AS FORMAS NOMINAIS DO VERBO

O infinitivo achéganos o significado do verbo e representa como modelo a súa conxugación.

Pode desempeñar as mesmas función ca un substantivo,desempeñando as funcións propias deste (suxeito, CD, suplemento, CN): Soñar é necesario. E pode levar determinantes e modificadores: O seu fumar era compulsivo.

Pero tamén coma un verbo e por iso levar complementos: Quero comer mazás.

O INFINITIVO

CI CII CIII

AMAR TEMER PARTIR

O INFINITIVO CONXUGADO

En galego, igual ca no portugués, temos un infinitivo flexionado que se forma engadindo á forma invariable as desinencias de número e persoa.

AMAR TEMER PARTIR

amaramar-esamaramar-mosamar-desamar-en

temertemer-estemertemer-mostemer-destemer-en

partirpartir-espartirpartir-mospartir-despartir-en

O INFINITIVO CONXUGADOÚsase

Non se usa

1. Cando é o verbo auxiliado dunha perífrase verbal ou dun complexo verbal: Temos que coller o tren das 11 da noite.

2. Cando o infinitivo non ten suxeito: Iso é traballar para o aire.

3. Cando o verbo principal é modal (querer, poder, deber) e ten o mesmo suxeito: Queremos escoitar a túa versión.

4. Cando o infinitivo funciona de CD ou suplemento de verbos causativos (mandar, deixar, facer) ou de sentido (ver, oír, sentir): Deixaron de fumar.

5. Cando o infinitivo funciona como imperativo: A durmir.

6. Cando ten o mesmo suxeito que o verbo principal e vai situado tras del ou separado por unha preposición: Viñemos para xogar o partido.

O PARTICIPIO

O participio indica unha acción rematada. Fórmase engadindo o morfema aspectual –DO ao tema.

Funciona coma un adxectivo, por iso admite flexión de xénero e número e funciona de modificador do núcleo da frase nominal: Teño os zapapos estragados

Pero funciona tamén coma un verbo e leva complementos: Quedaron falados todos os asuntos, falados funciona de predicativo.

CI CII CIII

am-a-do tem-i-do part-i-do

OS PARTICIPIOS DUPLOSInfinitivo P Regular P

IrregularInfinitivo P Regular P Irregular

calmar calmado calmo volver volvido volto

cansar cansado canso comer comido comesto

ceibar ceibado ceibe disolver disolvido disolto

espertar espertado

esperto resolver resolvido resolto

enxugar enxugado

enxoito erguer erguido ergueito

gastar gastado gasto morrer morrido morto

murchar murchado

murcho prender prendido preso

pagar pagado pago romper rompido roto

soltar soltado solto toller tollido tollerito

nacer nacido nado tinxir tinguido tinto…

O XERUNDIO

O xerundio é a forma nominal do verbo que expresa acción no seu proceso. Fórmase engadindo o morfema aspectual –NDO ao tema.

Funcióna coma un verbo, e por iso leva complemetnos. Explicoumo movendo as mans.

Pero tamén funciona como adverbio. Eles estaban cantando.

CI CII CIII

amando temendo partindo

O infinitivo xerundial constrúese con a + infinitivo e podemos substituílo por un

xerundio: Marchou Marchou a correr a correr = Marchou = Marchou correndocorrendo.

AS PERÍFRASES VERBAIS

Son o conxunto formado por un verbo en forma conxugada (auxiliar) e outro en forma nominal (auxiliado: infinitivo, xerundio ou participio) entre os que pode aparecer un elemento de relación (preposición ou conxunción).

Forman unha unidade tanto pola súa función como polo su significado.

Vai nevar axiña >quere dicir “nevará axiña”, vai perde o significado de desprazamento.

Estrutura das perífrases:

Verbo auxiliar debo -- teño

Relacionantede -- que

Verbo auxiliadosaír -- comer

En forma persoalPerdeu o seu significado léxicoInformación gramatical de xº, nº, P

Non aparece semprePode ser preposición ou conxunción

•Forma non persoal•Información léxica

AS PERÍFRASES TEMPORAIS

TEMPORAIS

(perspectiva con que o falante contempla a acción)

FUTURIDADE(sen explicar o momento exacto)

IR + INF Vai sacar unha falta

INMINENCIA(futuridade inmediata)

ESTAR + PARA + INF Está para chover

QUERER + INF Quere saír o sol

HABER + (DE) + INF Houben de morrer co susto

AS PERÍFRASES MODAIS

MODAIS

(indican a actitude do emisor)

OBRIGACIÓN(necesidade de realizar unha acción)

DEBER + (DE) + INF Debo de pagar a luz

TER + QUE + INF Teñen que preparar a comida

HABER + QUE/DE + INF Han de comer todo

HIPÓTESE(acción posible)

HABER + (DE) + INF Han de ser os veciños

PODER + INF Poden ser as dúas da tarde

DÚBIDA DEBER + (DE) + INF Debe ser o raposo

AS PERÍFRASES ASPECTUAIS I

ASPECTUAIS

(refírense ao proceso da acción verbal)

IMPERFECTIVAS

(sinala acción non rematada)

ESTAR + A + INF Está a escribir unha novela

ANDAR + A + INF Anda a traballar na horta

LEVAR + XER Levan nadando vinte minutos

SEGUIR +XER Seguen falando dende a mañá

IR + XER Van cantando na procesión

PERFECTIVAS(sinala acción rematada)

ACABAR + DE + INF Acabamos de pintar

VIR + DE + INF Viñeron de amañar a bicicleta

DEIXAR + DE + INF Deixade de protestar

LEVAR + PART Leva segado unha leira

TER +PART Teñen comida a torta de mazá

AS PERÍFRASES ASPECTUAIS II

ASPECTUAIS

(refírense ao proceso da acción verbal)

INCOATIVAS

(sinala acción no comezo)

COMEZAR + A + INF Comezou a rir e non deu parado

BOTARSE + A + INF Botouse a andar cara a entrada

POÑERSE + A + INF Púxose a limpar o coche

DAR + EN + INF Deu en berrar polo fillo

ROMPER + A + INF Rompeu a lostregar á tardiña

TERMINATIVAS(a acción verbal sitúase no final

ACABAR + POR + INF Acabamos por chamala hoxe

VIR + A + INF Veu a saberse o que ocorrera

CHEGAR + A + INF Chegou a pedirlle perdón

REITERATIVAS(sinala unha repetición da acción)

VOLVER + A + INF Volveu mercar a mesma novela

TER + PART Tedes lidos moitos contos