PERKEMBANGAN ILMU DAN

SUMBANGAN ILMUAN

DALAM ISLAM

ISLAM & ILMU

PENGETAHUAN

Kimia

- Alkimia diambil daripada bahasa arab

dan diubah kepada bahasa Inggeris

“alchemy”.

- Ditakrifkan sebagai ilmu yang berkenaan

dengan pertukaran barang zahir- bahan

kimia berbentuk gas, cecair atau pepejal

- melalui tindak balas antara bahan atau

penukaran kandungan kimia melalui

proses penceraian / percernaan.

sambungan

- Kimia Islam merupakan warisan daripada

kimia Iskandariah. Pembentukan dan

perkembangan kimia Islam pada abad

ke-8 adalah sangat penting kepada kimia Latin.

• Antara penemuan baru dalam bidang

kimia yang banyak memberi faedah

kepada industri ialah ubat bedil dan

pembuatan kertas dari kapas dan kain linen atau kain buruk.

sambungan

- Tujuan kimia : menghasilkan

penukaran zahir dengan meniru

kejadian dan ciptaan dalam alam

semesta dengan menggunakan

proses kimia yang dipanggil ciptaan manusia tiruan.

Kimia dalam Al-Quran Pembahagian Kimia Islam :-

1. Kimia Rohani; pembentukan dan

peningkatan rohani, penukaran dari jiwa

yang rendah dan resah kepada jiwa yang

tenang dan stabil.

2. Kimia Zahir; proses penukaran dari satu

benda kepada beberapa benda dari

beberapa benda untuk menjadi satu

benda.

• Kimia dalam istilah kini ialah penukaran

bahan zahir iaitu, bahan-bahan kimia

berbentuk gas, cecair atau pepejal.

JABIR IBN HAYYAN (750 – 803

MASIHI) • Nama sebenar : Abu Musa Jabir Ibn

Hayyan Al-Azdi dilahirkan pada 750 M di

Tous, Iran. Dikenali dengan gelaran al

Harani.

• Ada yang menyatakan lahir di Kufah, Iraq.

• Dikalangan Barat dikenali Geber. Hidup

pada zaman Khalifah Harun Ar Rasyid dan

digelar dengan nama Bapa Kimia Dunia.

• Ayah Jabir sebagai penjual ubat kemudian

berpindah dari Tous ke Kufah.

•Hasil daripada uji kaji yang

selalu dijalankan oleh Jabir,

beliau menegaskan bahawa

kuantiti yang tepat daripada

bahan kimia, saling

berhubungan dengan

wujudnya tindak balas kimia

yang akan berlaku.

sambungan

•Turut memberi sumbangan ke arah

penyempurnaan pendekatan saintifik,

seperti proses peleburan,

penyulingan, kalsinasi (penukaran

logam kepada oksidanya melalui

kaedah pembakaran), pemejalwap

dan penyejatan serta pengembangan

terhadap beberapa peralatan untuk

menjalankan uji kaji.

• Jabir dikenali sebagai seorang ahli sains

yang selalu membuat uji kaji.

• Untuk itu, Jabir mempunyai makmal dan

peralatan uji kaji beliau sendiri dan

sebahagian peralatan adalah ciptaan

beliau sendiri.

• Antara peralatan yang dicipta adalah

‘alembik, retort, hasil daripada proses

kimia seperti kristalisasi, penyulingan,

merkuri dan lain-lain.

sambungan

sambungan

• Karya-karya terjemahan Jabir amat

terkenal di Eropah dan menjadi

sebahagian daripada perbendaharaan

kata bagi ilmu sains.

• Jabir meninggal dunia sebagai tahanan

dalam rumah berikutan tragedi yang

menimpa Keluarga Barmaki. Mengikut

catatan, Jabir meninggal pada tahun

815M

Sumbangan :-

• Menyumbang kepada proses penyediaan pelapisan bahan anti-air pada pakaian serta campuran bahan cat dan gris.

• Mengembangkan teknik peleburan emas dgn menggunakan bahan aqua regia. Idea ini sekrang menjadi dasar untuk mengklasifikasikan unsur kimia terutama pada bahan logam, bukan logam dan penghuraian kimia.

sumbangan

•Mengemukakan kaedah percubaan sains antaranya kaedah sejatan, penyulingan, pemejalwapan dan penghabluran.

•Dapat menganalisa asid nitrik dan acetik yang tulen.

Karya beliau : i. Kitab al-Kimya Kitab ini telah diterjemahkan dan

diterbitkan oleh orang Inggeris, Robert Chester pada 1444, dengan judul The Book of the Composition of Alchemy.

ii. Kitab al-Sab’een Diterjemahkan oleh Gerard dari Cremona

sementara Berthelot menterjemahkan beberapa buku beliau antaranya Book of Kingdom

iii. Kitab al-Zuhra iv. Kitab al-Ahjar

• Jabir meninggal sebagai tahanan

dalam rumah berikutan tragedi yang

menimpa Keluarga Barmaki.

• Mengikut catatan dalam Ensiklopedia

Britannica, Jabir meninggal pada

tahun 815M. Ada sesetengah yang

mengatakan bahawa beliau

meninggal pada 808M

Al-Razi

• Nama sebenar ialah Muhammad bin

Zakariya Razi.

• Berbangsa Parsi dilahirkan di Rayy, Iran

pada 26 Ogos 850M.

• Di Barat dikenali dengan nama Rhazes

atau Rasis.

• Bapa Perubatan Arab dan guru

kepada Ibnu Sina.

Sumbangan :

i. Menghasilkan “Kitab al-Asrar” dan “Kitab

Sirr al-Asrar” serta “al_Madkhal al-Thalim”

yang digunakan pleh para kimia

terkemudian kerana al-Rasi masih

mengekalkan bahasa simbol kimia dalam

penulisannya.

ii. Dalam “Sirr al-Asrar” menjelaskan ilmu dan

pencarian ubat-ubatan daripada sumber

tumbuh-tumbuhan, haiwan, galian serta

simbolnya dan jenis yang terbaik bagi

setiap satu untuk digunakan dalam

rawatan.

Sumbangan terpenting :

i. Pengkelasan benda-benda kepada

logam, tumbuh-tumbuhan dan haiwan.

ii. Beliau juga memberikan penerangan

yang lebih teliti tentang proses

pemejalwapan penyulingan,

penghabluran, penurasan dan

sebagainya.

iii. Al-Razi menerangkan pelbagai alat

radas pengujian kimia seperti bikar,

kelalang, lampu nafta, relau pelebur

dan pelbagai lagi.