Upload
orkatz
View
428
Download
10
Tags:
Embed Size (px)
Citation preview
2. SUEDIA
SuediaedoSuediakoErresumaEuropaiparraldeko estatua da,
EuroparBatasunekokidea.
Eskandinabiarpenintsulakoekialdeandagokokatua. IparraldeanNorvegia
eta Finlandiarekinegiten du muga, ekialdeanFinlandia eta
Botniagolkoarekin, hegoaldeanItsaso Baltikoarekin eta
mendebaldeanIparItsasoarekin.
3. GEOGRAFIA
Herrialdearenekialdean, Itsaso Baltikoa eta BotniakoGolkoadaude,
Suediarikostalerrozabalbateskaintzen, zeinekklima hare
gehiagoepeltzenduen. MendebaldeanEskandinaviakomendiakdaude, Suedia
eta Norvegiamugatuz.
4. GERTAERA HISTORIKOAK
GauregunSuediabezalaezagutzen den lurraldea, HarriAroan izan zen
jendeztatua, azkenengoglaziazioarenizotzagutxitzenhasi zen heinean.
Teoriabatek dio, Suetziakopopulazioa oso dentsoa izan
zelaBrontzeAroan ere,
periodiohartakoherrikomertzialetakohainbataurkipeneginbaitira.
-IX. mende eta X. mendeenbitartean, kulturavikingoa izan zen
nagusi.
- 1389an, Norvegia, Danimarka eta Suediaerregebakarbatez izan
zirenlotuak.
- XVII. mendean, SuediaEuropakoindarnagusienetako batean bihurtu
zen,
-Azkenurteetako historia baketsua izan da Suedian,
bereazkenengogerratea1814. urteanNorvegiarenaurka izan
zelarik.
5. KLIMA
Suediakgehienbatklimaepelbatezgozatzen du, nahiz eta berelatitudea
oso iparrekoa izan, batez ere golkokoitsaslasterrari esker.
Suediakoiparraldekomendietanklimasubartikoa da nagusi.
Zirkuluartikoarengainetikdagoenherrialdearenzatian, udanez da
inoizeguzkiaezkutatzen eta neguangauakamaigabeakdira.
6. KLMOGRAMA
7. HIZKUNTZA
Suediakohizkuntzanagusiasuediera da. Suedierahizkuntzagermanikoa
da, daniera eta norvegierarekinlotua, bainaortografia eta
ahoskerabereziarekin. Hizkuntzahaude facto izan da
hizkuntzanazionala, bainaezdagoberezhorrelaaitortua.
2000koapirilaren 1eanbestehizkuntzabatzuei (menkieli, finlandiera,
samiera, yiddisha eta romania) errekonozimenduofizialaemanzitzaien,
gutxiengoenhizkuntzagisa.
Ingelesagero eta gehiagoikasten da ikastetxeetan, eta 50
urtetikbeherakosuediargehienekerabildezakete. Gaztelania, frantsesa
eta alemana ere irakastendiraeskoletan.
8. JARDUERA EKONOMIKOAK
Suediaerdialdeanekazaria da gehienbat,
basoeklursailhandibatokupatzendutelarik. Bertanpopulazioadentsoagoa
da ere.
9. KULTURA
10. LITERATURA
HenningMankell (Stockholm, 1948) suediaridazleezaguna da. Europan,
batikbatidatzidituenpolizianobelei
esker.
TorgnyLindgrenSuediakoidazleenarteanezagun eta irakurrienetakoa da
gauregun. Bereliburuak 20 hizkuntzataraitzuliak izan dira,
literatur sari garrantzitsuak jaso ditu eta 1991z
geroztikSuediakoErregeAkademiakokide da.
11. ERLIJIOA
XI. mendetikaurreraKristautasunahedatzenjoan zen.
ErreformaProtestantearengaraianElizaKatolikoarekinhautsi eta
luteranobihurtuzirenbertakoagintariak eta, ondorioz,
baitaherritargehienak ere. XVIII. mendera arte Katoliko eta
juduekeragozpenlarriakzituztenSuedianbiziedolanegiteko. 1951n
onartu zen Askatasunerlijiosorakolegea.
Gauregunbiztanleriaren %78a luteranoa da, nahiz eta
beraienpisuaurtezurtejaistenjoan. Horren
osteanindarrahartzendatozerlijiokatolikoa eta islama,
besteakbeste.
12. MONUMENTUAK
Suediararkitekturaez da bikaina, bainoegurrezkoetxetipikoenak,
edertasunparekaeziakdituzte.
Drottningholm- ekogazteluasuediakokortekogazteluetakobat da, bertan
familia reala bizi da.
Gazteluakbereelizapropioa du, baitabi jardn erraldoi: bata
barrokojardina eta besteajardiningelesa. Gazteluarenbarnean ,
besttegaztelutxikiagobatdago , gaztelutxinoadeitzendute.
TorbenGruntarkitektosuediarrarendiseua da , 1910- hasi zen
erainkitzen, eta Gustavo V suediakoa , inaguratuzuen 1912-an,
olimpiarjokoekin batera.
13. GASTRONOMIA
Suediargastronomiadanimarka eta Norbegiakoaren oso antsekoa da.
Simplea dela ezatendute, bainaplater mota ezberdiesosatuadago.
Platerrikezagunena : Kttbullar a da,
euskerazsalsanestalitakoalbondigakdira.
Suediargehienakbegetarianoakdira, eta
horrexegatikdaudehainbesteplaterdesberdin.
Hiaplatergehienakbarazkinahazketakdira.
14. SUEDIA
EGILEA:Leixuri
MAILA: LH 6 A
IRAKASLEA:Orkatz Martin