วชา ภาษาไทย

จดท าโดย

นาย ลทธวฒ สวางสข เลขท ๖

นางสาว นรศรา ขวญยน เลขท ๔

นางสาว วโรดม เตชศรสธ เลขท ๗

นางสาว ณฐกานต อรรณพ ณ อยธยา เลขท ๓

นางสาว มานตา ศรยาภย เลขท ๖

“... ( สา มทท ) ปางนนสวนสมเดจพระมทรศรสนทรเทพกญญา จ าเดมแตพระนางเธอลลาลวงลบพระอาวาส พระทยนางใหหวนหวาดพะวงหลง ตงแตพระทยเปนทกขถงพระเจาลกมลมเลย เดนพลางทางเสวยพระโศกพลาง พระนยเนตรทงสองขาง

ไมขาดสายพระอสสชล...”

แปล

...ตอนนนกลาวถงนางมทร ทเดนออกจากทพก ในใจกคดวาวนพะวงหวนหวาดกลว

เอาแตคดถงแตลกตลอด เดนไปกทกขไป แกมทงสองขางกอาบไปดวยน าตา...

ศพทยาก

พระอสสชล แปลวา น าตา

ความหมายจาก พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร

“... พลางพศดผลาผลในกลางไพรทนางเคยไดอาศยทรงสอยอยเปนนตยผดสงเกต เหตไฉนไมทผลเปนพมพวง กกลายกลบเปนดอกดวงเดยรดาษอนาถเนตร แถวโนนกแกวเกดพกลแกมกบกาหลง ถดนนกสายหยดประยงคและยมโดย พระพายพดกรวงโรยรายดอกลงมนมอง แมยงไดเกบดอกมารอยกรองไปฝากลก เมอวนวานกเพยนผด

พสดารเปนพวงผล ผดวกลแตกอนมา ...”

แปล

...นางมทรไดสงสยวาเพราะเหตใดตนทมผลไมขนถงมดอกไมขน

สวนตนทมดอกไมกมผลไมขน ลมพดดอกไมรางลงมามากมาย ทงๆท

ตนเคยเกบดอกไมเหลานมารอยประดษฐอยางสวยงามใหลก...

ศพทยาก

มนมาก แปลวา มากมาย

ความหมายจาก พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร

แปล

“… ( สพพา มยหน เม ทสา ) ทงแปดทศกมดมดมวมนทกแหงหน ทงขอบฟากดาษแดงเปนสายเลอด ไมเวนวายหายเหอดเปนลางรายไปรอบขาง ( ทกขณกข ) พระนยเนตรกพราง ๆ อยพรายพรอย ในจตใจของแมยงนอยอยนดเดยว ทงอนทรยกเสยว ๆ สนระรวรก แสรกคานบนดาลพลกพลดลงจากพระองสา ทงขอนอยในหตถาทเคยถอ กเลอนหลดลงจากมอไมเคนเปนเหนอนาถ เอะ

ประหลาดหลากแลวไมเคยเลย …”

...นางมทรรสกวามองไปทางไหนกมดมว อกทงทองฟา

กเปลยนสเปนสแดง นางมทรจงรสกไดถงลางรายทจะ

เกดขน ตากเรมพรามว ใจกสน ตวกสน คานทหาบไวกรวง

ลงจากบา ของในมอกรวงหลน ประหลาดอยางไมเคยเกด

มากอน....

“... โออกเอยมหศจรรยจรง ยงคดกยงกรง ๆ กรอมพระทย เปนทกขถงพระลกรกทงสองคน เดนพลางนางกรบเกบผลาผลแตตามได ใสกระเชาสาวพระบาท

บทจรดมเดนมาโดยดวน พอประจวบจวนพญาพาฬมฤคราช สะดงพระทยไหวหวาดวะหวดวงวนแวะเขาขางทาง พระทรวงนางสนระรวรกเตนดงตปลา ทรงพระ

กนแสงโศกาไหพไรร าวากรรมเอยกรรม กรรมของมทร …”

แปล

มหศจรรยจรง ยงคดกยงเปนทกข ทกขเรองลกของตน นางจงรบเดนรบ

เกบผลไมใสกระเชา พอเจอกบ เสอโครง เสอเหลอง และสงโต นางกกลว

จนใจสนเหมอนเวลาตปลา และรองไหพดวาเปนกรรมของตนเอง

ศพทยาก

พญาพาฬมฤคราช แปลวา เสอโครง เสอเหลอง

และราชสห

ความหมายจาก พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร

“...โอเวลาปานฉะนพระลกนอยจะคอยหาอนงมรคากชองแคบหวางคร เปนตรอกนอยรอยวถทเฉพาะจร ทงสามสตวกมาเนองนอนสกดหนา ครนจะลลาหลกลดตดเอาไปทางใดกเหลอเดน ทงสองขางเปนโขดเขนขอบคนขนกนไว ...”

แปล

...เวลากสายมากแลวลกๆคงคอยอย แตทางทเดนระหวางหบเขา กดนมสตวรายทง

สามตวมาสกดอก จะไปทางอนกไมได ทงสองขางทางกโดนกนไว...

ศพทยาก

มรคา แปลวา ชองทาง

ความหมายจาก พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร

“... ( นเจ โวลมพเก สรเย ) ทงเวลากเยนลงเยนลงไร ๆ จะค าแลว ยงไมเหนหนาพระลกแกวของแมเลย อกเอยจะท าไฉนด จงจะไดวถทางทจะครรไล พระนางจงปลงหาบคอนลงวอนไหวแลว

อภวาทน ขาแตพญาพาฬมฤคราชอนเรองเดช ทานกเปนพญาสตวในหมเวศวนาสณฑ จงจงผนพกตรปรมณฑลทงสามรา มารบวนทนา

นอมไปดวยทศนขเบญจางค ...”

แปล... ทองฟากจะมดแลวยงไมไดเจอลกเลย พระนางไมรวาจะตองท า

อยางไรดถงจะสามารถเดนตอไปได จงเอาคานททหาบไวลงแลวยกมอไหว

บอกสตวทงสาม ซงเปนสตวในปาหมพานต โปรดรบการเคารพ

เบญจางค ประดษฐนดวย

แปล

“… ( เม เมาะ มยา ) แหงนองนางนามชอพระมทร( ราชปตต ) นองกกลายเปนกลยาณ หนอกษตรย

มททราชสรยวงศ อนงนองเปนเอกองคอครบรจารกากรแหงพระเวสสนดรราชฤๅษ อนจ าจากพระบรมาอยไพร นองนก

ตงใจสจรตตดตามมาดวยกตเวท …”

... พระนางมนามวา มทร เปนภรรยาของพระเวสสนดร

แตไดจากบานเมองมาอยปา ตวนองกตามมาดวยใจบรสทธ

แสดงความกตญญจงรกภกดตอสาม....

“... อนงพระสรยศรกย าสนทยาสายณหแลว เปนเวลาพระลกแกวจะอยากนมก าหนดเสวย พระเจาพของนองเอยพระสามรา ขอเชญกลบไปยงรตนคหาหองแกว แลวจะไดเชยชมซงลกรกและเมย

ขวญ อนงนองนจะแบงปนผลไมใหสกกง ครงหนงนองจะขอไปฝากพระหลานนอย ๆ ทงสองรา ( มคค เม เทถ ยาจตา ) พระเจาพทงสามของนองเอย จงมจตคดกรณาสงเวชบาง ขอเชญลวงครรไลใหหนทาง พนาวนอนสญจร แกนองทวงวอนอยนเถด ...”

แปล

... พระอาทตยจะตกแลว พระนางกบอกวานกจะถงเวลาทลกหวนม ขอใหพวกทาน

กลบไปหาลกเมยทาน แลวฉนจะแบงผลไมให สวนทเหลอฉนจะเอาไปฝากลกกบสาม

พวกทานทงสามไดโปรดปลอยฉนไปเถดเหนแกทนองขอรอง...

ศพทยาก

ครรไล แปลวา ทาง ,ไป

พญาพาฬมฤคราชอนเรองเดช แปลวา ราชาแหงสตวราย

ราชาแหงสตวทกนสตวอนเปนอาหาร

สามรา/สองรา แปลวา สองคน สามคน

ทศนขเบญจางค แปลวา การกราบแบบเบญจางคประดษฐ

การกราบไหว ดวยอาการคว าฝามอทง ๒ ใหราบพรอมดวยองค ๕ คอ

หนาผาก ๑ ขอศอก ๒ เขา ๒

หนอกษตรย แปลวา เชอสายกษตรย

บรจารกากร แปลวา ผทท าหนาทหญงรบใช ผทท าหนาทภรรยา

สายณห แปลวา เวลาเยน

ความหมายจาก พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร

“…( ตโย เทวปตตา ) สวนเทพเจาทงสามองคไดทรงฟงพระเสาวนย พระมทรเธอไหววอนขอหนทาง พระพกตรนางนองดวยน าพระเนตร เทพพระเจากสงเวชในวญญาณ กพากนอฏฐาการคลาไคลใหมรคาแกนางพระยามทร พอแจมแจงแสงศศธร นางกยกหาบคอนขนใสบา เปลองเอาพระภษามาคาดพระถนใหมนคง วงพลางนางทรงกนแสง

พลาง ยะเหยาะเหยาทกฝยางไมหยอนหยด...”

แปล

... เมอเทวดาทงสามไดฟงนางมทรขอรองใหหลกทาง พลางน าตา

ไหลอาบแกมกสงสาร เมอพระจนทรขนแลว สตวทงสามจงลกขน

เปดทางแกพระนาง พระนางรบวงกลบพระอาศรมทงน าตา

ศพทยาก อฏฐาการ แปลวา ลกขน

ศศธร แปลวา พระจนทร

ความหมายจาก พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร

แปล

ศพทยาก

แลนเลน แปลวา วง

ความหมายจาก พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร

“…พกหนงกถงทสดบรเวณพระอาวาสทพระลกเจาเคยประพาสแลนเลน ประหลาดแลวแลไมเหนกใจหาย ดงวาชวตนางจะวางวายลงทนท จงตรสเรยนวาแกวกณหาพอชาลของแมเอย แมมาถงแลว เหตไฉนพระลกแกวจงมมาเลาหลากแกใจ แตกอนแตไรซพรอมเพรยง เจาเคยวงระรเรยงเคยงแขงกนมาคอยรบพระมารดา ทรงพระสรวลส ารวลราระรนเรงรบเอาขอคานแลวกพากนกราบกรานพระชนน พอชาลเจาเลอกเอาผลไม แมกณหาฉะออนวอนไหวาจะเสวยนม ผทมเหนอพระเพลาพลางฉอเลาะแมนตางๆ ตาม

ประสาทารกเจรญใจ ...”

เมอถงทพกกใจหายเพราะไมเหนลกเลนอยเหมอนเดม เรยกกณหากบชาลกไม

ออกมา ทงๆทแตกอนจะออกมาหาอยางพรอมเพรยงคอยรบเวลาแมกลบมา ยมหวเราะ

อยางราเรง เอาคานลงและกราบแม ชาลกเลอกกนผลไม สวนกณหากขอกนนม ตาม

ประสาเดกเลก

“…( วจฉา พาลาว มาตร ) มอปไมยเสมอนหนงลกทรายทรามคะนอง ปองทวาจะชมแมเมอสายณห โอพระจอมขวญของแมเอย เจามเคยไดยากยางเทาลงเหยยบดน รนกมไดไตไรกมไดตอม เจาเคยฟงแตเสยงพเลยงเขาขบกลอมบ าเรอดวยดรยางค ยามบรรทมธลลมกมไดพดมาแผว

พาน แมสพยาบาลบ ารงเจาแตเยาวมา เจามไดหางพระมารดาสกหายใจ โอความเขญใจครงนนเหลอขาด สนสมบตพลดญาตยงแตตวตองไปหามาเลยง

ลกเลยงผวทกเวลา แมมาสละเจาไวเปนก าพราทงสององค ...”

... ลกทรกของแมไมเคยตองลงมาเดนเหยยบดน แม

เลยงอยางดรนไมไดไตไรไมไดตอม ฟงแตเสยงพเลยง

กลอม แมอตสาหทะนถนอมอยางด ตอนนไมเหลอ

อะไรแลวแตตองมาคอยหาเลยงสาม ทงลกไวสองคน

ศพทยากทรามคะนอง แปลวา ก าลงซน

ความหมายจาก พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร

แปล

แปล

“…( ห สาว ) เสมอนหนงลกหงสเหมราชปกษน ปราศจากมจลนทไปตกคลกในโคลนหนอง สนสทองอนผองแผว แมกลบมาถงแลวไดเชยชมชนสบาย ทเหนอยยากกเสอมหายคลายทกขทเลาลง ลมสมบตทงวงศาในวงเวยง โอ แตกอนเอยแมเคยไดยนแตเสยงเจาเจรจาแจว ๆ อยตรงน ( อท ปทวลญช ) นนกรอยเทาพอชาล นกบทศรแมกณหา

พระมารดายงแลเหน โนนกกรวดทรายเจายงรายเลนเปนกองๆ สงของทงหลายเปนเครองเลนยงเหนอย ...”

เหมอนลกหงส จากบอมจลนท (เปนบอน าในปาหมพานต ขอบสระประกอบดวย

ตนจก) ไปตกโคลนจนขนสทองหมองไป แมกกลบมาหวงจะมาชมลกใหชนใจ ใหหาย

เหนอย แตกอนเคยไดยนเสยงอยแถวน

นนรอยเทาของชาล นกของกณหา

กรวดทรายกบของทเคยเลนกยงอย

“... ( น ทสสเร ) แตลกรกทงคไปอยไหนไมเหนเลย ( อย โส อสสโม )โอ พระอาศรมเจาเอยนาอศจรรยใจ แตกอนนดสดใสดวยสทอง เสยงเนอนกนร ารองส าราญรงเรยกคคขยบขน ทงจกจนพรรณลองไน เรไรรองอยหรง ๆ

ระเรอยโรย โหยส าเนยงดงเสยงสงคตขบกระโคมไพร โอ เหตไฉนเหงาเงยบเมอยามน …”

แปล

แตลกทงสองไปอยไหน ทพกทเคยดสดใส นกทเคยรอง จกจนทเคยรอง

กลบหายไป ท าใหเงยบเหงามาก

ศพทยาก มจลนท แปลวา ตนจก

อาศรม แปลวา กฏ

ปกษน แปลวา นก

ความหมายจาก พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร

แปล

“…ทงอาศรมกหมองศรเสมอนหนงวาจะโศกเศรา เออ ชะรอยวาพระเจาลกจะวอโยกพลดพรากไปจากอกพระมารดาเสยจรงแลวกระมงใน ครงน นางกกลบเขาไปทลพระราชสามดวยสงสยวา พระพทธเจาขา ประหลาดใจกระหมอนฉน อนสองกมารไปอยไหนไมแจงเหต หรอพากนไปเทยวลบพระเนตรนอกต าแหนง สงหสตวทรายแรงคะนองฤทธ มาพานพบขบกดตดชวตพระลกขาพาไปกนเปนอาหาร ...”

ทงอาศรมดเศราหมอง เหมอนลกจากแมไปแลว นางจงไปถามสามดวยความสงสย

วา “ท าไมลกๆไปไหนแลวไมบอกหรอจะหนไปไหน นอกเหนอสายตาของทาน สตวปาก

นากลว ถามนมาลากลกไปกนเปนอาหาร

“…( มตา ) หรอวาพระลกเจาอาสญสญสนพระชนมาน อยในปาพระหมพานตนแลวแล๚ล๚

เมอสมเดจพระมทรเธอกราบทลพระราชสามสกเทาใด ทาวเธอมไดตรสปราศรยจ านรรจา นางยงกลมกลดขดพระอราผะผาวรอน ขอนพระทรวงทรงพระกนแสงวาเจาแมเอย แมมเคยไดเคองแคนเหมอนหนงครงน เมอจากบรทเรศมา กพรอมหนาทงลกผวเปนเพอนทกข ส าคญวาจะเปนสขประสายากเมอยามจน ครนลก

หายทงสองคนกสนคด ...”

แปล... หรอวาลกทงสองคนไดตายอยในปาหมพานตนแลว เมอนางมทรถามพระ

เวสสนดรกลบไมตอบอะไรเลย ท าใหนางกลดกลมใจเปนอยางมาก ตวกรอน

กระวนกระวายจนรองไหออกมา พลางพดวา ไมเคยมครงไหนทท าใหรสกแคนใจ

ขนาดน ตงแตออกจากเมองมารวมทกขกบลกและสาม กหวงวาจะไดอยพรอม

หนากนใหเปนสขในเวลาทตกยากบาง แตพอลกหายตวไป

ความคดทกอยางกหยดลง

“…บงคมทลพระสามกมไดตรสแตสกนดสกหนอยหนง ทาวเธอกขงขงตงพระองค ดเหมอนพระขดเคองเตมเดอดดวยอน

ใด นางกเศราสรอยสลดพระทย ดงเอาเหลกแดงมาแทงใจใหเจบจตนเหลอทน อปมาเหมอนคนไขหนกแลวมหน ายงแพทยเอายาพษมาวางซ าใหเวทนา เหนชวานคงจะไมรอดไปสกกวน ...”

แปล... ไดแตรองขอความปรานจากพระเวสสนดร แมวาพระ

เวสสนดรจะเอาแตนงนงเหมอนมเรองโกรธเคองนางกตาม พอ

เหนแบบนนนางกยงรสกเจบปวดเหมอนมคนเอาเหลกรนไฟมา

แทงทหวใจ เหมอนคนเปนไขไปหาหมอแตหมอกเอา

ยาพษใหดมอก เหนทคงตองตายในไมกวนแน

“…พระคณเอย วาสนามทรไมสมคะเนแลว พระทลกระหมอมแกวจงชงชงไมพดจา ทงลกรกดงแกวตากหายไป อกเอยจะอยไปไยใหทนเวทนาอปมาเสมอนหนงพฤกษาลดาวลยยอมจะอาสญ

ลง เพราะลกเปนเทยงแท ถาแมนพระองคไมทรงเลยงมทรไว จะนงมธยสถตดเยอใยไมโปรดบาง กจะเหนแตกเลวระรางซากศพของมทร อมโทรมตายกายกลงอยกลางดง เสยเปน

มนคงนแลวแล ...”

แปล

วาสนาของนางมทรคงจะหมดแลว สามจงเงยบไมพด

อะไรเลย ลกกมาหายตวไปอก แลวนางจะอยไปท าไม

กคงเหมอนตนไมทพอออกลกออกผลแลวกตองตาย นางคงตองตรอมใจตายเพราะ

ลกแนๆ ถาพระเวสสนดรจะนงดดายไมยอมพดจาไมมเยอใย กคงจะตองไดเหนนาง

โทรมตายอยในปาเปนแน

ไอศวรรย แปลวา ความเปนเจาเปนใหญ ความเปนพระเจาแผนดน

นงมธยสถ แปลวา ประหยดถอยค า ไมยอมพด

อาสญ แปลวา ความตาย

ทเรศ แปลวา ไกล

กเลวระ แปลวา ซากศพ

ศพทยาก

ความหมายจาก พจนานกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลอง ณ นคร

๑. มการใชธรรมชาตเปรยบกบความทกขโศกของพระนางมทร

“…เหตไฉนไมทมผลเปนพมพวง กกลบกลายเปนดอกดวงเดยรดาษอนาถเนตร แถวโนมกแกวเกดพกลแกมกบกาหลง ถดนนกสายหยดประยงคและยมโดย พระพายกพดรวงโรยรายดอกลงมนมอง…”

ตวอยาง

สภาพธรรมชาตทแตกตางไปจากปกต แสดงใหเหนวาเปนลางบอกเหตแกพระนางมทรวาจะเกดเรองรายๆ ขน

“…เสยงเนอนกนร ารองส าราญรงเรยกคคขยบขน ทงจกจนพรรณ ลองไนเรไรรองอยหรงๆ ระเรอยโรย โหยส าเนยงดงเสยงสงคตขบ

ประโคม ไพร โอ…เหตไฉนเหงาเงยบเมอยามน…”

อางองจาก : https://jirawanjane.wordpress.com/

๒. มการการเลนเสยง

๒.๑ เลนเสยงสมผสพยญชนะเสยงเดยวกนตอๆ กนหลายค า

อางองจาก : https://jirawanjane.wordpress.com/

ตวอยาง “ ...สะดงพระทยไหวหวาดวะหวดวงวนแวะเขาขางทางพระทรวงนางสนระรวรกเตนดงตปลา...”

“ ...ทรงพระสรวลส ารวลราระรนเรงรบรบเอาขอคาน...”

“ ...ทงจกจนพรรณลองไนเรไรรองอยหรงๆระเรอยโรย...”

๒.๒ เลนเสยงสมผสสระ

ตวอยาง

“ ...จงผนพกตรปรมณฑลทงสามรา มารบวนทนานอมไปดวยทศนขเบญจางค...”

อางองจาก : https://jirawanjane.wordpress.com/

ตวอยาง

“ ...ประหลาดใจกระหมอมฉนอนสองกมารไปอยไหนไมแจงเหตหรอพากนไปเทยวลบพระเนตรนอกต าแหนง...”

๓. มการใชภาพพจน

๓.๑ การใชภาพพจนแบบอปมา เปนการเปรยบเทยบสงหนงวาเหมอนอกสงหนง

ตวอยาง

“...อปมาเหมอนคนไขหนกแลวมหน ายงแพทยเอายาพษมาวางซ าใหเวทนา...”

“…อปมาเสมอนหนงพฤกษาลดาวลยยอมอาสญลงเพราะลกเปนเทยงแท…”

๓.๒ การใชภาพพจนแบบอปลกษณเปนการเปรยบวาเปนอกสงหนง

ตวอยาง

“...หวงวาจะเปนเกอกทองฉลองพระบาทยคลทงคแหงพระคณผวกวาจะสนบญตวตายตามไปเมองผ...”

อางองจาก : https://jirawanjane.wordpress.com/

๔. มการใชส านวนโวหาร

“...เจามเคยไดความยากยางเทาลงเหยยบดน รนมไดไตไรกมไดตอม...”

ตวอยาง

เชน ส านวน มด (ในทนใชรน) ไมใหไตไรไมตอม แปลวา เลยงดบตรอยางทะนถนอม

๑. ใหแงคดเกยวกบบทบาทหนาทของผหญงในฐานะทเปนแมและเปนภรรยาทด

ซงเปนสงส าคญเหนอสงอนใด

เชน การทนางมทรออกไปหาผลไมมาใหพระเวสสนดรทาน (หนาทของภรรยาทตองดแลสาม)

การใหนมพระโอรสและความหวงลก (หนาทของมารดาทตองดแลบตร)

อางองจาก : https://jirawanjane.wordpress.com/

๒. ใหแงคดเกยวกบการเลยงดและความเปนอยตามชนชน

เชน “…โอพระจอมขวญของแมเอยเจามเคยไดความยากยางเทาลงเหยยบดน รนมไดไตไรกมไดตอม เจาเคยฟงแตเสยงพเลยงเขาขบกลอมบ าเรอดวยดรยางค …”

แสดงใหเหนวาหนอเนอเชอกษตรยไดรบการเลยงดมาเปนอยางด ไมเหมอนกบสามญชนคน

ธรรมดาทตองเผชญกบความยากล าบาก

อางองจาก : https://jirawanjane.wordpress.com/