Türkiye keçi irkları haytar.net [döküman]

www.haytar.net Sayfa 1

TÜRKİYE KEÇİ IRKLARI

Kıl Keçisi

Türkiye’de en yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan keçi ırkıdır. Halk arasında “Kara Keçi”

olarak da bilinir. Tüm bölgelere yayılmış olmakla birlikte, denize yakın ormanlık, çalılık

bölgelere yaygın olarak bulunmaktadır. Fundalık ve makiliklerden iyi faydalanabilen,

meyilli ve kayalık arazilere iyi tırmanabilen ve sert iklime dayanıklı bir ırktır.

Dış yapı özellikleri :

Renk genellikle siyahtır. Gri tonları ile kahverengi ve alacalara da rastlanır.

Vücudu örten kıllar kısa yada uzun olabilmektedir.

Derileri de koyu renklidir.

Hem keçiler hem de tekeler büyük çoğunlukla boynuzludur.Tekelerde boynuzlar

oldukça gelişmiştir.

Kıl Keçilerinde vücut sağlam ve dayanıklıdır.

Baş orta büyüklükte ve düzgün profile sahiptir.

Geniş bir varyasyon görülmekle birlikte genellikle iri ve sarkık

kulaklıdırlar.Ancak daha kısa kulaklılara da rastlanır.

Kıl Keçilerinde her iki cinsiyette de sakal vardır. Küpeli olanlarına pek

rastlanmaz.

Vücudu kaplayan kıl örtüsü üstte kaba ve uzun örtücü kıllar, altta ise ince

yumuşak alt kıllardan oluşur. İlkbaharda taranarak toplanabilen bu ince alt kıllar

" Kaşmir Yünü "tipindedir.

Verim özellikleri :

Ege ve Akdeniz Bölgesi sahil kuşağı, Marmara Bölgesi, Güneydoğu, Doğu ve İç

Anadolu Bölgesinde yetiştirilir.Süt, et ve kılı için yetiştirilir.

Kilis Keçisi

Güney Doğu Anadolu Bölgesinde özellikle Hatay, Gaziantep ve Urfa dolaylarında

yetiştirilen bu ırk Suriye’den getirilen Damascus (Halep) keçileri ile kıl keçileri arasında

yapılan melezleme ile ortaya çıkmıştır. Sayıları 100 bin dolayında olan Kilis keçileri,

Türkiye yerli ırkları içerisinde süt verimi en yüksek olan ırktır.


Her türlü iklim koşullarına iyi uyum sağlar.


Ekstansif ve entansif koşullarda, küçük aile işletmeleri halinde veya sürüler

halinde yetiştirilebilir.

Sağlam vücut yapısına sahiptir.

Uzun mesafe yürüyüşe yeteneklidir.

Süt ve döl verimi yüksek bir keçi ırkıdır.

Vücut çok uzun ve genellikle siyah renkli kıllarla kaplıdır.

Kulaklar çok uzun, geniş ve sarkıktır.

Kilis keçileri genellikle boynuzludur. Ancak, boynuzsuz erkek ve dişi hayvanlarda

bulunmaktadır.

Meme iyi gelişmiş olup iki bacak arasında öne doğru uzanmaktadır.


Canlı ağırlık: Erkek: 60 - 90 kg ; Dişi: 45 - 65 kg

Süt verimi: 200 - 350 kg

Laktasyon süresi: 250 - 300 gün

Süt yağ oranı: %4.3 - %4.7

Bir batımda oğlak sayısı: 1.2 - 1.6

Tiftik Keçisi

Anavatanı Türkiye'nin Ankara bölgesidir. İnsanoğlunun bilinen en eski keçi ırklarından

biridir. V. Charles, Holy Roman Emperor 1534 yılında ilk kez Türkiye'den Avrupa'ya bu

ırkı götürmüşlerdir. Fakat hepsi telef olmuştur.

1849 yılında Sultan Abdülmecit'in hediyesi olarak Dr. James P. Davis'e 7 adet Ankara

keçisi hediye edilmiştir. İlk kez bu sayede ABD'ye götürülmüştür. Orada çok

beğenildiğinden zaman içinde birçok kez tekrar götürmüşlerdir. 1838 yılında Güney

Afrika'ya da ihraç edilmiştir.

Günümüzde Türkiye dışında kaliteli tiftik üretimi yapan Güney Afrika ve ABD'dir. 1998

yılında ABD'de "Angora Goat Breeders Association" birliği kurulmuştur.

Büyük çoğunluğu Ankara başta olmak üzere İç Anadolu bölgesinde ve Türkiye genelinde

Konya, Karaman, Eskişehir, Afyon, Çankırı, Çorum, Kastamonu, Kırşehir, Kütahya, Niğde,

Yozgat, Bolu, Siirt, Mardin, Bitlis ve Van illerinde yetiştirilir. Tipik ırk özelliklerini

üzerinde toplayan en saf örnekler Ankara Yöresinde yetiştirilmektedir.


Renk çoğunlukla beyazdır. Ankara yöresinde yetiştirilen saf Ankara Keçilerinde

baş ve ayaklar dahil tüm vücut beyazdır. Konya ve yöresi keçileri krem ve sarı


renkli, Doğu ve Güneydoğu illerinde yetiştirilenler gümüşi gri, kahverengi ve

siyah renktedir.

Ufak yapılı, ince ve zarif vücut yapısına sahip bir ırktır.

Saflık nişanelerinden biri alnındaki boynuzlar arası mesafedir. Bu mesafe 1-1.5

cm olmalıdır.

Yüz ve bacaklar dışında bütün bedeni tarsal ve carpal mafsallara kadar ince

yumuşak parlak ve lüleli tiftikle örtülüdür.

Alnında kakülü bulunan ve karın altı tamamen tiftikle örtülü olanlarda tiftik

verimi yüksektir

Sağrı omuzdan biraz yüksektir, arka bacaklar önlerden biraz daha uzundur.

Başın yandan görünüşü dişilerde hafif iç bükey ya da düz, tekelerde ise dış

bükeydir.

Erkek ve dişileri genelde boynuzludur. Boynuzlar iyi gelişmiş kendi ekseni

etrafında kıvrılmış, geriye doğru yatıktır.

Soğuklara dayanıklıdır.

Tiftik kalitesi beslenme ile doğru orantılıdır.

Dış parazitlere karşı hassastır.

Sakin yapılıdır.


Canlı ağırlık: Erkek: 33 - 62 kg (42.8) ; Dişi: 22 - 45 kg (33.5)

Cidago yüksekliği: Erkek: 61 - 73 cm (66.4) ; Dişi: 45 - 64 cm (51.4)

Göğüs çevresi: Erkek: 75 - 93 cm (85.2) ; Dişi: 67 - 88 cm (74)

Vücut uzunluğu (Sal): Erkek: 61 - 72 cm (67.4) ; Dişi: 51 - 69 cm (57.7)

Sürü doğum oranı (Ort): % 85.5

Bir batında oğlak sayısı: 1.06

Oğlak doğum ağırlığı: Erkek: 2.6 kg ; Dişi: 2.4 kg

Oğlak yaşama gücü: %92.6

Sütten kesim zamanı (Ort): 120 - 135 gün

Süt verimi (Ort): 25 - 50 Lt

Tiftik verimi: 1.3 - 6.5 Kg (2.75)

Tiftik randımanı: %65.1 - 88.4 (%75.6)

Lüle uzunluğu: 9.5 - 16.4 cm (14.6)

Canlı ağırlık artışı: 106.9 gr/gün

Karkas ağırlığı (Ort): 12.4 kg

Karkas randımanı (Ort): %42.5

Yılda 2 kez kırkım yapılır.

Abaza Keçisi


Abaza Keçileri diğer yerli keçi ırkları gibi sayıları her geçen gün azalmaktadır. Lokal

olarak yetiştiriciliği yapılan Abaza Keçisi yok olma tehdidi altında olan önemli bir keçi

ırkımızdır. Nitekim yetiştirildiği alanlarda tek tük de olsa bazı koyun sürüleri içerisinde

görülmektedir. Yalnızca Artvin ili Borçka ilçesi Camili beldesinde yaklaşık 100 baştan

oluşan bir keçi sürü halinde yetiştirilmektedir. Zaman içerisinde bu sürünün de elden

çıkacağı muhtemeldir. Bu nedenle bu sürü veya olabilecek muhtemel sürüler

desteklenerek koruma altına alınmalı, sayıca çoğaltılmalı ve gen kaynağı olarak

hayvancılığımıza kazandırılmalıdır.

Dış Yapı Özellikleri:

Renk olarak bronz renginde ve pembedir.

Ağız, gözlerin etrafı boynuzlar ve bacaklarda siyah renklilik hakimdir. Bacaklarda

ki siyahlık ön bacaklarda carpuslarda (Rükbe) alt bacaklarda Tarsus (Mebaz)

larda başlar, tırnağa kadar devam eder.

Kıllar, kısa (1 cm) ince ve ipek gibi yumuşaktır.

Sakal, yalnızca tekelerde görülür.

Meme yapısı, iyi gelişmiş olup süt verimleri yüksektir.

Beden yapısı olarak, form çoğunlukla incedir ve hayvanlar tıpkı bir ceylana

benzerler.

Tekelerde boynuzlar kılıç şeklinde yassı, ince ve geniştir. Bu özelliğinden dolayı

Vetulani tarafından Capra Aegagrus tipinde olduğu bildirilmiştir. Dişiler

genellikle boynuzsuzdur. Boynuzu olanlarda ise boynuzlar küçüktür ve

tekelerdeki boyuz şekline sahiptirler.

Verim özellikleri:


Ortalama süt verimi: 200 - 500 kg

Abaza Keçisi ince yapılı ve süt verimi oldukça iyi olmasına rağmen lokal olarak

yetiştirilen bölgede sayısı artırılamamış ve yaygınlaştırılamamıştır. Çok az sayıda

bulunan bu keçi ırkı genetik kaynak olarak yok olmaması gerekir. Bunun için bu ırkın

çeşitli koruma metotları ile koruma altına alınıp çoğaltılması gerekir. Günümüzde, keçi

sütünün besleyici değerinin bilinmesi ve dondurma sanayinde tercih edilmesi gibi

nedenler süt verimi oldukça yüksek olduğu bilinen Abaza Keçilerini ön plana

çıkarılabilir.

Abaza Keçilerine gerekli ilgi gösterilirse süt keçi yetiştiriciliği için alternatif bir yerli gen

kaynağı olabilir. Keçi sütünün piyasada değer kazandığı bu günlerde Abaza Keçisi

sütünün piyasada yer alması için gerekli çalışmalara başlanmalıdır. Bu nedenle bu ırk

üzerinde gerekli çalışmalar yapılarak, özellikle süt verimleri açısından somut sonuçlar

ortaya konmalıdır ve süt verimini artırıcı ıslah çalışmalarına önem verilmelidir. Bu ırk


üzerinde yapılacak çalışmalarla literatürlere kazandırılmalı ve ülkemizin gen kaynağı

olarak tescil edilmelidir.

Damascus (Halep) Keçisi

Suriye, Arap ülkeleri ve Türkiye’de yetiştirilir. Damascus yada Şam keçisi olarak bilinen

kahverengi veya kırmızı renkte sütçü bir varyetesinin yanında Halep, Member yada

Filistin keçisi olarak bilinen başka bir varyetesi vardır. Genellikle ova arazilerde

yetiştirilir. Yüksek ve soğuk yerlerde adaptasyon sorunları gözlenir. Damascus

keçilerinde hem boynuzluluk hem de boynuzsuzluk ırk özelliğidir. Vücut uzun kıllarla

kaplıdır. Kulaklar uzun, geniş ve sarkıktır. Boyun altında küpeler vardır.

Verim özellikleri:

Canlı ağırlık: Erkek: 60 -90 kg; Dişi: 40 - 65 kg

Süt verimi: 250 - 700 Lt


Bir batımdaki oğlak sayısı: 1.5 - 2.2

Gürcü Keçisi

Türkiye’de Gürcü keçilerinin yetiştirilme alanları, esas olarak Kuzey Doğu Anadolu

bölgesinde Kars ili ve özellikle Ardahan ilinin Çıldır İlçesidir. Bunlara Tiflis Keçisi ve

Kafkas Keçisi isimleri de verilmektedir. Gürcü keçileri esas olarak ovalık alanlarda

yetiştirilmektedirler. Türkiye’de son yıllarda keçi sayılarında çok hızlı azalışlar

yaşanmaktadır. Gürcü keçilerinin sayılarında da hızlı bir azalış olup bu keçi genotipi yok

olma tehlikesiyle karşı karşıya gelmiştir. Bu nedenle Gürcü keçilerinin koruma altına

alınması Türkiye yerli keçi gen kaynakları potansiyeline çok önemli katkı sağlayacaktır.

Yine Gürcü keçileri Ardahan, Çıldır, Posof ilçeleri ve Artvin ili Şavşat ilçesinde bulunan

Abaza keçilerine de benzerlik göstermektedir.

Dış yapı özellikleri:

Gürcü keçisi kökenini Kafkaslardan almış olup, bu bölgelerde Kafkas veya Tiflis

Keçisi olarak da isimlendirilmektedir


Gürcü keçilerinde üst kaba kıl rengi genellikle sadece siyah veya sadece beyaz

renktedir. Ancak rengi alaca ve kirli kırmızı olanlara da rastlanmaktadır. Üst kaba

kıllar kısa ve düzdür.

Yüksek ve iri cüsselidirler.

Süt ve et verimleri oldukça iyi düzeyde kabul edilmektedirler.

Gürcü keçileri dış lif örtüsü (üst kaba kıl), kulak ve kuyruk yapısı bakımından Kıl

keçilerine benzerler.

Kulakları sarkık, uçları yana ve yukarıya yönelmiştir.

Dişi keçilerde esas olarak boynuzsuzluğun görülmesine karşın, çok düşük

düzeylerde de olsa boynuzlu dişi keçiler de bulunmaktadır.

Gürcü keçisi tekeleri ile Kıl keçisi tekelerinin boynuz yapıları arasında çok önemli

bir farklılık bulunmakta olup Gürcü keçisi tekelerinin boynuzları Capra falconeri

tipini gösteren uzun, dik ve az helozoni yapıdadırlar. Boynuzlar çok az şekilde

görülen bir form olan kılıç şeklindedirler ve uçlarında birbirlerine temas

etmektedirler. Ankara keçilerinde olduğu gibi, Gürcü keçisi tekelerinin

bazılarında boynuz yapısını oluşturan kaidelerin birbirlerine yakın durumda

olmalarına karşın, büyük çoğunluğunda Kıl keçilerinde olduğu gibi kaideler

arsında fazla mesafe bulunmaktadır.

Gürcü keçilerinde baş, uzun parlak ve elastiki üst kaba kıllarla örtülü olup alında

kahkül bulunmaktadır. Kahkül beyaz ve parlak renkte iken, sakal beyaz renktedir.

Dişi keçilerde meme bezleri ve meme başları gayet iyi gelişmiş durumdadır.

Verim özellikleri:

Gürcü keçilerinin verim özellikleri yeterince araştırılmamıştır.

Et ve süt verimlerinin oldukça iyi düzeyde olduğu kabul edilmektedir.

Laktasyon süresi: 5 ay

Ortalama süt verimi: 1.5 kg/gün

Honamlı Keçisi

Akdeniz Bölgesi toros dağları etekleri, Antalya, Konya ve Isparta üçgeninde bulunur.


Beden çoğunlukla siyahtır. Antalya yöresinde yetiştirilen saf Honamlı keçilerinde

alın ve ayaklar beyaz veya kahverengi vücut siyahtır. Bazen kırçıl renkte

olanlarına da vardır.

Erkekte boynuzlar dişilerden daha iyi gelişmiş kendi ekseni etrafında kıvrılmış,

kulak etrafında yay çizerek geriye doğru uçları aşağıya ve öne doğru uzar.

İri yapılı, uzun vücut yapısına sahip bir ırktır.

Kuyruk, kıl keçi'den daha uzun ve püskül görünümündedir.


Kulaklar küçük ve kalındır.

Saflık nişanelerinden biri alnındaki boynuzlar arası mesafedir. Bu mesafe 2

parmak (2 cm.) olmalıdır.

Dikkat çeken en önemli özelliği kemerli bir burun yapısıdır.

Analık yeteneği yüksektir.

Özellikle zayıf meraları iyi değerlendiremezler.

Gözler belirgin şekilde iri ve canlı renktedir.

Bakıcısı ile oynamayı çok severler.

Verim özellikleri:

Canlı ağırlığı: Erkek: 70 - 90 kg ; Dişi: 50 - 60 kg

Bir batındaki oğlak sayısı: 1.5

Oğlak doğum ağırlığı: 3- 4 kg

Sütten kesim ağırlığı: 16 kg (90.gün)

Süt verimi: 135 - 216 Lt

Kıl verimi: 0.5 kg

Norduz Keçisi

Van ili Gürpınar ilçesi köylerinde, Norduz olarak tanınan yörede yetiştirilir. Bu ırkın

kaşmir keçisi olarak bilinen Morghose keçisinin yerli keçi ırkları ile doğal melezlenmesi

sonucu ortaya çıktığı sanılmaktadır. Yaz ve kış aylarında ek yemleme yapılmadan

bölgedeki meralarda beslenmektedir.


Beden esas rengi siyah olmakla birlikte beyaz, krem, siyah-beyaz, gri, kül,

kahverengi ve süt kahvesi renklerde görülür.

Erkekler sağlam boynuzlu olup, boynuzlar görkemli, sağlam, uzun ve yukarı

doğru, her iki yanda arkaya doğru hafif eğimlidir.

Education

Türkiye keçi irkları haytar.net [döküman]