Dysgu Anffurfiol

GÔL = creu siaradwyr Cymraeg rhugl• Dydy gwersi yn unig ddim yn ddigon

• ‘Mae dysgu go iawn yn digwydd tu allan i’r dosbarth’

Cennard Davies

• “Bydd dysgu anffurfiol yn cael ei ystyried gan ddysgwyr, tiwtoriaid a darparwyr yn elfen naturiol ac annatod o’r profiad o ddysgu Cymraeg”.

Strategaeth Genedlaethol ar gyfer Dysgwyr Anffurfiol 2009-12

Gweithgor Cenedlaethol Dysgu Anffurfiol

TASG

Beth yw Dysgu Anffurfiol?

•Trefnu gweithgareddau ar gyfer dysgwyr er mwyn rhoi’r cyfle iddynt siarad Cymraeg tu allan i’r ystafell ddosbarth

• Trefnu gweithgareddau ar y cyd gyda Chymry Cymraeg

• Helpu’r dysgwyr i “groesi’r bont” pan eu bod nhw’n cyrraedd Lefelau Uwch

• Gwireddu’r nod o alluogi dysgwyr i ddod yn siaradwyr rhugl

• Mae dysgu go iawn yn digwydd tu allan i’r dosbarth”. Cennard Davies

• “Yn y bôn, beth yw’r pwynt o ddysgu Cymraeg i’r holl oedolion yma os nad ŷn nhw’n mynd i gael cyfle i ddefnyddio’r iaith”. Steve Morris (Prifysgol Abertawe)

Beth yw Dysgu Anffurfiol?

Hanes a Chefndir• Sector gymdeithasol iawn – y norm i fynd i’r dafarn gyda’ch dosbarth ar ôl y wers yn y 70au ac 80au

• CYD a fu’n arwain ym maes DA rhwng 1984 a 2006

• Digwyddodd dau beth allweddol yn 2006, sef:

Dirwyn grant CYD gan FyIG i ben, ac felly colli’r brif ffynhonnell cyllid;

Sefydlu’r 6 chanolfan CiO, gan arwain at y potensial i brif-ffrydio DA fel rhan o faes CiO.

• Penderfynodd CYD i ddod i ben fel mudiad cenedlaethol yn 2008. Bydd rhai canghennau lleol yn parhau, yn bennaf yn y Canolbarth.

…parhad• Llawer o ymchwil yn dangos bod Dysgu Anffurfiol yr un mor bwysig os nad yn bwysicach na dysgu ffurfiol er mwyn helpu pobl i ddod yn rhugl

• Dylai fod pwyslais mawr arno – Cymru yn wahanol i wledydd eraill

• Cynrychiolwyr o’r 6 Chanolfan yn cwrdd bob tymor

• Ysgrifennu Strategaeth Genedlaethol i’w chyflwyno i ABADGOS

• Rhannu arfer da

• Trafod sut allwn ni wella Dysgu Anffurfiol yn Genedlaethol

• Cynllun ar gyfer y 3 blynedd nesaf

Y Gweithgor Dysgu Anffurfiol

‘Mae rôl y tiwtor yn allweddol i Ddysgu Anffurfiol, gan mai ef/hi yw prif ‘borth’ y dysgwyr’

Strategaeth Genedlaethol ar gyfer Dysgwyr Anffurfiol 2009-12Gweithgor Cenedlaethol Dysgu Anffurfiol

Fel tiwtor, sut mae argyhoeddi dysgwyr o bwysigrwydd gweithgareddau Dysgu

Anffurfiol?

Arferion da ac argymhellion…

1. Codi bwrlwm yn y dosbarth2. Pwysleisio pwysigrwydd dysgu anffurfiol o’r

dechrau (Cynllun Dysgu unigol ayb)3. Mynychu’r digwyddiad gyda’r dysgwyr4. Cyflwyno’r dysgwyr i’ch dosbarthiadau gwahanol

i’w gilydd yn ystod y gweithgaredd5. Dosbarthu’r Rhaglen Weithgareddau yn brydlon a

mynd trwy’r cynnwys gyda’r dysgwyr yn frwdfrydig6. Rota – ymrwymo i un gweithgaredd y tymor

Y Brif Nod

Bydd dysgu anffurfiol yn cael ei ystyried gan ddysgwyr, tiwtoriaid a darparwyr yn elfen naturiol ac annatod o’r profiad o ddysgu Cymraeg. Bydd dysgu anffurfiol yn cael ei gynllunio i blethu gyda gwaith cwrs a chaiff disgwyliadau dysgwyr eu codi. Bydd hwn felly yn cynyddu nifer y siaradwyr Cymraeg rhugl, hybu cymunedau o fewn Caerdydd a’r Fro hyfyw ac yn hyrwyddo cynhwysiant cymdeithasol.

Tasg

Wrth edrych ar y nod hwn trafodwch beth yw’r:

• Cryfderau

• Sut allen ni adeiladu ar y cryfderau hyn

• Gwendidau

• Sut allen ni ddileu’r gwendidau hyn

• 700 o ddysgwyr yn rhan o glwb Dysgwyr Caerdydd a’r Fro

• Niferoedd yn codi pob tro mewn ambell i noswaith gymdeithasol

• Y Cyrsiau Sadwrn yn llwyddiannus erbyn hyn

• Y we yn help mawr i gyrraedd yr holl ddysgwyr

• Rhaglen y Dysgwyr

• 10 pâr yn rhan o’r rhaglen fentora yn barod

• Rhan fwyaf o diwtoriaid yn hybu’r dysgwyr i fynychu’r gweithgareddau

Cryfderau

Adeiladu ar y Cryfderau• Mwy o addysgu/codi ymwybyddiaeth y dysgwyr ynglŷn â phwysigrwydd Dysgu Anffurfiol

• Addysgu/codi ymwybyddiaeth cymunedau Cymraeg

• Peilota gweithgareddau newydd

• Adeiladu ar y rhaglen fentora

• Creu rhaglen fentora arall yn y gweithle

• Hyfforddi Tiwtoriaid ar ba mor bwysig yw dysgu anffurfiol

• Llawer o ddysgwyr ddim yn deall pwysigrwydd Dysgu Anffurfiol

• Saesneg yn lingua franca

• Agweddau a diffyg hyder siaradwyr Cymraeg a Dysgwyr

• Diffyg cymorth gan rai tiwtoriaid i fynychu’r gweithgareddau ac i hybu’r dysgwyr i fynychu’r gweithgareddau

Gwendidau

• Gwneud yn siwr bod rhaglen a chanllawiau Dysgu Anffurfiol gyda phob pecyn croeso fel bod y dysgwyr yn ymwybodol o’r pwysigrwydd o’r dechrau

• Creu cyfleoedd a gweithgareddau lle mae pawb yn siarad Cymraeg

• Mynd o amgylch mudiadau Cymry Cymraeg a rhoi cyflwyniad iddynt a chanllawiau ar sut i siarad â dysgwyr i geisio newid meddylfryd Cymry Cymraeg

• Hyfforddiant Dysgu Anffurfiol i diwtoriaid

• Gwneud Dysgu Anffurfiol yn fwy proffesiynol – rhan hanfodol o swydd tiwtor

Dileu’r Gwendidau

Y Cynllun Pontio

Pam ydy e’n bwysig bod siaradwyr Cymraeg yn ymweld â dosbarthiadau?

Y Cynllun Pontio

Sut mae’r Cynllun Pontio yn gweithio?

Sut mae paratoi dysgwyr ymlaen llaw?

- Paratoi cwestiynau i ofyn i ymwelwyr ymlaen llaw?

-Bwrw golwg dros y cwestiynau ymlaen llaw er mwyn cywiro gwallau-Ymarfer ymadroddion defnyddiol – “Unwaith eto os gwelwch chi’n dda”-Dweud y byddwch yn rhoi geiriau anghyfarwydd ar y bwrdd gwyn ar ôl yr ymweliad

…parhâd-Gweithgaredd dosbarth – dysgwyr yn paratoi rhestri o gwestiynau ar themâu

-Y dysgwyr i ymarfer holi ei gilydd

-Defnyddio rhai gweithgareddau o’r cyrsiau gyda siaradwyr Cymraeg e.e. gêm fwrdd

-Ar lefel Uwch – dewis pobl sydd i wneud â chymdeithas Gymraeg leol – annog y dysgwyr i ddod

Beth yw’r Rhaglen Fentora?

- Dysgwyr a Chymry Cymraeg yn cwrdd yn rheolaidd- Cymry Cymraeg yn rhoi cymorth i’r dysgwr er mwyn gwella eu Cymraeg

- Cwmni

Beth nad yw’r Rhaglen Fentora?- Dysgu

- Tiwtora

- Dosbarth Cymraeg

Pam ydy’r Rhaglen Fentora yn bwysig?

-Codi hyder y dysgwr

- Rhoi cyfle rheolaidd iddynt ymarfer

-Clywed gwahanol dafodieithau

-Croesi’r bont i’r byd Cymraeg

-Cyfle i ddefnyddio’r Gymraeg

-Rhoi rhywbeth yn ôl i’r gymuned

Pam ydy’r Rhaglen Fentora yn bwysig?

•Mynd i weld sioe Cymraeg, cwis Cymraeg gyda Chymry Cymraeg eraill

•Cwrdd mewn caffi – taflenni sgwrsio, posau, chwarae Scrabble

•Banc o adnoddau a gemau iaith ar y wefan

•Help gyda gwaith cartref

•Sialens bob mis

•Siarad dros y ffôn

Beth allwch wneud pan dych chi’n cwrdd?

-Sesiynau’r Rhaglen Fentora-Cyflwyniadau-Sesiynau torri’r iâ-Paru

-Cysylltu â Gwenllian – 029 20 879318 neu willisg1@caerdydd.ac.uk

Sut mae’r Rhaglen Fentora yn gweithio?

Beth yw’r camau nesaf?

-Ydych chi eisiau bod yn fentor?

-Dywedwch wrth eich ffrindiau , teulu, cydweithwyr

-Rhowch wybod i Gwenllian os ydych yn nabod unrhywun sydd â diddordeb

Croesi’r Bont i’r Byd Cymraeg

Beth allech chi wneud i annog dysgwyr i gamu mewn i’r byd Cymraeg?