Bakterije kao izazivači bolesti

Mina Milošević I2

Carstvo MONERA (bakterije)

* prokariotska građa * najstariji organizmi * prisustvo u najrazličitijim sredinama

PODELA BAKTERIJA

1) U zavisnosti od hemijskog sastava bakterijskog zida

• Gram-pozitivnepeptidoglikani + teihoična kiselina (1 kiseli ugljeni hidrat)

• Gram-negativne(složenija građa)peptidoglikani + spoljašnja membrana (specifični ugljeni hidrati, proteini, lipidi)

2) Prema obliku - obrazovanje kolonija

3) Podela u odnosu na kiseonik

*aer – vazduh (lat. prim. prev.)

1) aerobne bakterije (u prisustvu 02)2) anaerobne bakterije (bez prisustva 02)3) fakultativne anaerobne (prilagođavaju se sredini, mogu i sa i bez 02)

4) Podela po načinu ishrane

• autotrofne bakterije: - fotoautotrofi - hemoautotrofi (jedni od njih su azotofiksatori)

• heterotrofne bakterije

Opšta podela

• EUBAKTERIJE(prave)gram-pozitivne, proteobakterije, spirohete, modrozelene, cijanobakterije

• ARHEBAKTERIJEmetanogene, ekstremno halofilne, termocidofilne arhebakterije

Razlike :• Nivo ribosomske RNK• Hemijski sastav bakterijskog zida• Vrsta lipidnih molekula koji učestvuju u izgradnji plazmine membrane

KOHOV BACIL(Mycobacterium tuberculosis)

* štapolik oblik * rod Gram-pozitivnih bakterija * nesposoban da se sam pokreće * dug oko 3 – 4 mikrona * otpornost na delovanje kiselina

i baza * može preživeti oko 3 meseca u sekretu * brzo ga uništavaju svetlost i toplota 5 min. na 90°C = smrt

Tuberkuloza

Iz pesničkog ugla:Glava klonu, lice potavnilo,Bolovanje oko mi popilo,Ruka lomna, telo izmoždeno,A kleca mi slabačko koleno!Dođe doba da idem u groba.

„Kad mlidijah umreti“, Branko Radičević

Iz naučnog ugla:Tuberkuloza je zarazna bolest koju izaziva bakterija Mycobacterium tuberculosis. Najčešće se javlja kao tuberkuloza pluća, ali ponekad zahvata i centralni nervni sistem, cirkulatorni sistem, limfni sistem, bubrege, kosti i zglobove.

Iz istorijskog ugla:Bolest koja je donela smrt milijardama ljudi.

Istorija tuberkuloze

• Kina, oko 3.000. god. p.n.e.Sudbina zaraženih: - tvrd puls – prepuštanje smrti- mek puls – terapija

• Stara Grčka, helenističko dobaTerapija Eurifrona iz Knida: mleko žene koja doji; dodiri usijanim šiljcima po vratu.

• Stradanje vojnika u ratovima• Stradanje civila

JEDNA OD NAJSMRTONOSNIJIH BOLESTI NA SVETU

1882. i Kohova revolucija

Robert Koh (1843 – 1910), lekar i mikrobiolog. 1882. godine otkrio je bacil tuberkuloze, koji po njemu nosi naziv Kohov bacil. Ovaj pronalazak omogućio je i otkrivanje lekova protiv tuber- kuloze, izlečenje mnogih obolelih i spas milijardi ljudi.

Tipovi tuberkuloze:• humani• bovinski

KAKO SE PRENOSI?• Preko disajnih puteva, udisanjem: preko vazduha ili preko pljuvačke• Preko ishrane: u slučaju unošenja proizvoda zaražene govedine (meso, mleko)• Preko kože, očiju, genitalnih organa• Tuberkuloza NIJE nasledna.• Predispozicija za oboljenje JESTE.• Osobe sa slabo razvijenim grudnim košem i deficitnim razvojem bronha podložnije su obolevanju od tuberkuloze.

SIMPTOMI• kašalj sa ispljuvkom• znojenje• lako povišena temperatura• smanjenje težine; nestanak apetita• umor• pogoršanje respiratorne funkcije• otežano disanje

TUBERKULOZA JE DANAS IZLEČIVA BOLEST.To je ne čini manje opasnom, ukoliko se ne pridržavamo terapije.

* Pelcovanje BeSeŽe vakcinom (Kalmet i Geren, 1921. god.) * Antibiotici (za obolele) * KONTAKT SA ZARAŽENIMA

Poboljšani higijenski uslovi i aktuelna terapija učinili su ovu bolest manje teškom, ali ona ipak ostaje najraširenija na svetu.

SALMONELA(Salmonela typhi) ◘ crevni parazit ◘ štapolik oblik ◘ rod Gram-negativnih proteobakterija ◘ razlažu veliki broj ugljenih hidratra uz stvaranje kiseline i gasa ◘ ne razgrađuju laktozu, saharozu, ureju ◘ produkuju H2S (sulfidnu kiselinu) ◘ brzo rastu i razvijaju se na velikom broju podloga (na temperaturi 5 – 47 °C) ◘ temperature preko 60 °C uništavaju ih za par min. ◘ sintetišu endotoksin ◘ patogene za ljude

Tifus

- pegavi tifus - epidemije tokom ratova - bele vaši

Nadežda Petrović, I sv. rat

* Pegavi tifus ne izaziva Salmonella typhi

Trbušni tifus(Salmoneloza)Trovanje hranom

Salmoneloza je oboljenje želudačno-crevnog trakta ljudi i životinja.Salmonella typhi patogena je isključivo za ljude.

KAKO SE PRENOSI?- Unošenjem inficiranog materijala (vode, mleka, mlečnih proivoda, sirovog voća i

povrća, polodova mora itd.)- Povrće (đubrivo ljudskog porekla zaraženo salmonelom)- - - živina – 29 %- - jaja – 18 %- - povrće, voće – 13 %- - svinjetina – 12 %- - govedina – 8 %- - ostalo – 20 %

SIMPTOMI

Tifusperiod inkubacije: 7 – 20 dana- postepen rast temperature- gubljenje apetita- disocijacija puls-temperatura (srčana frekvencija raste srazmerno sa

povećanjem temperature)- mentalna konfuzija, pospanost- pojava rozeola (sitne bledocrvene mrlje po grudima i trbuhu)- bolovi u stomaku- dijareja (stolica zelene boje, podseća na pire od graška)- dehidracija

KOMPLIKACIJE- sistem za varenje, kardiovaskularni sistem, nervni sistem, disajni sistem, urinarni sistem

TERAPIJA- antibiotici

SIMPTOMI

Trovanje hranom(gastroenteritis)- Lakši oblik salmonelozeInkubacija traje od 6 do 48h- mučnina, povraćanje- bolovi u stomaku- dijareja- povišena temperatura

Ovaj oblik salmoneloze nije smrtonosan. Bolest traje 1 – 4 dana.

TERAPIJA- nadoknada vode- lagana dijeta (izbegavanje masti, ugljenih hidrata, alkohola, kafe najmanje 2 dana)

STREPTOKOKE • Gram-pozitivne bakterije

• loptastog oblika (koke)

• nepokretne

• uvek u kolonijama

• fakultativno anaerobne

• mesojedi: Ne jedu meso, ali proizvode toksine pod čijim pritiskom se koža i mišići uništavaju (nekrotizirajući fasciitis).

Tonzilitis(Upala krajnika, gnojna angina)

* akutna, subakutna, hronična angina

Blaža hipertrofija tonzila

SIMPTOMI- povišena temperatura- otežano gutanje- disanje na usta- slab apetit- bezvolja, hirovitost

TERAPIJA- antibiotici- sulfonamidi• Dugotrajne upale i komplikacije Otklanjanje krajnika hirurškim zahvatom

1. Spoj parove:

Mycobacterium tuberculosis loptast oblik

Salmonella Typhi štapolik oblik

Streptokoke

KVIZ

2. Kako glasi podela bakterija u odnosu na građu bakterijskog zida?

3. Kojoj grupi bakterija pripadaju Kohov bacil, Salmonella typhi i Streptokoke? (Eubakterije/Arhebakterije)

4. Koje bolesti izazivaju pomenute 3 bakterije? Poređaj ih po težini.

Hvala na pažnji! ☺