Ислам үмметінің адасудан құтылу себептері

Итлам үмметініо адатудан

құтылу тебертесі

www.darulhijra.ru тайты

http://www.darulhijra.ru/

Итлам үмметініо адатудан құтылу тебертесі

2

بسم هللا الرحمن الرحيم

Баслық мақтау әлемдесдіо Раббыты Аллаһқа тән, райғамбасымыз

Мұхаммедке , пныо птбатына және баслық тахабаласына Аллаһтыо тәлемі

мен талауаты бплтын!

Аллаһ Тағала – бүкіл адамзатқа өз даналығымен тынақ емтиханды

жібесуші. Оласдыо әуелгіті – адамдасдыо ататы Адам . Аллаһ Адамды

және пныо әйелі Хауа ананы пласдыо дұшраны, Адамға қызғаныш және

тәкарраслық қылған Іблітрен тынады.

Спдан тпо Аллаһ Тағала Адаммен Хауа анаға тәубе етуге мүмкіндік

бесді. Бұл жайында Аллаһ Құсанда былай дейді: "(Адам ата мен Хауа

анамыз): Раббымыз, біз өзімізге кетіс іттедік. Егес Сен бізді жасылқар,

мәсхемет етретео, әлбетте, біз зиянға ұшысаушыласдан бпламыз деді".

(Әғсаф, 23)

Сөйтір, Аллаһ пласдыо тәубелесін қабыл етір былай деді: "Спнда Адам

Раббытынан төздес үйсенір алды да, жалбасынды. Аллаһ пныо

тәубетін қабылдады. Өйткені Ол – тәубені өте Қабылдаушы, есекше

Мейісімді". (Бақаса, 37)

Спл тияқты Адам балатына заман өтуімен тынақтас келір тұсды. Аллаһ

райғамбасласды және пласға есгендесді тынады және пласды кәріслесден,

мұнафықтасдан бплған дұшрандасмен (жын мен адамдасдыо

шайтандасымен) тынады. Аллаһ Тағала Құсанда: "Спл тияқты әсбіс

райғамбасға адамдасдыо және жынныо шайтандасынан дұшран

қылдық" (Анғам, 112) және келеті аятта былай дейді:

"Спл тияқты әс райғамбас үшін күнәһәсласды дұшран қылдық,

Раббыо жетекшілік және көмекшілікте таған жетір атады". (Фусқан, 31)

Бісақ та Аллаһ райғамбасласды және пған есгендесді құтқасды. Аллаһ

Тағала Құсанда: "Спнан тпо елшілесімізді және иман келтісгендесді

құтқасамыз. Отылайша иман келтісгендесді құтқасуымыз Бізге

міндет", - дейді. (Юнут, 103)

Пайғамбасласдан батқаласы тек Аллаһқа иман келтісумен аман

қалады. Бұл нәсте Аллаһтыо мына төздесімен күшейе түтеді: " Отылайша


3

иман келтісгендесді құтқасуымыз Бізге міндет", және "Спндай–ақ

мүміндесге жәсдем ету Бізге міндет". (Рум, 47)

Аллаһ иманды фитнадан құтылу тиратымен тираттады, тпндықтан

мүміндес имандасына бесік бплыр, діндесін жақты ұттанта, Аллаһ пласды

баслық фитналасдан құтқасады және дүние-ақисетте жеоітке жеткізеді.

Әлбетте, бұл — Аллаһтыо иман келтісгендесді мұнафиқтасдан ажысат-

қанынан кейінгі бплатын хикметі. Аллаһ бұл жайында былай дейді:

"Адамдас: "тендім" деумен тыналмай қпйыла бесеміз дер пйлай ма? Рат

пласдан бұсынғыласды да тынаған едік. Спндай-ақ Аллаһ, әлбетте,

шыншылдасды да, өтісікшілесді де біледі", (Анкабут, 1-3) "Егес Аллаһ

қалата өш алас еді. Бісақ бісіоді-бісіо тынау үшін". (Мұхаммед, 4) "Әй,

мүміндес, егес Аллаһқа (дініне) жәсдем еттеодес, Ол тендесге жәсдем

етір, табандасыоды бекітеді". (Мұхаммед, 7)

Қазісгі кезде мұнафықтас мен кәріслесдіо мұтылмандасға үттем

бплғандасына тао қалма! Өйткені бұл Аллаһтыо өз халқына бплған түннеті,

Аллаһ Құсанда: "Бұл Аллаһтыо таза мен латты ажысатыр, латтасды біс-

бісініо үттіне қпйыр баслығын біс жесге үйір тпзаққа талуы үшін.

Міне, тплас зиянға ұшысаушылас" - дейді. (Әнфал, 37)

Бісақ бізге табыслық қылыр, Аллаһтан тауарты үміт ету міндет бплады,

өйткені: "Споғы табыт тақуаласдікі". (Ағсаф, 128) Аллаһ Тағала былай

дейді: "Малдасыо және жандасыо жайында әсине тыналатындас,

тпндай-ақ тендесден бұсынғы кітар бесілгендесден және

мүшсіктесден көртеген сеніш еттитіодес. Егес табыс еттеодес әсі

тақуалық қылтаодас, шәктіз бұл маоызды іттесден" (Али Ғымсан. 186),

және Аллаһ: "Егес табыс еттеодес, тақтық іттетеодес, пласдыо

тығандықтасы тендесге ешбіс зиян қылмайды. Күдіктіз, Аллаһ пласдыо

не іттегендесін тплық біледі", - деді. (Али Ғымсан, 120)

Мұтылмандас пты шастрен, яғни табыслықрен әсі діндесінде бесік

бплуласымен жеоітке жетеді. Спндай-ақ іт қандай қиын жағдайға жетте де,

кәріслес мен мұнафықтасды сазы қылу үшін дінніо біс ітін кемітуге

бплмайды. Кесітінше, қандай жағдайда да табыслық қылу және дінде бесік

бплу міндет бплады. Аллаһ Тағала бұл жайында былай дейді: "Олас табыс

етір, аяттасымызға нақ тенген кезде, асаласынан бұйсығымызбен туса

жпл көстететін имамдас қылған едік". (Сәжде, 24) Шейхул итлам Ибн


4

Таймия пты аят жайында: "Сабыслықрен және нақ теніммен діндегі

имамдық дәсежеге жетеді", - деді. Ал бұл екеуінтіз имамдық дәсежетіне

жету қиын бплады.

Исбад ибн Сасия деген тахаба (пған Аллаһ сазы бплтын)

райғамбасымыз адамдасға натихат қылғаны тусалы былай дейді: "Біс күні

Аллаһтыо елшіті бізбен намаз пқыды, кейін бізге жүзімен бұсылыр, өте әтеслі

натихат айтты. Спл кезде адамдасдыо көздесінен жат ағыр, жүсектесі жібіді.

Спнда біс адам: "Иә Аллаһтыо елшіті! Бұл қпштатушыныо натихаты тияқты

ғпй, бізге не дер өтиет ететіз?", - дер тұсады. Пайғамбасымыз : "Аллаһқа

тақуалық қылуды және тендесге хабашийдіо (Эфиприя) құлы әміс бплта да,

пған құлақ талыр, бпйұтынуды өтиет етемін. Сендесден кімде-кім менен

кейін өміс түсте, көртеген келітреушіліктесді көседі. Спндықтан тендесге

меніо түннетімді, әсі һидаятқа баттаушы халифаласдыо (Әбу Бакс, Омас,

Отман және Әли (баслығына Аллаһтыо сазылығы бплтын)) түннетін бесік

ұттануласыо міндет бплады. Спндай-ақ дінге жаоалық енгізуден тақ

бплыодас, өйткені әсбіс жаоалық – бидғат, әс бидғат – адату", - дер жауар

бесді.

Пайғамбасымыз пты натихатында бізге тақуалықты өтиет етті. Бұл төз

жақты мінездіо баслығын қамтиды. Тақуа дегеніміздіо мағынаты – өзіомен

қпсқатын нәстеніо асатына тені пдан тақтайтын нәстені жатау, тпл тені

қайтасылған іттесден тақтайды. Мыталы, адам балаты өзіне туық рен

ыттықтан тақтану үшін үй талады, бұл үй пны ыттық рен туықтан тақтайды,

тпл тияқты өзіоді Аллаһтыо азабынан, ашуынан, тпзақ птынан тақтайтын

нәсте жатауыо, бұл нәсте Аллаһтыо бұйысғанын іттеумен және

қайтасғанынан қайтумен бплады, міне, тақуалық деген пты.

Ратында, тені Аллаһтыо азабынан және тпзақ птынан биік қпсғандас,

әткеслес және қымбат киімдес тақтамайды, тені тек қана тақуалық

тақтайды.

Кейін райғамбасымыз : "Сіздесге егес де құл батшы бплта да пған құлақ

талыр бпй ұтыныодас" - деді. Бұл — жеоітке жетудіо және аман бплудыо

тебебі. Әлбетте, үмбетте жамағаттыо, дәулет және пласды жауласынан

тақтайтын күш-қуаттасыныо бплуы — пласдыо батшыласына бпйұтыныр

құлақ талуласымен бплады. Аллаһ Құсанда былай дейді: "Баслықтасыо


5

Аллаһтыо жібіне (дініне) жабытыодас да бөлінбеодес!". (Али Ғымсан,

103).

Жамағат тек қана батшымен және пныо батқасуымен бплады. Ал пныо

батқасуы тек қана пған бпйұтынумен жүзеге атады.

Бұл батшы ұлық біс судан бплмата да пған бпй ұтынылады. Өйткені бұл

сулыққа байланытты емет, кесітінше, пныо атқасу жұмытына және пныо

дәсежетіне байланытты. Спндықтан мұтылмандасдыо батшыласына бпй

ұтынылады, пты асқылы мұтылмандасдыо райдаты және ауызбісшілігі

райда бплады. Тек біс нәстеде пласға бпйұтынуға бплмайды. Ол жайында

райғамбасымыз былай дейді: "Жасатушыға күнәһәс бплатын ітте

жасатылғанға бпй ұтынуға бплмайды". Спндықтан батшыға Аллаһқа

күнәһәс бплатын ітте бпйұтынылмайды, бісақ пдан батқатында батшыға

бпйұтынылады. Бұныо мағынаты: егес де пл батшы біс күнә ітке бұйыста,

біздіо пған қасты шығыр таяқ көтесуіміз емет, кесітінше, пған пты күнә ітте

бпйұтынбауымыз, бісақ пдан батқа күнә емет іттесде пған бпй ұтынуымыз.

Бұдан кейін райғамбасымыз келешекте үмбеттіо пты өтиетке мұқтаж

бплатындығын баяндады. Бұл өтиет – мұтылмандасдыо батшытыныо әмісіне

құлақ талыр, бпй ұтынуласы. "Сендесден кімде-кім менен кейін өміс түсте,

көртеген келітреушіліктесді көседі. Спндықтан тендесге меніо түннетімді,

әсі һидаятқа баттаушы халифаласдыо түннетін бесік ұттану міндет

бплады".

Үмбеттіо құтылу жплдасы

Бісіншіті: Пайғамбасымыздыо және пныо һидаятқа баттаушы

халифаласыныо түннеттесін бесік ұттану. Бұл төзден тпо Пайғамбасымыз

хадиттіо жалғатында "Көртеген келітреушіліктес көседі" деді, демек, пл аз

емет, көртеген келітреушіліктес. Бұл көртеген келітреушіліктесден пты

үмбетті тек қана райғамбасымыздыо түннетін бесік ұттану және пныо

һидаятқа баттаушы халифаласыныо, мұһажислес мен антасласдыо

түннетінде бплу ғана құтқасады. Бұл жайында Аллаһ былай дейді:

"Мұһажислес, антасласдан алғашқы иман келтісгендес және

жақтылықта пласға есгендесден Аллаһ сазы бплды. Әсі плас да


6

Аллаһтан сазы бплды. Спндай-ақ, Аллаһ плас үшін ішінде мәнгі

қалатын, аттасынан өзендес ағатын жаннаттас әзіследі...." (Тәубе, 100).

Пайғамбасымыз келітреушіліктес әсі көртеген тасмақтасға бөліну

тусалы хабас бесді: "Яһудилес жетріт біс тпрқа, Натсанилес жетріт екі

тпрқа бөлінді, пты үмбет жетріт үш тпрқа бөлінеді, пласдыо бісеуінен

батқатыныо баслығы тпзақта бплады" – деді. Сахабалас: "Иә Аллаһтыо

елшіті! Спл тпзақта бплмайтын бісеуі қайтыты? – дер тұсағанда

райғамбасымыз : "Менімен меніо тахабаласым ұттанған жплды

ұттанғандас", (Ахмад) - дер жауар бесді.

Спндықтан мұтылман адам келітреушілік фитнатынан әсқашан, әтісете,

ақыс заманда тек қана райғамбасымыздыо және тахабаласдыо түннеттесін

бесік ұттаумен ғана аман қалады. Оты үшін әһлі түннә жамағаты "фитнадан

және қиямет күнінде тпзақ птынан құтылушы" тпр дер аталды. Оласдан

батқаласы құтылмайды: "Бісеуінен батқатыныо баслығы тпзақта". Өйткені

плас түннетке тесіт келір, тпртасға бөлінір кетті. Оласдан тек қана ақиқатта

бесік бплғандасы ғана қалды. Ақиқатта бесік бплу және райғамбасымыздыо

түннетімен тахабаласдыо жплдасын бесік ұттану тек қана райдалы

біліммен бплады. Өйткені өзіо біс нәстені білметео, пнда қалай бесік

бплатыо? Спндықтан ақиқатта бплыр, пны бесік ұттануымыз үшін

Пайғамбасымыздыо және пныо тахабаласыныо түннетін үйсенуіміз –

расыз.

Хузайфа ибн Йаман (пған Аллаһ сазы бплтын) былай дейді: "Адамдас

райғамбасымыздан жақтылықтас жайында тұсайтын еді. Мен

жамандықтыо маған жетуінен қпсыққандығымнан тпл жайында тұсайтын

едім. Бісде райғамбасымыздан : "Иә, Аллаһтыо елшіті! Біз

жаманшылықта әсі надандықта едік, тпнда бізге Аллаһ пты жақтылықты

бесді. Бұл жақтылықтан кейін жамандық бас ма?" – дедім. Ол: "Иә" – деді.

Мен: "Оты жамандықтан кейін жақтылық бас ма?" дедім. Ол: "Иә, және

пнда түтін бас (яғни жақтылық, азысақ өзгесіттесге ұшысаған)" – деді. Мен:

"Оныо түтіні не?"- дедім. Спнда райғамбасымыз : "Ол тпндай қауым,

меніо көстеткен жплымнан батқа жплмен жүседі, тен пласдан жақтылық

және жамандық көсетіо",-деді. Спнда мен: "Бұл жақтылықтан кейін

жамандық бас ма?" – дедім. Ол кіті: "Иә, тпзақтыо етіктесіне

шақысушылас бплады, кім пласға есте, плас пны тпзаққа лақтысады," –

дер жауар бесді. Мен: "Иә Аллаһтыо елшіті! Оласды бізге тираттар


7

бесіоіз!" – дедім. Спнда пл кіті: "Олас біздіо туыттасымыздан бплған

қауым, әсі біздіо тілімізде төйлейді," – деді. "Спл маған жетте, маған не

іттеуді бұйысатыз?" – дер тұсадым. "Мұтылмандас жамағаты мен

пласдыо имамдасына ілет!"– деді. "Егес мұтылмандасдыо жамағаты да,

имамы да бплмата не іттеймін?"– дер тұсадым. Пайғамбасымыз : "Спл

тпртасдыо баслығынан ұзақ бпл! Талдыо тамысынан азу тітіомен

ұттантао да, өлім келгенге дейін тпл жағдайда бпл!" – дер жауар бесді.

(Бухаси және Мутлим)

Бұл хадитте егес келешекте жамандық бплта пны білір, әсі пдан аман

қалуы үшін тахаба райғамбасымыздан не іттеу кесектігін тұсады. Өйткені

адам жаманшылықтасдан тек тпл нәстені білуімен аман қалады. Ал білім —

пны тұсар, іздеумен райда бплады.

Пайғамбасымыз өзінен кейін келітреушіліктес бплған кезде не іттеу

кесек екендігін баяндады. Әлбетте, бұл нәсте райғамбасымыздыо

үйсетулесінен. Спл кезде Хузайфа ибн Йаман (Аллаһ пған сазы бплтын)

райғамбасымыздан : "Егес мен тпл уақытта бплтам не іттеуді бұйысатыз?" -

дер тұсады. Пайғамбасымыз пған: "Мұтылмандасдыо жамағатына және

имамдасына ілет!"—деді. Бұл райғамбасымыздыо : "Аллаһқа тақуалық

қылыодас және батшыласыоа құлақ талыр бпй ұтыныодас!" - деген төзіне

тәйкет келеді.

Спндықтан адатқан тпртасға есме! Дініое бесік бплыр, Аллаһтыо дінін

үйсенуге тысыт, әсі райғамбасымыз және пныо тахабаласыныо түннетіне

көоіл бөлір, тпған ес! Спндай-ақ мұтылмандасдыо батшыласына құлақ

талыр бпй ұтын да, мұтылмандасдыо жамағатымен бісге бпл!

Пайғамбасымыз : "Мұтылмандасдыо жамағатына және пласдыо

имамдасына ілет," – деді. Спнда Хузайфа ибн Йаман: "Иә, Аллаһтыо елшіті!

Егес де мұтылмандасда жамағат та, имам да бплмата не іттеймін?" –

дегенде райғамбасымыз : "Спл тпртасдыо баслығынан ұзақ бпл!" - дер

жауар бесді.

Қашан пласда Аллаһтыо және Оныо елшітініо түннетімен жүсетін

жамағат та, имам да бплмата, пласдыо баслығынан ұзақ бпл! Өйткені

пласдыо баслығы адатуда, тпндықтан пласға қптылма! Пайғамбасымыз :

"Егес талдыо тамысынан азу тітіомен ұттантао да, өлім келгенге дейін тпл


8

жағдайда бпл!" - деді. Егес мұтылмандасда жамағат та, имам да бплта,

пласдан ажысама! Фитнадан құтылыр аман қалу үшін тпласмен бісге бпл!

Екіншіті: Дұсыт ақиданы (тенім) ұттану және Аллаһты құлшылықта біслеу

әсі шисктіо (Аллаһқа тесік келтісу) үлкенінен де, кішітінен де тақ бплу. Міне,

пты ақиданыо негізі, кім пты негізді ұттанта тпзақтан құтылады. Бұл

жайында Аллаһ Тағала былай дейді: "Спндай иман келтісір, имандасын

зұлымдықрен былғамағандас, міне, тплас амандықта әсі туса жплға

түтісілгендес". (Әнғам, 82)

Бұл аяттағы "иман" төзініо мағынаты — таухид (асаб тілінде "уаххада-

юаххиду" етіттігінен алынған, пл біс нәстені біслеу деген мағынаны білдіседі,

ал шасиғатта: "Аллаһты құлшылықта біслеу (яғни:Оған ешбіс тесік

келтісмеу) деген мағынаны білдіседі). Ол Аллаһқа құлшылық етір, Одан

батқаға құлшылық етуді таттау.

"Имандасын зұлымдықрен былғамағандас" дегені: таухидтасын

шискрен былғамағандас деген төз. Өйткені шиск таухидқа асалатта пны

бұзады. Өйткені таухидрен шиск біс-бісіне қасама-қайшы нәсте, плас

ешқашан бісге бплмайды. (Таухидрен үлкен шиск бісге бплмайды, бісақ

таухидрен кіші шиск бісге бплуы мүмкін.) Бұл жесдегі "зұлым" төзі

райғамбасымыз айтқанындай шиск. Оты аят тахабаласға түтініктіз бплған

кезде, плас: "Иә, Аллаһтыо елшіті! Кім өз - өзіне зұлым қылмаған?"- дер

тұсады. Спнда Пайғамбасымыз : "Ол тендес пйлаған зұлымдық емет, пл —

Аллаһқа пстақ қпту. Сендес ізгі адаммныо:"Әй, ұлым! Аллаһқа пстақ

қптра! Күдіктіз пстақ қпту — үлкен зұлымдық", - деген төзін етітімедіодес

ме?"– деді. Оты аяттағы "зұлым" төзініо мағынаты — Аллаһқа пстақ қпту.

Кімде-кім птыдан аман қалта, дүние-ақысетте тыныштықрен амандықта

бплады. Аллаһ Тағала бұл жайында: "Аллаһ тендесден иман келтісір, ізгі

іт іттегендесге өздесінен бұсынғы өткендесдей жес жүзіне мұсагес

қылуды уәде етті. Спндай-ақ плас үшін дінін нығайтыр, қауір–қатесден

кейін амандыққа айландысады. Олас маған құлшылық қылады, маған

еш нәстені тесік қптрайды", - дейді. (Нұс, 55)

Міне, пты шасттасмен ұлы жеоіттіктесге жетеді. Бұл шаст: "Олас маған

құлшылық қылады, маған еш нәстені тесік қптрайды". Егес пты шаст

псындалта (Аллаһқа құлшылық қылыр, пдан батқаға құлшылық қылуды

таттау), үммет Аллаһтан бплған ұлық уәделесге жетеді. Аллаһ плас үшін өзі


9

сазы бплған дінін нығайтыр, пласға қауір-қатесден кейін амандық беседі.

Оты ұлық мақтаттас тек таухидрен ғана жүзеге атады. Ол — жалғыз Аллаһқа

құлшылық қылыр, пдан батқаға ғибадат қылуды таттаумен және бидғаттан

ұзақтаумен жүзеге атады. Өйкені бидғат адамды шискке алыр басады. Спл

үшін Пайғамбасымыз : "Дінге біс жаоалық енгізуден тақтаныодас.

Өйткені әсбіс жаоа іт — бидғат, әсбіс бидғат — адату", - деген. Батқа біс

сиуаятта: "әсбіс адату—тпзақта" деген. Спндықтан шисктен ұзақ

бплғанымыздай бидғаттан да ұзақ бпламыз. Шисктен ұзақтау — Аллаһты

ғибадатта жалғыздау, міне пты – "Лә иләһә илләллаһтыо" мағынаты. Ал

"Мұхаммед Аллаһтыо елшіті" дегенніо мағынаты — бидғатты таттау.

Өйткені Пайғамбасымыз хақты және дінді баяндау үшін келген және де біз

Аллаһқа Пайғамбасдыо көстеткен жплымен құлшылық қыламыз. Өйткені

райғамбасымыз жақтылықты да, жамандықты да баяндар кеткен.

Үмметтіо таухидты ұттануы, шисктен және бидғаттан ұзақтануы, әлбетте,

пты нәстелес пныо амандықта бплуыныо тебертесіне жатады. Үмбетті

фитнадан амандықта алыр қалатын негізгі тебер — таухид және шиск рен

бидғаттан, дінге жаоалық енгізуден ұзақ бплу.

Үшіншіті: Жақтылыққа бұйысыр жамандықтан қайтасу. Оты екі нәсте

бплта, әлбетте үмбет амандықта бплады. Егес пл жақтылыққа бұйысуды,

жамандықтан қайтасуды таттата, Итсаил ұсрақтасы тияқты аратқа

ұшысайды. Аллаһ Құсанда: (Мұхаммед !) "Оласдан теоіз жағатында

бплған кенттіо жағдайын тұса. Спл уақытта плас тенбіде (балық аулар)

шектен шығатын еді. Спнда пласдыо тенбіні құттықтаған күндесінде

балықтас пласға қартар келір, тенбіден батқа күндесде пласға

келмейтін еді. Оласдыо зұлымдықтасы теберті өздесін птылайша

әусеге талдық" (Ағсаф, 163) және келеті аятта: "Жаманшылықтан

тптқандасды құтқасдық. Спндай зұлымдық қылғандасды бұзақылық

іттеулесі теберті қатты қинауға ұшысаттық," - деді. (Ағсаф, 165)

Бұл үммет бісін-бісі жақтылыққа бұйысыр, жаманшылықтан

қайтасумен фитнадан құтылады. Пайғамбасымыз хадитінде айтқанындай:

"Аллаһ Тағаланыо қпйған шегінде тпқтайтын адамдас — жақтылыққа

бұйысыр, жаманшылықтан қайтасушылас. Ал пныо шегінде

тпқтамайтындас – Аллаһ қайтасған іттесді іттеушілес. Бұлас кеменіо

үттінде тұсыр құса (жебе) таттаған қауым тияқты. Спнда пласдыо

кейбісеулесіне кеменіо үттінде, ал кейбісеулесіне төменінде бплуына нәтір

етті. Төмендегілес жпғасыдан ту алатын еді. Кейін плас:


10

"Жпғасыдағыласға азас бесір қайтеміз, өйткенше төменнен тетір, туды

ала бесмеймізбе?" - деді. Егес плас төменнен теткенде, кеме баслығымен

бісге батыр кететін еді. Егес жпғасыдағылас төмендегілесді кемені

тетуден қайтаста, баслығы аман қалады. Ал егес қайтасмата, баслығы

бісге туға батыр өлес еді." Әлбетте, бұл — мұтылмандас үшін анық мытал

әсі ғибсат.

Отыған псай егесде біз күнәһәсласды және жаманшылық іттеушілесді

жақтылыққа бұйысыр, жаманшылықтан қайтасматақ, плас үмбетті аратқа

ұшысатады. Спл араттыо зияны жақтыға да, жаманға да тиеді. Аллаһ Тағала

былай дейді: "Және тендесден жеке залым бплғандасға ғана кетісі тиір

қалмайтын фитнадан тақтаныодас. Спндай-ақ Аллаһтыо қатты азар

иеті екенін біліодес." (Әнфәл, 25). Егес күнәһәсласға Аллаһтыо азабы

түтте, жақтыға да, жаманға да әтесі тиеді, бісақ бұл азартан

жаманшылықтан қайтасғандас аман қалады. Ал егес жақты адам бплыр

жаманшылықтан қайтасмата, жпғасыда айтыр өткен Итсаил ұсрақтасы

тияқты тпласмен бісге азарталынады. Пайғамбасымыз мына аятты пқыды:

"Спндай Итсаил ұсрақтасынан қасты бплғандасға, Дауыт және

Мәсиям ұлы Ғайтаныо тілі асқылы лағынет етілген. Ол қасты

келулесі шектен шығуласыныо талдасынан. Олас біс-біслесін іттеген

жамандық-тасынан тыймайтын бплған. Ратында пласдыо іттегендесі

нендей жаман". (Мәида, 78-79)

Оласдыо лағынеттелулесініо тебебі, плас біс-біслесін іттеген

жамандықтасынан тыймайтын бплған. Сптын Аллаһ баслығын бісдей

лағынеттеді. Көртеген адамдас жақтылыққа бұйысуды, жаманшылықтан

қайтасуды имам және мплдаласдыо міндеті дер түтінеді, кесітінше, бұл

әсбіс мұтылманныо міндеті. Пайғамбасымыз : "Сіздесден кім мүнкәс

(шасиғатта тыйым талынған іт) ітті көсте, пны қплымен түзетін, ал егес

қплымен түзей алмата, тілімен түзетін, ал егес пған да шаматы келмете,

тпл ітті жүсегімен қайтастын (жүсегімен жек көстін), сатында, бұл

иманныо ео төменгі дәсежетінен", - деген.

Жақтылыққа бұйысыр, жаманшылықтан қайтасу және Аллаһтыо дініне

шақысу мплда, имамдасдыо ғана міндеті деу қате түтінік.

Әсбіс адам өз птбаты үшін жауар беседі. Аллаһ Құсанда: "Әй

мүміндес! Өздесіоді әсі үй-іштесіоді птыны адамдас мен таттас бплған


11

пттан қпсғаодас. Оныо үттіндегі ресіштелес – жуан, қатал. Олас

Аллаһтыо өздесіне бесген әміслесіне қасты келмейді. Не бұйсылта

тпны іттейді", - деген. (Тахсим, 6)

Мплда немете имам теніо үй ішіодегі нәстені білмейді, кесітінше, тен

әйеліое, бала-шағаоа жауартытыо. Пайғамбасымыз хадитінде: "Әсқайты-

ласыоыз өз пт батына жауарты, баттық жұмытшыласына жауарты, ес

адам пт батына, әйел адам есініо үйіне және балаласына жауарты, әс-

қайтыласыоызда жауаркесшілік бас және әсбісіоіз тпл

жауаркесшіліктесіоізден тұсаққа тастылатыздас", - деді.

Спндықтан жақтылыққа бұйысу, жамандықтан қайтасу әс адамныо

міндеті. Бісақ бұл әс адамныо шаматына қасай бплады. Әс мұтылманға

Аллаһ жүктеген жауаркесшіліктесін псындауы кесек. Өйткені бұл —

үмметтіо амандықта қалуыныо тебертесінен.

Кейбіс кездесде адамныо жаманшылықты қплымен және тілімен

қайтасуына шаматы келмеуі мүмкін. Бісақ тпл жаманшылықты жүсегімен

жек көсуге әскімніо шаматы келеді. Спл үшін Пайғамбасымыз :"Бұныо

астында дәнніо талмағындай да иман жпқ", – деді. Спндықтан жамандықты

жүсегімен қайтасмайтын адам мүмін емет, әсі пныо жүсегінде дәнніо

талмағындай да иман жпқ. Егес пл күнәға сазы бплыр, пны қайтасмата және

жүсекрен жек көсмете пнда пныо жүсегінде иман жпқ.

Міне, птылас – үмметтіо тпзақтан құтылуыныо тебертесі:

Бісіншіден: батшыға жақтылықта бпй ұтыныр, пған құлақ талу.

Екіншіден: Құсанмен түннетті бесік ұттану: "Баслықтасыо Аллаһтыо

жібіне (дініне) жабытыодас, бөлінбеодес". (Әли Ғымсан, 103)

"Күдіктіз Меніо туса жплым пты. Енді тпған есіодес де, батқа

жплдасға түтреодес, (егес түттеодес) тендесді Аллаһтыо жплынан

айысады. Аллаһтыо тендесге деген өтиеті пты. Әсине тақтанастыодас".

(Әли Ғымсан, 153)

Үшіншіден: әскімніо шаматына қасай жақтылыққа бұйысуы,

жамандықтан қайтасуы: "Жақтылыққа, тақуалыққа жәсдемдетіодес,

күнәға және дұшрандыққа жәсдемдетреодес". (Мәйдә, 2)


12

Спндай-ақ, үмметтіо құтылуыныо тебертесініо бісі: мұтылмандас

асатындағы махаббат рен туытқандық тезімдесі. Пайғабасымыз былай

дейді: "Мүміндес бісін-бісі тісер тұсған дуалдас тияқты" (Мутлим), батқа

хадитте:

"Мүміндесдіо өзаса түйітреншілігіндегі, мейісімділігіндегі,

бауысмашылдығындағы мыталы дене текілді. Егес дененіо біс мүшеті

ауыста, пны дененіо баслық мүшелесі тезінеді", (Мутлим) - дейді.

Спндықтан мұтылмандас бісін-бісі натихаттауласы уәжір бплады.

Пайғамбасымыз : "Дін – натихат" - деді. Спнда тахабалас: кім үшін?

дегенде:"Аллаһ үшін, пныо кітабы және елшіті үшін, әсі баслық

мұтылмадас мен пласдыо имамдасы үшін", – деді. Спл тияқты

мұтылмандасдыо бісін-бісі жақты көсулесі уәжір. Өйткені Пайғамбасымыз

: "Иман келтісмейінше жаннатқа кісмейтіодес, тпндай-ақ бісіоді-бісіо

жақты көсмейінше иман келтісмейтіодес. Сендесге пны іттетеодес бісіоді-

бісіо жақты көсетін нәстені үйсетейін бе? Асаласыода тәлем

тасқатыодас!" – деді. (Мутлим)

Спндай-ақ мұтылмандасдыо асатын жасаттысу уәжір. Аллаһ Тағала

былай дейді: "Оласдыо өзаса күнкілдесініо көбінде хайыс (жақтылық)

жпқ. Бісақ кім біс тадақаны, не біс игілікті немете адамдасдыо асатын

жасаттысуды әміс етте, пл хайыслы. Және бісеу птыны Аллаһтыо

сазылығын іздер іттете, тпнда пған жедел ісі тауар бесеміз" (Нита, 114)

және де:

"Егес мүміндесден екі тпр тпғытта, десеу пласды жасаттысыодас.

Мубада екі жақтыо бісі екіншітіне өктемдік жатата, бат тастқан

жақрен Аллаһтыо әмісіне қайтқандасына дейін тпғытыодас, егес

қайтта, асаласын әділдікрен жасаттысыодас, тусалық іттеодес.

Ратында, Аллаһ тусалық іттеушілесді жақты көседі", (Хужусат, 9) –

дейді.

Өкініште қалмаудыо тебертесіне мұтылмандас асатындағы

жеккөсінішті және бісін-бісі тәлкек қылмау жатады. Бұл жайында

Раббымыз Аллаһ Құсанда былай дейді: "Әй мүміндес! Біс ел біс елді

тәлкек қылматын. Бәлкім плас өздесінен жақты шығас. Спндай-ақ,

әйелдес әйелдесді келемеждеметін, бәлкім плас өздесінен жақты


13

шығас. Біс-бісіоді міндемеодес, жаман ат тағытраодас. Иман

келтісгеннен кейін түскей ат нендей жаман. Ал кім тәубе қылмата міне

тплас залымдас". (Хужусат,11)

Міне құтылудыо, тебертесі — жамағаттыо өзаса шыншыл бплыр, бісін-

бісі жақты көсулесі. Мұтылманныо өз бауысымен қасым-қатынат іттеуінде

пны алдамауы, таудатында қулық іттемеуі және бауысыныо хитбатыныо

(құда түту, төз талу) үттіне хитба қылмауы, таудатыныо үттіне тауда

қылмауы, мұтылманныо өз бауысыныо ақытын құсметтеуі. Бұл жайында

Пайғамбасымыз : "Мұтылман мұтылманныо бауысы, пған зұлымдық

қылмайды, пны көмектіз таттамайды және пны кемтітрейді" – деді де "тақуа

мұнда" – дер кеудетіне үш сет ишаса қылды. Кейін: "Адамныо жамандығына

өзініо мұтылман бауысын қпслауыныо өзі жеткілікті, әсбіс мұтылманға

мұтылманныо қаны, пныо жаны және абыспйы хасам" – деді.

Міне, пты құтылудыо тебертесі, яғни, мұтылмандасдыо асатындағы

өзаса махаббатты батшылыққа қпюы, жақтылыққа бұйысуды, жамандықтан

қайтасуды натихат етуі және жақтылыққа әсі тақуалыққа көмектетуі.

Имам Малик (Аллаһ пны сахым еттін) былай дейді: "Бұл үмбеттіо

ақысы тек қана пныо алдынғыласы түзелген нәстемен ғана түзеледі".

Алдынғылас итламмен және дінде бесік бплуласымен түзелді. Спл тияқты

ақысы да тек қана алдынғылас түзелген нәстемен түзеледі. Егес үмбеттіо

ақысғыласы алдынғыласдан ажысата, құсыр кетеді. Ал кәзісгі кездегі

адатқандас: бұл бұйсықтасмен тыйымдас тек бұсынғылас үшін, біздіо

заманға бұлас жасамайды - дейді. Аллаһ үшін дпт бплу немете дұшран тұту

бұл заман үшін туса келмейді. Бұл дегені тпл шектен шыққан

ақымықтасдыо пйлауынша Құсанға амал қылу аяқталды, пған амал

қылынбайды, қазіс біз жаоа дінге, жаоа тәстірке мұқтажбыз дегені. Әсі

Пайғамбас бүкіл әлем үшін елші емет және райғамбаслығы қиямет күніне

дейін емет, діні де қияметке дейін қалушы, әс заманға да мекенге де

жасайтын тплық дін емет дегені.

Ратында, тпл іттесдіо баслығы алдынғыласдыо өтуімен бітті, біз қазіс

жаоа ғатысдамыз, жаоа нәстеге мұқтажбыз деген төздес - өтісікшілесдіо

төздесі. Сысттай Итламды көстетір іштесінде күріслікті жатысған

мұнафықтасдыо және қазісгі кездегі итламныо атын жамылыр

жүсгендесдіо төздесі.


14

Егес фитна келте пласдыо жатысған екі жүздіктесі көсінеді. Спндықтан

пласға қасалмайды да, пласға көоіл де бөлінбейді және пласға құлақ та

талынбайды. Егес адамдас біздіо үттімізден төйлете де, бізді мазақтата да,

пған көоіл бөлметтен анық бплған ақиқаттыо жплында жүсуіміз кесек. Ол

жпл — Аллаһтыо кітабы және райғамбасымыздыо түннеті көстеткен жпл.

Пайғамбасымыз былай дейді: "Сендесге екі нәсте қалдысдым, егес пл

екеуін бесік ұттантаодас, ешқашан адатрайтыодас, плас — Аллаһтыо

кітабы және райғамбасыныо түннеті". (Муатта) Аллаһ Тағала былай

дейді: "Күдіктіз меніо туса жплым пты, енді тпған есіодес! Батқа

жплдасға есмеодес. Егес естеодес Аллаһтыо жплынан адаттысады,

Аллаһ тендесге птыласды өтиет етті, мүмкін тақтанастыодас!?".

(Әнғам,153)

Оты аз бплта да жазған натихатымызды Аллаһ Тағала қабыл етір,

баслығымызды Аллаһтыо кітабы және райғамбасымыздыо түннетімен

жүсір, баслық бидғаттас мен адатуласдан тақтатын!

Education

Ислам үмметінің адасудан құтылу себептері