- 1. Potencialet turistike dhe kulturore dhe ndikimi I tyre ne
ekonomi.
2. Potencialet turistike historiko-kulturoreN potencialet
historike dhe kulturore t Shqipris pr zhvillimine turizmit,
prfshihen: vendet dhe objektet arkeologjike (Butrinti, Apolonia,
Dyrrahuetj.); kalat dhe kshtjellat mesjetare(Rozafa, Kruja, Berati,
Tepelena, Gjirokastra etj.); objekte t ndryshme t kultit si: kisha,
xhami, teqe etj.; objektet e kulturs materiale dhe etnografike, ku
dorajon, madje shpesh do fshat, ofron t veantat e tij n mnyrne
jetess dhe veshjesh, ushqimit etj; institucionet e ndryshme
kulturore si atomuzeale, teatrale, sportive etj., t cilt mund ti
shrbejn mjaftmir edhe sektorit turistik. 3. N Shqipri ekzistojn
edhe disa qytete-muze mjaft interesante, t cilt jan shpallur
monumente kulture dhe ndodhen nn mbrojtjen e shtetit. Kto qytete
kan qen, si n t kaluarn, ashtu edhe sot, objekt vizitash nga turist
t ndryshm vendas e t huaj. 4. Forma kryesore e lvizjes turistike n
kto qytete sht turizmi me qllimin pr t vizituar objektet e ndryshme
historike dhe muzeale si: pjest e qyteteve me shtpit e tyre
karakteristike, kalat dhe kshtjellat mesjetare, muzet, kishat,
xhamit etj. 5. Si qytete t tilla, mund t veojm: Beratin,
Gjirokastrn, Krujn etj. Turizmi n Shqipri, me gjith mundsit q ai
ofron, mund t prdoret si nj mnyr shum i mir jo vetm pr zhvillimin e
tij ekonomik, por edhe si nj mjet pr integrimin ekonomik dhe gjith
rajonit. 6. Potencialet turistike natyroreNdr potencialet m t
rndsishme natyrore przhvillimin e turizmit n Shqipri duhen veuar:
1. Pozita e prshtatshme gjeografike me daljen egjer n detet
Adriatik dhe Jon. 2. Format e shumllojshme t relievit dhepeisazhet
e bukura q ato krijojn. 3. Klima mjaft e prshtatshme. 4. Pasurit e
shumta ujore(detet, liqenet, lumenjt etj.) 5. Bota e pasur bimore
dhe shtazore 7. Pozita e prshtatshme gjeografikeme daljen e gjer n
detet Adriatikdhe Jon. Shqipria ka dalje t gjr n detet Adriatik dhe
Jon. Kshtu Shqipria ka nj vij bregdetare prej rreth 450 km e ku
ndrthuren forma t ndryshme plazhesh ranore dhe shkmbore, me mundsi
shfytzimi turistik. 8. Gjithashtu dalja e gjr n detet Adriatik e
Jon luan rol shum t rndsishm si porta lidhse midis pjesve t
ndryshme t Evrops Jugore me at Juglindore. Prandaj ndrtimi i
artereve t rndsishme rrugore q jan realizuar apo planifikuar pr
lidhjen e ktyre pjesve mund t shrbejn mjaft mir pr rritjen e
fluksit turistik dhe ngritjen e nj infrastrukture t zhvilluar
turistike. 9. Format e shumllojshme trelievit dhe peisazhet e
bukura qato krijojn. N Shqipri dominojn forma t shumllojshme t
relievit me kombinime t bukura brenda siprfaqesh t vogla t
relieveve malore me ato kodrinore, t relieveve luginore me ato
fushore etj., t cilat krijojn peisazhe shum t bukura pr syrin e
turistit. 10. Ekzistenca e formave t tilla t relievit bn t
mundurdhe krijon premisat pr zhvillimin e llojeve tndryshme t
lvizjes turistike, nga ajo pr banjodiellore deri n at t sportit
dimror n malet e lartame dbor. Format e larmishme t relievit
krijojngjithashtu edhe dukuri shum interesante natyrore meinteres t
veant pr tu vizituar nga turistt, si jan:cirqet akullnajore, grykat
e thella lumore, shpellatkarstike, ujvara etj. 11. 3. Klima mjaft e
prshtatshme. Klima me t gjth elementt e saj prbn nj faktor shum r
rndsishm natyror pr zhvillimin turistik t nj vendi apo rajoni.
Shqipria e plotson m s miri edhe kt kusht natyror pr zhvillimin e
turizmit. Dominimi i klims tipike mesdhetare n brigjet detare dhe
me ndikim kontinental drejt lindjes dhe veriut mundson zhvillimin e
llojeve t ndryshme t turizmit pothuaj n t gjitha sesionet e vitit.
12. Kshtu klima mesdhetare me t gjith parametrat e saj plotson
kushte shum t prshtatshme pr zhvillimin e turizmit balnear (banjove
diellore). Ndrsa klima e ftoht e maleve mundson si zhvillimin e
turizmit t bardh (sportit dimror t skive) n dimr, ashtu edhe
llojeve turistike me motive klimaterike, shndetsore, aventurieske
etj, n stinn e vers. 13. Pasurit e shumta ujore(detet, liqenet,
lumenjt etj.) Pasurit e shumta ujore t Shqipris prbjn nj nga
potencialet natyrore m t rndsishme pr zhvillimin e turizmit. Kto
pasuri ujore shprehen si n ekzistencn e dy deteve ku Shqipria ka
dalje t gjr, ashtu edhe nga ekzistenca e shum liqeneve, lumenjve,
burimeve natyrore etj. 14. T gjitha kto s bashku, kombinuar edhe me
klimn tepr t favorshme, krijojn peisazhe shum t bukura dhe kushte
tepr t prshtatshme pr zhvillimin e llojeve t ndryshme t turizmit
ujor. N kt kuadr paraqesin rndsi t veant objektet ujore, si: liqeni
i Shkodrs, Ohrit, Presps, lumi i Drinit t Bardh dhe t Zi etj. N kto
objekte ujore mund t realizohen zhvillime t rndsishme n fushn e
turizmit. 15. Bota e pasur bimore dhe shtazore Bukuris s formave t
relievit, klims sprshtatshme, pasurive t shumta ujore t Shqiprisu
shtohen edhe bota e pasur bimore dhe shtatzore. Kjopasuri bimore
shprehet n disa kate bimore, dukefilluar me at t bimve tipike
mesdhetare, e dukeshkuar deri tek llojet e bimve t viseve t larta
dhekullotat alpine. 16. E gjith kjo pasuri bimore krijon peisazhe
shum t bukura dhe trheq pasionant t shumt t natyrs. Ekzistojn nj sr
parqesh kombtare, t cilt prbjn potenciale t rndsishme ekologjike q
mund t shfrytzohen mjaft mir edhe n fushn e turizmit. Bazuar n kt
pasuri natyrore me t drejt Shqipria cilsohet si vend q mund t bhet
model n zhvillimin e ekoturizmit. 17. N brendsi t ksaj pasurie
bimore, klimaterike dhe ujore rritet edhe nj bot e pasur shtatzore
e shprehur n lloje t ndryshme kafshsh e shpendsh, t cilt prbjn
gjithashtu nj potencial t rndsishm natyror edhe pr zhvillimin e
llojeve t veanta t lvizjes turistike si sht turizmi pr gjueti etj.
18. Shqiperia Turistike Si vend mesdhetar, Shqipria ofron
potenciale mjaft t mira n fushn e turizmit. Kto potenciale shprehen
si n pasurit natyrore, ashtu edhe n historin dhe kulturn e saj. N
ndryshim nga vendet e tjera mesdhetare, kto potenciale turistike t
Shqipris nuk jan prdorur deri m sot si duhet n shrbim t turizmit,
duke prbr kshtu nj mundsi shum t mir zhvillimi n t ardhmen. 19.
Bregdeti Shqiptar Me e mira e Shqiperise eshte natyra,dhe duhen
bere investime qe bregdeti shqiptar te siguroj vlerat reale qe
ka.Po te krahasosh bregdetin e Vlores me ate te Durresit,
Shengjinit, Sarandes, dhe me gjithe vijen bregdetare ka nje
diference ne reliev, ka nje diference ne peisazh. 20. Bregdeti
shqiptar i ka te gjitha mundesite qe te zhvilloje te gjitha llojet
e turizmit elitar, popullor, masiv,arkeologjik, alpinistik,
etj.Kesht u qe po te shikosh mundesite qe te jep Llogaraja per
detin dhe klimen malore, keto jane gjithmone deshira qe nuk jane te
largeta edhe ne kohe per tu realizuar. Turistet jane te velur nga
ndertesa te larta, sidomos turistet e huaj keshtu qe duan te
jetojne paqen me natyren dhe kete paqe ne e kemi ketu. Te gjitha
plazhet qe ne kemi jane te mrekullueshme, jane per tu admiruar,
jane nje thesar i vyer. 21. Bregdeti shqiptar, aty ku pushohetshqip
Pse duhet t pushohet n Shqipri? Prve autostrads moderne q t drgon n
bregdet pr 3 or prej kufirit me Kosovn, sht shija shqiptare e
bregdetit q i fton t gjith pr pushime atje. 22. Kufiri pa ndalesa!
Nj kolon e pandrprer e veturave kryesisht me regjistrim t Kosovs,
ia msyjn kufirit t Kosovs me Shqiprin, q nga ort e para t mngjesit
e deri n mesnat. Jan shqiptar t Kosovs, t t gjitha vendeve t Kosovs
q ia msyjn Shqipris, ia msyjn bregdetit shqiptar. 23. Rruga e
bashkimitMe do lloj veture, prej piks kufitare deri n Durrs arrin m
pak se pr 3 or. Nse t ngutet dhe nse ke vetur t shrenjt, kushtet e
rrugs t lejojn q t arrish edhe m shpejt. Autostrada shqiptare sht
nj mrekulli q duhet ta prjetojn t gjith shqiptart. Dhe kjo mrekulli
bhet m interesante sidomos kalimi prmes tunelit t Kalimashit. 24.
Ata q kan pasur fatin t udhtojn pr m shum se 2 or npr t gjitha ato
kthesa t rrezikshme t majs s malit t Kalimashit, tashme gjith at
rruge e bjn vetm pr 7 minuta. Matan tunelit prap autostrada me 2
korsi t shpiejn n bregdet me t lindur dielli. 25. Pushimi shqip N
plazhin e do pllmbe t bregdetit shqiptar pushohet shqip. sht
bregdet shqiptar. Kudo flitet shqip. Shrbehet shqip. Pihet kafeja
shqip. Lexohen gazetat shqip. Madje madje edhe noti bhet shqip. N
bregdetin shqiptar gjithka sht shqiptare. 26. Foto nga kultura
dhetradita shqiptare 27. Sofra shqiptare Rakia ose Rakija Pije
alkolike e marre nga distilimi apo fermentimi i disa llojeve
frutash mes te cilave mund te radhitim rrushin, kumbullen, marene.
Mjaft e njohur dhe e vleresuar, eshte rakia e prodhuar ne forme
artizanale nga pjergullat ne zonen e Skraparit dhe te Permetit, ne
jug te vendit. 28. Ne zonat me klime te ftohte eshte enjohur edhe
prodhimi i rakise sekumbulles (shliva) si ne Diber, Korce
ePogradec.Pihet ne orare te ndyshme te dites: nemengjes me kafene,
shoqeruese edrekes apo e darkes shpesh te parapriranga mezeja. Ne
gezim e hidherim, perdolli e per inkurajim, ne Shqiperi tegjithe
kane ngritur nje gote raki tepakten ne nje here ne jete. 29. Vera
Arti i perpunimit te veres ne vendin tone njihet qysh ne lashtesi e
ka lulezuar ne brigjet jugperendimore te Ballkanit qe 3-mije vjet
me pare. Iliret kane patur nje tradite te lashte ne kultivimin e
hardhise dhe ne prodhimin e veres. deshmi e te cilave jane zbulimet
arkeologjike ne Lin (Pogradec), Tepe (Elbasan) dhe Zgerdhesh
(Kruje). 30. Prodhimi industrial i veres zvillohet ne Shqiperi pas
luftes se dyte boterore e arrin kulmin e tij ne vitet 1972-3 kur
Shqiperia numeronte 23 kantina e 47 punishte.Disa shembuj jane
Kantina e Leskovikut (e para kantine hapur ne 1952) e pasuar nga
ajo e Tiranes, Shkodres, Librazhdit, M ilotit e keshtu me radhe
deri ne hapjen e kantines se perpunimit te vererave "Skenderbeu",
ne Durres, qe mblidhte te gjithe llojet e vererave ne Shqiperi dhe
i perpunonte per eksport. 31. Konjaku Konjaku "Sknderbeu" sht nj
pije alkolike origjinale shqiptare me cilsi t mira organo-shqisore,
prodhuar dhe degustuar pr her t par m 01. 09. 1967.Konjaku "
Sknderbeu " prgatitet, prodhohet dhe vjetrohet vetm n kade, voza, e
fui t bra me dru lisi, t cilat i japin arom, buket e ngjyr t veant.
N prbrje t tij ka raki konjaku t vjetruar; ekstrakte bimsh mali e
dru lisi; fruta t prpunuara rrushi, limoni e kumbulle t zez
tropojane; alkol etilik; shurup sheqeri; uj t zbutur; karamel; etj.
32. Konjaku Gjergj Kastrioti Sknderbeu kagzuar tradicionalisht
besueshmrin etregut shqiptar dhe t huaj si ai iSllovenis, Kroacis,
Maqedonis, Kosovs, Srbis e Malit tZi, Bosnjes, Bullgaris, Polonis,
Rumanis, Hungaris, Cekis, Zvicrs, FederatsRuse, Gjermanis, Italis,
Greqis, SHBA-ve, Australis, Britanis s Madhe,etj.Nvitin 1970 ka
marr pjes n panairinndrkombtar t Plovdivit n Bullgari dhesht
nderuar me medalje bronxi. Nvitin 1972 ka marr pjes n
konkursinndrkombtar t verrave e konjakut nBullgari, ku sht nderuar
po me medaljebronxi. N Konkursin e 9t Kombtar tVerrave pr vitin
1981, nDurrs, nderohet me medalje ari pr Konjak Sknderbeu 1974 dhe
KonjakSknderbeu 1976. 33. Boza Pije e fermentuar, me nje perqindje
shume te ulet alkoli, reth 1%, boza eshte shume e njohur ne Turqi,
Shqiperi, Maqedoni, Mal te Zi, Bosnje, Hercegovine, Kosove, Serbi,
Ukraine, pjeser isht ne Rumani, Poloni e Lituani. Boza ka katr
prbrs kryesor: miell misri e gruri, sheqer dhe uj. Ka nje shije qe
mund te ndyeshoje nga e embla ne te athet e konsiderohet,
kryesisht, si pije freskuese ne periudhen e veres. Keto te fundit
jane karakteristikat qe dallojne bozen shqiptare nga bozat e
prodhuara n vendet tjera si Turqia, Bullgaria e Maqedonia ku
perberesit kryesore te bozes jane gruri, elbi, meli dhe qiqrat. 34.
Aktualisht boza prodhohet kryesisht n zonn veriore t vendit, n
veanti n zonn e Kuksit, ne menyre krejt artizanale ne punishte te
specializuara por edhe ne ambjente familjare duke ndjekur receten e
trasheguar ne vite: tre pjes miell misri t verdh t bluar trash, nj
pjes miell gruri t zi, bluar gjithashtu trash dhe 10% sheqer t
lngt. Masa e miellit przihet me uj t ftoht derisa t mos mbeten
kokrra. Futet n nj kazan dhe zihet pr 8 or, derisa t lshoj ern e
buks s pjekur, ndaj n kt rast thuhet, boz e pjekur. 35. Kjo mas
lihet t ftohet, ndrsa trashet sibrum. Hollohet prsri me uj t
ftohtdhe hidhet n korita (govata) druri, ku ishtohet pak ferment.
Fermenti mund tjet boz e mparshme, ose far buke. Gjat24 orve masa
zmadhohet dhe nxjerrflluska dhe ka aromn e buks me far. Nkt faz
bhet sitja (shtrydhja) e mass, nnj shek (en) druri, ku
veohenkrundet, mbetjet. Pas 8 orsh lngudekanton n fund t ens, ndrsa
n kryenxjerr vajin e misrit. Kshtu, sht gati prtu przier e pr tu
shrbyer. 36. Tarator 37. Byrek 38. Bakllava te formave te ndryshme
39. Hallva 40. Kadaif 41. Revani 42. Meze 43. 200 gatimet
tradicionale n vendShkum meSallat me lakrPajakaramel okollat t
bardh Pae plni me Pasta akulli meSheqerpare Sallat me endivi vez e
limon krem e okollatSallat me domateSallat frutash Pae plni me
Pasta akulli me ekastraveca me salc kosi dhe salckrem qumshti
mjaltPae plniPasta n akullSallat jeshileSalc kosi me Pae kmbsh
Panxhar i kuqSallat ruse mjaltPae koketurshiSallat me kungull Reel
qershie Pae PandispanjSallat me panxhar Qumsht mePatllxhan t Pana
kafeskuqur Paluze me frutaSallat me patateQumsht i rrahurPatllxhan
t t ndryshme Sallat veroreme okollatmbushur (imamOshmare kore
Sallat me spinaq Qofte t skars bajalldi)Omlet me qep Sallat me
specaPrgatitje ePatllxhanit njoma ose t t pjekur trahanas sPatate t
ziera me thata Sallat megatshme gjalp Omlet me radhiqe Pul me
lngPatate t skuquradomate Sallat mePul e zier me kore mielli Omlet
me prodhime deti Presh jahni Pastio me djathdjath Sallat mePeshk i
zierPasta me kafe lulelakr Perimet Pasta akulli me 44. Omlet e
thjeshtLista e brumraveOmletaLimonat shtpieNgastr me miell misri e
kungull t Lakr turshi e grirnjom Lakr turshiMusaka patate me qep
Lakr e bardh e zierMoll t pjekuraLakror me miell misriMjaltiLakror
me hithraMishi i zier me barishteKungulleshka t skuquraMishi i
skuqurKungulleshka me salc pesto dheMidhje jahniborzilok t
fresktMeze t prziera me sallat ruseKukureciMeze t kombinuara
(antipasta)Kroketa peshkuMeze me sallat t stins KripaMeze e
kombinuar me sallat jeshile Krepa (pet tigani) me akulloreMashurka
t ziera Krem okollateMashurkaKrem portokallManti KosovKrem
pastierieLpjet me qep t skuquraKrem me ajLulelakr e skuqur me
vezKrem me luleshtrydheLule kungulli t skuquraKrem me kafeLule
kungulli t mbushura me gjizKrem me gshtenjaLista e mblsiraveLista e
supveLista e sallataveLista e perimeveLista e nnprodukteve t
qumshtitLista e gjellve 45. Krem limon Komposto ftoi Kafeja
shqiptare Krem karamelKomposto dardhe Kafe n termus Krem i
przierKompekajKafe n filxhan Krem i ngrir Koktej meksikan Kadaifi
pjeprime karkalecaKabunia Krem i djegur Koktej me vishnje Kabuni me
rrush sipas mnyrs sKoktej frutasht that vjetrKek me kos dheJaprak
me gjethe Krem i djegur vaj rrushi Krem anglez Kek me fruta
dheHamburger Kotoleta vii tarraGrupet e njom t skuquraKek ushqimeve
n tiganKastraveca turshi Gjyvec me patate Kotoleta dashi t Kasat me
Gjell me njom t skuquramanaferra shpend n tiganKarota me gjalpGjell
me peshk Komposto molleKafeja turke 46. Gjell me mish t grir
Bizelja Akullore me kafe eGjell me mishBizele me gjalpzabajonGjell
me midhjeBiskota me qumshtAkullore me kafeGatimi i vezve Biftek me
mish t grir e Akullore me fruta pylliGatim me kakaoqepAkullore me
bananeFrges tirane Biftek i skars Akullore kremi meFruta me shllak
BathtvaniljeFlija Bath t njoma jahniAkullore kremFli kosoveBamje
jahni Akullore koronaFlet kanapejaBamja Akullore me mandarinaFileta
me mbushje Ballokume Akullore me limonspinaqi
BakllavaBakllavaEskallop derri ose vii ArgjinarjaShkum me okollatn
tiganAngjinare me vajSheqerpareDomate t mbushuraAkullorja Eskallop
derri ose viime sallat ruse Akullore me okollat n tiganDomate
turshi Akullore me portokalleLulelakr n furrDollma me lak Akullore
me mente Qengj i pjekur n hellDjath i skuqurAkullore me Frikadella
me djathDjathiluleshtrydheTav peshkuByrek me spinaq Akullore me
lajthiMish dashi n tavByrek me domate dhe Akullore me
kumbullakoresalmonAkullore me kosBuraniAkullore me kiviBukaAkullore
me karamel 47. Sheqerpare,byrek me spinaq,fli. 48. Flija 49. FliPr
4-5 persona nevojiten:Per brumin duhet: 1 kg miell,3-4 gota uj,
krip,Per masn duhet: 200 gr gjalp,2 filxhana caji ajk, 3 lug vaj.N
nj en hidhet miell, krip, uj i ftoht dhe przihen n nj brum t holl
sipr petulla. N nj en tjetr shkrihet gjalp, ajk, vaj dhe qumsht,
przihetmasa e krijuar derisa t gjith prmbajtsit t jen skrir n nj
mas tvetme, Lyhet tepsia me yndyr dhe me nj lug merret brumi i holl
dhe hidhetnga cepi i tepsis deri afr mesit dhe krijohen rradh t
cilat mbulojn gjithtepsin. Mesi i cili sht bosh mbushet me rradh
paralele .Gjith siprfaqjalyhet me masn e prgatitur dhe futet n
furrn e ngrohur. Kjo piqet pr 3-5minuta. Nxirret nga furra pr t
vazhduar me rendin tjetr. Brumi i holltashm hidhet n t njjtn mnyr
por midis dy rradhve derisa t jetmbuluar e gjith tepsia. Prsri
lyhet me masn dhe piqet pr 3-5 minuta. Kjoprocedur vazhdon derisa t
mbushet tepsia. Flia lihet t ftohet pr 10 minutadhe serviret me
kos, djath ose mjalt. 50. Pastico pikante me patate 51. Dollma me
laker 52. Djathe I bardhe, buke e berevete, dhalle, byrek, speca te
skuqur 53. Sofra tradicionale
