POL 6202 นโยบายต่�างประเทศไทยForeign Policy

ผศ.ดร.เบ�ญจมาส จ�นาพั�นธุ์�� วั�นท�� 9 ม�นาคม พั.ศ.2556 (ช่�วังเช่"า)

ผ#"กำ%าหนดนโยบายต่�างประเทศของไทย1. ฝ่*ายบร+หาร1.1 นายกรั�ฐมนตรั นายกรั�ฐมนตรัของไทยมบทบาทใน

การัก�า หนดนโยบายต� างปรัะเทศในแต�ละย�ค ปรัะเทศปรัะชาธิ"ปไตยจะก�าหนดให$นายกรั�ฐมนตรัหรั%อปรัะธิานาธิ"บดแถลงนโยบายท�'งนโยบายในปรัะเทศและนโยบายต�างปรัะเทศต�อรั�ฐสภาเม%*อรั�บต�าแหน�งครั�'งแรัก (ด+ต�วอย�างนโยบายของรั�ฐบาลไทยในเอกสารั)

แนวโน$มการัมองโลกของนายกรั�ฐมนตรัจะส�งผลต�อการัก�าหนดนโยบาย เช�น สม�ยหน.*งผ+$น�าอเมรั"กาเช%* อในทฤษฎีล$มล�กท*ว�า หากปล�อยให$เวยดนามเป2นคอมม"วน"สต3 ปรัะเทศใกล$เคยงก4จะกลายเป2นคอมม"วน"สต3ไปด$วย โดยลามไปย�งลาว ก�มพู+ชา ไทย มาเลเซีย ส"งคโปรั3 อ"นโดนเซีย ฟิ8ล"ปป8นส3และลามไปจนถ.งแคล"ฟิอรั3เนย การัรั�บรั+ $เช�นน'ท�าให$อเมรั"กาต�ดส"นใจท"'งรัะเบ"ดท*เวยดนามเหน%อจนกลายเป2นสงครัามเวยดนาม หากนายกรั�ฐมนตรัของไทยมการัรั�บรั+ $ในทางท*ผ"ด (Miss

Reception) ก4อาจท�าให$เก"ดสงครัามก�บปรัะเทศเพู%*อนบ$านได$

ก� อ น ย� ค ส ง ค รั า ม เ ย4 น ห า ก น า ย ก รั�ฐ ม น ต รัข า ดปรัะสบการัณ์3ด$านการัต�างปรัะเทศและอ�อนภาษาอ�งกฤษ ก4

1

อาจเล%อกต�ดส"นใจท*ผ"ดพูลาด แต�หากมปรัะสบการัณ์3ด$านการัต�างปรัะเทศและเก�งภาษาอ�งกฤษ ก4จะมโอกาสแสวงหาความรั+ $ได$ง�ายข.'น ไม�ต$องรัอข$อม+ลท*คนอ%*นสรั�ปให$อย+�ตลอดเวลา จ.งท�าให$ทรัาบว�าขณ์ะน�'นนโยบายต�างปรัะเทศของปรัะเทศต�างๆเป2นอย�างไรั เพู%*อก�าหนดนโยบายต�างปรัะเทศให$สอดคล$องก�บการัเปล*ยนแปลงอย+�ตลอดเวลา

นายกฯของไทยหลายท�านมบทบาทในการัรั"เรั"*มนโยบายต�างปรัะเทศใหม�ๆ เช�น ทศวรัรัษ 1980s สงครัามเวยดนามย�ต" เวยดนามพูยายามยกต�วเองเป2นพู*เบ"'มในหลายเรั%*อง รั�ฐบาลชาต"ชาย ช�ณ์หะว�ณ์ จ.งเสนอนโยบายเปล*ยนสนามรับเป2นสนามการัค$า เพู%*อท�าการัค$าก�บปรัะเทศท*เคยเป2นศ�ตรั+ ค%อเวยดนาม ลาวและก�มพู+ชา ท�าให$ไทยในช�วงน�'นผงาดข.'น GDP

เจรั"ญเต"บโตมาก สม�ยรั�ฐบาลชวน หลกภ�ย มนโยบายมองตะว�นตก

(Look West Policy) ค%อมองไปย�งปรัะเทศท*อย+�ทางท"ศตะว�นตกของปรัะเทศไทย ต�'งแต�เอเชยใต$ ตะว�นออกกลาง ไปจนถ.งแอฟิรั"กา เน$นการัส�งออกและหาตลาดการัค$าในอน�ภ+ม"ภาคต�างๆ

สม�ยรั�ฐบาลท�กษ"ณ์ เน$นนโยบายเก*ยวพู�นในเช"งรั�ก โดยเน$นท�า FTA และรัวมกล��มภ+ม"ภาคเอเชย เน%*องจากช�วงท*ไทยเก"ดว"กฤตเศรัษฐก"จต$มย�าก�$งจนต$องไปก+$เง"น IMF แล$วโดนฉั�นทามต"วอช"งต�น และช�วงน�'นอเมรั"กาไม�สนใจเรัาเลย ปรัะกอบก�บรั�ฐธิรัรัมน+ญ 2540 ท*ส�งเสรั"มให$รั�ฐบาลเข$มแข4ง นายกรั�ฐมนตรัสามารัถก�าหนดนโยบายต�างปรัะเทศได$เอง จน

2

อเมรั"กาเรัยกว�าเป2นนโยบายของนายกฯท�กษ"ณ์ ช"นว�ตรั ไม�ใช�นโยบายต�างปรัะเทศของไทย

ก�อนศตวรัรัษ 1980s นายกรั�ฐมนตรัของไทยมาจากสายทหารั จ.งเน$นนโยบายด$านความม�*นคงมากกว�าด$านเศรัษฐก"จ มาจนถ.งสม�ยรั�ฐบาลชาต"ชาย แม$ท�านจะเป2นทหารัแต�ก4ให$ความสนใจทางด$านเศรัษฐก"จมาก จ.งท�าการัค$าก�บปรัะเทศใดก4ตามแม$กรัะท�*งก�บเขมรัแดง

นายกรั�ฐมนตรัเป2นต�วจ�กรัส�าค�ญในการัก�าหนดนโยบายต�างปรัะเทศของไทย จ.งต$องศ.กษาว�านายกฯของไทยในแต�ละย�ค โดยเฉัพูาะหล�งสงครัามเย4นมโลกท�ศน3อย�างไรั ซี.*งจะเป2นต�วช'น�าให$เห4นว�านโยบายต�างปรัะเทศของไทยจะเป2นอย�างไรั

1.2 กรัะทรัวงต�างปรัะเทศ เป2นกรัะทรัวงหล�กในการัก�าหนดนโยบายต�างปรัะเทศ เพูรัาะมหน$าท*ท�กด$านในเรั%*องการัต�างปรัะเทศ ท�'งทางด$านการัเม%อง การัทหารั เศรัษฐก"จหรั%อด$านว"ชาการั ท�'งความรั�วมม%อแบบทว"ภาคและแบบพูห�ภาค

กรัะทรัวงต�างปรัะเทศจะเป2นผ+$รัวบรัวมข$อม+ล ว"เครัาะห3ข$อม+ล และเสนอแนะนโยบายต�อคณ์ะรั�ฐมนตรัหรั%อฝ่?ายท*เก*ยวข$อง แต�เวปไซีต3ของกรัะทรัวงต�างปรัะเทศไทยย�งมข$อม+ลท*ล$าสม�ย ไม�เป8ดเผยข$อม+ลแก�ปรัะชาชนอย�างเต4มท* น�กว"ชาการัหลายท�านจ.งโจมตว�ากรัะทรัวงต�างปรัะเทศม�วแต�ย��งก�บการัเม%องภายใน ตามหาแต�ค�ณ์ท�กษ"ณ์ แทนท*จะช�วยท�าให$ไทยกล�บไปผงาดในเวทรัะหว�างปรัะเทศเหม%อนเด"ม

กรัะทรัวงต�างปรัะเทศไทยมอบหมายเรั%*องการัท�า FTA

ให$ก�บกรัะทรัวงพูาณ์"ชย3 โดยอ$างว�าเป2นผ+$ เช*ยวชาญด$าน

3

เศรัษฐก"จมากกว�า ท�'งๆท*กรัะทรัวงต�างปรัะเทศมหน$าท*ด$านการัต�างปรัะเทศในท�กเรั%*อง

ไทยเรัาไม�ได$สรั$างผ+$เช*ยวชาญด$านการัต�างปรัะเทศโดยเฉัพูาะ เพูรัาะกรัะทรัวงพูาณ์"ชย3และกรัะทรัวงต�างปรัะเทศเช%*อว�า ผอ.ท*ด+แลเก*ยวก�บมาตรัการัในการัปกป@องด$านการัค$าของไทย ต$องรั+ $ท�กเรั%*อง จ.งหม�นเวยนต�าแหน�งก�นท�ก 4 ปA ต�างจ า ก อ เ ม รั" ก า ใ น ส ภ า ค อ ง เ ก รั ส จ ะ ม ห น� ว ย ง า น Congressional Research Service Report มหน$าท*เตรัยมข$อม+ลให$ก�บส.ส.และส.ว.เพู%*อใช$ปรัะกอบการัต�ดส"นใจก�าหนดกฎีหมายในท�กเรั%*อง โดยมผ+$เช*ยวชาญเฉัพูาะด$าน ท�า งานด$านน�'นๆจนเกษยณ์ เช�น ผ+$ เช*ยวชาญด$านความส�มพู�นธิ3รัะหว�างไทยก�บสหรั�ฐอเมรั"กา จะเขยนบทความด$านความส�มพู�นธิ3รัะหว�างไทยก�บอเมรั"กามานานและปรั�บปรั�งแก$ไขตลอดเวลา

1.3 สภาความม�*นคงแห�งชาต" มหน$าท*เสนอแนะนโยบายด$านความม�*นคงท�'งหมดให$แก�คณ์ะรั�ฐมนตรั ท� 'งความม�*นคงทางเศรัษฐก"จ การัเม%อง การัทหารั ความม�*นคงภายในและความม�*นคงทางส�งคม แต�เน%*องจากสภาความม�*นคงแห�งชาต"ขาดผ+$เช*ยวชาญด$านเศรัษฐก"จและด$านส�งคมจ.งไม�สามารัถเสนอแนะทางด$านเศรัษฐก"จได$ ปBจจ�บ�นสภาความม�*นคงของไทยส�วนใหญ�มาจากสายการัเม%องและการัทหารั จ.งเน$นเฉัพูาะความม�*นคงท*ปรัาศจากการัค�กคาม การัโจมตจากภายนอก และอ�านาจอธิ"ปไตย เช�น ปBญหาชายแดน และความม�*นคงภายใน เช�น การัท�า ให$ปรัะเทศมความสงบส�ข การัรั�กษาเสถยรัภาพูทางการัเม%อง

4

1.4 กรัะทรัวงพูาณ์"ชย3 เน$นเรั%*องการัค$า มบทบาทอย�างมากในสม�ยรั�ฐบาลท�กษ"ณ์ ช"นว�ตรั เพูรัาะท�านเน$นท�า FTA เจ$าหน$าท*ในกรัะทรัวงไม�มความเช*ยวชาญโดยตรัง ให$คนท*เพู"*งจบปรั"ญญาโทจากเม%องนอกและท�างานเพูยงปAเดยวมาชงเรั%*อง FTA จ.งมการัน�ากฎีของ WTO มาด+และน�*งเขยนข$อเสนอแนะ ท�าให$ไม�มความละเอยด ไม�มข$อม+ลท*รั+ $เขารั+ $เขา เช�น ไม�รั+ $ว�าเขามนโยบายการัค$าอย�างไรั ค+�เจรัจามเรั%*องใดท*ห$ามเจรัจา ไทยเรัามเรั%*องใดท*ห$ามเจรัจา ปBจจ�บ�นการัท�า FTA ผ�กและผลไม$ก�บจนมปBญหามากซี.*งไทยเรัาย�งแก$ปBญหาไม�ได$ เพูรัาะแต�ละมณ์ฑลมกฎีหมายของต�วเอง มการัตรัวจสอบอย�างละเอยด กว�าไทยเรัาจะส�งผ�กและผลไม$ไปถ.งแหล�ง ส"นค$าก4เน�าเสย

ท�'งน' กรัะทรัวงพูาณ์"ชย3ควรัสรั$างผ+$เช*ยวชาญเฉัพูาะด$าน ให$ท�าเรั%*องใดเรั%*องหน.*งโดยเฉัพูาะ

1.5 กรัะทรัวงกลาโหม เน$นด$านความม�*นคงภายในปรัะเทศ ความม�*นคงรัะหว�างปรัะเทศ อ�านาจอธิ"ปไตย และการัส�*งซี%' ออาว� ธิ โดยมข$อเสนอแนะเก*ยวก�บการัสรั$างความส�มพู�นธิ3ด$านการัทหารัก�บปรัะเทศต�างๆ ให$แก�คณ์ะรั�ฐมนตรัไปพู"จารัณ์า เช�น ควรัซี%'ออาว�ธิปรัะเภทใด ซี%'อจากปรัะเทศไหน

1.6 กรัะทรัวงอ%* นๆ เช�น กรัะทรัวงอ�ตสาหกรัรัมด+แลเรั%*องการัลงท�นต�างปรัะเทศ กรัะทรัวงเกษตรัและสหกรัณ์3ด+แลด$านการัค$า เช�น สองปAท*ผ�านมา ไทยส�งผ�กและผลไม$ไปสหภาพูย�โรัปแต�มสารัฆ่�าแมลงเจ%อปนเป2นจ�านวนมาก สหภาพูย�โรัปจ.งเต%อนให$แก$ปBญหา ไม�อย�างน�'นจะไม�ให$น�าเข$า อธิ"บดกรัมการัเกษตรัจ.งห$ามส�งผ�กผลไม$ 18 ชน"ดไปขายย�งสหภาพูย�โรัปจนกว�าจะแก$ปBญหาได$ หล�งจากแก$ปBญหาแล$วก4

5

ท�าเรั%*องไปย�งสหภาพูย�โรัปเพู%*อขอน�าเข$าอก สหภาพูย�โรัปจ.งมเง%*อนไขว�าหากจ�บได$ปAหน.*งเก"น 5 ครั�'งก4จะไม�ให$น�าเข$าอกเลย แต�ไทยเรัาไม�ยอมเพูรัาะปAหน.*งๆ มการัตรัวจพูบถ.ง 500 ครั�'ง ให$เหล%อปAละ 5 ครั�'งจ.งเป2นไปไม�ได$

2. ฝ่* า ย น+ ต่+ บ� ญ ญ� ต่+ รั�ฐ ธิ รั รั ม น+ ญ 2540 ฝ่? า ยน"ต"บ�ญญ�ต"ไม�มบทบาทในการัแสดงความค"ดเห4นเลย เป2นเพูยงตรัายางปรัะท�บเท�าน�'น โดยเฉัพูาะช�วงท*พูรัรัคไทยรั�กไทยมคะแนนเสยงข$างมากในรั�ฐสภา

รั�ฐธิรัรัมน+ญ 2550 เพู%*อสรั$างการัถ�วงด�ลรัะหว�างฝ่?ายรั�ฐสภาและฝ่?ายบรั"หารั จ.งก�าหนดมาตรัา 190 ข.'น มเป@าหมายเรั%*อง FTA เป2นหล�ก เพู%*อไม�ให$ฝ่?ายบรั"หารัใช$อ�านาจหน$าท*สรั$างผลเสยต�อปรัะเทศตามความเข$าใจของผ+$รั �างรั�ฐธิรัรัมน+ญฉับ�บน' รั�ฐสภามหน$าท*ให$ความเห4นชอบต�อการัท�าหน�งส%อส�ญญาก�บต�างปรัะเทศท�'งหมด และการัท�ากรัอบการัเจรัจาก�บค+�เจรัจาจะต$องจ�ดท�าเวทสาธิารัณ์ะ เพู%*อให$ปรัะชาชนท�าปรัะชาพู"จารัณ์3 แล$วน�าผลการัท�าปรัะชาพู"จารัณ์3ไปให$คณ์ะรั�ฐมนตรัแสดงความเห4นชอบ แล$วจ.งน�าเข$าส+�รั �ฐสภาเพู%*อให$ความเห4นชอบอกทหน.*ง ฝ่?ายบรั"หารัจ.งท�าการัเจรัจาได$ พูอเจรัจาเสรั4จแล$วได$หน�งส%อส�ญญา ฝ่?ายบรั"หารัลงนามแล$วน�ากล�บมาให$รั�ฐสภาให$ความเห4นชอบอกครั�'งหน.*ง

ในทางปฏิ"บ�ต" สม�ยรั�ฐบาลพูล.อ.ส�รัย�ทธิ3 กรัะทรัวงพูาณ์"ชย3ได$จ�ดเวทสาธิารัณ์ะเรั%*องการัเจรัจารัะหว�างอาเซียนก�บค+�ค$า เช�น อาเซียนก�บจน ช�วงเช$ามผ+$เข$ารั�วมปรัะช�ม 500 กว�าคน มการัแถลงถ.งความส�าค�ญของการัท�า FTA ช�วงบ�ายให$จ�ดกล��มตามกรัอบเจรัจาตามกฎีของ WTO ซี.*งเป2นกรัอบ

6

แบบกว$าง ไม�มเรั%*องผลปรัะโยชน3ของไทยเรัาเลย กรัะทรัวงพูาณ์"ชย3ให$ข$อม+ลแก�ผ+$เข$าปรัะช�มเพูยง 10 กว�าหน$า แต�พูอน�าเรั%*องเข$ารั�ฐสภากล�บม 500 กว�าหน$า รั�ฐสภาก4ม�วเถยงก�นแล$วอ$างว�าไม�มเวลาอ�าน แต�ยกม%อให$ผ�านมต"

มาตรัา 190 บางครั�'งถ+กต�าหน"ว�าเป2นต�วถ�วง เช�น การัท�ากองท�นรั"เรั"*มเชยงใหม� ท�กปรัะเทศให$ส�ตยาบรัรัณ์เรัยบรั$อยแล$ว ยกเว$นไทยท*ต"ดปBญหาเส%'อแดงล$อมรั�ฐสภา ท�า ให$จ�ดปรัะช�มไม�ได$ ปรัะเทศค+�เจรัจา (อาเซียน+3) จ.งต�าหน"ว�าช$าเพูรัาะปรัะเทศไทย ในท*ส�ดไทยเรัาก4ให$ส�ตยาบรัรัณ์ในว�นท* 24

มนาคม 2010

เน%* องจากมาตรัา 190 มหลายข�'นตอนจ.งใช$เวลามาก ไทยเรัาจ.งแก$ไขว�าหน�งส%อส�ญญาท*รั �ฐบาลลงนามแล$ว ต$องเข$ารั�ฐสภาภายใน 60 ว�น แต�บางคนอยากให$ยกเล"กมาตรัาน'มากกว�า

กรัณ์การัท�า JTAPA ก�บญ*ป�?น ไทยเรัาเสยเปรัยบเพูรัาะญ*ป�?นเจรัจาเรั%*องการัต�'งโรังงานผล"ตรัถยนต3และอะไหล�รัถยนต3ภาษเป2นศ+นย3 แต�ไทยเจรัจาเรั%*องผ�กผลไม$และสปา ซี.*งไทยลงนามใน JTAPA ในสม�ยรั�ฐบาลส�รัย�ทธิ3 จ�ลานนท3

การัเจรัจาท�า FTA ก�บสหภาพูย�โรัปปBจจ�บ�นไม�ใช�เรั%*องง�าย เพูรัาะสหภาพูย�โรัปเรัยกรั$องเรั%*องส"ทธิ"บ�ตรัยาและทรั�พูย3ส"นทางปBญญา แต�หากไทยเรัาไม�ท�าก4จะแย�เพูรัาะ EU

เจรัจาก�บอาเซียนแต�ไม�ส�าเรั4จ เพูรัาะความเจรั"ญทางเศรัษฐก"จของแต�ละปรัะเทศไม�เท�าก�น EU จ.งห�นมาเจรัจาก�บปรัะเทศค+�เจรัจาแทน

กำารกำ%าหนดนโยบายต่�างประเทศของไทย

7

1. ปBจจ�ยภายนอก (External Factors) หรั%อสภาพูแวดล$อมรัะหว�างปรัะเทศ (External Environment) การัก�าหนดนโยบายต�างปรัะเทศแต�ละครั�'ง จะมแรังผล�กด�นหรั%อการัใช$อ�านาจของปBจจ�ยภายนอก

2. ปBจจ�ยภายใน (Internal Factors) หรั%อสภาพูแวดล$อมภายใน (Internal Environment)

3. กรัะบวนการัก�าหนดนโยบายของไทย (The Policy

Making Process) ปรัะกอบด$วย -ผ+$ก�าหนดนโยบายของไทย -ต�วแบบของการัก�าหนดนโยบายของไทย เช�น การั

เปล*ยนแปลงแบบเพู"*มเต"ม (Incremental Change) หรั%อการัค�อยเป2นค�อยไป (Incrementalism)

ป,จจ�ยภายนอกำ (External Factors) หร.อสภาพัแ วั ด ล้" อ ม ร ะ ห วั� า ง ป ร ะ เ ท ศ (External Environment)

ปรัะเทศไทยอย+�ในรัะบบเศรัษฐก"จการัเม%องรัะหว�างปรัะเทศ ท*ไม�มอ�านาจแต�พูยายามรัวมกล��มก�บปรัะเทศอ%*นเพู%*อฟิ@องปรัะเทศท*พู�ฒนาแล$วต�อ WTO หากท�าส�าเรั4จก4จะเก"ดอ�า นาจท*แปรัเปล*ยน ปรัะเทศท*พู�ฒนาแล$วต$องเปล*ยนกฎีหมายการัค$าหรั%อรัะบอบการัค$าให$สอดคล$องก�บกฎีของ WTO

สภาพูแวดล$อมรัะหว�างปรัะเทศ ค%อส"*งท*อย+�ภายนอกรัะบบเศรัษฐก"จการัเม%องรัะหว�างปรัะเทศ ปรัะกอบด$วย

1. โล้กำาภ+วั�ต่น� ค%อการักรัะท�าซี.*งก�นและก�น และการัพู.*งพูาอาศ�ยซี.*งก�นและก�นของผ+$แสดงบทบาทรัะหว�างปรัะเทศท�'งท*เป2นรั�ฐและไม�ใช�รั�ฐในท�กด$าน ท*ได$ขยายต�วไปอย�างกว$าง

8

ขวาง ครัอบคล�มท�*วโลกและเป2นไปอย�างล.กซี.'ง เช�น การัค$ารัะหว�างปรัะเทศ

ปBจจ�บ�นการัแข�งข�นทางการัค$ ารั�นแรังมากข.' นอ�นเน%*องจากการัค$าได$ขยายต�วไปท�*วโลก ปรัะกอบก�บการัเจรัจารัอบโดฮาชะง�ก หลายฝ่?ายจ.งมองว�าความรั�วมม%อแบบพูห�ภาคภายใต$กรัอบ WTO ไม�สามารัถพู.*งพูาได$อกต�อไป ปรัะเทศต�างๆ จ.งย"*งแข�งข�นก�นมากข.'นเพู%* ออาต�วรัอดด$วยการัท�า FTA หรั%อการัรัวมต�วก�นในรัะด�บภ+ม"ภาคมากข.' น เช�น NAFTA, ASEAN, ASEAN+3

ปB จ จ� บ� น ม TPP (Trans Pacific Partnership

Agreement) มปรัะเทศท* เข$ า เจรัจา 16 ปรัะเทศ เช�น เวยดนาม มาเลเซีย และส"งคโปรั3 หากไทยไม�เข$ารั�วมก4จะเสยผลปรัะโยชน3แต�หากเข$ารั�วมก4จะเสยผลปรัะโยชน3 เรัาจ.งต$องช�*งน�'าหน�กว�าจะเข$ารั�วมดหรั%อไม� ปBจจ�บ�นรั�ฐบาลย"*งล�กษณ์3เสนอต�ออเมรั"กาว�าสนใจเข$ารั�วม TPP แต�ถ+กน�กว"ชาการักล��ม FTA Watch โจมตว�าไทยจะเสยผลปรัะโยชน3 โดยเฉัพูาะเรั%*องส"ทธิ"บ�ตรัยาและทรั�พูย3ส"นทางปBญญา อเมรั"กาพูยายามสก�ดก�'นไม�ให$จนเข$ารั�วม แต�เช"ญญ*ป�?นเข$ารั�วม

2. กำารพั1�งพัาอาศ�ยซึ่1�งกำ�นแล้ะกำ�น ค%อการัท*ผ+$แสดงบทบาทหน.*งไปอาศ�ยส"*งท*ตนเองไม�มจากผ+$แสดงบทบาทอ%*น เช�น ส"นค$า การับรั"การั ตลาดการัค$า ตลาดการัลงท�น ตลาดการัเง"น เทคโนโลย ทรั�พูยากรัธิรัรัมชาต"

ไทยเรัาพู.*งพูาต�างปรัะเทศมาก เช�น พู.*งพูาตลาดอเมรั"กา ขณ์ะท*ปรัะเทศมหาอ�านาจเหล�าน'ไม�จ�าเป2นต$องค$าขายก�บไทยก4ได$ ไทยเรัาจ.งต$องท�าท�กว"ถทางเพู%*อค$าขายก�บปรัะเทศเหล�าน'

9

ปBจจ�บ�นรั�ฐบาลย"*งล�กษณ์3ไปลงนามเป2นส�มพู�นธิม"ตรัด$านการัป@องก�นภ�ยรั�วมก�นก�บอเมรั"กา เพู%*อท*ไทยต$องการัเข$าไปต"ดต�อส�มพู�นธิ3ทางเศรัษฐก"จด$วย

ท�ามกลางภาวะท*ปรัะเทศต�างๆ แสวงหาผลปรัะโยชน3แห�งชาต" ได$ท�า ให$เก"ดความข�ดแย$งรัะหว�างปรัะเทศข.'น ปรัะเทศไทยอย+�ท�ามกลางการัใช$อ�านาจของปรัะเทศมหาอ�านาจและกล��มรัะหว�างปรัะเทศ เช�น ไทยก+$เง"นจาก WTO หรั%อ IMF

จ.งต$องปฏิ"บ�ต"ตามรัะเบยบโลกและรัะบอบโลก หากไทยเรัาไม�ไปก+$เง"นจากสถาบ�นการัเง"นรัะหว�างปรัะเทศท*กล��ม G7 เป2นผ+$ก�าหนดนโยบาย หรั%อไม�ไปก+$เง"นจากอเมรั"กา จากสหภาพูย�โรัป ญ*ป�?นหรั%อจน เรัาก4ไม�ต$องท�าตามรัะเบยบโลกหรั%อรัะบอบโลกน�'น

3. กำารเม.องระหวั�างประเทศ (International

Politics) ค%อการัใช$อ�านาจของผ+$แสดงบทบาทในรัะด�บโลก เพู%*อเป@าหมายท*ตนเองต$องการั

ปB จ จ� บ� น รั ะ บ บ รั ะ ห ว� า ง ป รั ะ เ ท ศ เ ป2 น แ บ บ Uni-

multipolar System ค%อรัะบบหลายข�'วอ�านาจแบบศ+นย3เดยวโดยมอเมรั"กาเป2นผ+$น�า บางคนกล�าวว�าการัเม%องโลกปBจจ�บ�นอย+�ท*เอเชยตะว�นออกเฉัยงใต$ มการัแย�งช"งอ�านาจรัะหว�างอเมรั"กาก�บจน ไทยเรัาจ.งต$องก�าหนดนโยบายท*ไม�สนองตอบต�อความต$องการัของปรัะเทศเหล�าน'และไม�ท�าให$เก"ดความข�ดแย$งข.' น เช�น ช� วงม" .ย . 2012 ปรัะธิานเสนาธิ"การัรั�วมของอเมรั"กาเด"นทางเข$ามาปรัะเทศไทย แล$วปรัะกาศว�าปรัะเทศไทยเป2นห�$นส�วนทางทหารัท*น�าเช%*อถ%อ จากน�'นมการัปรัะช�มก�นรัะหว�างรัมต.ต�างปรัะเทศของไทยและ

10

อเมรั"กาท*กรั�งวอช"งต�น และมข�าวว�ารั�ฐบาลไทยต�ดส"นใจให$องค3การันาซี�าเข$ามาใช$สนามบ"นอ+�ตะเภาเพู%*อส�ารัวจภ+ม"อากาศในเอเชยตะว�นออกเฉัยงใต$

องค3การันาซี�าเป2นหน�วยงานของพูลเรั%อนด$านอวกาศ แต�ในทางปฏิ"บ�ต"ท�างานท�กอย�างให$อเมรั"กา แต�ไทยเรัาต�อต$าน โดยเฉัพูาะพูรัรัคปรัะชาธิ"ปBตย3 โดยมองว�าจะข�ดก�บมาตรัา 190 และเกรังว�าจนจะไม�พูอใจ ในท*ส�ด ผ+$บ�ญชาการัทหารัส+งส�ดของจนก4เข$ามาพูบนายกฯย"*งล�กษณ์3ในไทย ขณ์ะเดยวก�น อเมรั"กาก4ได$ส�งฝ่?ายทหารัและท+ตเข$ามาเจรัจา ในท*ส�ดจนก4ชนะ รั�ฐบาลไทยปรัะกาศว�าจะต$องน�าเรั%*องเข$าส+�รั �ฐสภาก�อนในว�นท* 26 ม".ย. แต�นาซี�ารัอไม�ไหวจะขอค�าตอบว�นท* 26

ม".ย. เลย และในท*ส�ดก4ต$องปรัะกาศยกเล"กการัเข$ามาส�ารัวจท�'งอากาศและภาคพู%'นด"น

จนมองว�าการัเข$ามาของอเมรั"กาครั�'งน' จะเป2นการัจารักรัรัมข$อม+ลของจน เพูรัาะเครั%*องบ"นของนาซี�าบ"นส+งมาก สามารัถถ�ายภาพูได$ท� 'งหมด ถอดรัห�สล�บได$ และสามารัถจ�บภาพูการัปรัะช�มล�บใต$ด"นได$ ไทยเรัาไม�อยากให$จนไม�พูอใจ ปรัะกอบก�บเกรังว�าจะข�ดก�บมาตรัา 190 จ.งต$องชะลอเรั%*องน'ออกไป

4. ร ะ บ บ ร ะ ห วั� า ง ป ร ะ เ ท ศ (International

System) ปรัะกอบด$วย1. รั ะ บ บ ศ+ น ย3 เ ด ย ว แ บ บ ห ล า ย ข�' ว อ�า น า จ (Uni-

multipolarity) อเมรั"กาเป2นเอกอภ"มหาอ�า นาจ แม$จะมว"กฤต"การัณ์3หน'เสยต�'งแต�ปA 2008 แต�อเมรั"กาย�งมบทบาท

11

อย+�ในฐานะเจ$าโลก ขณ์ะท*ข� 'วอ%* นพูยายามถ�วงด�ลอ�านาจก�บอเมรั"กา

2. รัะบบหลายข�'วอ�านาจ (Multipolarity) ค%อรัะบบท*หลายข�'วอ�านาจสามารัถถ�วงด�ลซี.*งก�นและก�นได$

ปรัะเทศไทยต$องรั+ $ว�าเรัาอย+�ท�ามกลางรัะบบรัะหว�างปรัะเทศแบบใด ใครัมอ�านาจ เรัาต$องว"*งเข$าหาใครั ใครัถ�วงด�ลอ�านาจก�บใครั

5. ร ะ บ อ บ ร ะ ห วั� า ง ป ร ะ เ ท ศ (International

Regime) ห ร. อ ร ะ บ อ บ โ ล้ กำ (World Regime)

รัะบอบค%อกฎี เช�น กฎีการัค$าโลก GATT 1994 หรั%อการัปรัะช�มรัอบอ�รั�กว�ย 1994, ฉั�นทามต"วอช"งต�น ปรัะเทศท*อย+�ในกล��ม G-7 แล$วไปก+$เง"นจากธินาคารัโลกหรั%อ IMF ม�กจะไม�โดนฉั�นทามต"วอช"งต�น เพูรัาะข.'นอย+�ก�บอเมรั"กาและ G-7 ว�าให$ก+$ภายใต$เง%*อนไขใด

6. บทบาทขององค�กำารระหวั�างประเทศ ในฐานะท*ไทยเป2นสมาช"กขององค3การัรัะหว�างปรัะเทศหลายองค3การั เช�น APEC, ASEAN, BIMSTEC, G-77 (การัรัวมต�วก�นของกล��มรั�ฐใต$), IBRD, IMF, EAS (การัปรัะช�มส�ดยอดเอเชย), NAM, UN, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, WHO, WTO ไทยเรัาจ.งต$องปฏิ"บ�ต"ตามกฎีขององค3การัเหล�าน'

7. กำารกำระท%าแล้ะปฏิ+กำ+ร+ยาของประเทศอ.�น แม$ท�กปรัะเทศจะมอ�านาจอธิ"ปไตยแต�ก4ไม�สามารัถใช$อ�านาจน'เต4มรั$อยได$ เพูรัาะหากปรัะเทศน�'นเป2นสมาช"กขององค3การัรัะหว�างปรัะเทศก4ต$องปฏิ"บ�ต"ตามกฎีขององค3การัน�'นๆ โดยเฉัพูาะปรัะเทศท*พู.*งพูาปรัะเทศอ%*น ต$องยอมส+ญเสยอ�านาจอธิ"ปไตย

12

บางอย�างเพู%* อแลกก�บผลปรัะโยชน3ก�บปรัะเทศอ%* น ด�งน�'น การักรัะท�าและปฏิ"ก"รั"ยาของปรัะเทศอ%*นจ.งมความส�าค�ญอย�างย"*ง เช�น กรัณ์ท*องค3การันาซี�าต$องการัเข$ามาใช$สนามบ"นอ+�ตะเภาของไทย หากไทยเรัาไม�สนใจจนเลย จนก4จะไม�พูอใจและอาจมผลเสยต�อความรั�วมม%อทางการัค$าและทางเศรัษฐก"จรัะหว�างไทยก�บจน

กรัณ์การัซี$อมรับ Cobra Gold ก4ได$สรั$างความไม�พูอใจให$จน แต�อเมรั"กามอ"ทธิ"พูลมากกว�าจนด$านความม�*นคง และไทยก�บอเมรั"กาเป2นส�มพู�นธิม"ตรัด$านทหารัมานาน ขณ์ะท*ความรั�วมม%อทางทหารัรัะหว�างไทยก�บจนมน$อย ช�วงสองปAท*ผ�านมา จนได$ขอให$ไทยซี$อมรับแบบ Cobra Gold โดยจนออกค�าใช$จ�ายให$เพูรัาะหว�งว�าไทยจะถ�ายทอดเทคน"คการัซี$อมรับให$จน แต�ไทยปฏิ"เสธิเพูรัาะเกรังว�าอเมรั"กาจะไม�พูอใจ

8. ประเทศเพั.�อนบ"านใกำล้"เค�ยง เป2นปรัะเทศท*ส�าค�ญมาก นายกรั�ฐมนตรัท*เข$าด�ารังต�าแหน�งใหม�ๆ จะต$องไปเย%อนปรัะเทศเพู%*อนบ$านก�อนไปเย%อนปรัะเทศตะว�นตก ญ*ป�?นหรั%อจน เพู%*อสรั$างความส�มพู�นธิ3ท*ดและความรั�วมม%อด$านการัค$าการัลงท�น

คนลาวม�กฝ่Bงใจว�าคนไทยด+ถ+กคนลาว เอารั�ดเอาเปรัยบและรั�งแก ไทยเรัาควรัแก$ท�ศนคต"น'เพู%* อจะได$เข$าไปสรั$างส�มพู�นธิ3ท*ดก�บปรัะเทศเพู%*อนบ$าน กรัณ์ผ+$ก�อความไม�สงบในสามจ�งหว�ดภาคใต$ เม%*อก�อเหต�แล$วม�กหนเข$าไปในมาเลเซีย ปBจจ�บ�นมาเลเซียได$ให$ความรั�วมม%อก�บรั�ฐบาลไทยเพู%* อแก$ปBญหาด�งกล�าว

13

ป,จจ�ยภายใน (Internal Factors) หร.อสภาพัแวัดล้"อมภายใน (Internal Environment)

1. เศรษฐกำ+จภายในประเทศ เศรัษฐก"จของชาต" หมายถ.งรัะบบของการัผล"ต การักรัะจายการัผล"ต และการับรั"โภคส"นค$าและบรั"การัของปรัะเทศน�'นๆ

ค.ศ.2010 ปรัะเทศไทยมปรัะชากรั 67 ล$านกว�าคน มทรั�พูยากรัธิรัรัมชาต" เช�น ดบ�ก ยางพูารัา แกHสธิรัรัมชาต" ตะก�*ว ปลา ย"ปซี�ม ล"กไนต3 ฟิล+ออไรัด3 น�'าม�น

GDP ในปAค .ศ .2011 เป2นรัายได$จากการัเกษตรั 13.3% จากอ�ตสาหกรัรัม 34% และการับรั"การั 52.7%

ซี.*งรัายได$จากการัเกษตรัปAน'มมากกว�าปA 2010 (11.6%)

และปA 2009 (12.3%) ขณ์ะท*รัายได$จากภาคอ�ตสาหกรัรัมลดลง โดยปA 2010 ส�งออก 43.3%

การัส�งออกของไทยปรัะมาณ์ 70% ของ GDP และการัลงท�นกรัะเต%' องข.'นจาก 24.4% ในปA 2009 เป2น 26.2%

ในปA 2011 โดยมหน'สาธิารัณ์ะ 40.5% ในปA 2011 และมมากข.'นในปA 2012

การัส�งออกในปA 2011 เป2น 221.6 พู�นล$านเหรัยญสหรั�ฐ จากเด"มปA 2010 เป2น 193.6 พู�นล$านเหรัยญสหรั�ฐ ส�วนการัน�าเข$าปA 2011 196.3 พู�นล$านเหรัยญสหรั�ฐ ถ%อว�าไทยเรัาได$เปรัยบด�ลการัค$า เพูรัาะส�งออกมากกว�าน�าเข$า

การัส�งออกค"ดเป2นเปอรั3เซี4นต3ของ GDP เทยบปA 2010

และ 2012 ด�งน'2007 2008 2009

2010 2012

14

สหรั�ฐอเมรั"กา 15% 12.6% 11.4% 10.5% 9.6%ญ*ป�?น 12.7% 11.9% 11.4% 10.6% 10.5%สหภาพูย�โรัป 11.2%

จน 9% 9.7% 9.2% 11.2% 12%ส"งคโปรั3 6.4% 6.3% 5.7% 4.7% 5%ฮ�องกง 5.5% 5.7% 5.6% 6.8% 7.2%ออสเตรัเลย 4.9%

มาเลเซีย 5.1% 5.1% 5.6% 5.5% 5.4%ไทยเคยส�งออกไปอเมรั"กามากเป2นอ�นด�บหน.*ง แต�ยอด

ส�งออกลดลงเรั%*อยๆ เพูรัาะอเมรั"กามปBญหาว"กฤต"การัณ์3หน'เสยในปA 2008 จ.งซี%'อส"นค$าน$อยลง ญ*ป�?นเองมเศรัษฐก"จแย�ลงเพูรัาะรัายได$ส�วนใหญ�มาจากการัส�งออกไปอเมรั"กา พูออเมรั"กามปBญหา ญ*ป�?นก4มปBญหาไปด$วย ขณ์ะท*จนกลายเป2นค+�ค$ามากอ�นด�บหน.*งของไทย

การัก�าหนดนโยบายของไทยต$องไม�สรั$างความข�ดแย$งบาดหมาง จนมผลต�อการัค$าของไทย กรัณ์การัท�า FTA ก�บสหภาพูย�โรัป ไทยเรัาต�ดส"นใจท�าเพูรัาะการัส�งออกไปสหภาพูย�โรัปส+งมาก กองท�น IMF แนะน�าว�าปรัะเทศก�าล�งพู�ฒนาอย�าพู.*งพูาการัส�งออกมากน�ก และควรัน�าเข$าให$น$อยลง แต�คนไทยชอบซี%'อของจากต�างปรัะเทศ ปBจจ�บ�นมความพูยายามให$ข$ารัาชการัแต�งผ$าไทย

15

เศรัษฐก"จภายในปรัะเทศเป2นปBจจ�ยส�าค�ญต�อการัก�าหนดนโยบายต�างปรัะเทศ เช�น ไทยส�งออกไปจนมาก หากจนกดด�นเรั%*องใด ไทยเรัาก4ต$องท�าตาม แต�ต$องไม�ท�าจนเก"ดผลเสย เช�น สม�ยรั�ฐบาลอภ"ส"ทธิ"I จนพูยายามล4อบบ'จนไทยต$องยอมให$จนเข$ามาต�'งศ+นย3การัค$าส�งท*บางนา-ตรัาด 700 ไรั� แต�เอกชนไม�ยอม เพูรัาะจะท�าให$คนจน 70,000 คนเข$ามาอย+�ในปรัะเทศไทยและส"นค$าไทยจะขายไม�ได$ เน%*องจากจนจะน�าส"นค$ารัาคาถ+กจากปรัะเทศเข$ามาขายในไทย

ท�'งน' จนต$องการักรัะจายส"นค$าไปย�งปรัะเทศต�างๆในอาเซียนและปรัะเทศต�างๆ ในนาม Made in Thailand และต$องการัใช$ส"ทธิ"พู"เศษทางการัค$าของไทย ภาคเอกชนไทยพูยายามต�อต$าน แต�ท*ส�ดก4กลายเป2นเรั%*องการัเม%อง กล��มเหล�าน'จ.งพูาก�นไปด+ไบก�อนเล%อกต�'ง ซี.*งภายหล�งนายกฯย"*งล�กษณ์3ชนะการั เล% อกต�'ง เวลาผ� าน ไป ไม�นานก4มการัยกเล"กศ+นย3การัค$าส�งด�งกล�าว สรั$างความไม�พูอใจให$แก�จนเป2นอย�างมาก แต�จนก4ได$ไปเป8ดศ+นย3การัค$าส�งเล4กๆท*เชยงใหม�และจต�จ�กรั พูรั$อมก�บเป8ด Thai Town ท*ปรัะเทศจน เป2นต.ก 12 ช�'น เพู%*อหว�งท*จะกล�บเข$ามาในไทยอกครั�'ง

ปรัะเทศไทยด�า เน"นนโยบายเศรัษฐก"จแบบ Market

Economy Capitalism แต�ถ+กค�มโดยคน 30 กว�าตรัะก+ล เช�น ซีพู บรัรัพูบ�รั�ษของตรัะก+ลเหล�าน'ล�องเรั%อล�องจ�Hนเส%*อผ%นหมอนใบมาจากเม%องจน ท�างานเป2นก�ลแบกข$าวสารั ขายกาแฟิ ผ$าไหม$หรั%อนาฬิ"กา เป2นคนท*ไม�มการัศ.กษาแต�มความอดทนต�'งใจและเอาจรั"งเอาใจ ในท*ส�ดก4กลายเป2นเจ$าส�ว ท�นน"ยมของไทยจ.งไม�เหม%อนใครั ม�กถ+กเรัยกว�าท�นน"ยมเส%*อ

16

ผ%นหมอนใบ (Pillow and Mat Capitalism) เพูรัาะคนเหล�าน'จะค�มอ�านาจทางเศรัษฐก"จท�'งหมด ปBจจ�บ�นทายาทของคนเหล�าน'เป2นรั� �นท* 3 ธิ�รัก"จจะรั� �งหรั%อจะเจHงก4ข.'นอย+�ก�บคนรั� �นน'

2. กำารเม.องภายในประเทศ ค%อการัใช$อ�านาจของผ+$กล��มต�างๆภายในปรัะเทศ เพู%*อให$ได$มาซี.*งส"*งท*ตนต$องการั เช�น พูรัรัคการัเม%อง ภาคปรัะชาชน กล��มก�อการัรั$าย ปBจจ�บ�นไทยเรัาไม�มเสถยรัภาพูทางการัเม%อง มปBญหาความข�ดแย$ง แม$ไม�มกล��มคนเส%'อเหล%องเส%'อแดง แต�การัเล%อกต�'งผ+$ว�า กทม.

ท*ผ�านมาเห4นได$ช�ดว�า คนไทยย�งมความเกลยดช�งก�นอย+� น�กลงท�นต�างปรัะเทศมองว�าการัเม%องภายในรั�นแรังและไม�มเสถยรัภาพู ไม�ม� *นใจว�ารั�ฐบาลจะอย+�ได$นานหรั%อไม�

การัเม%องภายในค%อการัใช$อ�านาจ เช�น พูรัรัคฝ่?ายค$านข�มข+�ว�าจะใช$มาตรัา 190 จนท�า ให$นโยบายการัส�า รัวจภ+ม"อากาศขององค3การันาซี�าต$องชะง�กไป กรัณ์การัปรัะช�ม ASEAN+6 ท*พู�ทยา แต�คนเส%' อแดงไปปรัะท$วงจนต$องยกเล"กการัปรัะช�ม หลายปรัะเทศจ.งขยาดว�าหากไทยเรัาย�งมปBญหาการัเม%องภายในอย+�และหากจะจ�ดการัปรัะช�มในไทย ก4ต$องรัะม�ดรัะว�งมากข.'น

การัเล%อกต�'งของไทย บางครั�'งมปBจจ�ยภายนอกเข$ามาเก*ยวข$อง เช�น ก�อนเล%อกต�'ง เอกอ�ครัรัาชท+ตของอเมรั"กาได$เช"ญนายกฯย"*งล�กษณ์3เข$าไปพูบ เพู%*อแสดงให$เห4นว�าฉั�นเชยรั3ค�ณ์อย+� ซี.*งเป2นส"*งท*ไม�ควรัท�า แต�ปรัะเทศเหล�าน'มองว�าหากใครัเข$ามาก4จะส�งผลกรัะทบต�อผลปรัะโยชน3และความม�*นคงของตนเอง จ.งเข$ามาย��งเก*ยวก�บการัเม%องภายในของไทย

17

3. พัรรคกำารเม.อง หากพูรัรัคการัเม%องใดข.'นมาเป2นรั�ฐบาล นโยบายต�างปรัะเทศก4จะเป2นแบบหน.*ง เช�น สม�ยรั�ฐบาลชวน หลกภ�ย พูรัรัคปรัะชาธิ"ปBตย3ได$เน$นส"ทธิ"มน�ษยชนและความเป2นปรัะชาธิ"ปไตย แต�ในทางปฏิ"บ�ต"ไม�ได$สนใจว�าพูม�าจะมการัละเม"ดส"ทธิ"มน�ษยชนอย�างไรั ปBจจ�บ�นปรัะชาธิ"ปBตย3เป2นพูรัรัคฝ่?ายค$านจ.งค$านแหลก ท�'งเรั%*ององค3การันาซี�า การัลงนามเป2นส�มพู�นธิม"ตรัด$านการัป@องก�นรั�วมก�นก�บอเมรั"กา หรั%อการัเจรัจาก�บกล��มผ+$ก�อความไม�สงบในสามจ�งหว�ดชายแดนภาคใต$ท*มาเลเซีย

สม�ยรั�ฐบาลสม�ครั ส�นทรัเวช พูรัรัคปรัะชาธิ"ปBตย3ซี.*งเป2นพูรัรัคฝ่?ายค$านได$ย%*นเรั%*องให$ศาลรั�ฐธิรัรัมน+ญตความเรั%*องการัลงนามในแถลงการัณ์3รั�วมกรัณ์ปรัาสาทเขาพูรัะว"หารัของนายนภดล ปBทมะ ว�าผ"ดกฎีหมายหรั%อไม� ด�งน�'น พูรัรัคการัเม%องจ.งมผลต�อการัก�าหนดนโยบายต�างปรัะเทศ

4. กำล้��มผล้ประโยช่น�แล้ะกำล้��มผล้�กำด�นต่�างๆ มบทบาทมากในการัผล�กด�นนโยบาย เช�น กล��มผลปรัะโยชน3ของญ*ป�?นเข$ามากดด�นเรั%*องการัลงท�นในอ�ตสาหกรัรัมมาบตาพู�ด โดยไม�สนใจว�าใครัจะมปBญหาส�ขภาพูหรั%อมมลภาวะอย�างไรั สภาอ�ตสาหกรัรัมแห�งปรัะเทศไทยก4พูยายามกดด�นรั�ฐบาลให$ออกกฎีหมายเก*ยวก�บการัลงท�นเพู%*อให$น�กลงท�นมาลงท�นมากข.'น

สม�ยรั�ฐบาลท�กษ"ณ์ ช"นว�ตรั พูวก FTA Watch เข$าล$อมการัเจรัจาท*เชยงใหม� ท�าให$การัปรัะช�มหย�ดชะง�ก สม�ยรั�ฐบาลอภ"ส"ทธิ"I ฝ่?ายพู�นธิม"ตรัช�มน�มท*สะพูานม�ฆ่วานเพู%*อเรัยกรั$องให$ไทยถอนต�วจากการัเป2นสมาช"กของคณ์ะกรัรัมการัมรัดกโลก เพูรัาะไม�พูอใจท*ก�มพู+ชาน�าปรัะสาทพูรัะว"หารัข.'น

18

ทะเบยนมรัดกโลกและเกรังว�าพู%'นท*ท�บซี$อนจะถ+กรัวมเข$าไปด$วย ในท*ส�ด รั�ฐบาลอภ"ส"ทธิ"Iก4ปรัะกาศว�าจะถอนต�ว แต�ย�งไม�ได$ถอนต�ว ข$อเรัยกรั$องของฝ่?ายพู�นธิม"ตรั อาจมส�วนเรัยกรั$องให$รั�ฐบาลอภ"ส"ทธิ"Iยกกองท�พูไปชายแดนและท�าสงครัามส�*งสอนก�มพู+ชา จนเก"ดการัปะทะก�นข.'น

6. มต่+มหาช่น ค%อมต"ของปรัะชาชนท* เก*ยวข$องก�บปBญหาน�'นๆ มต"มหาชนมบทบาทน$อยในท�กปรัะเทศ เช�น อเมรั"กาเคยเก"ดเสยงเงยบข.'นในปA 1969 เพู%*อเรัยกรั$องให$อเมรั"กาถอนทหารัออกจากเวยดนาม ในท*ส�ด อเมรั"กาก4ต$องถอนทหารัออกในปA 1973 สม�ยรั�ฐบาลท�กษ"ณ์ มต"มหาชนไม�เห4นด$วยก�บการัรั�วมม%อการัต�อต$านการัก�อการัรั$าย ในท*ส�ด มต"ก4ออกมาแต�ก4ไม�เห4นช�ดเจนน�ก

7. กำองท�พั มบทบาทในการัก�า หนดนโยบายต�างปรัะเทศในเรั%*องบ+รัณ์ภาพูแห�งด"นแดน อ�านาจอธิ"ปไตย ความม�*นคง และการัส�*งซี%'ออาว�ธิ ช�วงท*พูล.อ.ชวล"ต ยงใจย�ทธิ เป2นรัมต.กรัะทรัวงกลาโหม ได$ส� *งซี%'ออาว�ธิจากจนในรัาคาถ+กและได$เครัด"ต แต�ค�ณ์ภาพูส+$อาว�ธิจากอเมรั"กาไม�ได$ ไม�มค+�ม%อการัใช$งาน ไม�มคนมาสอนให$ ซี%'อแบบขายขาดไม�มอะไหล�ให$เปล*ยน ภายหล�ง กองท�พูห�นมาซี%'ออาว�ธิจากรั�สเซีย สวเดน ย+เครัน แทน สรั$างความไม�พูอใจให$อเมรั"กา เพูรัาะนอกจากอยากขายอาว�ธิให$ไทยแล$ว การัซี$อมรับก4ล�าบากเพูรัาะอาว�ธิเป2นคนละแบบจ.งยากท*จะปรัะสานก�น ปBจจ�บ�นอเมรั"กาจ.งพูยายามท�าข$อตกลงก�บไทยเพู%* อขายอาว�ธิให$ เพู%* อให$การัซี$อมรับสามารัถปฏิ"บ�ต"การัจรั"งได$เต4มท*

19

กองท�พูท�าให$ไทยเข$ารั�วมสงครัามเกาหลในปA 1950-

1953 และสงครัามเวยดนามในปA 1964-1973 เน%*องจากผ+$น�ากองท�พูเช%* อในทฤษฎีโดม"โน จ.งมองว�าหากปล�อยให$เวยดนามใต$เป2นคอมม"วน"สต3 ปรัะเทศใกล$เคยงก4จะล$มเป2นคอมม"วน"สต3ไปด$วย รัวมท�'งไทย ผ+$น�า กองท�พูม�กมความส�มพู�นธิ3ก�บพูม�า เพูรัาะก�อนหน$าน' ผ+$น�าพูม�าเป2นทหารั แม$อเมรั"กาจะกดด�นให$ไทยเรัาแซีงช�*นก�บพูม�า แต�เรัาไม�ท�าตามเพูรัาะกองท�พูมบทบาทมากกว�า

8. ต่�วับ�คคล้ ค%อการัแสดงบทบาทในนามของต�วเอง เช�น ค�ณ์ธิน"นท3 เจยรัวนนท3 ปรัะธิานของซี.พู. ได$เสนอทฤษฎีสองส+ง ค%อให$เง"นเด%อนข$ารัาชการัส+งและส"นค$าเกษตรัแพูง ซี.*งบรัรัล�เป@าหมายในสม�ยรั�ฐบาลย"*งล�กษณ์3 โดยข.'นเง"นเด%อนคนจบปรั"ญญาตรัเป2น 15,000 บาทและส"นค$าเกษตรัมรัาคาแพูง เพู%*อยกฐานะชาวไรั�ชาวนาจากชาวรัากหญ$าข.'นมาเป2นชนช�'นกลาง และค�ณ์ธิน"นท3ได$แนะน�าให$เข$าไปต"ดต�อค$าขายก�บจน เพูรัาะซี.พู.ไปลงท�นในจนมากจ.งสามารัถปรัะสานให$ได$

การัขายข$าวต$องปรั.กษาซี.พู. เรั%*องรัถยนต3ต$องปรั.กษาปรัะธิานกรัรัมการัโตโยต$ามอรั3เตอรั3แห�งปรัะเทศไทย เรั%*องสภาหอการัค$าต$องปรั.กษาปรัะธิานสภาหอการัค$า เรั%*องเศรัษฐก"จต$องปรั.กษาค�ณ์โอฬารั เป2นต$น บ�คคลเหล�าน'จะมบทบาทในการัก�าหนดนโยบาย โดยการัให$ข$อเสนอแนะในฐานะท* เป2นผ+$ เช*ยวชาญ ซี.*งรั�ฐบาลไทยเช%* อม�*นมาก แม$แต�ค�ณ์อภ"ส"ทธิ"Iก�อนท*จะเป2นรั�ฐบาล ม�กไปฟิBงค�ณ์ธิน"นท3พู+ดท�กท* พูอได$เป2นรั�ฐบาลจ.งเช"ญมาเป2นท*ปรั.กษาด$านเศรัษฐก"จ

นโยบายต่�างประเทศของไทยท��ม�ต่�อมหาอ%านาจ

20

หล�งสงครัามโลกครั�'งท*สอง ได$เก"ดสงครัามเย4นข.'นรัะหว�างสหรั�ฐอเมรั"กาซี.*งมย�โรัปตะว�นตกเป2นพู�นธิม"ตรั ก�บสหภาพูโซีเวยตซี.*งมย�โรัปตะว�นออกเป2นสม�น นโยบายการัต�างปรัะเทศของไทยในช�วงแรักจะเอนไปทางอเมรั"กา เพูรัาะเป2นปรัะเทศท*มความผ+กพู�นก�นมานาน

ช�วงสงครัามโลกครั�'งท*สอง ญ*ป�?นเข$ามาในปรัะเทศไทย ฝ่?ายเสรัไทยจ.งบอกจ�ดโจมตให$อเมรั"กา ม.รั.ว.เสนย3 ปรัาโมช เอกอ�ครัรัาชท+ตไทยปรัะจ�าอเมรั"กาไม�ยอมรั�บค�าส� *งจากรั�ฐบาลในการัปรัะกาศสงครัามก�บอเมรั"กา หล�งสงครัามย�ต" สหรัาชอาณ์าจ�กรัมองว�าไทยเป2นผ+$แพู$สงครัามจ.งเรัยกรั$องค�าปฏิ"กรัรัมสงครัาม แต�อเมรั"กาช�วยเจรัจาว�าไทยเป2นฝ่?ายชนะสงครัามโดยมฝ่?ายเสรัไทย ท�าให$ไทยผ+กพู�นก�บอเมรั"กามาก พูอเก"ดสงครัามเย4นข.'น ไทยเรัาจ.งเอนมาทางอเมรั"กา โดยเข$ารั�วมเป2นพู�นธิม"ตรัทางทหารัท*ด

ช�วงสงครัามเวยดนาม อเมรั"กามองว�าไทยเป2นสมรัภ+ม"รับท*ดจ.งเข$ามาต�'งฐานท�พูและสนามบ"นในไทย แต�พูออเมรั"กาถอนทหารัออกจากเวยดนาม ไทยก4หมดความหมาย แต�ชนช�'นน�าของไทยย�งเช%*อในทฤษฎีโดม"โนอย+�จ.งกล�วเวยดนาม เพูรัาะพูอเวยดนามชนะสงครัามก4ได$เข$าไปในลาวและก�มพู+ชา ไทยเรัาไม�สามารัถป@องก�นตนเองได$เต4มท* จ.งห�นไปหาจนเพู%*อป@องก�นการัรั�กรัานของเวยดนาม

ทศวรัรัษ 1980s ความส�มพู�นธิ3ทางทหารัรัะหว�างไทยก�บอเมรั"กาเรั"*มดข.'น แต�ย�งมมปBญหาด$านการัค$าก�นอย+� จนกรัะท�*งสงครัามเย4นย�ต" อเมรั"กาจ.งมองว�าไทยไม�มความส�าค�ญโดยส"'นเช"ง ไทยจ.งด�าเน"นนโยบายเช%*อมความส�มพู�นธิ3

21

ก�บปรัะเทศต�างๆ ท�'งท*เป2นม"ตรัและท*เคยเป2นศ�ตรั+มาก�อน และน�า จนมาถ�วงด�ลก�บอเมรั"กา ปรัะกอบก�บผ+$มบทบาทด$านเศรัษฐก"จของไทยมเช%'อสายจน เรัาจ.งมความส�มพู�นธิ3ด$านเศรัษฐก"จก�บจนมากกว�า มองว�าจนก�บไทยเป2นพู*น$องก�น

ไทยเก"ดว"กฤตการัณ์3ต$มย�าก�$งในปA 1997 อเมรั"กาไม�ให$ความช�วยเหล%อเรัาเลย เพูรัาะไม�พูอใจท*ไทยไม�ยอมให$อเมรั"กาเข$ามาจอดเรั%อส�งเสบยงท*อ�าวไทยในปA 1994 เน%*องจากไทยมองว�าเป2นฐานท�พูลอยน�'าไม�ใช�เรั%อส�งเสบยง จ.งเกรังว�าจนจะโกรัธิ ช�วงน�'นอเมรั"กาข�ดขวางไทยเรัาท�กอย�าง เช�น ไทยสม�ครัเป2นผ+$อ�านวยการัท�*วไปของ WTO อเมรั"กากล�บไปเชยรั3นายไมค3 ม�วรั3 อดตนายกรั�ฐมนตรัของน"วซีแลนด3

ไทยเรัาต$องก+$เง"นจาก IMF และโดนฉั�นทามต"วอช"งต�น ปA 1998 รั�ฐบาลชวน 2 ได$เข$ามารั�บภารัะเง"นก+$จากรั�ฐบาลชวล"ต จ.งไม�ให$อเมรั"กามาจอดเรั%อรับท*ส�ตหบและจอดเครั%*องบ"นท*อ+ �ตะเภา เพู%*อแสดงให$เห4นว�าไทยเรัาไม�พูอใจ แต�เน%*องจากเศรัษฐก"จไทยไม�ด นายกฯชวนจ.งต$องน�าพูรัรัคพูวกไปขอก+$เง"นจากอเมรั"กา อเมรั"กาจ.งให$ความช�วยเหล%อหลายอย�าง เช�น ยอมให$ยกเล"กการัส�*งซี%'อ M16 เพูรัาะไม�มเง"น ไทยก�บอเมรั"กาจ.งเรั"*มมความส�มพู�นธิ3ดข.'น ขณ์ะเดยวก�นไทยเรัาก4มความส�มพู�นธิ3ท*ดก�บจนด$วย

สม�ยปรัะธิานาธิ"บดจอรั3จ ด�บเบ"'ลย+ บ�ช ได$เก"ดเหต�การัณ์3 9/11 ข.'นในปAค.ศ.2001 ช�วงแรักรั�ฐบาลท�กษ"ณ์ไม�เข$ารั�วมท�าสงครัามต�อต$านการัก�อการัรั$ายก�บอเมรั"กา อ$างว�าจะเสยคะแนนเสยงของพู*น$องชาวม�สล"มและมต"มหาชนไม�เห4นด$วย อเมรั"กาจ.งให$ผลปรัะโยชน3ตอบแทน เช�น ให$ท�า FTA ก�บ

22

อเมรั"กา ให$ส�งข$าวไปขายในอ"รั�ก ให$ส"ทธิ"พู"เศษทางการัค$า และให$เป2นพู�นธิม"ตรันอกเนโต$ ไทยเรัาจ.งกรัะโจนเข$ารั�บและเข$ารั�วมท�าสงครัามต�อต$านการัก�อการัรั$ายไปด$วย

หล�งจากรั�ฐบาลท�กษ"ณ์ถ+กโค�นอ�านาจ ความส�มพู�นธิ3รัะหว�างไทยก�บปรัะเทศต�างๆ เส%*อมถอยลง ไทยมเพูยงความส�มพู�นธิ3ก�บจนเท�าน�'นแต�ไม�มนโยบายหล�ก สม�ยรั�ฐบาลสม�ครัก4ม�วแต�ว� �นก�บพูวกพู�นธิม"ตรั ข�าวการัปฏิ"ว�ต" และกล�วการัถ+กถอดจากต�า แหน�งเน%* องจากไปจ�ดรัายการัท�า อาหารัออกโทรัท�ศน3 จ.งไมมนโยบายต�ออเมรั"กาและจน จนกรัะท�*งสม�ยรั�ฐบาลอภ"ส"ทธิ"I ไทยเรั"*มไปสรั$างความส�มพู�นธิ3ก�บอเมรั"กาก�บจน แต�สรั$างส�มพู�นธิ3ก�บจนมากกว�า เพูรัาะอเมรั"กาและสหภาพูย�โรัปไม�ยอมรั�บรั�ฐบาลอภ"ส"ทธิ"I มองว�าไม�ได$มาจากการัเล%อกต�'ง แต�เป2นการัฟิอรั3มต�วของฝ่?ายทหารั

สม�ยรั�ฐบาลย"*งล�กษณ์3 ความส�มพู�นธิ3รัะหว�างไทยก�บอเมรั"กาเรั"*มดข.'น โดยเน$นด$านความม�*นคงและเพู"*มด$านการัค$าและการัลงท�นมากข.'น ขณ์ะเดยวก�นก4เน$นสรั$างความส�มพู�นธิ3ด$านการัค$าและการัลงท�นก�บจนมากข.'นด$วย โดยพูยายามน�าสองปรัะเทศน'มาถ�วงด�ลก�น

สรั�ปได$ว�า ปรัะเทศไทยเน$นผลปรัะโยชน3แห�งชาต"มากท*ส�ด พูอไม�พูอใจอเมรั"กาก4ห�นไปหาจน แต�พูอจนไม�ได$ด�*งใจก4กล�บไปหาอเมรั"กาอก ล�กษณ์ะนโยบายของไทยจ.งเป2นแบบไผ�ล+�ลม แม$จะเก"ดพูาย� ไผ�ก4ไม�เคยล$มแต�จะล+�ไปตามกรัะแสลม นโยบายของไทยก4จะปรั�บต�วอย+�ตลอดเวลาโดยมองผลปรัะโยชน3แห�งชาต"เป2นหล�ก

23

ท�กปรัะเทศล$วนเน$นผลปรัะโยชน3แห�งชาต"เป2นหล�ก แม$แต�อเมรั"กา เช�น บารั�ค โอบามา เด"นทางมาไทยก�อนจน เข$าพูบนายกฯย"*งล�กษณ์3อย�างเป2นทางการั และเป8ดเผย ได$ไปท�วรั3ตามว�ดต�างๆ และปฏิ"บ�ต"ตามกฎีอย�างเครั�งครั�ด เช�น ถอดรัองเท$าก�อนเข$าว�ด ขณ์ะท*จนรั+ $การัเม%องไทยเป2นอย�างด จ.งมาเข$าพูบพูล.อ.เปรัม เพูรัาะมองว�าจะได$ส�มพู�นธิ3ใกล$ช"ดก�นมากข.'น แต�ก4เข$าพูบนายกฯย"*งล�กษณ์3ด$วย

นโยบายต่�างประเทศของไทยท��ม�ต่�อสหร�ฐอเมร+กำาหล�งสงครัามโลกครั�'งท*สอง ไทยมความซีาบซี.'งใจท*

อเมรั"กาช�วยให$เรัาหล�ดพู$นจากการัเป2นปรัะเทศผ+$แพู$สงครัาม นโยบายต�างปรัะเทศไทยช�วงทศวรัรัษ 1950s-1960s จ.งเอนไปทางอเมรั"กาอย�างเต4มต�ว โดยการัเป2นพู�นธิม"ตรัก�บอเมรั"กาอย�างเหนยวแน�น ไม�สนใจสรั$างส�มพู�นธิม"ตรัก�บปรัะเทศอ%*นเลยเพูรัาะมองว�าอเมรั"กาค�$มครัองเรัาได$

ช�วงสงครัามเย4น ไทยเป2นพู�นธิม"ตรัทางทหารัก�บอเมรั"กาและเข$าข$างฝ่?ายตะว�นตก ไทยเรัากล�วคอมม"วน"สต3มาก พูอปA 1949 พูรัรัคคอมม"วน"สต3ข.'นมามอ�านาจในจนแผ�นด"นใหญ� จนท�าให$รั�ฐบาลเจยงไคเช4กต$องหนไปอย+�ไต$หว�น ไทยย"*งเก"ดความกล�วมากข.'น มองภาพูคอมม"วน"สต3เป2นปAศาจด+ดเล%อด ห�วเป2นกะโหลก มผ$าคล�มยาวๆ ความกล�วน'ท�าให$ไทยกรัะโจนเข$าช�วยอเมรั"กาในสงครัามเกาหล

ช�วงสงครัามโลกครั�'งท*สอง สหรั�ฐอเมรั"กาไม�ได$สนใจเกาหลเลย พูอสงครัามย�ต" กองท�พูแดงของสหภาพูโซีเวยตซี.*งอย+�ในเกาหลอย+�แล$ว จ.งหลกเล*ยงไม�ได$ท*ต$องแบ�งเกาหลออกเป2นสองส�วนโดยใช$เส$นขนานท* 38 แต�เกาหลเหน%อข$าม

24

เส$นขนานท* 38 เข$ามารั�กรัานเกาหลใต$ อเมรั"กาจ.งน�าเรั%*องเข$าส+�คณ์ะมนตรัความม�*นคงแห�งสหปรัะชาชาต" บ�งเอ"ญขณ์ะน�'น ต�วแทนสหภาพูโซีเวยตไม�พูอใจท*ท*ปรัะช�มไม�ยอมให$ต�วแทนจากจนคอมม"วน"สต3มาแทนต�วแทนจากจนไต$หว�น จ.ง Walk

Out ออกจากท*ปรัะช�ม อเมรั"กาจ.งได$ทน�าเรั%*องเกาหลเหน%อรั�กรัานเกาหลใต$เข$าท*ปรัะช�ม แล$วลงมต"ตามมาตรัา 39 ว�าเป2นการัรั�กรัาน และใช$มาตรัา 42 น�ากองท�พูในนามองค3การัสหปรัะชาชาต"ท�าสงครัามก�บเกาหลเหน%อ ไทยในฐานะท*เป2นพู�นธิม"ตรัท*เหนยวแน�นก�บอเมรั"กา จ.งส�งทหารัไปท�าสงครัามเกาหลด$วย

ค.ศ.1954 ไทยลงนามในสนธิ"ส�ญญามน"ลา (the 1954 Manila Pact) ขององค3การัสนธิ"ส�ญญาเอเชยต ะ ว� น อ อ ก เ ฉั ย ง ใ ต$ (the Southeast Asia Treaty

Organization: SEATO) ลงนามท*กรั�งมน"ลา ปรัะเทศฟิ8ล"ปป8นส3 ผ+$เข$ารั�วมลงนามส�วนใหญ�ไม�ได$อย+�ในเอเชยตะว�นออกเฉัยงใต$ เช�น สหรัาชอาณ์าจ�กรั ออสเตรัเลย ปากสถาน สหรั�ฐอเมรั"กา สนธิ"ส�ญญามน"ลาได$สรั$างส�มพู�นธิม"ตรัทางทหารัรัะหว�างไทยก�บสหรั�ฐอเมรั"กามาจนถ.งปBจจ�บ�น

สนธิ"ส�ญญามน"ลาต$องการัให$พู�นธิม"ตรัท*ลงนามรั�วมปกป@องค�$มครัองความม�*นคงให$ปรัะเทศท*เป2นพู�นธิม"ตรัด$วยก�น แต�มาตรัา 4 วรัรัค 1 ก�าหนดว�าการัเข$าไปช�วยปกป@องปรัะเทศพู�นธิม"ตรั จะต$องน�าเรั%*องเข$ารั�ฐสภาก�อน ท�าให$เป2นข$อผ+กม�ดว�าความช�วยเหล%อน'จะท�าไม�ได$หากรั�ฐธิรัรัมน+ญของปรัะเทศน�'นไม�ให$ท�า ด$วยความไม�เช%*อม�*นว�าปรัะเทศพู�นธิม"ตรัจะให$ความช�วยเหล%อได$และการักล�วคอมม"วน"สต3ข.'นสมอง ไทย

25

จ.งขอรั$องอเมรั"กาให$เข$ามาปกป@องปรัะเทศ อเมรั"กามองว�าไทยเป2นศ+นย3กลางของเอเชยตะว�นออกเฉัยงใต$ จ.งลงนามในแถลงการัณ์3รั�วมถน�ด-รั�สต3 ในปA 1962

ปA 1962 ไ ท ย แ ล ะ ส ห รั�ฐ อ เ ม รั"ก า ไ ด$ ล ง น า ม ใ นแ ถ ล ง ก า รั ณ์3 ถ น� ด - รั�ส ต3 (the 1962 Thanat-Rusk Communiqué) มผลผ+กม�ดมาจนถ.งปBจจ�บ�นว�า อเมรั"กาจะเข$ามาช�วยเหล%อไทย หากไทยถ+กโจมตจากคอมม"วน"สต3 โดยไม�ต$องขอมต"จากรั�ฐสภา การัลงนามในแถลงการัณ์3ฉับ�บน'ท�าให$อเมรั"กายอมรั�บว�าไทยเป2นส�มพู�นธิม"ตรัท*มความส�าค�ญด$านความม�*นคงท�ดเทยมก�บปรัะเทศอ%*นในเอเชยตะว�นออก เช�น ญ*ป�?น เกาหลใต$ ฟิ8ล"ปป8นส3 ปBจจ�บ�นมผ+$ว"จารัณ์3ว�าแถลงการัณ์3ถน�ด-รั�สต3 ควรัยกเล"กเพูรัาะไทยไม�มภ�ยจากการัค�กคามของคอมม"วน"สต3อกต�อไป แต�ไทยเรัาย�งไม�ได$ยกเล"กแถลงการัณ์3ฉับ�บน'

ศตวรัรัษ 1960s อเมรั"กากล�วภ�ยคอมม"วน"สต3มาก ปรัะธิานาธิ"บดเคเนด'ถ+กลอบส�งหารัเพูรัาะปรัะกาศว�าไม�ต$องการัสงครัาม แต�ต$องการัส�นต"ภาพู ภาพูยนตรั3เรั%*องใครัฆ่�าเคเนด' กล$าท*จะสรั�ปว�าผ+$ท*รั �วมลอบส�งคารัเคเนด'ค%อ FBI,

CIA, นายทหารัรัะด�บส+ง และรัองปรัะธิานาธิ"บดจอห3นส�น พูอปรัะธิานาธิ"บดเคเนด'เสยชว"ตในปA 1964 รัองปรัะธิานาธิ"บดจอห3นส�นข.'นมาเป2นปรัะธิานาธิ"บดแทน จ.งส�*งท"'งรัะเบ"ดใส�เวยดนามเหน%อ แต�ก�อนหน$าน' อเมรั"กาได$วางแผนให$มมต"อ�าวต�งเกLย โดยสรั$างเรั%*องว�าเรั%อรับของเวยดนามย"งเรั%อรับของอเมรั"กาในรั�ศม 9 ไมล3 ส�งผลท�าให$สงครัามเวยดนามเก"ดข.'น

26

ในปA 1964 และย�ต"ในปA 1975 แต�อเมรั"กาได$ถอนทหารัออกไปก�อนหน$าน'ในปA 1973

ค.ศ.1964-1973 ไทยอน�ญาตให$อเมรั"กาเข$ามาต�'งฐานท�พูอากาศท*อ+ �ตะเภาและฐานท�พูเรั%อท*ส�ตหบ เพู%* อส�งเครั%*องบ"นไปโจมตเวยดนาม ลาวและก�มพู+ชา ไทยซี.*งเป2นส�มพู�นธิม"ตรัก�บอเมรั"กาได$ส�งทหารัเข$าไปรั�วมรับด$วย ช�วงน�'นทหารัอเมรั"ก�นเข$ามาในปรัะเทศไทยเป2นจ�านวนมาก ท�าให$เง"นสะพู�ดและเก"ดข$าวนอกนาข.'น (เด4กล+กครั.*งไทย-อเมรั"ก�น)

ช�วงน'ทหารัอเมรั"ก�นเสยชว"ตเป2นจ�าวนมาก มต"มหาชนของอเมรั"กาทนไม�ไหวเพูรัาะเด4กหน��มถ+กส�งไปตายเป2นจ�านวนมาก จ.งเด"นขบวนด$วยเสยงท*เงยบในปA 1969 เพู%*อเรัยกรั$องให$รั�ฐบาลถอนทหารัออกมา รั�ฐบาลอเมรั"กาเองมองว�าถ.งส+$ต�อไปก4ไม�มปรัะโยชน3 เพูรัาะรั�ฐบาลเวยดนามใต$คอรั�ปช�*นแหลก ไม�สนใจว�าทหารัไม�มอาหารัจะก"นหรั%อเส%'อผ$าจะใส� ปรัะกอบก�บเวยดนามเหน%อส+$แบบสงครัามกองโจรั ส�งพูวกเวยดกงมาเช%อดคอทหารัอเมรั"ก�นถ.งในค�าย สรั$างความหวาดกล�วแก�ทหารัอเมรั"ก�นเป2นอย�างมาก ในท*ส�ด อเมรั"กาจ.งถอนทหารัออกไปในปA 1973

อเมรั"กาปรัะกาศหล�กการัน"กส�น (Nixon Doctrine)

ว�าต�อไปน'อเมรั"กาจะไม�ส�งทหารัไปปกป@องด"นแดนในปรัะเทศต�างๆ แต�จะให$ความช�วยเหล%อด$านอ%* นแทน โดยมอบภารัะห น$ า ท* ใ น ก า รั ป@ อ ง ก� น ด" น แ ด น ใ ห$ ป รั ะ เ ท ศ น�' น เ อ ง Vietnamization ท�า ให$ปรัะเทศไทยหมดความหมายต�ออเมรั"กาอกต�อไป

27

ช�วงน' นโยบายต�างปรัะเทศของไทยถ.งจ�ดเปล*ยนแปลงเพู%* อเอาต�วรัอด เน%* องจากไทยย�งกล�วเวยดนามอย+� ย"*งปA 1975 เวยดนามใต$แตก เวยดนามเหน%อรัวมเวยดนามใต$เข$าด$ วยก�น เป2นคอมม"วน"สต3 ในปรัะ เทศไทยเองมพูรัรัคคอมม"วน"สต3ท*ได$รั�บการัสน�บสน�นจากจน สหภาพูโซีเวยตและเวยดนาม ไทยจ.งห�นไปหาจนเพูรัาะขณ์ะน�'นจนไม�พูอใจท*เวยดนามพูยายามจะเป2นพู*เบ"'มในเอเชยตะว�นออกเฉัยงใต$ ซี.*งเป2นเขตอ"ทธิ"พูลของจน

ขณ์ะเดยวก�น อเมรั"กาได$เปล*ยนนโยบาย มองว�าแทนท*จะรั�บศ.กสองด$าน ให$เหล%อรั�บศ.กด$านเดยวค%อสหภาพูโซีเวยต จ.งห�นมาเป2นม"ตรัก�บจนตามข$อเสนอแนะของเฮนรั* เอ. ค"สซี"งเจอรั3 รัมต.ต�างปรัะเทศอเมรั"กา โดยด�าเน"นนโยบายเป8ดปรัะต+ก�บจน (Open Door)

*************************

28