

Fiiller de isim soylu kelimeler gibi yapı Fiiller de isim soylu kelimeler gibi yapı bakımından üçe ayrılır:bakımından üçe ayrılır:

1-Basit Fiiller1-Basit Fiiller2- Türemi Fiillerş2- Türemi Fiillerş3- Birle ik Fiillerş3- Birle ik Fiillerş

Yapım eki almamı , bir tek kelimeden şYapım eki almamı , bir tek kelimeden şolu an, yani kök hâlindeki fillerdir. şolu an, yani kök hâlindeki fillerdir. şÇo unlukla tek hecelidir. Çok heceliler ğÇo unlukla tek hecelidir. Çok heceliler ğde vardır. Fiil kökünden sonra bir tire de vardır. Fiil kökünden sonra bir tire i areti getirilerek ifade edilir.şi areti getirilerek ifade edilir.ş

Gel-, yaz-, oku-, sev-, kıvır-, çevir-, Gel-, yaz-, oku-, sev-, kıvır-, çevir-, kavu -...şkavu -...ş

NotNot: Tire i areti kullanılmaz da nokta veya ş: Tire i areti kullanılmaz da nokta veya şünlem kullanılırsa emir çekimi olur. Bu, ünlem kullanılırsa emir çekimi olur. Bu, bütün fiiller için geçerlidir: Gel! Oku. bütün fiiller için geçerlidir: Gel! Oku. Yaz!...Yaz!...

Basit Fiiller

Dilimizde hem isim hem de fiil kökü Dilimizde hem isim hem de fiil kökü olarak kullanılan kelimeler vardır ki olarak kullanılan kelimeler vardır ki bunlara seste kökler denir:A rı, a rı-; ş ğ ğbunlara seste kökler denir:A rı, a rı-; ş ğ ğboya, boya-, tat, tat-, eski, eski-...boya, boya-, tat, tat-, eski, eski-...

Basit Fiiller

sim veya fiil kökleriyle yansımalardan, İsim veya fiil kökleriyle yansımalardan, İyapım ekleriyle türetilmi fiillerdir. şyapım ekleriyle türetilmi fiillerdir. ş

Bunlara Bunlara fiil gövdesi fiil gövdesi ((tabanıtabanı) denir.) denir.Ben-imse-, açık-la, mor-ar, av-la-, ince-l-, Ben-imse-, açık-la, mor-ar, av-la-, ince-l-,

çat-la-, pat-la-, gür-le-, ırıl-da-, hav-la-, şçat-la-, pat-la-, gür-le-, ırıl-da-, hav-la-, şme-le-, fısıl-da-, kov-ala-, ba -la-t, uç-ur-, şme-le-, fısıl-da-, kov-ala-, ba -la-t, uç-ur-, şyat-ı- -, ak-ı-t-, dü -ü-r-, sev-in-...ş şyat-ı- -, ak-ı-t-, dü -ü-r-, sev-in-...ş ş

Türemi Fiillerş

HAV - LA - MAK

F L İİF L İİTABANITABANI

a) sim soyu kelimelerden türetilen fiiller İ

b)Fiil kök ve gövdelerinden türetilen fiiller

e-i-a(l)e-i-a(l): az-al-mak, düz-el-mek, kör-el-mek, do ru-l-ğ: az-al-mak, düz-el-mek, kör-el-mek, do ru-l-ğmak, sivri-l-mek, e ri-l-mek, dar-al-mak...ğmak, sivri-l-mek, e ri-l-mek, dar-al-mak...ğ

Not: Not: Bu ek, "k" ile biten kelimelere gelince "k" dü er: şBu ek, "k" ile biten kelimelere gelince "k" dü er: şküçü(k)-l-mek, alça(k)-l-mak, yükse(k)-l-mek...küçü(k)-l-mek, alça(k)-l-mak, yükse(k)-l-mek...

-la/-le-la/-le: ot-la-mak, yem-le-mek, ba -la-mak, yavru-la-ş: ot-la-mak, yem-le-mek, ba -la-mak, yavru-la-şmak, tek-rar-la-mak, bayat-la-mak, tuz-la-mak, zayıf-mak, tek-rar-la-mak, bayat-la-mak, tuz-la-mak, zayıf-la-mak, ba ı -la-mak...ğ şla-mak, ba ı -la-mak...ğ ş

Not: Not: Bu ekle, ünlemlerden üf-le-mek, of-la-mak...; ses Bu ekle, ünlemlerden üf-le-mek, of-la-mak...; ses taklidi için kullanılan kelimelerden gür-le-mek, ar-ştaklidi için kullanılan kelimelerden gür-le-mek, ar-şla-mak, zır-la-mak, hav-la-mak, hor-la-mak... la-mak, zır-la-mak, hav-la-mak, hor-la-mak... biçiminde de fiiller türetilirbiçiminde de fiiller türetilir..

Türemi Fiillerş

-la /-le : ş ş-la /-le : ş ş haber-le -mek, mektup-la -mak, güzel-le -mek, iyi-le -mek, ş ş ş şhaber-le -mek, mektup-la -mak, güzel-le -mek, iyi-le -mek, ş ş ş şa ır-la -mak....ğ şa ır-la -mak....ğ ş

-ar/-er/-r: -ar/-er/-r: ba -ar-mak, mor-ar-mak, kara-r-mak, ye (ya )-er-mek, ş ş şba -ar-mak, mor-ar-mak, kara-r-mak, ye (ya )-er-mek, ş ş şgö(gök)er-mek, boz-ar-mak....gö(gök)er-mek, boz-ar-mak....

-a/-e: -a/-e: ya -a-mak, kan-a-mak, tün-e-mek, uzun: uz-a-mak, oyun:oyn-a-şya -a-mak, kan-a-mak, tün-e-mek, uzun: uz-a-mak, oyun:oyn-a-şmak...mak...

-sa/-se: -sa/-se: benim-se-mek, su-sa-mak, garip-se-mek...benim-se-mek, su-sa-mak, garip-se-mek...

-da/-de: -da/-de: Ses taklidi için kullanılan kelimelerden:Ses taklidi için kullanılan kelimelerden: gümbür-de-mek, takır- gümbür-de-mek, takır-da-mak, hırıl-da-mak, inil-de-mek, ırıl-da-mak, u ul-da-mak...ş ğda-mak, hırıl-da-mak, inil-de-mek, ırıl-da-mak, u ul-da-mak...ş ğ

-kir (-kır/-kur/-kür): -kir (-kır/-kur/-kür): Yansımalardan fiil türetir:Yansımalardan fiil türetir: püs-kür-mek, hay-kır- püs-kür-mek, hay-kır-mak, fı -kır-mak, hıç-kır-makşmak, fı -kır-mak, hıç-kır-makş

Türemi Fiillerş

-(a)la/-(e)le-(a)la/-(e)le:e -ele-mek, kov-ala-mak....ş:e -ele-mek, kov-ala-mak....ş-(i):-(i):sür-ü-mek, kaz-ı-maksür-ü-mek, kaz-ı-mak-(i)l:-(i)l:dik-il-mek, yak-ıl-mak, üz-ül-mak...dik-il-mek, yak-ıl-mak, üz-ül-mak...-(i)n:-(i)n:sil-in-mek, kaç-ın-mak, gör-ün-mek...sil-in-mek, kaç-ın-mak, gör-ün-mek...-(i) :ş-(i) :ş gir-i -mek, kız-ı -mak, böl-ü -mek...ş ş şgir-i -mek, kız-ı -mak, böl-ü -mek...ş ş ş-(i)t:-(i)t:eri-t-mek, oyna-t-mak, yürü-t-mek...eri-t-mek, oyna-t-mak, yürü-t-mek...-d(i)r:-d(i)r:çiz-dir-mek, yaz-dır-mak, ör-dür-çiz-dir-mek, yaz-dır-mak, ör-dür-mek, aç-tır-mak, kes-tir-mek...mek, aç-tır-mak, kes-tir-mek...

1)1) u fiillerin kök ve gövdelerini bulunuz:Şu fiillerin kök ve gövdelerini bulunuz:Ş

bilirlerdi, ilerliyorlardı, kımıldamasınlar.bilirlerdi, ilerliyorlardı, kımıldamasınlar.

2) 2) "biriktirmek, küçümsemek, gecikmek, "biriktirmek, küçümsemek, gecikmek, haykırmak, yükselmek, kısalmak, ba lamak" şhaykırmak, yükselmek, kısalmak, ba lamak" şmastarlarının köklerini, eklerini, köklerin mastarlarının köklerini, eklerini, köklerin çe itlerini ayırıp gösteriniz.şçe itlerini ayırıp gösteriniz.ş

Birden fazla kelimeden olu an fiillerdir. şBirden fazla kelimeden olu an fiillerdir. şBirle ik fiili olu turan kelimeler biri veya ş şBirle ik fiili olu turan kelimeler biri veya ş şher ikisi fiil olabilir. Ama her ikisi fiil olabilir. Ama en az biri fiil en az biri fiil olmalıdır.olmalıdır.

1) 1) Kurallı birle ik fiillerşKurallı birle ik fiillerş--YeterlilikYeterlilik

   --TezlikTezlik--SüreklilikSüreklilik--Yakla maşYakla maş

2)2)Yardımcı fiille yapılan birle ik fiiller şYardımcı fiille yapılan birle ik fiiller ş

3)3)Anlamca kayna mı (ş şAnlamca kayna mı (ş ş deyimle miş şdeyimle miş ş) ) birle ik fiillerşbirle ik fiillerş

Birle ik Fiillerş

Herhangi bir fiilleHerhangi bir fiille "yazmak, vermek, bilmek, durmak, "yazmak, vermek, bilmek, durmak, gelmek" gelmek" yardımcı fiillerinden olu ur.şyardımcı fiillerinden olu ur.ş

Bu yardımcı fiilleri kendi anlamlarını tamamen yitirir, Bu yardımcı fiilleri kendi anlamlarını tamamen yitirir, "yeterlilik, tezlik, sürerlik ve yakla ma" ş"yeterlilik, tezlik, sürerlik ve yakla ma" ş olmak üzere olmak üzere dört anlam ifade eder.dört anlam ifade eder.

Yapılı ekilleri unlardır: ş ş şYapılı ekilleri unlardır: ş ş şFiil + yardımcı fiil + Ki i EkişFiil + yardımcı fiil + Ki i Ekiş

Birle ik Fiilş

Fiil + "-E" + bil- eklinde yapılır.şFiil + "-E" + bil- eklinde yapılır.ş

AnlamAnlam::Ahmet bu i i ba arabilir. Ba armaya gücü yeter. Yeterlilikş ş şAhmet bu i i ba arabilir. Ba armaya gücü yeter. Yeterlilikş ş şBu imkân ve erait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. Etmesi şBu imkân ve erait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. Etmesi ş

olası. Yeterlilik Olasılıkolası. Yeterlilik OlasılıkYanınıza gelebilir miyim? zin verir misiniz? Yeterlik - stek isteme, İ İYanınıza gelebilir miyim? zin verir misiniz? Yeterlik - stek isteme, İ İ

rica etmerica etmeHerkes kendi i iyle ilgilenebilir. Buna izin var - yeterlik - izin şHerkes kendi i iyle ilgilenebilir. Buna izin var - yeterlik - izin ş

vermevermeOlumsuzu öyledir:şOlumsuzu öyledir:şGücü yetmezlik anlamı katıyorsa:Gücü yetmezlik anlamı katıyorsa:Ba ar-a-bil-i-r > ba ar-a-ma-zş şBa ar-a-bil-i-r > ba ar-a-ma-zş şAç-a-bil-i-r-im > aç-a-ma-mAç-a-bil-i-r-im > aç-a-ma-mOku-y-a-bil-i-r-im > oku-y-a-ma-mOku-y-a-bil-i-r-im > oku-y-a-ma-mGel-e-bil-i-r-iz > gel-e-me-y-izGel-e-bil-i-r-iz > gel-e-me-y-iz

B RLE K F Lİ Şİ İİKurallı Birle ik Fiillerş

BaşarabilirimBaşarabilirim

Gücü yetmezlik ihtimali içeriyorsa:Gücü yetmezlik ihtimali içeriyorsa:

Yaz-a-bil-i-r-im > yaz-a-ma-y-a-Yaz-a-bil-i-r-im > yaz-a-ma-y-a-bil-i-r-imbil-i-r-im

Oku-y-a-bil-i-r-ler > oku-y-a-ma-y-Oku-y-a-bil-i-r-ler > oku-y-a-ma-y-a-bil-i-r-lera-bil-i-r-ler

ste e ba lı olu ta ihtimalin yüzde elli İ ğ ğ şste e ba lı olu ta ihtimalin yüzde elli İ ğ ğ şoldu u belirtiliyorsa:ğoldu u belirtiliyorsa:ğ

Do -a-bil-i-r > do -ma-y-a-bil-i-rğ ğDo -a-bil-i-r > do -ma-y-a-bil-i-rğ ğOl-a-bil-i-r > ol-ma-y-a-bil-i-rOl-a-bil-i-r > ol-ma-y-a-bil-i-r

Birle ik FiilşYeterlilik

Ne i olsa şyapabilirim

.

Fiil + "- " + ver- ve Fiil + "- " + gel- eklinde yapılır.İ İ şFiil + "- " + ver- ve Fiil + "- " + gel- eklinde yapılır.İ İ şAnlamAnlam::Bana bir çay alıver. Tezlik, çabuklukBana bir çay alıver. Tezlik, çabuklukBirden kar ısına çıkıverdi. ApansızınşBirden kar ısına çıkıverdi. ApansızınşOnu bir kenara Onu bir kenara atıvermi ler Önemsememe, geli igüzel yapmaş şatıvermi ler Önemsememe, geli igüzel yapmaş şBeklemedi imiz bir anda çıkageldi . ApansızınğBeklemedi imiz bir anda çıkageldi . Apansızınğ

OlumsuzuOlumsuzu: : Kapıyı açıvermedi açmadı -tezlikKapıyı açıvermedi açmadı -tezlikKapıyı açmayıver açma -önemsememeKapıyı açmayıver açma -önemsememe

B RLE K F Lİ Şİ İİKurallı Birle ik Fiillerş

Güvercin Uçuverdi

Bir ak am uyudu;şBir ak am uyudu;şuyanmayıverdi. uyanmayıverdi. aldılar, götürdüler. aldılar, götürdüler. yıkandı, namazı kılındı, gömüldü. yıkandı, namazı kılındı, gömüldü. duyarlarsa öldü ünü alacaklılar ğduyarlarsa öldü ünü alacaklılar ğhaklarını helâl ederler elbet. haklarını helâl ederler elbet. alaca ına gelince... ğalaca ına gelince... ğalaca ı yoktu zaten rahmetlinin.ğalaca ı yoktu zaten rahmetlinin.ğ

Fiil + "-E" + kal- Fiil + "-E" + kal- Fiil + "-E" + gel-Fiil + "-E" + gel-Fiil + "-E" + dur- eklinde yapılır.şFiil + "-E" + dur- eklinde yapılır.ş

AnlamAnlam::Çocuk oturdu u yerde uyuyakalmı ğ şÇocuk oturdu u yerde uyuyakalmı ğ şBakakalırım giden her geminin ardından Bakakalırım giden her geminin ardından Sen vitrinlere bakadur, ben birazdan gelirimSen vitrinlere bakadur, ben birazdan gelirimEskiden beri böyle anlatılagelmi . şEskiden beri böyle anlatılagelmi . ş

Bu birle ik fiil tekrar birle ik fiil yapılabilir.ş şBu birle ik fiil tekrar birle ik fiil yapılabilir.ş şÇocuk oturdu u yerde uyuyakalabilirğÇocuk oturdu u yerde uyuyakalabilirğBeni burada alıkoyamazsınız.Beni burada alıkoyamazsınız.

Sürerlik anlamını ba ka çekimler de verebilir:şSürerlik anlamını ba ka çekimler de verebilir:şGeçen arabalara bakıp durdu.Geçen arabalara bakıp durdu.Oldu umuz yerde dönüp duruyoruz.ğOldu umuz yerde dönüp duruyoruz.ğ Olumsuzu az da olsa yapılır:Olumsuzu az da olsa yapılır:Uyuyakalmamı , yol kapalı oldu u için gecikmi .ş ğ şUyuyakalmamı , yol kapalı oldu u için gecikmi .ş ğ ş

B RLE K F Lİ Şİ İİKurallı Birle ik Fiillerş

Kırlarda uzanırken uyuyakalmışım.Kırlarda uzanırken uyuyakalmışım.

Bakakalırım giden geminin ardından Bakakalırım giden geminin ardından Atamam kendimi denize, Atamam kendimi denize, dünya güzel dünya güzel Serde erkeklik var, Serde erkeklik var, ağlayamam. ağlayamam. Orhan Veli KanıkOrhan Veli Kanık

Fiil + "-E" + yaz-Fiil + "-E" + yaz-Anlam:Anlam:Merdivenden inerken dü eyazdı. Az kalsın şMerdivenden inerken dü eyazdı. Az kalsın ş

dü üyordu / Az daha dü üyordu / Az kaldı ki ş şdü üyordu / Az daha dü üyordu / Az kaldı ki ş şdü üyordu / Dü mesine az kaldı.ş şdü üyordu / Dü mesine az kaldı.ş ş

Manzarayı seyredeyim derken uçurumdan düşeyazdım.

Birle ik Fiilş

A a ıdaki köpekler mamaya ula abilmek için yüklemiş ğ şA a ıdaki köpekler mamaya ula abilmek için yüklemiş ğ şbirle ik zamanlı ve birle ik yapılı eylem olan bir cümleş şbirle ik zamanlı ve birle ik yapılı eylem olan bir cümleş şkurmak zorundadır, sizce hangi köpek mamayı yemeyikurmak zorundadır, sizce hangi köpek mamayı yemeyi

hak etmi tir ?şhak etmi tir ?ş

Büyükbabam Çomar her

sabah horozlar öterken

kalkardı.

Elindeki de ne e ğ ğ

yaslanarak bahçede dola ırdı.ş

Onun söylediklerini

benden ba kası ş

anlayamazdı.

Nedense beni di er ğ

torunlarından daha çok severdi.

Ya landıkça şbahçede dola maktan şda vazgeçti.

Onun söylediklerini benden başkası

anlayamazdı.

Birle ik fiili olu turan kelimelerden birinin veya tümünün anlam kaybetmesiş şBirle ik fiili olu turan kelimelerden birinin veya tümünün anlam kaybetmesiş şve kelimelerin anlamca kayna arak tamamen yeni ve farklı bir anlamşve kelimelerin anlamca kayna arak tamamen yeni ve farklı bir anlamşkazanmaları sonucu olu an birle ik fiillerdir. ş şkazanmaları sonucu olu an birle ik fiillerdir. ş ş

u yollarla yapılır: Şu yollarla yapılır: ŞGerçek anlamında bir isim + gerçek anlamının dı ında bir fiil şGerçek anlamında bir isim + gerçek anlamının dı ında bir fiil şkendini kaybetmek, ho una gitmek, para yemek, ehit dü mek, de er ş ş ş ğkendini kaybetmek, ho una gitmek, para yemek, ehit dü mek, de er ş ş ş ğ

biçmek, deniz tutmak, hasta dü mek, kural koymak, ö üt vermek... ş ğbiçmek, deniz tutmak, hasta dü mek, kural koymak, ö üt vermek... ş ğ

Gerçek anlamının dı ında bir isim + gerçek anlamında bir fiilşGerçek anlamının dı ında bir isim + gerçek anlamında bir fiilşgözünü korkutmak, bile ine güvenmek, aya ına gelmek... ğ ğgözünü korkutmak, bile ine güvenmek, aya ına gelmek... ğ ğ

Tümü gerçek anlamının dı ında şTümü gerçek anlamının dı ında ştası tara ı toplamak, deliye dönmek, ba kaldırmak, kalpğ ştası tara ı toplamak, deliye dönmek, ba kaldırmak, kalpğ şkırmak,elvermek,varsaymak, öngörmek, ba vurmak, vazgeçmek, kanşkırmak,elvermek,varsaymak, öngörmek, ba vurmak, vazgeçmek, kanşa lamak, kafa tutmak, göze girmek, abayı yakmak, fele in çemberindenğ ğa lamak, kafa tutmak, göze girmek, abayı yakmak, fele in çemberindenğ ğgeçmek...geçmek...

1. Aşağıdakilerin hangisinde addan türemiş bir eylem kullanılmıştır?A) Ben öyle söyleyince gülümsedi.B) Sana çok kırılmış Ayla teyzem.C) Yeniden öykü yazmaya başladı.D) Zekice cevaplar verince şaşırdık.E) Bundan iki yıl önce görüşmüştük.

2. Aşağıdakilerin hangisinde eylem birden çok yapım eki almıştır?A) Gülüşü bana annemi anımsattı.B) Bize güzel haberler getirmişti.C) Gökyüzü birden bulutlandı.D) Yapılacakları tek tek yazdırdı.E) Çocuk babasının boynuna sarıldı. 3. Aşağıdakilerin hangisinde yüklem görevindeki sözcük türemiş eylem değildir?A) Perdeyi aralayıp caddeyi gözledi.B) Çocuklar bahçede oynuyordu.C) Düşen çocuğun burnu kanadı.D) Arkadaşları hemen başına toplandı.E) Çocuk elindeki yarayı gösterdi.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik yapılı bir eylem kullanılmamıştır?A) En sevdiği arkadaşını bile aramaz oldu.B) Akşamüstü hava kapandı, yağmur başlayıverdi.C) Ne zaman eve biri gelse çenesi düşer bu adamın.D) Adamın söylediği her şeyi elindeki küçük deftere yazıyordu.E) Oğlum artık okuluna yalnız gidebiliyor. 5. Aşağıdakilerin hangisinde yansıma bir sözcükten türetilmiş eylem vardır?A) Bu gürültü de ne böyle?B) Gördün mü, tomurcuklar patlamış.C) Kuşların ötüşü duyulmuyor artık.D) Kendini nasıl da yıpratmış annem.E) Fısıltıyla konuşurduk geceleri.6. Aşağıdakilerin hangisinde özel (kurallı) birleşik eylem kullanılmamıştır?A) Sen gidince öleyazdı tüm çiçekler.B) Işıyıverdi gökyüzü sen gülünce.C) Neler söylenmişti şu gök kubbe altında.D) Sensiz yapamam demiştim sana.E) Kalakaldım ıssızlığımın ortasında.

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır?A) Buranın insanlarını pek sevmez.B) Onun için huysuzdur diyemem.C) Hava kapalı olunca evden çıkmaz.D) Ailem dışında kimseyi aramam.E) Derdini de kimseye söylemez.

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, yardımcı eylemle yapılan birleşik eylem değildir?A) Nemrut'ta güneşin doğuşunu da seyrettik.B) Kendisine yapılan iş teklifini reddetmiş.C) Ağlamaya başlayınca geceyi zehretti bana.D) Söylenenleri hiç üşenmeden yapıverdi çocuk.E) O yaramaz çocuk yine kaybolmuştu.

9. (I) İlk aşkını kimse unutamaz. (II) Yeniden yanıp tutu­şur aklına gelince sevgilinin gözleri. (III) Hep en güzel anlar gelir gözlerin önüne. (IV) Yeniden onu görmek geçer içimizden. (V) Sonra hüzünleniriz bunların imkânsızlığını görüp.Bu parçada, numaralanmış cümlelerin hangi ikisinde, deyim biçiminde birleşik eylem yoktur?A) I. ve II. B) II. ve III. C) I. ve V.D) III. ve IV. E) II. ve V.

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi, basit eylemdir?A) Sabaha kadar seni dinleyebilirim.B) Penceremde kuşlar ötüşür.C) Adını duyunca bakıverdi camdan.D) Onun öldüğünü duyunca yıkıldım.E) Senin yazdıklarını henüz okumamıştım.

11. "Etmek" sözcüğü, aşağıdakilerin hangisinde yardımcı eylem olarak kullanılmamıştır?A) insan susuz edemez.B) Sana hep yardım ettim.C) Bunu hak etmemişti.D) Kimseye anlatmayacağına yemin et.E) Bu saatte rahatsız edilmez ki insan.

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, kökünün türü bakımından ötekilerden farklıdır?A) Biz giderken anneannemin gözleri yaşarır.B) İşe yaramayan sayfaları koparırdı.C) Her gün sokak kedilerini doyururmuş.D) Kardeşini orada görünce şaşırmıştı.E) Sıkı çalışıp okulunu birincilikle bitirmiş.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, diğerlerinden farklı bir eylem öbeğidir?A) O arkadaşını kimsenin gözü tutmadı.B) Yapılan suçlamaların hepsini kabul etmiş.C) Kızdığımı anlayınca lafı ağzında kaldı.D) Eli biraz para görünce burnu büyüdü.E) Önünde sonunda işlerimiz yoluna girecek.

14. Aşağıdakilerin hangisinde yüklem, birleşik zamanlı, birleşik yapılı bir eylemdir?A) Her sabah horozlar öterken kalkardı Vehbi dedem.B) Elindeki değneğe yaslanarak bahçede dolaşırdı.C) Onun söylediklerini benden başkası anlayamazdı.D) Nedense beni diğer torunlarından daha çok severdi.E) Yaşlandıkça bahçede dolaşmaktan da vazgeçti.

15. Aşağıdakilerin hangisinde "olmak" sözcüğü yardımcı eylem olarak kullanılmıştır?A) Bu yıl kirazlar erken olmuştu.B) Bu gömlek o pantolonla olmamış.C) Onunla görüşmeyeli altı yıl olmuş.D) Tanıştığımıza memnun oldum.E) Senden bana yâr olmaz, demiş.

16. Aşağıdakilerin hangisinde yansımadan türemiş bir eylem yoktur?A) Sesi kulaklarımızda çınlıyor hâlâ.B) Dedem başı önüne düşmüş, horluyor.C) Yanan parmağına üflüyordu.D) Hortumun delik yerinden su fışkırdı.E) Rüzgârın uğultusu doldurdu odayı.

17. (I) En sonunda beyler toplandılar. (II) Paşa laftan anlamıyordu. (III) Köyleri boş gördükçe deliye dönüyor­du. (IV) Bu böyle sürüp gidemezdi. (V) Daha uzun bir süre de dolaşamazlardı Ağrı'da.Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi­nin yüklemi yapıca ötekilerden farklı bir eylemdir?A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

18. Aşağıdakilerin hangisinde olumsuzluk eki almış eylem, yapıca diğerlerinden farklıdır?A) Kıyamaz ki annesi oğluna.B) Bilmezler nasıl korku verir sessizlik.C) Dayanamam senin yokluğuna.D) Vuramam sazımın tellerine.E) Soramam kimselere seni.

19. Boynu bükük bir papatya Olduğuma bakıp sakın kanma Yedi kat yerin altından örgütlenip Takılıverdim saçının arasınaBu parçadaki eylemlerin yapısı aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?A) Basit ­ türemiş B) Türemiş ­ türemişC) Basit ­ birleşik D) Türemiş ­ birleşikE) Basit – Basit

20. Aşağıdaki cümlelerin yüklemleri yapılarına göre eşleştirilirse hangisi dışta kalır?A) Rüzgârla dalgalanan otların arasına karıştı.B) Akşama kadar sokaklarda dolaşmıştım.C) Bana kızmasının nedenini anlayamadım.D) Sonunda o uzak ülkeden dönmüştü.E) Televizyon izlerken yine uyuyakalmış.

1.C     2.A     3.E     4.D     5.B     6.C     7.B   8.D     9.C     10.E    11.A    12.A    13.B   14.C    15.D    16.E    17.A    18.B    19.C  20.B