14
SUEDI A

Suedia leixuri

  • Upload
    orkatz

  • View
    428

  • Download
    10

Embed Size (px)

Citation preview

  • 1. SUEDIA
    Attribution: "Sodertalje, Sweden 044 - Church/Iglesia"http://www.flickr.com/photos/8991878@N08/2582494854Edit image

    Attribution: "Kwokmun Lee, Sweden.se 2008"http://www.flickr.com/photos/66478431@N00/2175609642Edit image

    Attribution: "Stockholm, Sweden 060 - Lake Mlaren -+Sunset"http://www.flickr.com/photos/8991878@N08/2602587112Edit image

    Attribution: "Navidad en Liseberg"http://www.flickr.com/photos/92275267@N00/254831711Edit image

2. SUEDIA
SuediaedoSuediakoErresumaEuropaiparraldeko estatua da, EuroparBatasunekokidea. Eskandinabiarpenintsulakoekialdeandagokokatua. IparraldeanNorvegia eta Finlandiarekinegiten du muga, ekialdeanFinlandia eta Botniagolkoarekin, hegoaldeanItsaso Baltikoarekin eta mendebaldeanIparItsasoarekin.
3. GEOGRAFIA
Herrialdearenekialdean, Itsaso Baltikoa eta BotniakoGolkoadaude, Suediarikostalerrozabalbateskaintzen, zeinekklima hare gehiagoepeltzenduen. MendebaldeanEskandinaviakomendiakdaude, Suedia eta Norvegiamugatuz.
4. GERTAERA HISTORIKOAK
GauregunSuediabezalaezagutzen den lurraldea, HarriAroan izan zen jendeztatua, azkenengoglaziazioarenizotzagutxitzenhasi zen heinean. Teoriabatek dio, Suetziakopopulazioa oso dentsoa izan zelaBrontzeAroan ere, periodiohartakoherrikomertzialetakohainbataurkipeneginbaitira.
-IX. mende eta X. mendeenbitartean, kulturavikingoa izan zen nagusi.
- 1389an, Norvegia, Danimarka eta Suediaerregebakarbatez izan zirenlotuak.
- XVII. mendean, SuediaEuropakoindarnagusienetako batean bihurtu zen,
-Azkenurteetako historia baketsua izan da Suedian, bereazkenengogerratea1814. urteanNorvegiarenaurka izan zelarik.
5. KLIMA
Suediakgehienbatklimaepelbatezgozatzen du, nahiz eta berelatitudea oso iparrekoa izan, batez ere golkokoitsaslasterrari esker.
Suediakoiparraldekomendietanklimasubartikoa da nagusi. Zirkuluartikoarengainetikdagoenherrialdearenzatian, udanez da inoizeguzkiaezkutatzen eta neguangauakamaigabeakdira.
6. KLMOGRAMA
7. HIZKUNTZA
Suediakohizkuntzanagusiasuediera da. Suedierahizkuntzagermanikoa da, daniera eta norvegierarekinlotua, bainaortografia eta ahoskerabereziarekin. Hizkuntzahaude facto izan da hizkuntzanazionala, bainaezdagoberezhorrelaaitortua. 2000koapirilaren 1eanbestehizkuntzabatzuei (menkieli, finlandiera, samiera, yiddisha eta romania) errekonozimenduofizialaemanzitzaien, gutxiengoenhizkuntzagisa.
Ingelesagero eta gehiagoikasten da ikastetxeetan, eta 50 urtetikbeherakosuediargehienekerabildezakete. Gaztelania, frantsesa eta alemana ere irakastendiraeskoletan.
8. JARDUERA EKONOMIKOAK
Suediaerdialdeanekazaria da gehienbat, basoeklursailhandibatokupatzendutelarik. Bertanpopulazioadentsoagoa da ere.
9. KULTURA
10. LITERATURA
HenningMankell (Stockholm, 1948) suediaridazleezaguna da. Europan, batikbatidatzidituenpolizianobelei
esker.
TorgnyLindgrenSuediakoidazleenarteanezagun eta irakurrienetakoa da gauregun. Bereliburuak 20 hizkuntzataraitzuliak izan dira, literatur sari garrantzitsuak jaso ditu eta 1991z geroztikSuediakoErregeAkademiakokide da.
11. ERLIJIOA
XI. mendetikaurreraKristautasunahedatzenjoan zen. ErreformaProtestantearengaraianElizaKatolikoarekinhautsi eta luteranobihurtuzirenbertakoagintariak eta, ondorioz, baitaherritargehienak ere. XVIII. mendera arte Katoliko eta juduekeragozpenlarriakzituztenSuedianbiziedolanegiteko. 1951n onartu zen Askatasunerlijiosorakolegea.
Gauregunbiztanleriaren %78a luteranoa da, nahiz eta beraienpisuaurtezurtejaistenjoan. Horren osteanindarrahartzendatozerlijiokatolikoa eta islama, besteakbeste.
12. MONUMENTUAK
Suediararkitekturaez da bikaina, bainoegurrezkoetxetipikoenak, edertasunparekaeziakdituzte.
Drottningholm- ekogazteluasuediakokortekogazteluetakobat da, bertan familia reala bizi da.
Gazteluakbereelizapropioa du, baitabi jardn erraldoi: bata barrokojardina eta besteajardiningelesa. Gazteluarenbarnean , besttegaztelutxikiagobatdago , gaztelutxinoadeitzendute.
TorbenGruntarkitektosuediarrarendiseua da , 1910- hasi zen erainkitzen, eta Gustavo V suediakoa , inaguratuzuen 1912-an, olimpiarjokoekin batera.
13. GASTRONOMIA
Suediargastronomiadanimarka eta Norbegiakoaren oso antsekoa da. Simplea dela ezatendute, bainaplater mota ezberdiesosatuadago. Platerrikezagunena : Kttbullar a da, euskerazsalsanestalitakoalbondigakdira.
Suediargehienakbegetarianoakdira, eta horrexegatikdaudehainbesteplaterdesberdin.
Hiaplatergehienakbarazkinahazketakdira.
14. SUEDIA
EGILEA:Leixuri
MAILA: LH 6 A
IRAKASLEA:Orkatz Martin