Czy powinniśmy być rozczarowani

socjologią?

Metodologia nauk społecznych12 maja 2014

KotarbińskiŁukasiewiczTatarkiewiczMalinowski

Stanisław Ossowski

(1897-1963)

• Studia filozoficzne na UW• Udział w wojnie 1920 roku• Doktorat u Kotarbińskiego w

1925 r.(Analiza pojęcia znaku)

• Udział w kampanii wrześniowej

• Okupacja we Lwowie i Warszawie

Stanisław Ossowski (1897-1963)

• Po wojnie związany z Uniwersytetem Łódzkim

• Od 1948 pracuje na UW• W 1952 roku usunięty z

uniwersytetu z przyczyn politycznych, przywrócony na fali odwilży

• W 1957 tworzy PTS, w latach 1959-62 przewodniczący MTS

Stanisław Ossowski (1897-1963)

• U podstaw estetyki (1933)

• Nauka o nauce (1935)• Więź społeczna i

dziedzictwo krwi (1939)• Struktura klasowa w

społecznej świadomości (1957)

• O osobliwościach nauk społecznych (1962)

• O ojczyźnie i narodzie (1984)

Najważniejsze prace

Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa

 „w epoce Ozonu, w epoce getta ławkowego wracając do siebie ze śródmieścia przenoszę się w inny świat, odzyskuję poczucie swobody, czuję się wśród swoich”

Uczony nie powinien być posłuszny „ani synodowi, ani komitetowi, ani ministrowi, ani cesarzowi, ani Panu Bogu. Jeżeli jest posłuszny, jeżeli poglądy swoje zmienia na rozkaz, albo jeżeli myśl jego nie jest w zgodzie z jego słowami, sprzeniewierza się swoim obowiązkom”Przegląd Kulturalny, 1956, nr 13

„O osobliwościach nauk społecznych”

(1962)

• Gwałtowne zmiany społeczne

• Rozwój nauk społecznych

• Wielkie pytania przed socjologią

„Między młotem a kowadłem”

Ideologia

Nauka

Rozczarowanie socjologią

Bezradność

„Mężowie stanu korzystają z socjologii jak pijak z latarni: nie

szukają tam światła, ale oparcia”

„Niedorozwój” socjologii

• Trudność przewidywań i beztroskie wyjaśnianie „post factum”

• Wpływ ideologii• Brak ostrych

granic między nauką a publicystyką

Pewność czy

ogólność?„Socjolog musi

wybierać pomiędzy

ubieganiem się o rezultaty,

które są pewne, ale mało ważne, albo takie, które

są ważne, ale niepewne”

Autorefleksyjność

„socjologia składa się głównie z twierdzeń wyrażających różnorodne przekonania, czym socjologia być powinna”

Otto Neurath „Foundations of Social Sciences”

Przyczyny zapóźnienia socjologii

Chronologia czy osobliwość?

Bezpośredni wpływ czynności badawczych na rzeczywistość

społeczną

• Efekt Hawthorne• Respondent przed i po

badaniu• Czy sondaże wpływają

na preferencje wyborcze?

Wpływ rezultatów badań na rzeczywistość społeczną

• Przewidywania jako wiedza społeczna

• Samospełniające i samorujnujące się proroctwa

Doświadczenie wewnętrzne w praktyce badawczej nauk

społecznych

• Intuicja psychologiczna• „Wczuwanie siꔕ Interpretowanie• Jak ja bym się zachował• Odwołanie się do

doświadczenia wewnętrznego

Kto ma rację? • „Naukowiec” posługujący się

metodami kwantytatywnymi, dążący do dostarczania ścisłych wskazówek do społecznego działania?

• „Humanista” budujący teorie na podstawie szerokich studiów porównawczych, opartych na różnych metodologiach o zróżnicowanym stopniu pewności, posługujący się intuicją i własnym doświadczeniem?

Wzajemne zarzuty„Badaczu społeczny”! Wulgaryzujesz język, nie dbasz o formę, brak ci wrażliwości na ludzkie sprawy, nie masz za grosz empatii!

Humanisto! Twoje teorie są może piękne i ogólne, ale nie służą rozwiązywaniu ludzkich problemów. Co z Twojej empatii, skoro ludzie cierpią z powodu problemów społecznych?

Dyskusja

• Czy powinniśmy być rozczarowani socjologią?

• Czy zadaniem socjologii powinno być rozwiązywanie problemów społecznych?

• Czy socjologia jest „opóźniona”, czy też „inna”?

• Kto ma rację: naukowiec czy humanista?