Upload
albakabia
View
530
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Mihluze Uribe Kosta lehiaketako ikasketa materialaren bigarren atala da hau. Uribe Kostako Inguruneari buruzkoa, hain zuzen ere.
Citation preview
ERLIEBEA ETA PAISAIAUribe Kosta itsasertzean kokatutako
eskualdea da, Kantauri itsasoak
bustitzen ditu gure lurrak. Ia osorik bustitzen ditu gure lurrak. Ia osorik
Butroe haranean zehar eta kostaldeko
lurretan dago.
Altuera txikiko eskualdea da, ez dago
gailur garairik eta eremu lauak dira
nagusi.
Bizkaiko kostaldeak labar handiak eta
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
Bizkaiko kostaldeak labar handiak eta
hareatza txikiak ditu. Harritsua da
guztiz eta mendiak paraje ditu. Bizkaiko
kostaldeko mendiak lerrokatuta daude,
itsasoaren parean. Butroe harana
IBAIAKKantauri isurialdeko ibaiak laburrak eta
emari handikoak dira. Ur-etorri emari handikoak dira. Ur-etorri
erregularra dute urtean zehar, euria sarri
egiten duelako.
Aipatzeko moduko ibai bi ditugu gurean:
Butroe itsasadarra eta Nerbioi ibaia.
Lehenengoren bokalean hondartza eta
dunak ageri dira. Bigarrenarenean
ostera, hondartza, duna eta padurak.
Erreka txikiagoak ere badira, euren urak
aurreko ibaietara isurtzen dituztenak.
Nerbioi ibaia
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
KLIMAKlima ozeanikoa dugu Uribe Kostan. Itsasoak tenperatura epeldu egiten du,
beraz, oso tenperatura leunak izaten dira gure eskualdean.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
EuriaEuria sarri egiten du. Sopelako Marik
eta Urdulizko Terek Xirimiria modu berezi batean izendatzen dute:
Ekaitza dagoenean, Marik eta Terek diotenez, “lehenengo dator yusturi, ta gero truboi”berezi batean izendatzen dute:
Euri Uberra
“lehenengo dator yusturi, ta gero truboi”
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
HaizeaUribe Kostan haizea itsasotik datorrenean, hezetasuna dakar eta barrualdetik
datorrenean ordea, lehorragoa da. Jose Luisek eta Clarak azaltzen digute
itsasoko haize horri “Haize Gallegoa” deitzen zaiola.
Galernak ere uda partean ohikoak dira, Faustinok azaltzen digun bezala.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
LANDARETZALandaretza atlantikoa deritzona dugu gurean.
Baso atlantikoen artean pagadiak eta hariztiak nabarmentzen dira. Gaztainondoa eta
eukaliptoa ere ohikoak izaten dira. Lizarra, gorostia, makala, gurbitza eta beste espezie eukaliptoa ere ohikoak izaten dira. Lizarra, gorostia, makala, gurbitza eta beste espezie batuk ere aurki daitezke. Zuhaixken artean, irak (iratzea) eta oteak dira nagusi.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
ANIMALIAK. UgaztunakUgaztunak animalia ornodunak dira. Azala ilez estalita izaten dute. Biparoak dira:
Amaren sabelaren barruan garatzen dira.
Berangoko Juanek inguruan Luki (azeri) eta basakatu asko daudela azaltzen digu. Basurdeak ere badaude Uribe Kostan.
Amaren sabelaren barruan garatzen dira.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
ANIMALIAK. Ugaztunak
Hegoak izan arren, saguzarra ugaztuna da.
Gauza bera gertatzen da balearekin. Itsasoan bizi bada ere, amaren sabeletik
jaiotzen daugaztuna da. jaiotzen da
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
ANIMALIAK. HegaztiakHegaztiak animalia ornoduanak dira. Azala lumaz estalita izaten dute. Obiparoak
dira, hau da, arrautzen bidez ugaltzen dira.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
Galeperra
ANIMALIAK. HegaztiakUribe Kosta itsasertzean kokatuta dagoenez gero, oso ohikoak dira itsasoko txoriak.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
Itsas txoria edo kalatxoria
ANIMALIAK. Hegaztiak
Mirua
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
Uribe Kostan Beleari Erroia deitzen zaio
ANIMALIAK. HegaztiakTxorien gaineko siniskerak ohikoak dira.
Mari Terek Kukuari buruzkoa kontatuko digu:
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
ANIMALIAK: ArrainakArrainak uretako animalia ornodunak dira. Igeri egiteko hegalak izaten dituzte
orokorrean. Gorputza ezkataz estalita izaten dute eta obiparoak dira. Zakatzen bidez orokorrean. Gorputza ezkataz estalita izaten dute eta obiparoak dira. Zakatzen bidez hartzen dute arnasa.
Kostaldean ohikoa izaten da Durdoa arrantzatzea
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
ANIMALIAK: ArrainakArrainak sardatan batzen dira askotan.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
ANIMALIAK: AnfibioakAnfibioak uretan nahiz lehorrean bizi diren animalia ornodunak dira. Beti ere
ingurune hezeetan egoten dira. ingurune hezeetan egoten dira.
Jose Migelen arabera, zapuak
onak dira lurrarentzat, baina
esalege denez zorte txarra
dakartela jendeak antzinean hil
egiten zituen.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
egiten zituen.
ANIMALIAK: NarrastiakNarrastiak lehorreko ornodunak dira. Dena den, badaude uretan ibiltzen direnak ere.
Batzuek lau hanka dituzte, beste batzek ez dute hankarik. Narras ibiltzen dira,
arrastaka. Azala ezkataz estalita dute. Obiparoak dira.arrastaka. Azala ezkataz estalita dute. Obiparoak dira.
Luisek dioenez, Uribe
Kostan 2 metroko sugeak
ere ikusi izan dira!ere ikusi izan dira!
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
ANIMALIAK: Animalia ornobakoakAnimalia ornobakoek ez dute orno edo bizkarrezurrik. Batzuetan, azal
lodi edo oskola izaten dute, gorputza babesteko.lodi edo oskola izaten dute, gorputza babesteko.
Moluskuak oskoldunak (garroak eta maskorra dituzte) edo oskolbakoak (azal bigunekoak)
izan daitezke. Lolaren esanetan, lehen Uribe Kostako Kostaldean
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
lehen Uribe Kostako Kostaldean askoz molusku gehiago zeuden.
HIZTEGIA: animaliakBarakila Barea
Elaia Enara, hegabera
Gauna Armiarmak egiten duen sarea
Hamarratza Olagarroa
Marrajoa Tiburoia
Sarda Arrain taldea
Sugendila Sugandila
Txirpilota Pinpilinpauxa
Ugaraxoa IgelaUgaraxoa Igela
Urandra Anfibioen taldeko animalia, sugendilaren antzekoa, baina handiagoa
Lukia Azeria
Erroia Belea
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
LANDAREAKHona hemen gure inguruan aurkituko ditugun landareetako batzuk
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
Gorostia
ARBOLAKUribe Kosta inguruko berezko arbolak dira
Haritza eta Artea. Gerora landatzen hasi ziren
Pinua edota Eukaliptua
Haritza, edo Uribe Kostan, Haretza
Pinua edota Eukaliptua
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
Artea
ARBOLAK
Dionisioak azaltzen
digunez, Uribe Kostan
ENBORRAri
MAKURRA esaten
zaio
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
zaio
FRUTA ARBOLAKUribe Kostan fruta arbolarik
ohikoena sagarrondoa daohikoena sagarrondoa da
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
FRUITUAKLoreetatik sortzen dira fruituak, eta hauek ematen dituzte haziak. Fruitu batzuk jan egiten dira, adibidez, gaztainak
gaztainondoa
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
Gaztainen pintxodun zorroa Txirtiloa da
FRUTAKSagarrez gain, inguruko baserrietan bazeuden bestelako frutak
Okaranakmadariak
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
Irasagar edo menbriloa
mahatsak
SENDABELARRAKAsunen sustraien ura ona omen da katarroarentzako eta
baita koloesterolarentzako ere
Asuna
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
SENDABELARRAKKostaldean itsas belarrak bildu eta saldu
egiten ziren, ondoren botikak egiteko.
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
SENDABELARRAK
mantzanilea
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
HIZTEGIA: InguruneaAbaroa Zuhaizpeko bebesgunea, gerizpea
Ihiztokia Putzua
Labarra Itsasbazterreko amildegia
Landamina Loreak hazten diren larrea edo zelaia
Lantzarra Belar latzagoak hazten diren zelaia
Sakosta Sakonune txikia
Zeharrunea Leku edo gune lauaZeharrunea Leku edo gune laua
Enborra Makurra
Mihiluze Uribe-Kosta Ikasketa materiala 2. Atala: INGURUNEA
Eta ikasitakoarekin, Mihiluze lehiaketan aurkituko dituzuen frogak prestatu ditzakezue!!
2. eta 3.
FROGAk:
TRIBUAREN
BERBAKBERBAK
eta
EROGLIFIKOAK
2. froga: TRIBUAREN BERBAKDefinizio bakoitzari berba bat dagokio. Huts eginez gero, asmatutako
berbak galdu eta abiapuntutik hasi beharko duzu berriro
HITZAK
-Hamarratza
-Makurra
-Sakotxa
-Asuna
� Armiarmak egiten duen sarea
� Sakonune txikia
� Enborra, Uribe Kostan
� Olagarroa
� Bere sustraien ura katarroarentzako ona da -Asuna
-Sagarrondoa
-Gauna
� Bere sustraien ura katarroarentzako ona da
� Uribe Kostako fruta arbolarik ohikoena
Erantzunak
� Armiarmak egiten duen sarea: Gauna
� Sakonune txikia: Sakotxa
� Enborra, Uribe Kostan: Makurra
� Olagarroa: Hamarratza
� Bere sustraien ura katarroarentzako ona da: Asuna
� Uribe Kostako fruta arbolarik ohikoena: Sagarrondoa
3. froga: EROGLIFIKOAKBila ezazu irudi, hitz eta elementu desberdinek osatzen duten
eroglifiko honen erantzuna.
+ D + A+ D + A
Erantzuna
BASURDEABASURDEA