Lớp ATC-A K11 Học viện ngân hàng Lớp ATC-A K11 Học viện ngân hàng

NhNhóm 4óm 4 *Nh*Nhóm trưởng:óm trưởng: Trần Thị Thanh HuyềnTrần Thị Thanh Huyền *Các thành viên:*Các thành viên: Nguyễn Thu TràNguyễn Thu Trà Vũ Minh TânVũ Minh Tân Ma Thị DinhMa Thị Dinh Nguyễn Thị NgânNguyễn Thị Ngân Nguyễn Thu Trang Nguyễn Thu Trang Đặng Thị Thảo Đặng Thị Thảo

NhungNhung Lữ Đức NgaLữ Đức Nga Nguyễn Thục LinhNguyễn Thục Linh Nguyễn Danh ThàNguyễn Danh Thà

Dẫn luận ngôn ngữ học

Nội dung bài học:

* Sự biến đổi ngữ âm trong lời nói

* Sự khu biệt trong mặt biểu đạt của ngôn ngữ

* Phương pháp xác định âm vị và các biến thể của

âm vị

Phần 1: Sự biến Phần 1: Sự biến đổi ngữ âm trong đổi ngữ âm trong

lời nóilời nói

I.Các giai đoạn khi phát ra một âm tố:I.Các giai đoạn khi phát ra một âm tố:

GĐ 1. Giai đoạn khởi lập: các cơ quan phát âm chuyển từ vị trí GĐ 1. Giai đoạn khởi lập: các cơ quan phát âm chuyển từ vị trí cũ tới vị trí cần thiết cho việc phát âm ra âm đó.cũ tới vị trí cần thiết cho việc phát âm ra âm đó.

GĐ 2. Giai đoạn thủ vị: Các cơ quan giữ nguyên vị trí đã tiến GĐ 2. Giai đoạn thủ vị: Các cơ quan giữ nguyên vị trí đã tiến tới, không thay đổi.tới, không thay đổi.

GĐ 3. Giai đoạn thoái hồi: Các cơ quan rời khỏi vị trí trên.GĐ 3. Giai đoạn thoái hồi: Các cơ quan rời khỏi vị trí trên.

Ví dụ:Ví dụ: Phát âm từ “tôi”: Phát âm từ “tôi”: GĐ 1. Chuyển vị trí các cơ quan phát âm: môi hơi hé, đầu GĐ 1. Chuyển vị trí các cơ quan phát âm: môi hơi hé, đầu

lưỡi đến vị trí răng cửa hàm trên. lưỡi đến vị trí răng cửa hàm trên. GĐ 2.Giữ nguyên vị trí các cơ quan.GĐ 2.Giữ nguyên vị trí các cơ quan. GĐ 3. Bật lưỡi xuống rồi rụt về, đẩy hơi ra, vòm miệng GĐ 3. Bật lưỡi xuống rồi rụt về, đẩy hơi ra, vòm miệng

tròn.tròn.

II. Sự biến đổi ngữ âm trong lời nóiII. Sự biến đổi ngữ âm trong lời nói

1.Nguyên nhân:1.Nguyên nhân: Các âm tố của lời nói luôn tồn tại trong Các âm tố của lời nói luôn tồn tại trong

một dòng liên tục, do đó mỗi âm tố mất một dòng liên tục, do đó mỗi âm tố mất tính chất tách bạch.tính chất tách bạch.

Sự tác động lẫn nhau giữa các âm tố Sự tác động lẫn nhau giữa các âm tố trong ngữ lưu gây ra sự biến đổi ngữ âm trong ngữ lưu gây ra sự biến đổi ngữ âm trong lời nói và được gọi là biến đổi kết trong lời nói và được gọi là biến đổi kết hợp.hợp.

2.Các hiện tượng cơ bản2.Các hiện tượng cơ bản

* Biến đổi kết hợp thường có các hiện tượng * Biến đổi kết hợp thường có các hiện tượng như: đồng hoá, dị hoá, đảo âm, rụng âm, như: đồng hoá, dị hoá, đảo âm, rụng âm, chêm âm… Trong đó các hiện tượng chêm âm… Trong đó các hiện tượng chính là: Thích nghi, đồng hoá và dị hoá chính là: Thích nghi, đồng hoá và dị hoá (xem SGK tr.199)(xem SGK tr.199)

Tên hiện tượng

Hiện tượng Hiện tượng xảy ra xảy ra

Phân loạiPhân loại Ví dụVí dụ

Thích nghiThích nghi Một trong hai Một trong hai âm tố khác âm tố khác loại biến đổi loại biến đổi đi để phù đi để phù hợp và thích hợp và thích nghi với âm nghi với âm bên cạnh.bên cạnh.

*Thích nghi *Thích nghi ngượcngược

*Thích nghi *Thích nghi xuôixuôi

*/t/ không */t/ không tròn môi, khi tròn môi, khi đi với /u/, /o/ đi với /u/, /o/ thì cũng bị thì cũng bị tròn môi: tu, tròn môi: tu, toto

*Ở vần inh, *Ở vần inh, ich, ach.. ich, ach.. Phụ âm cuối Phụ âm cuối đi sau các đi sau các nguyên âm nguyên âm bị kéo lên. bị kéo lên. VD:chinh VD:chinh chích…chích…

Đồng hoáĐồng hoá Sự biến đổi do tiếp Sự biến đổi do tiếp xúc giữa hai âm tố xúc giữa hai âm tố cùng loại nhằm làm cùng loại nhằm làm cho chúng có những cho chúng có những nét cấu âm tương nét cấu âm tương đồng.đồng.

*Đồng *Đồng hoá toàn hoá toàn bộbộ

*Đồng *Đồng hoá bộ hoá bộ phận: phận: ngược, ngược, xuôixuôi

*SGK*SGK

*ĐHN: conquest*ĐHN: conquest

*ĐHX: where *ĐHX: where /wea(r)//wea(r)/

Dị hoáDị hoá Hai Hai âm tố cùng loại có cấu âm gần nhau, một âm biến đổi đi để chúng trở nên khác nhau.

*p>m: đẹp *p>m: đẹp đẹp>đèm đẹp, đẹp>đèm đẹp, xốp xốp> xôm xốp xốp> xôm xốpxốp