Eğitim yönetiminde kadın:Cam tavana medya etkisi

EĞİTİM YÖNETİMİNDE KADIN: CAM TAVANA MEDYA ETKİSİ

Gülay EKREN

Sinop Üniversitesi

Ayancık Meslek Yükseokulu

[email protected]

19

.2.2

01

5

1

İçerik

• Cam tavan

• Kadınlar neden cam tavana takılıyor?

• Medyada kadının temsili

• Araştırmanın amacı

• Yöntem

• Bulgular

• Tartışma ve Sonuç

19

.2.2

01

5

2

Cam Tavan

• Cam tavan, çalışma hayatındaki kadınların üst basamaklara terfi etmelerinde veya örgüt içinde yükselirken karşılaştıkları görünmez engeller olarak tanımlanmaktadır (Chaffins ve Forbes, 1995; Örücü ve diğ., 2007; Tükeltürk ve Perçin, 2008). 1

9.2

.20

15

3

Kadınlar neden cam tavana takılıyor?

(1) Ailevi nedenler: ev işlerinin büyük bölümünün kadına bırakılması, toplumdaki ataerkil yapının baskın rolü, kadının anne olmasının öncelikli toplumsal rol olarak görülmesi,

(2) Toplumsal yapı: kadından iyi bir eş ve anne olma beklentisi, kadın aleyhinde cinsiyet ayrımcılığı,

(3) Çalışma ortamı: erkeklerin kadınlarla çalışırken kendilerini rahat hissetmemeleri,

(4) Ekonomik nedenler: kariyer yaparken harcanan paranın dönüşünün yetersiz olması, harcamaların bütçeyi zorlaması, bunun için kadın-erkek karşılıklı rıza gösterilmesi gerekliliği,

(5) Diğer nedenler: kadınların ev işlerini aksatmayacak işlerde çalışmalarının yeterli görülmesi, çalışan kadına tutum, ev ve aile yaşamını dengelemeye çalışan kadının yoğun iş yükü, özellikle anne olan kadınların çalışma saatleri konusunda yetersiz düzenlemeler, kadınların “kariyer yapma yaşını geçtim” düşüncesine kapılmaları gibi. (Gündüz, 2010)

19

.2.2

01

5

4

Medyada Kadının Temsili

(1) Doğal - eşit varlık,

(2) Eş, anne, fedakâr kadın,

(3) Üçüncü sayfa - magazin nesnesi,

(4) Cinsel nesne - haz nesnesi,

(5) Örgüt - eylem nesnesi,

(6) Araçsal varlık - konu mankeni (Köse, 2011)

19

.2.2

01

5

5

Araştırmanın Amacı

• Bu çalışmada, Ayancık’taki ilk, orta ve lise düzeyindeki eğitim kurumlarının yönetimlerinde görünür hiçbir engel olmamasına rağmen kadınların erkeklerle aynı oranda yer almamasında (cam tavan sendromu) medyanın etkisi araştırılmaktadır.

• Bu etkinin katılımcıların cinsiyetine, yaşına, medeni durumuna, eğitim düzeyine, yönetici olup olmamasına veya çalışılan kurumun düzeyine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği belirlenmeye çalışılmıştır.

19

.2.2

01

5

6

Yöntem

• Tarama modelinde nicel bir çalışma

• Evren: 2014 yılı Nisan ayında Sinop İli Ayancık ilçesinde 20 okulda görev yapan öğretmenler (n=253)

• Örneklem: bu okullardan 12’sinde görev yapan 150 öğretmendir

• 138 geçerli veri

19

.2.2

01

5

7

Yöntem

• Veri toplama aracı: “Medyada Kadına Yönelik Tutum Anketi” adı verilen bir anket geliştirilmiştir.

• 5’li Likert tipi ölçek

• Analiz işlemlerinde SPSS 21

• Ölçeği oluşturan 35 madde (değişken) üzerinde faktör analizi

• 12 madde ölçekten çıkartılarak geride kalan 23 madde 7 faktörle açıklanmıştır.

19

.2.2

01

5

8

Yöntem

• Ölçeğin açıkladığı toplam varyans: % 67,8

• Ölçeğin tamamının Croncbach Alpha katsayısı 0,889, yüksek derecede güvenilir.

19

.2.2

01

5

9

Faktörler Croncbach Alpha Güvenirlik

Toplumsal Duyarlılık 0,806 Yüksek derecede güvenilir

Örgütsel Davranış 0,770 Güvenilir

Ayrımcı Hedef 0,735 Güvenilir

Cinsiyet Ayrımcılığı 0,722 Güvenilir

Cinsellik Algısı 0,780 Güvenilir

Mesleki Ayrım 0,696 Güvenilir

Çoklu Rol Üstlenme 0,427 Düşük derecede güvenilir

Bulgular

Katılımcının Cinsiyeti f %

Kadın 65 47,1

Erkek 73 52,9

Toplam 138 19

.2.2

01

5

10

Katılımcının Medeni Hali f %

Evli 103 74,6

Bekar 35 25,4

Toplam 138

Bulgular

19

.2.2

01

5

11

Katılımcının Yaşı f % Kümülatif %21-25 12 8,7 8,726-30 29 21,0 29,731-35 36 26,1 55,836-40 13 9,4 65,241-45 20 14,5 79,7

45 ve üstü 28 20,3 100,0Toplam 138 100,0

Katılımcının Mesleki Deneyimi f % Kümülatif %0-5 37 26,8 26,8

6-10 23 16,7 43,511-15 26 18,8 62,316-20 18 13,0 75,421-25 15 10,9 86,2

25 ve üstü 19 13,8 100,0Toplam 138 100,0

BulgularKatılımcının Eğitim Düzeyi f % Kümülatif %

Yüksekokul 14 10,1 10,1

Lisans 109 79,0 89,1

Yüksek Lisans 15 10,9 100,0

Toplam 138 100,0 19

.2.2

01

5

12

Katılımcının Çalıştığı Kurum f % Kümülatif %İlkokul 31 22,5 22,5

Ortaokul 40 29,0 29,0

Lise 67 48,6 48,6

Toplam 138 100,0

Bulgular

• Yönetici statüsünde çalışanların 3’ü kadın, 18’i erkektir.

• Öğretmen statüsünde çalışanların 62’si kadın, 55’i erkektir.

• Yönetici kadınların 1’i müdür, 2’si müdür yardımcısı görevini yürütmektedir.

19

.2.2

01

5

13

Katılımcının Kurumdaki Konumu f %Yönetici 21 15,2

Öğretmen 117 84,8

Toplam 138

Toplumsal Duyarlılık ile İlgili Bulgular

19

.2.2

01

5

14

1.00-1.79 Kesinlikle katılmıyorum1.80-2.59 Katılmıyorum2.60-3.39 Kararsızım3.40-4.19 Katılıyorum4.20-5.00 Tamamen katılıyorum

Örgütsel Davranış ile İlgili Bulgular

19

.2.2

01

5

15


Ayrımcı Hedef ile İlgili Bulgular

19

.2.2

01

5

16


Cinsiyet Eşitliği ile İlgili Bulgular

19

.2.2

01

5

17


Cinsellik Algısı ile İlgili Bulgular

19

.2.2

01

5

18


Mesleki Ayrım ile İlgili Bulgular

19

.2.2

01

5

19


Çoklu Rol Üstlenme ile İlgili Bulgular

19

.2.2

01

5

20


Kişisel Özelliklerle Faktörlerin Karşılaştırılması

• Cinsiyet açısından “Örgütsel davranış”, “Ayrımcı hedef”, “Cinsellik

Algısı”, “Çoklu rol üstlenme” faktörlerinde (p<0,05 anlamlılık düzeyinde) kadınların ortalaması erkeklerden fazladır, kadınların bu faktörlerdeki görüşlere erkeklere göre daha duyarlı oldukları söylenebilir.

19

.2.2

01

5

21


• “Örgütsel davranış” faktörüne ait görüşlerin derecelendirilmesinde en yüksek ortalama 21-25 yaş grubuna aittir, bu grubun kadınların medyada temsiline yönelik örgütsel davranışlara daha duyarlı oldukları söylenebilir.

• “Mesleki ayrım” faktörüne ait görüşlerin derecelendirilmesinde en yüksek ortalama 41-45 yaş grubuna aittir, bu grubun kadınların medyada temsiline yönelik mesleki ayrımına karşı daha duyarlı oldukları (p<0,05 anlamlılık düzeyinde) söylenebilir.

19

.2.2

01

5

22


• “Çoklu rol üstlenme” faktörü açısından yüksekokul mezunu ve lisans mezunu gruplar arasında anlamlı bir farklılık (p<0,05 anlamlılık düzeyinde) bulunmuştur.

• Yönetici ve öğretmen gruplarının ortalamaları arasında “Örgütsel davranış” faktörü açısından anlamlı bir farklılık (p<0,05 anlamlılık düzeyinde) bulunmuştur

19

.2.2

01

5

23


• “Örgütsel davranış” faktörüne ait görüşlerin derecelendirilmesinde en yüksek ortalama 11-15 yıl mesleki deneyime sahip katılımcılara aittir, bu grubun kadınların medyada temsiline yönelik örgütsel davranışlara diğer gruplara göre daha duyarlı oldukları söylenebilir.

19

.2.2

01

5

24

Tartışma ve Sonuç

• Araştırmada Sinop İli Ayancık ilçesinde eğitim yönetiminde üst pozisyonlarda veya karar alma mekanizmalarında görülmeyen kadın öğretmenlerin yaşadığı düşünülen cam tavan sendromunda medyanın kadınları temsilinin etkisinin olup olmadığına ilişkin öğretmenlerin görüşleri incelenmiştir.

• Araştırmaya katılan öğretmenlerin medyada kadınların temsiline yönelik toplumsal duyarlılık gösterdiği görülmüştür.

19

.2.2

01

5

25


• Katılımcılar

• medyanın kadınların cinsel yönlerini ön planda tutarak onları reklam malzemesi yapması ve gazetelerin arka sayfalarında arka sayfa güzeli olarak göstermesinden vazgeçilmesi,

• kadınların medyanın zararlı etkilerinden korunmak için veya medyayı kendilerine yararlı bir biçimde kullanmaları için eğitilmeleri,

• medyada kadınların varlığını ve gücünü arttırmaya yönelik çalışmalar yapılması gerektiğini

düşünmektedirler.

19

.2.2

01

5

26


• Medyada ataerkil toplumun gereksinimlerine hizmet edildiği ve kadına yönelik şiddetin gazetelerin ikinci sayfasında yer almasının söz konusu şiddetin önemsenmediğini gösterdiği belirtilmektedir.

• Medyada eğitimli olmayan kadın için şiddetin günlük yaşamın olağan bir uzantısı olarak gösterildiği ve televizyonda kadına yönelik programlarda genellikle kadına yönelik şiddetin konu edildiği belirtilmektedir.

• Kadınların genellikle ev, evlilik, aile, çocuk gibi konularla ilişkilendirildikleri, bazı mesleklerin sadece kadın meslekleriymiş gibi tanıtıldığı düşünülmektedir.

19

.2.2

01

5

27


• Diğer birçok alanda olduğu gibi (Yıldız, 2014; Sertkaya, Onay ve Ekmekçi, 2013; Clevenger ve Singh, 2013; Tükeltürk ve Perçin, 2008) eğitim yönetiminde de (Aksu, Çek ve Şenol, 2013; Moreau, Osgood, Halsall, 2007) kadınların cam tavan sendromu yaşamalarında medya etkili bir faktördür.

• Kadınlar kendilerine yönelik pozitif ayrımcılığı yani kendi yararlarına olan davranışları kabul etmemektedir (Tükeltürk ve Perçin, 2008), bunun yerine kadınlara erkeklerle eşit durumsal tanımlamalar yapılması, eşit fırsatlar sunulması, bu fırsatların yasalar ve politikalarla desteklenmesi gerekmektedir.

19

.2.2

01

5

28


• Kadınların bu engellerle baş etmek için kendi aralarında iletişim ağı kurmaları ve birbirlerine destek olmaları önerilmektedir.

• Örgütsel tutum ve davranışlar, cinsiyet ayrımcılığı, çeşitli sorumluluklar vs, her ne kadar kadınları üst yönetimlerden veya karar alma mekanizmalarından uzaklaştırmaya çalışsa da kadınların zorluklara karşı dik durma eğilimi ve “birlikten güç doğar” düşüncesi ile birbirlerine destek olmaları, bu engellerin üstesinden gelmelerine yardımcı olabilir.

• Ayrıca kadınların liderlik stillerindeki olumlu tutumu incelenmesi ve araştırılması gereken bir konu olarak görülmektedir.

19

.2.2

01

5

29

İlginizden dolayı teşekkür ederim.

19

.2.2

01

5

30

Education

Eğitim yönetiminde kadın:Cam tavana medya etkisi