Фосилни гориваФосилни горива

СОДРЖИНАСОДРЖИНА::► -општо за фосилните горива-општо за фосилните горива► -предности на фосилните горива-предности на фосилните горива► -н-недостатоциедостатоци ► -влијанието на енергијата врз природната -влијанието на енергијата врз природната

срединасредина► НафтаНафта► Нафтени полиња во МакедонијаНафтени полиња во Македонија► ЈагленЈаглен► Природен гасПрироден гас► Ефект на стаклена градинаЕфект на стаклена градина► Кисели дождовиКисели дождови

► Фосилно гориво е Фосилно гориво е гориво кое настанало гориво кое настанало како резултат на како резултат на хемиска преобразба хемиска преобразба на фосили од на фосили од растенија или растенија или животни. Поради животни. Поради начинот на кој начинот на кој настанале, се наоѓаат настанале, се наоѓаат во горниот дел од во горниот дел од кората на Земјата. кората на Земјата.

ОПШТО ЗА ФОСИЛНИТЕ ОПШТО ЗА ФОСИЛНИТЕ ГОРИВАГОРИВА

► Општо е прифатено Општо е прифатено дека фосилните дека фосилните горива се создадени горива се создадени од фосилизирани од фосилизирани остатови од умрени остатови од умрени растенија и животни, растенија и животни, преку изложување на преку изложување на топлина и притисок топлина и притисок во Земјината кора во во Земјината кора во текот на стотици текот на стотици милиони години.  милиони години. 

► Огромни количини на струја Огромни количини на струја можат да се произведат на можат да се произведат на едно место користејќи едно место користејќи јаглен, и тоа на доста евтин јаглен, и тоа на доста евтин начин начин

► Транспортирањето на гасот Транспортирањето на гасот и нафтата до термо-и нафтата до термо-централите е лесно централите е лесно

► Термо-централите на гас се Термо-централите на гас се многу ефикасни многу ефикасни

► Термо-централите можат Термо-централите можат да се градат скоро да се градат скоро насекаде, сè додека постои насекаде, сè додека постои начин за нивни снабдување начин за нивни снабдување со големи количини на со големи количини на фосилни горива. фосилни горива.

Предности на фосилните Предности на фосилните горивагорива

НедостатоциНедостатоци► Главниот негативен Главниот негативен

аспект на фосилните аспект на фосилните горива е горива е загадувањето. Со загадувањето. Со согорување на било согорување на било кое фосилно гориво кое фосилно гориво се ослободува се ослободува јаглерод диоксид, кој јаглерод диоксид, кој придонесува кон придонесува кон ефектот на стаклена ефектот на стаклена градина и ја загрева градина и ја загрева земјината атмосфераземјината атмосфера..

Дали енергијата има влијание на Дали енергијата има влијание на природната средина?природната средина?

► Најголемиот дел на Најголемиот дел на произведената произведената енергија, е добиена енергија, е добиена по пат на користење по пат на користење на фосилни горива – на фосилни горива – јаглен, нафта, гас. Но јаглен, нафта, гас. Но со согорувањето на со согорувањето на фосилните горива се фосилните горива се создаваат штетни создаваат штетни гасови – јаглерод гасови – јаглерод диоксид, азотни и диоксид, азотни и сулфурни оксиди. сулфурни оксиди.

► Исто така се создава Исто така се создава течен и цврст отпад кој течен и цврст отпад кој што се складира на што се складира на депонии лоцирани во депонии лоцирани во непосредната близина непосредната близина на енергетските на енергетските објекти (термо објекти (термо централи, гасни централи, гасни централи, комбинирани централи, комбинирани постројки и слично). постројки и слично).

НАФТАНАФТА► Нафта еНафта е

запалива запалива течносттечност со  со темна до зеленикава темна до зеленикава боја. Рафинирана и боја. Рафинирана и преработена, во преработена, во најголема мера нафтата најголема мера нафтата се користи како се користи како енергенс и гориво за енергенс и гориво за возилатавозилата. . Поради Поради нејзината голема нејзината голема побарувачка, нафтата ја побарувачка, нафтата ја нарекуваат и „црно нарекуваат и „црно злато“. злато“.

► ЈЈачината и ачината и квалитетот на квалитетот на нафтата се мерат нафтата се мерат според бројот и според бројот и застапеноста на застапеноста на октаните во октаните во нејзиниот состав. нејзиниот состав. Се наоѓа во Се наоѓа во внатрешноста на внатрешноста на Земјата. Земјата. ННафтата е афтата е главен извор на главен извор на енергија.енергија.

Нафтени полиња во Нафтени полиња во МакедонијаМакедонија

► Во Македонија за Во Македонија за нафтени полиња се нафтени полиња се сметаат сметаат Овчеполието,Тиквеш и Овчеполието,Тиквеш и Скопската Котлина. Скопската Котлина. Првично најбрзи Првично најбрзи охрабрувачки охрабрувачки резултати имало при резултати имало при истражните работи во истражните работи во атарот на атарот на пробиштипското село пробиштипското село Плешинци, кое во еден Плешинци, кое во еден дел влегува и во дел влегува и во Овчеполието. Овчеполието.

► ТТаму речиси на аму речиси на површината на површината на земјата биле земјата биле откриениоткриени нафтени нафтени шкрилцишкрилци..

Местото во Пробиштип на кое се смета дека има нафта.

► Во регионот на Во регионот на Овчеполието, нафтени Овчеполието, нафтени истражувања биле истражувања биле вршени во атарите на вршени во атарите на селата Ерџелија, селата Ерџелија, Врсаково, Мустафино и Врсаково, Мустафино и на неколку локации во на неколку локации во близина на градот Свети близина на градот Свети НиколеНиколе. . ри истражните ри истражните работи кај Свети Николе работи кај Свети Николе работниците од работниците од „Нафтагас“ по релативно „Нафтагас“ по релативно кратко бушење успеале кратко бушење успеале да откријат жила на да откријат жила на солена вода што за солена вода што за стручњаците било доказ стручњаците било доказ дека претпоставките дека претпоставките дека во Овчеполието има дека во Овчеполието има нафта се основани, но нафта се основани, но дека се потребни и дека се потребни и дополнителни сериозни дополнителни сериозни истражувања истражувања

Местото во Овчеполијата каде се претпоставува дека има нафтени полиња.

► Најдобар резултат во Најдобар резултат во Овчеполието дала Овчеполието дала дупнатината што била дупнатината што била во близина на селото во близина на селото Ерџелија. Таму по Ерџелија. Таму по неколкумесечна неколкумесечна работа и достигната работа и достигната длабочина од близу длабочина од близу 2000 м, екипите на 2000 м, екипите на „Нафтагас“ успеале „Нафтагас“ успеале да извадат природен да извадат природен гас, а веројатно и гас, а веројатно и одредено количество одредено количество на нафта, на што му на нафта, на што му претходела силна претходела силна експлозија поради експлозија поради пробивањето конпробивањето кон природниот гас природниот гас

Ерџелија-местото каде се појавил природен гас.

ЈагленЈаглен► Јагленот е силно Јагленот е силно

согорлива црна или согорлива црна или црно-црно-кафеава кафеава седминтнаседминтна ккарпа. арпа. Тој е Тој е најзначајното гориво за најзначајното гориво за производство производство на на електричнаелектрична енергија  енергија  во светски размери, и во светски размери, и витална компонента за витална компонента за редукцијата редукцијата на железната руда. на железната руда.

► Во Македонија е една од Во Македонија е една од главните енергетски главните енергетски суровини. Во периодот по суровини. Во периодот по педесеттите години од XX педесеттите години од XX век, со заострувањето на век, со заострувањето на нафтената криза, се нафтената криза, се започна со интензивно започна со интензивно геолошко истражување на геолошко истражување на јаглени. Истражувањата јаглени. Истражувањата беа позитивни и се беа позитивни и се откриени огромни резерви откриени огромни резерви на лигнит. Најголеми на лигнит. Најголеми резерви се докажани во резерви се докажани во пелагонискиот басен со пелагонискиот басен со 1.400.000.000 тони, потоа 1.400.000.000 тони, потоа следуваат беровско-следуваат беровско-делчевскиот, ресенскиот, делчевскиот, ресенскиот, струшкиот, катлановскиот струшкиот, катлановскиот и кичевскиот басен. и кичевскиот басен.

ПРИРОДЕН ГАСПРИРОДЕН ГАС► ППрироден гас е рироден гас е

постојан придружник постојан придружник на нафтата. Главна на нафтата. Главна состојка на земниот состојка на земниот гас е метанот. Се гас е метанот. Се употребува како употребува како топлински и топлински и енергетски извор. енергетски извор. Светките резерви на Светките резерви на земен гас се земен гас се проценува на 200 проценува на 200 трилиони м³трилиони м³..

► Од овие резерви. 50% Од овие резерви. 50% од резервите се од резервите се наоѓаат во Русија, наоѓаат во Русија, 20% во САД, а 30% се 20% во САД, а 30% се во Кина, Холандија, во Кина, Холандија, КанКанаада и други земји.да и други земји.

► Земниот гас Земниот гас претставува гас кој претставува гас кој значително влијае врз значително влијае врз ефектот на стаклена ефектот на стаклена градина.градина.

ЕФЕКТ НА СТАКЕНА ЕФЕКТ НА СТАКЕНА ГРАДИНАГРАДИНА

► Ефектот на стаклена Ефектот на стаклена градина е природен градина е природен феномен што ја загрева феномен што ја загрева Земјата до околу 33 °С. Земјата до околу 33 °С. Тој е предизвикан од Тој е предизвикан од стакленичките гасови стакленичките гасови во атмосферата, а во во атмосферата, а во моментов овој моментов овој природен ефект, е природен ефект, е засилен од човековото засилен од човековото делување преку делување преку ослободување ослободување дополнителни дополнителни стакленички гасови во стакленички гасови во атмосферата. атмосферата.

Испуштање на гасот на стаклена градина јаглерод диоксид.

► Ефектот на стаклена Ефектот на стаклена градина е многу важен за градина е многу важен за животот на планетата. животот на планетата. Без него Земјата не би Без него Земјата не би била доволно топла за да била доволно топла за да може на неа да се живее. може на неа да се живее. Средната температура на Средната температура на површината на Земјата површината на Земјата денес е околу 15 С денес е околу 15 С степени,а доколку не би степени,а доколку не би бил ефектот на стаклена бил ефектот на стаклена градина средната градина средната температура на земјината температура на земјината површина би била околу -површина би била околу -18 С 18 С . . Затоа луѓето во Затоа луѓето во минатото сметале дека минатото сметале дека овој ефект е многу важен овој ефект е многу важен за Земјата. за Земјата.

► Но никој не Но никој не претпоставил дека овој претпоставил дека овој ефект може да биде и ефект може да биде и опасен доколу опасен доколу присуството на присуството на гасовите на гасовите на стаклената градина се стаклената градина се зголеми. Што зголеми. Што поголемото присуство поголемото присуство на гасовите на на гасовите на стаклената градина во стаклената градина во атмосферата доведува атмосферата доведува до т.н. засилен ефект до т.н. засилен ефект на стаклена градина  на стаклена градина 

► Овој ефект не содржи Овој ефект не содржи само негативни само негативни последици. Најпрвин би последици. Најпрвин би се зголемил бројот на се зголемил бројот на плажите, а некои земји ќе плажите, а некои земји ќе имаат многу потопла имаат многу потопла клима. Климата ќе биде клима. Климата ќе биде разновидна, од разновидна, од медитеранска клима во медитеранска клима во летните периоди, па се до летните периоди, па се до сибирските студови во сибирските студови во зимата. Со потоплата зимата. Со потоплата клима жешките земји, клима жешките земји, како во Африка, ќе станат како во Африка, ќе станат неиздржливи за живот.  неиздржливи за живот. 

► Ќе се формираат Ќе се формираат повеќе пустини поради повеќе пустини поради недостатокот на недостатокот на водата. Животните и водата. Животните и растенијата кои бараат растенијата кои бараат поладна клима ќе поладна клима ќе исчезнат. Многу од исчезнат. Многу од замрзнатите површини замрзнатите површини од Арктикот и од Арктикот и Антарктикот ќе се Антарктикот ќе се одмрзнат што ќе одмрзнат што ќе доведе до доведе до подигнување на нивото подигнување на нивото на водата. на водата.

КИСЕЛИ ДОЖДОВИКИСЕЛИ ДОЖДОВИ► Кон крајот на 19 век за Кон крајот на 19 век за

прв пат било прв пат било забележано појава на забележано појава на дождови дождови чија pHвредност чија pHвредност (Водороден показател) (Водороден показател) била пониска од pH на била пониска од pH на природните дождови, природните дождови, односно 5,6. Сите односно 5,6. Сите дождови чијашто pH дождови чијашто pH вредност е пониска од 5 вредност е пониска од 5 се сметаат за кисели се сметаат за кисели дождови. дождови.

► Во Македонија биле Во Македонија биле забележани дождови со забележани дождови со pH од околу 4. Нај pH од околу 4. Нај кисели дождови досега кисели дождови досега се забележани се забележани во Шкотска во1924 со pH во Шкотска во1924 со pH 2,4. Главни компоненти 2,4. Главни компоненти на киселите дождови е на киселите дождови е јаглеродната киселина јаглеродната киселина која е слаба киселина и која е слаба киселина и не ја намалува многу pH не ја намалува многу pH вредноста на вредноста на дождовите. дождовите.

► Освен Освен јаглеродна јаглеродна киселинакиселина забележано  забележано е и присуство нае и присуство на сулфурнасулфурна киселина - киселина - до 70% и азотна до 70% и азотна киселина до 60% кои киселина до 60% кои ја намалуваат pH до ја намалуваат pH до 4,5. 4,5.

Како им штетат киселите Како им штетат киселите талози на растенијата?талози на растенијата?

► -Го променуваат -Го променуваат составот на восочната составот на восочната заштитна обвивка, и заштитна обвивка, и со тоа ја намалува со тоа ја намалува отпорноста кон отпорноста кон расителни болести.расителни болести.-Ја намалуваат -Ја намалуваат ртливоста на семето и ртливоста на семето и репродукцијата на репродукцијата на растенијата.растенијата.-Го забрзуваат -Го забрзуваат уништувањето на уништувањето на почвата и на почвата и на хранливите материи. хранливите материи.

► -Некои токсични материи, -Некои токсични материи, како што е алуминиумот, како што е алуминиумот, стануваат порастворливи. стануваат порастворливи. Зголемени концентрации Зголемени концентрации на алуминиум во почвата, на алуминиум во почвата, предизвикуваат намалено предизвикуваат намалено искористување на искористување на хранливите материи од хранливите материи од растенијата.  растенијата. 

Водата во езерата по киселите дождови.

Какво е влијанието врз Какво е влијанието врз здравјето на луѓето?здравјето на луѓето?

► Докажана е врската Докажана е врската меѓу овој тип на меѓу овој тип на загадување со загадување со респираторни респираторни проблеми кај проблеми кај чувствителни чувствителни популации, како деца и популации, како деца и астматичари. астматичари. -Киселите талози може -Киселите талози може да влијаат на да влијаат на зголемување на зголемување на количествата на количествата на отровните метали отровните метали (алуминиум, бакар и (алуминиум, бакар и жива) во нетретирана жива) во нетретирана вода за пиење... вода за пиење...

Поседици по киселите дождови.

►Изработил Изработил

►ДИНО ИВАНОВДИНО ИВАНОВ