Dobro došli na Univerzitet u Zenici

Znate li koliko smo svi mi

u stvari mali?

Rastojanje među granama voćki, u vrtovima

1metar

Možemo razlikovati lišće.

10 metara

Na ovom rastojanju možemo vidjeti rubove parkova i okućnica

100metara

Prelazimo s mjere metra u kilometar...

Sada uočavamo kvartove i stambene zone ...

1 km

Možemo uočiti kvart, ali ne i kuće u kvartu …

10 km

Na ovoj visini je vidljiva cijela jedna država (Florida u Americi) ...

100km

Tipična vidljivost koju imaju astronauti sa satelita …

1.000km

Uočava se skoro cijela planeta Zemlja …

10.000km

Zemlja postaje malena ...

100.000km

Vidi se Zemlja i orbita Mjeseca (bijelo) ...

1.000.000 (milion) km

Vidi se dio orbite Zemlje u plavom …

10.000.000 km

100.000.000 km

Orbita

Venere i

Zemlje ...

Orbite Merkura, Venere, Zemlje, Marsa i Júpitera …

1.000.000.000 (milijarda) km

Na ovoj visini vidi se Sunčev sistem i orbite njegovih planeta …

10.000.000.000 km

100.000.000.000 km

Slika Sunčevog sistema postaje malena ...

Sunce sada postaje mala zvijezda okružena hiljadama drugih zvijezda ...

1.000.000.000.000 (bilion) km

Na udaljenosti jedne svjetlosne godine, malena zvijezda ‘’Sunce’’ izgleda zaista vrlo mala …

10.000.000.000.000km

(1 svjetlosna godina)

100.000.000.000.000km

(10 svjetlosnih godina)

“Ništa” samo zvijede i zvjezdane staze ...

1.000.000.000.000.000km

(100 svjetlosnih godina)

Na ovoj udaljenosti uočava se samo dio naše galaksije – Mliječnog Puta

10.000.000.000.000.000km

(1.000 svjetlosnih godina)

Nastavljamo se udaljavati od Mliječnog Puta

100.000.000.000.000.000km

(10.000 svjetlosnih godina)

Dosežemo krajeve Mliječnog Puta

1.000.000.000.000.000.000km

(100.000 svjetlosnih godina)

S ove ogromne udaljenosti uočavamo cijelu našu galaksiju ali i druge galaksije također ...

10.000.000.000.000.000.000km

(milion svjetlosnih godina)

1.000.000.000.000.000.000km

Vraćamo se nazad ...

100.000.000.000.000.000km

10.000.000.000.000.000km

1.000.000.000.000.000km

100.000.000.000.000km

10.000.000.000.000km

1.000.000.000.000km

100.000.000.000km

10.000.000.000km

1.000.000.000km

100.000.000km

10.000.000km

1.000.000km

100.000km

10.000km

1.000km

100 km

10 km

1 km

100 m

… sada ćemo se uputiti u unutrašnjost materije – u suprotnom smjeru ...

10 m

… upravo krećemo s naše početne tačke, gdje udaljenosti dosežemo našim rukama ...

100 cm(1 metar)

Smanjujemo razmake na 10 cm ... uočavamo dimenzije lišća …

10 cm

U okviru ovih udaljenosti možemo uočavati strukturu pojedinih listova …

1 cm

… pojavljuje se slika ćelijske strukture ...

1 mm

… uočavaju se ćelije …

… moguće je uočiti skupine unutar njih ...

100 mikrona=1/10 mm

… krećemo na put unutar

ćelije ...

10 mikrona=1/100 mm

… postaje vidljiva jezgra ćelije ...

1 mikron=1/1000 mm

… sada uočavamo hromozome …

1/10.000 mm

… unutar ovog mikro-svemira, već se uočava lanac DNK ...

1/100.000 mm

... sada se već mogu razlikovati blokovi hromozoma ...

1/1.000.000 mm

… nalik oblacima, uočavaju se elektroni … ovo su ugljikovi atomi koji izgrađuju naš svijet ... možete uočiti podudarnost mikrokosmosa s makrokosmosom ...

1/10.000.000 mm

… u ovom minijaturnom svijetu uočavamo atomske putanje (orbite) elektrona ….

1/100.000.000 mm

… i ponovo ista slika prazan prostor između jezgre i putanje elektrona

1/1.000.000.000 mm

… na ovim nevjerojatno malim unutar-atomskim udaljenostima, možemo uočiti jezgru atoma ...

1/10.000.000.000 mm

… sada već uočavamo jezgru ugljikovog atoma …

1/100.000.000.000 mm

… sada smo već u području mašte – licem u lice s protonom …

1/1.000.000.000.000 mm

… i sada ... je li čovjek možda centar svemira?!

Postoji li još manje ili veće od svega što ste upravo vidjeli?

Smijemo li se ponašati kao da smo gospodari svemira?

Smijemo li se prema našoj planeti ponašati ovako kako se ponašamo?

Znate li ko je ovo?

Soy alguien con quien convives a diario

To je neko s kim živite svakoga dana, ...

... neko ko vam želi najbolje, ...

... neko poseban u vašem životu!

Jer, bez nje ...

... ne biste mogli da živite!

Ali ...

... na njenu veliku žalost, ...

... ne poštujemo ono što nam je pružila!

Ako nam je dala ovakve pejsaže, ...

... pune boja i bogatstva ...

... zašto joj vraćamo ovo, ...

... ovo, ...

... ovo, ...

... ovo, ...

... ovo ...?

Uradite nešto za nju, za sebei za sve!!!

Ako mi to ne uradimo, ko će …?

Ako se ništa ne uradi sada - kada će ...?

Priroda će reći HVALA!

I još jednom – HVALA!!!

HVALA, od srca!

Par pitanja za vas:

• Znate li šta se proizvodi u željezari?

• Kako to utječe na okolinu?

• Kako se to mjeri?

Željezara proizvodi željezo i čelik

• Od uglja se proizvodi koks

• Željezna ruda

• U visokoj peći se koks spaljuje da se postigne temperatura topljenja rude

Proizvodi od željeza i čelika

Proizvodi od željeza i čelika

• Od čelika i drugih metala proizvode se predmeti kovanjem, livenjem u kalupe, struganjem pomoću tvrdih noževa, zavarivanjem,...

• Proizvodi se konstruišu pomoću računara

• Nakon proizvodnje, moraju se kontrolisati

Šta ćete sad vidjeti?

• Kako se oblik budućeg proizvoda snima pomoću 3D skenera?

• Kako se od stiropora pravi prototip?

• Kako se proizvodi struganjem metala?

• Kako se kontrolišu najmanje dimenzije?

• Kako se mjeri zagađenje zraka?