SUMANASANTAKA

Pangertosan Kakawin Sumanasantaka

Kakawin sumanasantaka, criyos ingkang bersumber saking Kitab Raguwangsa karya pujangga ageng saking india, Sang Kalisada. Pengaruh india datheng ing kauripan masyarakat jawa kina pancen ageng, sae ingkang bersifat hindu utawa budha. hal menika katingal kaliyan Ungkapan Basa sansekerta ingkang Mlebet ing kosakata ngelmi pengetahuan jawa kina sumanasantaka asalipun saking tembung

sumanasa = kembang antaka = pejah jarwinipun yaiku pejah dening kembang.

Sumanasantaka yaiku syair pisan sing tinulis karo Mpu Monaguna, tinulis ning masa Kadiri ning masa raja Prabu Warsajaya (1104 – 1135), yakni Warsajaya dhewe ngrupakne guru saka monaguna.

Bentuk Kakawin Sumanasantaka

IKTISAR SUMANASANTAKA

Merga keweden, Indra ngongkon Harinī kanggo nggoda Trnawindu sing lagi nglakoke tapa brata. Trnawindu meruhi menawa iki yaiku siasat Indra. Dheweke nesu, ngutuk Harinī arep dilairke dadi manungsa. Harinī njaluk kutukan kuwi dijebol ning kuwi ora bisa dilakoke. Ning Trnawindu ubaya menawa keasihe neng swarga arep dilairke dadi manusia (pangeran Aja), lan urip Harinī arep dipungkasani karo sekuntum kembang sumanasa.

Harinī dilairke dadi putri raja sing mrintah rakyat Krthakesika, dheweke nduwe jeneng Indumati nanging wong tuwane mati lan tahta dijupuk alih karo kakange yaiku Pangeran Bhoja. Bhoja ngenekake sayembara kanggo Indumati lan pangeran Aja saka Ayodya metu dadi pamenang lan kedadeyan nggawa bali indumati dadi bojone, nduweni anak sing nduwe jeneng Dasaratha.

Salah sawijining wektu, Narada nglakoke pujian karo nglakokake piranti musik bareng karo para sapta rsi. Siji kalung kembang sumanasa ceblok saka piranti musik lan ceblok neng dhadha Indumati, banjur dheweke mati lan mulih menyang swarga. Pangeran Aja mati neng sawijining enggon pemandian suci temon kali Gangga karo kali Sarayu. Wolu taun banjur Dasaratha munggah tahta.

Tokoh-Tokoh ing SumanasantakaoBrahmin Trnawindu, murid AgastyaoIndra, raja BatharaoDyah Harini, widodarioBathara Agni, Bathara panguwasa genioIndumati, reinkarnasi HarinīoPangeran Bhoja, kakangipun IndumatioRaja Raghu, Bapak saking Pangeran AjaoSusena, mungsuhipun Pangeran Aja ing swayembara

oMadhudaka = Jayawaspa, dayangipun putri IndumatioMambang Madhusudana = Kawidosa, Abdi saking Pangeran AjaoPangeran Aja, pangeran saking AyodyaoPriyambadha, putranipun raja Citraratha sing dikutuk Ki Patangga dadi gajah

Raja Magadha, mungsuhipun Pangeran ing swayembara

Sunanda, pangiring swayambara

Tokoh-Tokoh ing SumanasantakaoAnggada, mungsuhipun Pangeran Aja ing swayembaraoPandya, mungsuhipun Pangeran ing swayembaraoNarada, utusanipun Bathara-BatharaoDasaratha, putranipun IndumatioBathara Paramartha = Bathara SiwaoAwantinatha,mungsuhipun Pangeran Aja ing swayembaraoPratipa = Anusapati, mungsuhipun Pangeran Aja ing swayembara

AMANAT SAKING SUMANASANTAKA•Katon anteng ing kuwatirIndra sing penasaran amarga saka pertapa sekti jenenge Trnawindu. Indra wedi, posisinya sing dadi raja, bakal katumpes dening iku. Diterangno tokoh Indra, anteng lan ora tumindak kanthi cepet.•Mikir marang Wong Liya•Harinī kuatir lan wedi ngganggu pertapa sing tapa. Harinī wedi kanggo nindakake pesenan kaparingan dening Indra. Harinī nganggep kalakuwanipun ora apik.

AMANAT SAKING SUMANASANTAKA•Ora Matèni Manungsa•Pangeran Aja njupuk mungsuh karo panah khusus diwenehi Bathara sing diewangi pisanan. Panahipun ora matèni wong, mung dadi turu. Pangeran Aja ora nganggo pedhang perang, amarga urip manungsa iku larang banget regane. •Tumindak ala mesthi bakal entuk perkaraKoyo Harinī disumpahi pertapa dadi manungsa lan ora bisa bali menyang alam Bathara. •Kabeh bakat mesthi ono untungePutri menehi hadiah marang abdi lan kancane sing nduwe bakat tartamtu.

AMANAT SAKING SUMANASANTAKA•Ora Iso Digodha Dening Hawa NepsuTrnawindu ketemu widodarising teka saka kayangan.Rupanipun widodarine ayu banget nanging dheweke ora iso digodha dening hawa nepsu. •Bekti Marang Sopo wae•Koyo Harinī bekti marang Indra •Setya marang garwanipunKoyo kasetyanipun Pangeran Aja marang Putri Indumati