Επίκληση στη λογική

Επιχειρήματα, Τεκμήρια, Συλλογισμοί

Επιχειρήματα

Τι είναι;Λογικές κατασκευές στις οποίες από δύο προκείμενες προτάσεις απορρέει με λογική αναγκαιότητα ένα συμπέρασμα.

Παράδειγμα: α΄ Προκείμενη (Μείζων): Όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί . β΄ Προκείμενη (Ελάσσων): Ο Σωκράτης είναι άνθρωπος. Συμπέρασμα: Ο Σωκράτης είναι θνητός .

Συλλογισμός

Η διαδικασία με την οποία ο νους καταστρώνει ένα

επιχείρημα

Συλλογισμός

ΠαραγωγικόςΓενικό

ΕπαγωγικόςΕιδικό

ΑναλογικόςΕιδικό

Ειδικό Γενικό Ειδικό: όπως…έτσι

Παραδείγματα

1. Όλες οι πολιτισμένες χώρες δίνουν προτεραιότητα στην εκπαίδευση των νέων.

2. Η Ελλάδα είναι μια πολιτισμένη χώρα.

Άρα: Η Ελλάδα δίνει προτεραιότητα στην εκπαίδευση των νέων.

Ο συλλογισμός είναι παραγωγικός.

1. Τους τελευταίους χειμώνες χιόνισε στην Αθήνα.

2. Είναι, λοιπόν, πιθανό και φέτος να χιονίσει στην Αθήνα.

Ο συλλογισμός είναι αναλογικός.

1. Η τηλεόραση μονοπωλεί τη διασκέδασή μας.

2. Επιπλέον, η τηλεόραση περιορίζει τις σχέσεις μας.

3. Άρα: η τηλεόραση ευθύνεται για την κακή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου μας.

Ο συλλογισμός είναι επαγωγικός.

Αλήθεια, εγκυρότητα, ορθότητα και αξιολόγηση ενός επιχειρήματος Για να αξιολογήσουμε την αποδεικτική ισχύ ενός επιχειρήματος ή να

το ανασκευάσουμε ελέγχουμε:

Οι προκείμενες ναείναι αληθείς= ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα

Το συμπέρασμα να είναι έγκυρο= να απορρέει λογικάαπό τις προκείμενες

Το επιχείρημα να είναιΟρθό= έγκυρο +αληθείςπροκείμενες. Τότε ονομάζεται απόδειξη.

Μια προκείμενη δεν είναι αληθής όταν: Αποτελεί γνώμη και όχι γενικά αποδεκτή αλήθεια. Απορρέει από γενίκευση που δε στηρίζεται σε επαρκή στοιχεία (π.χ.

όλοι οι ξένοι είναι εγκληματίες). Είναι αναγκαία αλλά όχι επαρκής αιτία για να προκληθεί το

αποτέλεσμα (π.χ.για να χιονίσει, πρέπει να κάνει κρύο). Προβάλλεται ως μοναδική αιτία, αν και είναι μερική (π.χ. για όλα τα

δεινά του ελληνισμού φταίνε οι ξένες δυνάμεις).

Στον αναλογικό συλλογισμό είναι μεταφορική, χωρίς πραγματικές ομοιότητες των αντικειμένων που συγκρίνονται (π.χ.η αναλογική σύγκριση με κάποιο ζώο).

Στις ψευδείς προκείμενες στηρίζεται συνήθως η προπαγάνδα.

1. Παραδείγματα επιχειρημάτων που δεν είναι ορθά

1. Μερικοί Μεσόγειοι είναι Ισπανοί.

2. Όλοι οι Ισπανοί είναι Ευρωπαίοι.

3. Άρα: όλοι οι Ευρωπαίοι είναι Μεσόγειοι.

Οι προκείμενες είναι αληθείς. Ο συλλογισμός δεν είναι ορθός, γιατί το συμπέρασμα δεν είναι έγκυρο. Δεν προκύπτει λογικά από αυτές, αλλά αυθαίρετα.

1. Η διαίρεση καταστρέφει τους λαούς.

2. Μία από τις αριθμητικές πράξεις είναι η διαίρεση.

3. Άρα: μία από τις αριθμητικές πράξεις καταστρέφει τους λαούς.

Πρόκειται για σόφισμα. Οφείλεται στις δύο σημασίες της λέξης διαίρεση: μία κυριολεκτική και μία μεταφορική.

Μορφή υποδειγματικής απάντησης

Στο συλλογισμό/επιχείρημα η συλλογιστική πορεία του συγγραφέα είναι……….. (παραγωγική/επαγωγική). Ο συγγραφέας στη μείζονα προκείμενη/ στις προκείμενες διατυπώνει………. (μια γενική αρχή/παρατήρηση/δεδομένα). Βασιζόμενος σ΄αυτή/αυτά καταλήγει σε μια πρόταση-συμπέρασμα (μερικότερο/ γενικότερο)………………………….

Στο συλλογισμό αυτό οι προκείμενες είναι αληθείς/ ψευδείς. Ταυτόχρονα ο συλλογισμός είναι/δεν είναι έγκυρος, εφόσον οι προκείμενες οδηγούν /δεν οδηγούν αναγκαία στο συμπέρασμα.

Αφού λοιπόν οι προκείμενες είναι αληθείς / ψευδείς και ο συλλογισμός είναι/ δεν είναι έγκυρος, συμπεραίνουμε ότι

ο συλλογισμός είναι/ δεν είναι ορθός. (ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟ)

Αφού λοιπόν οι προκείμενες είναι αληθείς / ψευδείς και ο συλλογισμός είναι/δεν είναι επαγωγικά ισχυρός, συμπεραίνουμε ότι ο συλλογισμός είναι/ δεν είναι ορθός. (ΓΙΑ ΕΠΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟ)

Τα τεκμήρια

Τι είναι; Συγκεκριμένα στοιχεία που αναφέρονταισε μια ορισμένη εμπειρία και χρησιμοποιούνται από τον πομπό για νατεκμηριώσει τις θέσεις του και να στηρίξειτα επιχειρήματά του.

Μπορεί να είναι: Παραδείγματα Γεγονότα Αλήθειες Στατιστικά στοιχεία Αυθεντίες κ.α.

Αξιολόγηση τεκμηρίων

Είναι απαραίτητα για την τεκμηρίωση απόψεων, επειδή έχουν άμεση σχέση τόσο με την αλήθεια των προτάσεων ενός επιχειρήματος, όσο και με την επιβεβαίωση ενός λογικά ορθού συμπεράσματος αρκεί να είναι:

Επαρκή Εξακριβωμένα Έγκυρα ΑξιόπισταΑυτό απαιτεί γνώση και έρευνα που για τον απλό

αναγνώστη είναι δύσκολη υπόθεση.