Apabila tala bunyi diketuk lalu didekatkan ke telinga kita, akan kedengaran bunyi dengungan. Apabila diketuk semula lalu dicecahkan ke permukaan air, terhasillah percikan. Ini membuktikan bahawa bunyi terhasil daripada getaran.

5. Bunyi boleh bergerak melalui pepejal, cecair dan gas. 6. Bunyi juga boleh dipantulkan.7. Bunyi yang terlalu kuat pula mendatangkan suasana bising dan boleh menyebabkan pencemaran bunyi. Latihan Minggu Ini1 Gambar menunjukkan sebatang sudu di dalam gelas berisi air

kopi.

Apakah kesimpulan yang diuji dalam penyiasatan di atas?A Air berubah warnaB Sudu kelihatan bengkokC Berlaku pembiasan cahayaD Air kopi adalah bahan legap

2 Apakah yang dimaksudkan dengan bahan lut sinar?A Bahan yang boleh membiaskan cahayaB Bahan yang boleh ditembusi cahaya sepenuhnyaC Bahan yang tidak boleh ditembusi langsung oleh cahayaD Bahan yang membenarkan sedikit sahaja cahaya me-

laluinya

3 Gambar menunjukkan empat bekas berisi air.

Apabila diketuk, apakah urutan kelangsingan bunyi bermula dengan yang paling rendah?

A Q Ý R Ý SÝ P C S Ý P Ý Q Ý RB R Ý Q Ý P Ý S D P Ý Q Ý R Ý S

4 Antara berikut, yang manakah adalah sifat cahaya?I Cahaya bergerak lurusII Cahaya boleh dibiaskanIII Cahaya boleh dipantulkanIV Cahaya boleh menembusi sebarang objek A I dan III sahaja C I, II dan III sahajaB II dan IV sahaja D I, II, III dan IV

5 Rajah menunjukkan sumber cahaya yang diarahkan kepada suatu objek.

Objek dalam rajah di atas diperbuat daripada kayu. Antara berikut, yang manakah merupakan bayang-bayang yang ter-bentuk pada skrin?A C B D

SAINS BAHAGIAN A

Oleh M Khalimi Dalhan

3(BIL 568) 13 - 19 Februari 2006

SAINS BAHAGIAN A

Oleh M Khalimi DalhanCahaya dan Bunyi

x

Y

P Q R S

Tala bunyi

AirTala bunyi

Bongkah besi

CAHAYA

1. Cahaya ialah sejenis bentuk tenaga. Ia dapat dikesan oleh mata.

2. Matahari ialah punca tenaga cahaya yang utama. Selain itu, bahan yang terbakar juga menghasilkan cahaya.

3. Sifat-sifat cahaya. i. Cahaya bergerak lurus.

Cahaya lilin bergerak secara lurus melalui salur getah yang lurus untuk sampai ke matanya.

ii. Cahaya boleh dipantulkan.

Cermin muka membolehkan kita melihat muka kita sendiri dengan jelas. Cermin memantulkan semula cahaya yang terkena kepadanya.

iii. Cahaya boleh dibiaskan. Cahaya daripada pensel yang sampai mata kita telah dibiaskan semasa ia bergerak dari air ke udara. Oleh itu bahagian pensel di dalam air itu kelihatan `lebih dekat’ dengan kita berbanding bahagian lain.

iv. Cahaya boleh diserakkan.

Cahaya Matahari diserakkan kepada 7 warna pelangi

4. Cahaya boleh menembusi bahan tertentu.

Bahan lut sinar Bahan lut cahaya Bahan legap

Bahan lut sinar, lut cahaya dan legap

Bahan lut sinar

Bahan yang membenarkan cahaya menembusinya dengan sempurna.

Bahan lut cahaya

Bahan yang membenarkan sebahagian cahaya menembusinya.

Bahan legap

Bahan yang tidak membenarkan cahaya menembusinya langsung.

5. Pembentukan bayang-bayang Apabila cahaya tidak menembusi bahan legap, maka bayang-bayang akan terbentuk. Saiz bayang-bayang bergantung kepada: - jarak sumber cahaya daripada objek - jarak skrin daripada objek

BUNYI

1. Bunyi ialah satu bentuk tenaga dan dihasilkan oleh getaran.2. Getaran adalah pergerakan ulang-alik yang cepat.3. Apabila sesuatu benda bergetar, udara di sekitarnya juga bergetar.4. Ia boleh terhasil apabila kita meniup, menggoncang, memetik, memukul dan menggesek.

l

6 Antara berikut, alat muzik yang manakah dimainkan secara

menggesek.A C

B D

7 Gambar menunjukkan sejenis haiwan.

Getaran pada bahagian manakah menyebabkan bunyi terhasil pada haiwan tersebut?A Kaki C BelalaiB Sayap D Sesungut

8 Gambar menunjukkan seutas tali getah yang diikat pada se-buah kotak.

Apabila tali dipetik, tiada bunyi dihasilkan. Berikan inferens

anda.A Tali getah terlalu kendurB Tali dipetik terlalu perlahanC Bunyi telah diserap oleh kotakD Tali getah merupakan bahan kenyal dan serap bunyi

9 Rajah menunjukkan satu penyiasatan oleh sekumpulan murid tahun lima.

Antara berikut, yang manakah merupakan susunan warna spektrum cahaya yang kelihatan dari X ke Y?

A Merah, Jingga, Kuning, Hijau, Biru, Indigo, Ungu B Ungu, Indigo, Biru, Hijau, Kuning, Jingga, Merah C Kuning, Biru, Ungu, Merah, Jingga, Hijau, Indigo D Merah, Jingga, Hijau, Kuning, Biru, Indigo, Ungu

10 Apakah prinsip cahaya yang digunakan dalam penggunaan alat di bawah?A Pantulan cahayaB Pembiasan cahayaC Penyerakan cahayaD Penyulingan cahaya

11 Rajah menunjukkan dua objek legap yang disinarkan oleh

lampu suluh.

Antara berikut, bayang-bayang yang manakah akan kelihatan pada skrin?A B C D

PELAJARAN MINGGU DEPAN: Pengawetan Makanan