BSCKI TRẦN VĂN LUÂN

BV HÙNG VƯƠNG

MỤC TIÊU1. Phân biệt được IUGR với thai nhỏ hơn tuổi thai.

2. Nêu 3 bệnh lý hay gặp khi bất thường ĐM tử cung.

3. Chẩn đoán brain-sparing.

4. Ý nghĩa của bất thường OTM trên doppler.

1. THAI CHẬM TĂNG TRƯỞNG TRONG TỬ CUNG (IUGR)

ĐỊNH NGHĨA:

- IUGR là tình trạng thai không thể đạt được kíchthước như mặc định di truyền do bánh nhau nuôidưỡng không đủ.

- Trọng lượng thai < per 10th theo tuổi thai.

PHÂN LOẠI IUGR cân xứng: là thai nhỏ đều ở tất cả các số đo. Có

thể do rối loạn di truyền (trisomy 18), nhiễm trùngthai, bất thường bẩm sinh…

IUGR không cân xứng: thân mình thai nhi nhỏ, đầu vàxương đùi có kích thước bình thường.

NGUYÊN NHÂN- Từ mẹ: cao huyết áp mãn tính, tiểu đường thai kỳ,bệnh lý tim mạch, suy dinh dưỡng…

- Từ tử cung- bánh nhau: rối loạn chức năng tử cung-bánh nhau, nhồi máu nhau (placental infarct), nhaubong non mãn tính (chronic abruption)…

- Từ thai: bất thường NST, thể khảm bánh nhau giớihạn (confined placental mosaicism), nhiễm trùng…

CHẨN ĐOÁNNguyên tắc:

- Xác định chính xác tuổi thai có vai trò rất quantrọng.

- Theo dõi sự phát triển dựa vào số đo các bộ phận cơthể thai nhi qua SA.

- Chẩn đoán chính xác và xử trí thích hợp sẽ giảm tỷ lệtử vong và bệnh tật chu sinh.

TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN

IUGR = EFW < per 10th + thiểu ối

hoặc

IUGR = EFW < per 10 th + bất thường trên SA doppler.

Lưu ý: Percentile AC nhỏ là marker nhạy để đánh giáIUGR

SIÊU ÂM DOPPLER

Có nhiều nguyên nhân => suy giảm chức năng củađơn vị tử cung bánh nhau (UPI- uteroplacentalinsufficiency) => IUGR.

SÂ doppler đánh giá phát triển thai gồm:

- doppler ĐM tử cung

- doppler ĐM rốn

- doppler ĐM não giữa

- doppler OTM

Doppler ĐM tử cung

Trong thai kỳ các nguyênbào nuôi (cellstrophoblastic) xâm lấn vàođộng mạch xoắn => dãnĐM xoắn => giảm trởkháng dòng chảy đến bánhnhau

Doppler ĐM tử cung

Cùng với sự phát triểnthai, trở kháng ĐMTCgiảm bằng cách tăng dòngchảy cuối tâm trương vàmất notch tiền tâm trương

Doppler ĐM tử cung

Doppler ĐM rốn Doppler ĐM rốn đánh giá đơn vị tuần hoàn nhau-thai

Bình thường: thai phát triển -> suy giảm trở khángbánh nhau -> tăng dòng chảy cuối tâm tương ĐMR

Doppler ĐM rốn UPI kéo dài -> tăng trở

kháng bánh nhau -> giảmdòng chảy cuối tâmtrương ĐMR.

Khi ≥ 30% mạch máu lôngnhung (villous vessels) bấtthường => giảm vận tốccuối tâm trương ĐM rốn

Khi > 70% mạch máu lôngnhung bất thường => mấthoặc đảo ngược sóng tâmtrương ĐM rốn

Doppler ĐM não giữaBình thường: ĐM não giữa có trở kháng cao

Doppler ĐM não giữa Khi UPI -> tăng dòng chảy đến: não, tim và tuyến

thượng thận -> brain-sparing, đặc trưng bởi tăngdòng chảy cuối tâm trương (PI thấp).

PI ĐM não giữa/PI ĐM rốn < percentile 5th = brain-sparing.

Doppler OTMDoppler OTM phản ánh

sinh lý thất (P)

Doppler OTM

Doppler OTM

Mất hoặc đảo ngược sónga là biểu hiện của suy timvà tăng hậu tải thất (T)

2. THAI TOĐỊNH NGHĨA: Thai to là thai có cân nặng lúc sanh >4000g hoặc có cân nặng trên percentile 95th so với tuổithai.

CHẨN ĐOÁN THAI TO/SIÊU ÂM Các số đo của thai, chủ yếu AC > percentile 95th

Ước tính EFW dựa vào Hadlock 4 > percentile 95th.

Thường kèm theo dư hoặc đa ối.

Tăng bề dày lớp mỡ dưới da

TÀI LIỆU THAM KHẢO1. Đỗ Danh Toàn. Siêu âm đánh giá sự rối loạn tăng trưởng của thai

nhi. Siêu âm sản khoa thực hành (2008).

2. Henry L. Galan, MD, Santosh Pandipati, MD et al. Ultrasoundevaluation of fetal biometry and normal and abnormal fetal growth.Callen - Ultrasonography in obstetrics and gynecology.

3. Alfred Z. Abuhamad, MD. The role of doppler ultrasound inobstetrics. Callen - Ultrasonography in obstetrics and gynecology.

4. Yves Ville and David A. Nyberg. Growth, Doppler, and fetalassessement. Diagnostic Imaging of Fetal Amormalies. 2003.

5. Eliza Berkley, MD; Suneet P. Chauhan, MD; Alfred Abuhamad, MD.Doppler assessement of the fetus with intrauterine growth retriction.American Journal of Obstetrics & Gynecology. 2012.

6. Kypros Nicolaides et al. Doppler in Obstetrics. Diploma in FetalMedicine & ISOUG Educational Series. 2002.

THANK YOU!