Upload
-
View
113
Download
4
Embed Size (px)
Citation preview
ԲՋՋԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ
Երևանի Անանիա Շիրակացու ա նվանճեմարան
Ըստ .Մ Օհանյանի
Ամ . 11.16.2016սաթիվ ՝
Բջիջներիբազմազանությունը
Սովորականամեոբա
Հողաթափիկինֆուզորիա
Մարդու արյան բջիջներ
Հիդրայիխայթողբջիջը
. Աղբյուր ՝http://www.microscopy-uk.org.uk/mag/imgsep01/amoebaproteus450.jpg
. Աղբյուր ՝http://protist.i.hosei.ac.jp/pdb/images/ciliophora/paramecium/caudatum/intactcells/sp_04.jpg
. http://Աղբյուր ՝www.ykassd.com/wp-content/uploads/2014/05/Blood-Cells.jpg
. http://universe-Աղբյուր ՝review.ca/I10-82-hydra.jpg
Բջիջներիչափսերը
10 :Ջայլամի ձվաբջիջը սմ է
5 ` , Մալարիայի պլազմոդիումը մկմ է այնքան փոքր որ :մակաբուծում է էրիթրոցիտի մեջ
25 :Էուկարիոտ բջիջների միջին չափսը մկմ է
1-5 :Պրոկարիոտ բջիջների միջին չափսը մկմ է
10 000 :Էուկարիոտ բջջի մեջ կտեղավորվեր բակտերիա
Բակտերիայի մեջ կտեղափորվեն հազարավոր, 20-300 :վիրուսներ որոնցից յուրաքանչյուրը նմ է
Էուկարիոտ բջջիկառուցվածքը
Բջջաթաղանթ
Կազմված է ներքին
թաղանթից( պլազմային
)թաղանթ ևարտաքին
, թաղանթից որը տարբեր է
բուսական և կենդաբնակն
բջիջների մոտ:Բ ուսական
բջիջների մոտ բջջապատ է
Կ ենդանական բջիջների մոտ
:գլիկոկալիքսն է
Ցիտոպլազմա
.Կազմված է1.հ , իալոպլազմայից
որը բջջի կիսահեղուկ ներքին միջավայրն է,
2.օրգանոիդներից,3.ներառուկներից,4.միկրոխողովակներից:
.Կազմված է1. կ րկնակի
մեմբրանով ծակոտկենկորիզաթաղանթից,2. կորիզահյութից( )կարիոպլազմա ,3. քրոմոսոմներից,4. կորիզակից:
Կորիզ
Էուկարիոտ բջջիկառուցվածքը
ցիտոպլազմապերոքսիսոմլիզոսոմ
ցենտրիոլ
միտոքոնդրիում
Հ արթ էնդոպլազմատիկ ցանց
կորիզակ
կորիզռիբոսոմ
բշտիկ
Հ ատիկավոր էնդոպլազմատիկ
ցանց
Գոլջիիհամալիր
Բջջակմախք
ԿորիզԿառուցվածքը
1. կրկնակի մեմբրանով ծակոտնեն կորիզաթաղանթ 2. ( )կորիզահյութ կարիոպլազմա3. քրոմոսոմներ4. կորիզակ
, Կորիզահյութում գտնվում են սպիտակուցներ ՌՆԹ:
Գործառույթները
1. Գենետիկական ինֆորմացիայի պահպանում և:վերարտադրում
2. Բջջում ընթա ցող նյութափոխանակային գործընթացների:կարգավորում
3. ( ):Ռիբոսոմների ենթամիավորների առաջացում կորիզակ
Պլազմայինթաղանթ
Կառուցվածքը
2 , Կազմված է կանոնանոր դասավորված լիպիդների շարքից 1 որոնք կազմում են հոծ շերտ և նրանց մեջ անկանոն
: տեղադրված սպիտակուցի մոլեկուլներից Լիպիդներն ունեն բևեռացված «գլխիկներ» ( ) հիդրոֆիլ մակերես և չբևեռացված
«պոչիկներ» ( ): հիդրոֆոբ մակերես
Գործառույթները1. , Ունի ընտրողական թափանցելիություն կարգավորում է
:նյութերի տեղաշարժը դեպի բջիջ և բջջից դեպի դուրս2. :Ապահովում է բջիջների կապի իրար հետ4. Շրջափակում է բջիջը և սահմանազատում այն արտաքին
:աշխարհից5. :Իրականացնում է ֆագոցիտոզ և պինոցիտոզ
Բջջաթաղանթիկառուցվածքը
1. Ֆ ոսֆոլիպիդայիներկշերտ2. խոլեստերին3. ֆոսֆոլիպիդ4. գլիկոլիպիդ5. Ի նտեգրալ կամ ներկառուցվածսպիտակուց6. 8. ևգլիկոպրոտեիններ7.ծայրամասային/
/պերիֆերիկ սպիտակուց
. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cell_membrane_scheme.pngԱղբյուր ՝
Բջջաթաղանթ
. http://preview.turbosquid.com/Preview/2014/07/06__21_31_46/cellMembrane.jpgd9884a78-6395-4194-Աղբյուրը ՝893a-2329fbf1e8f2Large.jpg
Թաղանթային փոխադրում
ԱԿՏԻՎ ՊԱՍԻՎ
սիմպորտ անտիպորտ դիֆուզիա
օսմոս
հեշտացվածդիֆուզիա
1. Փ ոխադրում սպիտակուցային
պոմպերով կոնցենտրացիոն
գրադիոնտին հակառակ և էներգիայի ծախսով
/օ . րինակ ՝ ն -ատրիում կալիումական պոմպը/
2. Էկզոցիտոզ3. Էնդոցիտոզ 3.1 ֆագոցիտոզ 3.2 պինոցիտոզ
Ե րկու նյութեր շարժվում են թաղանթով միևնույն ուղղությամբ
Ե րկու նյութեր շարժվում են թաղանթով տարբեր
ուղղություններով
Թաղանթայինփոխադրում
1. Պասիվ դիֆուզիա- կատարվում է կոնցենտրացիայի , վեկտորի ուղղությամբ առանց էներգիայի ծախսի և
առանց տեղափոխիչների:2. Ակտիվ փոխադրում - կատարվում է կոնցենտրացիայի
վեկտորին հակառակ ուղղությամբ, էներգիայի ծախսով ևտեղափոխիչների միջոցով:
3. Հեշտացված դիֆուզիա – պասիվ փոխադրման ձև է և կատարվում է կոնցենտրացիոն , վեկտորի ուղղությամբ
էներգիայի ծախսով և տեղափոխիչների/ / :սպիտակուվային խողովակների միջոցով
4. Ֆագոցիտոզ և պինոցիտոզ- ֆագոցիտոզը ( հին. հունարեն ՝ φαγεῖν - խժռել և κύτος - ), բջիջ կենդանի
բջիջների և անկենդան մասնիկների ակտիվ հափշտակումն ու խժռումն է միաբջիջ օրգանիզմներով
կամ բազմաբջիջ կենդանիների հատուկ բջիջներով՝ֆագոցիտներով։
Պինոցիտոզը :հեղուկ կաթիլների կլանումն է
ԴիֆուզիաԴիֆուզիա (լատ. ՝ diffusio— , ), տարածում ընդարձակում շփվող նյութերի
փոխադարձ ներթափանցումն է կոնցենտրացիոն վեկտորի ուղղությամբ , մասնիկների ջերմային շարժման հետևանքով։ Հատուկ է գազերին :հեղուկներին և պինդ մասնիկներին
Պ արզագույն դիֆուզիա
. http://www.lionden.com/graphics/AP/diffan.gifԱղբյուր ՝
Օսմոս
Ջ րի մոլեկուլ
Կ իսաթափանցիկ թաղանթ
Խ իտլուծույթ
Օսմոսը կիսաթափանցիկ թաղանթով լուծիչի միակողմանի :ինքնաբերաբար անցումն է նոսր լուծույթից դեպի խիտ լուծույթ
. http://leavingbio.net/OSMOSIS%20AND%20DIFFUSION_files/image005.gifԱղբյուր ՝
ֆագոցիտոզ
. Աղբյուր ՝http://animatedhealthcare.com/medical-images/3d-medical-stills-slideshow/
Ֆագոցիտոզի երևույթը բացահայտել է ԻլյաՄեչնիկովը, որը պարզել է նշված , գործընթացի դերը մարդու ու բարձրակարգ կենդանիների պաշտպանական
հատկապես բորբոքային և իմունիտետի ռեակցիաներում։
Պինոցիտոզ և էկզոցիտոզ
. http://www.freethought-forum.com/forum/showthread.php?t=11575&garpg=29Աղբյուր ՝
Պինոցիտոզը : հեղուկ կաթիլների կլանումն է Էկզոցիտոզը նյութերի արտազատումնէ, որի ընթացքում ներբջջային բշտիկները ձուլվում են բջջաթաղանթի հետ և
արտազատում իրենց պարունակությունը դեպի արտաբջջային տարածություն:
պինոցիտոզ
էկզոցիտոզ
Ակտիվ փոխադրում
Ա րտաբջջային տարածություն
ցիտոպլազմա
Կատարվում է կոնցենտրացիոն
գրադիենտին հակառակ, ուղղությամբ
էներգիայի ծախսով և տեղափոխիչների
միջոցով
ԱԵՖ
- նատրիում կալիումական պոմպ
ԱԿՖ 40 Կջոուլ40 Կջոուլէներգիաէներգիա
ՕրգանոիդներՕրգանոիդներ ( . լատ ՝ organella, . հունարեն ՝ opvavov - ) գործարան կոչվում են
, ցիտոպլազմայի մասնագիտացված մասերը որոնք ունեն որոշակի կառուցվածք :և կատարում են բջջի այս կամ այն գործառնությունը
1.Կորիզակ2.Կորիզ3. Ռիբողոմ4. Պերոքսիսոմ5. Հ ատիկավոր ԷՑ6. Գոլջիի համալիր7. Բջջակմախք8. Ո ղորկ ԷՑ9. Միտոքոնդրիումներ10. Վակուոլներ11. Ցիտոպլազմա12. Լիզոսոմ13. Ցետրիոլներ14. Բջջաթաղանթ
Էնդոպլազմայինցանց
Կառուցվածքը
Մեմբրանային կառուցվածք ունեցող խոռոչների և , խողովակների համակարգ է որոնք կապված են բոլոր :օրգանոիդների հետ
2 `Լինում են տեսակ1. / /,հարթ ողորկ2. ( ):հատիկավոր պարունակում է ռիբոսոմներ
Գործառույթները
1. Մեծացնում է նյութափոխանակային մակերեսը և պայմաններ են ստեղծվում ֆերմենտային ռեակցիաների
:մեկուսացված ընթացքի համար2. - :Հարթ ԷՑ ի վրա սինթեզվում են ածխաջրեր և լիպիդներ3. - :Հատիկավոր ԷՑ ի վրա սինթեզվում են սպիտակուցներ4. , Կապված է բոլոր օրգանոիդների և կորիզաթողանթի հետ
:կապ է հաստատում նրանց միջև
ծակոտիներ
կորիզաթաղանթ
հարթ Է նդոպլազմատիկ ցանց
միջխորշիկայի ն
տարածություն
ռիբոսոմներ
խորշիկներ հատիկավոր էնդոպլազմատիկցանց
Էնդոպլազմային ցանցիկառուցվածքը
Գոլջիի ապարատ/ /համալիր
Կառուցվածքը
( ), Կազմված է ենթամիավորներից դիկտոսոմ որոնցից 5-8- յուրաքանչյուրը պարունակում է ականխրձերով
դասավորված և իրարից թաղանթներով սահմանազատված , թաղանթային կառուցվածք ունեցող խողովակներ որոնք
:ճյուղավորվում են և ծայրերում առաջացնում բշտիկներ
Գործառույթները
1. :Այստեղ կուտակվում են բջջում սինթեզված նյութերը2. Կուտակված նյութերը ենթարկվում են քիմիական
:փոփոխությունների3. Առաջացած և կուտակված նյութերը բաշխվում են դեպի բջջի
:տարբեր մասեր4. :Առաջանում են լիզոսոմները5. , Այստեղ առաջանում են պոլիսախարիդները սինթեզվում են
:որոշ լիպիդներ
. https://ajweinmann.files.wordpress.com/2010/02/Աղբյուր ՝golgi-apparatus.jpg
. Աղբյուր ՝http://xarquon.jcu.cz/edu/zbb/prednasky/04organels/043golgi/images/golgikomplex2.jpg
http://www.lifesci.sussex.ac.uk/home/Julian_Thorpe/golgi.jpg
Միտոքոնդրիումներ
Կառուցվածքը
: , Կազմցված է կրկնակի թաղանթից Արտաքինը հարթ է ներքինն առաջացնում է դեպի ներս ուղղված
`կատարներ կրիստներ: Ներքին խոռոչը լցված է մատրիքսով, , : , պարունակում է ԴՆԹ և ՌՆԹ ռիբոսոմներ Կիսաավտոնոմ
:ինքնավերարտադրվող օրգանոիդներ են
Գործառույթները
Բջջի « էներգետիկ կայաններն» , - են իրականացնում են ԱԵՖ ի:սինթեզ
. Աղբյուր ՝https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3c/%C3%9Cberseemuseum_Bremen_2009_237.JPG
. Աղբյուր ՝http://www.sportunterricht.de/lksport/mito1.jpg
. Աղբյուր ՝http://static.scholaris.pl/resource_imp/104/104423/PLIKI_1/mitochondrium.jpg
Պլաստիդներ
1. - Քլորոպլաստներ , կանաչ պլաստիդներ են որոնք :իրականացնում են ֆոտոսինթեզ
2. Քրոմոպլաստեր- , գունավոր պլաստիդներ են , , : որոնք լինում են կարմիր դեղին նարնջագույն
, Սրանցով են պայմանավորված պտուղների, :մրգերի բույսերի բազմաթիվ մասերի գույները
3. Լեյկոպլաստներ- , անգույն պլաստիդներ են :որտեղ կուտակվում է օսլա
Քլորոպլաստներ
Կառուցվածքը 2 . Կազմված է թաղանթներից
1. , արտաքինը հարթ է2. ներքինն առաջացնում է թաղանթային
` , պարկեր տիլակոիդներ որոնք սկավառակի նման իրար վրա
դասավորվելով կազմում են սյունանման` գոյացություններ գրաններ:
Տիլակոիդային թաղանթը պարունակում է: քլորոֆիլ Քլորոպլաստի ներքին
`միջավայրը ստրոման պարունակում է, , ԴՆԹ ՌՆԹ
:ռիբոսոմներ
Գործառույթները :Այստեղ տեղի է ունենում ֆոտոսինթեզ
. http://www.vivetechnologies.com/gdl/downloads/Աղբյուր ՝chloroplast_800x600.jpg
Գրաններ
ԼիզոսոմներԿառուցվածքը
` , Փոքր չափսերի օրգանոիդներ են թաղանթային պարկեր որոնք
, , պարունակում են սպիտակուցներ ճարպեր ածխաջրեր և :նուկլեինաթթուներ ճեղքող ֆերմենտներ
3 ` Բջջում գոյություն ունեն վիճակներով1. ( , նախալիզոսոմ այն վիճակն է որը ձևավորվում է Գոլջիի
), ապարատում2. ( ),իսկական լիզոսոմ մարսողական վակուոլ3. ( , հետլիզոսոմ այն ինչ մնում է քայքայման ռեակցիան
):իրականացնելուց հետո
1. :Իրականացնում են օրգանական նյութերի ճեղքում .
2. Նպաստում են օրգանիզմի և բջջի մահացած մասերի:հեռացմանը
Գործառույթները
Լիզոսոմներ
Ֆ ոսֆոլիպիդայինթաղանթ
Լիպիդայի ն երկշերտ
ճարպաթթուՀիդրոլիտիկ ֆերմենտների խառնուրդ
Փ ոխադրիչսպիտակուցներ
Վակուոլներ
Կառուցվածքը
` Թաղանթային պարկեր են լցված ջրով և ջրում : - լուծված նյութերով Բուսական բջջի մոտ ն են: , կազմում Կենդանական բջիջներում կամ չկան
` 5կամ քիչ են և փոքր մոտ %- :ը
Գործառույթները
1. :Ապահովում են տուրգորային ճնշումը2. :Ջրի համար շտեմարան են3. Պահեստավորում են բջջի համար պիտանի և ոչ
:պիտանի նյութեր
Ռիբոսոմներ
Կառուցվածքը : Ոչ թաղանթային օրգանոիդներ են Քիմիական բաղադրությամբ
50% - 50% : 2 կազմված են ՌՆԹ ից և սպիտակուցից Կազմված են ` :սկավառակաձև ենթամիավորներից մեծ և փոքր
Գործառույթը
:Իրականացնում են սպիտակուցի կենսասինթեզը
Ռիբոսոմներ
. Աղբյուր ՝http://www.yourarticlelibrary.com/wp-content/uploads/2013/12/a583.jpg
. Աղբյուր ՝http://rna.ucsc.edu/rnacenter/images/50s_30s_labels_med.jpg
. Աղբյուր ՝http://www.anatomybox.com/wp-content/uploads/2012/01/Rough_endoplasmic_reticulum_TEM-SPL.jpg
Կառուցվածքը Մեծ ենթամիավոր
Փոքրենթամիավոր
տեղամաստեղամաս
Ի- - ՌՆԹ իամրացմա
ն վայրը
A
Մեծ ենթամիավոր
Փոքրենթամիավոր
. Աղբյուր ՝https://online.science.psu.edu/sites/default/files/biol011/Fig-7-14-Ribosome-Structure.jpg
E տեղամաս
Բջջակենտրոն
Կառուցվածքը : 2 Ոչ թաղանթային օրգանորդ է Կազմված է փոխուղղահայաց
` , դասավորված գլանաձև գոյացություններից ցենտրիոլներից որոնցից յուրաքանչյուրը կազմված է սպիտակուցային թելերի:խրձերից
Գործառույթները
1. Բջջի բաժանման ժամանակ մասնակցում է բաժանման իլիկի:ձևավորմանը
2. , :Ընկած է թարթիչների մտրակների կառուցվածքի հիմքում
Բջջակենտրոն
. Աղբյուր ՝http://2.bp.blogspot.com/-R0IChiVN7VQ/T8j5LioxAtI/AAAAAAAAALE/glh4SC_15tA/s1600/centrosoma.png
Ս պիտակուցային թելեր կամ խրձեր
. Աղբյուր ՝https://www.stolaf.edu/people/giannini/cell/cent/Bronchio21.jpg
Ցիտված գրականություն
1. Alberts, Bruce, et al. Molecular Biology of the Cell, 4th ed. New York: Garland Publishing, 2000. 2. Lodish, Harvey, et al. Molecular Cell Biology, 4th ed. New York: W. H. Freeman and Company, 2000.3. "Cellular Organelles Structure and Function - A-Level Science - Marked by Teachers.com." A-Level Science - Marked by Teachers.com. N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016.4. "Cell Functions." Cell Functions. N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016.ScienceDaily. ScienceDaily, n.d. Web. 17 Nov. 2016.5. "Chloroplasts." A Tourists Guide to Cellville. N.p., 2010. Web. 17 Nov. 2016. 6. "Essential Biochemistry - Membrane Transport." Essential Biochemistry - Membrane Transport. N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016.7. "Membrane Transport." Membrane Transport - Biology Encyclopedia - Cells, Body, Human, Animal, System, Different, Blood, Cycle, Hormone. N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016. 8. "Membrane Transport." Wikipedia. Wikimedia Foundation, n.d. Web. 17 Nov. 2016. 9. "Copy of Untitled Prezi by Ernest Ofori-Attah on Prezi." N.p., n.d. Web. 17 Nov. 2016.