Embed Size (px)
Citation preview
नमस्कार
२७ फे�वुारीजाग�तक मराठ� �दन
मराठ� भाषचेी थोरवी सागंणारी कवने
माझा मराठ�च ेबोळ कवतकु�।परी अमतृातहेी पजैा �ज�के।ऐसी अ�र ेर�सके। मळेवीन॥ सतं �ान�ेरजसैी हरळामाजी र�न�खळा।र�नामाजी �हरा �नळा।तसैी भाषामंाजी चोखळा ।भाषा मराठ�॥जसैी प�ुपामंाजी प�ुप मोगरी।क� परीमळामंाजी क�तरुी।तसैी भाषामंाजी सा�जरी।मरा�ठया॥ फादर �ट�फ�स
मा�या मराठ�ची गोडी ।मला वाटत ेअवीट॥मा�या मराठ�चा छदं ।मना �न�य मोहवीत॥ �व. म. कुलकण�
भाषा अमचुी छान ।मराठ� । भाषा अमचुी छान।भाषा �भ� दशेदशे�या सवा�ची प�र खाण॥ मराठ�॥ ना. के. बहेरेे
लाभल ेआ�हास भा�य बोलतो मराठ� जाहलो खरचे ध�या एक तो मराठ� धम�, पथं, जात एक जाणतो मराठ� एव�ा जगात माय मानतो मराठ�
- सरुशे भट
आप�या मराठ� भाषचेी महती✓ जगात बोल�या जाणा�या ५५०० भाषातं मराठ� १५
�ा �माकंाची भाषा✓ भारतात बोल�या जाणा�या भाषात मराठ� भाषचेा
४था �माकं✓ मराठ�ची उ�प�ी – स�ंकृत�या �भावान े�ाकृत
भाष�ेया महारा�ी या बोली भाषपेासनू मराठ�चाउदय झाला.
✓ भारतीय-यरुोपीय,भारतीय-इराणी,भारतीय-आय� वद��णभारतीय-आय� ह ेमराठ�च ेकुळ आह.े
✓ जगात समुार े९ कोट� लोकाचंी मातभृाषा मराठ� आह.े✓ भारतीय स�ंवधानान ेमा�यता �दल�ेया २२ भाषातं
मराठ�चा समावशे केला आह.े✓ महारा� रा�य आ�ण दमण-द�व व दादरा नगर हवलेी
या क��शा�सत �दशेाचंी रा�यभाषा मराठ� आह.ेगो�ातमराठ� भाषलेा सहभाषचेा दजा� आह.े✓ र�शया,ऑ���ेलयासह अनके दशेामं�य े४४ मराठ�
रडेीओ क�� ेआहते✓ हरयाणाम�य े१०.५ लाख मराठ� राहतात.✓ कराचीत(पा�क�तान) नारायण जग�ाथ �व�ालय
मराठ� शाळा असनू इथल े�व�ाथ� गणुव�ा याद�तउ�ीण� होतात.
✓ मराठ��माण ॆअ�य कुठ�याही भाषतेील सा�ह��यकाचंेदरवष� समंलेन होत नाही.मराठ� भाषते ४८ प�ेा जा�त सा�ह�य�कार आहते हा एकजाग�तक �व�म आह.े✓ सगंणकावर कं�ोल पनॅलेम�य ेलोकेशन इडंीया केल ेतर
सव� काम े मराठ� �क�वा इतर भारतीय भाषामं�य ेसहजकरता यतेात.✓ मराठ� भाषा भारतासह मॉरीशस व इ��ाएल या दशेातही
बोलली जात.े �याचबरोबर जगभरात �वखरुल�ेयामहारा�ीय भाषकामंळु ेमराठ� अम�ेरकेची सयं�ु स�ंथान,ेसयं�ु अरब अ�मरात, द��ण आ��का, पा�क�तान,�स�गापरू, जम�नी, यनुायटडे �क��डम, ऑ���ेलया व�यझुीलडं यथेहेी बोलली जात.े
✓ भारतात मराठ� म�ुय�व ेमहारा� रा�यात बोलली जात.े�याचबरोबर गोवा, कना�टक, गजुरात, आ�ं �दशे, म�य�दशे, ता�मळनाडू व छ�ीसगढ रा�यात आ�ण दमणआ�ण द�व, दादरा आ�ण नगर हवलेी या क��शासीत�दशेातील काही भागात मराठ� बोलली जात.े मराठ�भाषक मो�ा �माणात असलले ेभाग- बडोदा, सरुत,द��ण गजुरात व अहमदाबाद (गजुरात रा�य), बळेगावं,�बळ�- धारवाड, गलुबगा�, �बदर, उ�र कना�टक(कना�टक रा�य), ह�ैाबाद (आ�ं �दशे), इ�ंर, �वा�हरे(म�य �दशे) व तजंावर (ता�मळनाडू) ह ेआहते.मराठ� भाष�ेया बोली-व�हाडी,अ�हराणी,डागंी,खानदशेी,जडी�च�पावनी,वारली,�भ�ली,मालवणी,गौडी,द�खनी,आगरीअशा जवळपास २५ बोलीभाषा आहते.
मराठ� भाषचेी �लखाणाची �लपी
दवेनागरी �लपी मोडी �लपी
मराठ� भाषचेा इ�तहास व उदयकाल
➢ मराठ� भाषा कमीत कमी १००० वषा�पासनूअ��त�वात आह.े इसवी सना�या आठ�ाशतकापासनू मराठ��या उदयास �ारभं झाला.
➢ सातवाहन सा�ा�यान ेमराठ� भाषचेा �शासनातसव��थम वापर केला.(ई.स.८७५)
➢ दवे�गरी�या यादवा�ंया काळात मराठ� भाषा वस�ंकृतीची भरभराट झाली.रामच��र्ाय यादवा�याकाळात मराठ�ला �याय भाषचेा दजा� (ई.स.१२०३)
मराठ� वाङमयाचा आरभंसन १११० म�य ेमकुंुदराज या कवीने�ववके�स�ध ुया का� �थंाची रचनामराठ� भाषते केली.
महानभुाव स�ंदायान ेमराठ�सा�ह�यात भ��पथंा�या का�ाचीमौ�लक भर घातली सन १२३८ म�य ेच�धर�वाम�नी‘लीळाच�र�’ �थंाची रचना केली.
सन १२९० म�य ेसतं �ान�ेरानंीभावाथ�द��पका अथा�त �ान�ेरीचीरचना केली.
वारकरी स�ंदायाचा काल(१३ व ेत े१७ व ेशतक )
म�ुे�र – महाभारत (मराठ�)सतं रामदास – दासबोध,मनाचे
�ोक व इतर �थंसतं तकुाराम - अभगंगाथासतं एकनाथ – एकनाथी भागवतव भा�ड,अभगं,गौळणी
�शवकाल १७ व ेशतक�शवकालात मराठ�भाषचेा उपयोगजमीन�वषयक व इतर�वहारासाठ� केल ेजाई.
१८ व ेशतकवामन प�ंडत– यथाथ�द��पकारघनुाथ प�ंडत– नलदमयतंीमोरोपतं– आया��ीधरप�ंडत– पाडंव�ताप,ह�र�वजय
आध�ुनक काल १९ व ेव २० व ेशतक
१)�व.स.खाडंकेर२)�व.वा.�शरवाडकर उफ� कुसमुा�ज३)�ीमती शातंा शळेके४)��हाद केशव अ�े५)प.ुल.दशेपाडंे
क�व��े कुसमुा�ज
जीवनातील ठळक घटना• ज�म २७ फे�वुारी १९१२• १९३२ ‘ लहरी ’ या �थम
का�स�ंहाच े�काशन• १९७१ ‘नटस�ाट’ या अजरामर
नाटकाच े�काशन वरा�यपरु�कार
• १९८८ भारतीय सा�ह�यातीलसव��च ‘�ानपीठ’ परु�कार
• १० माच� १९९८ �नधन
�का�शत सा�ह�य सपंदा• २६ का�स�ंह• १७ कथास�ंह• ७ सपंा�दत का�स�ंह• ४ लखे स�ंह• ३ कादबं�या• १८ नाटके• ७ एका�ंकका• ३ अनवुा�दत का�स�ंह
मराठ� �दनाचा सकं�प
• मराठ� �दनाच ेऔ�च�य साधनूआपण सगळजेण आज एक सकं�पक�या �क आपण आपली मराठ�भाषा जप�याचा �तचा स�मानकर�याचा व �वहारात �तचा वापरकर�याचा �वा�भमानान े�य�न क�.
ध�यवाद
�न�म�ती
�दनकर �तापराव भ�सले�श�क, जनता हाय�कुल,
�हापसा-गोवा
