:14فصل

قدرت و سیاست

استاد:جناب آقای دکتر کریم حمدی

ارائه : ابوالفضل حاجی امینی ؛ حامد جباریان

:تعريف قدرتالف_ظرفيت تحقق )اثرگذاري( بر هدفهاي سازمان

ب-توانايي تاثير گذاردن بر جريان امكانات و منابع به سمت يك سلسله

اهراف مورد نظر بر خالف اهداف ديگر مي باشد.

ج-نيرويي كه اگر به كNار گرفته شود بتواند احتمال انجام رفتار خاصي را

باال ببرد و اگر به كار گرفته نشود رفتار به شكل ديگري انجام مي شود

د-توانايي بالقوه يك فرد و يا يك گروه براي نفوذ در فرد يا گروه ديگر

مباني پنج گانه قدرت سازماني:

(قدرت قانوني1

(قدرت پاداش2

(قدرت اجباري3

(قدرت تخصص4

(قدرت مرجعيت5

:مباني قدرت )فرنچ و راون(

( قدرت قانوني:1ب-ه واس-طه و اتكاء مقام س-ازماني ب-ه شخ-ص اعطاء م-ي شود. بنابراي-ن منش-ا اين قدرت

س-ازمان اس-ت . س-ازمان اشخاص خاص-ي را انتخاب و ب-ه آنه-ا اجازه م-ي ده-د به طور

قانون-ي فعاليتهاي ديگران را هداي-ت كنند. حدود اي-ن ح-ق قانون-ي ه-م بوس-يله ماهيت

رس-مي مقام س-ازماني و ه-م بوس-يله هنجار ه-ا و س-نت هاي غي-ر رس-مي مشخ-ص مي

شود

اي-ن قدرت بر حس-ب درج-ه كنترل ي-ك شخ-ص بر پاداشهاي-ي ك-ه براي ديگران ب-ا ارزش م-ي باشن-د س-نجيده مي

شود.

براي تنها داني-م ك-ه م-ي :همانطور پاداشه-ا ه-م ميشود ديگ-ر پاداشهاي مادي شام-ل بر پاداش عالوه قدرت

گرفت-ن حقوق افراد كار نمي كنن-د بلكه دالي-ل بيشماري براي كاركردن اس-ت از جمل-ه شهرت،موقعي-ت اجتماعي

و....

مدي-ر س-ازماني ت-ا آنجاي-ي از قدرت پاداش برخوردار بود ك-ه بتوان-د براي ارضاي اي-ن نيازه-ا اقدام مناس-ب را به

عمل آورد.

(قدرت اجباري:3

:قدرت پاداش(2

اجبار زمان-ي پديد مي آي-د كه شخصي از تواناي-ي تن-بيه و ي-ا وارد كردن لطمه جسمي

و يا رواني به شخص ديگر برخوردار باشد.

قدرت اجبار شك-ل هاي خاص-ي دارد،مث-ل انتقال افراد و ي-ا تهدي-د آنه-ا ب-ه بخ-ش يا

در اي آينده كه اس-ت كس-اني اس-تراحت براي ك-ه س-ازمان از ناخوشاين-د محل-ي

سازمان براي خود قائل نيستند.

اعمال كند توان-د در مورد ديگران بديه-ي اس-ت ه-ر قدر مجازات-ي ك-ه شخ-ص م-ي

شديد تر باشد ، قدرت اجبار او بيشتر خواهد بود.

نظارت بر كار متخص-صان و ب-ه عبارت دقي-ق ت-ر اعمال- كنترل بر اطالعات م-ي توان-د منبع ايجاد

قدرت باشد.

قدرت تخص-ص مي توان-د در جايگاه هاي مختل-ف س-ازماني ظاه-ر شود .به بيان ديگ-ر م-ي تواند بر

مقام ها و شغل ها اولويت پيدا كند.

از طرف ديگ-ر ممك-ن اس-ت رابط-ه ي قدرت تخص-ص ب-ا اختيار رس-مي ب-ه مرات-ب كمت-ر باشد .

مديران س-طح باالي س-ازمان در مورد ي-ك موضوع مه-م و حيات-ي س-ازمان تص-ميم م-ي گيرن-د ولي

كاركنان س-طح پايي-ن ت-ر س-ازمان ممك-ن اس-ت داراي تخص-صي باشن-د ك-ه مديران سطح باال براي

تص-ميم گيري ب-ه آ-ن نياز داشت-ه باشن-د .در اي-ن موق-ع اس-ت ك-ه كاركنان م-ي توانن-د براي گرفتن

اطالعات مديران را به خود وابسته كنند.

:تخصص (قدرت4

.اگر شخصي مورد م-ي شود ناش-ي از شخ-ص ب-ه طور عمده قدرت مرجعي-ت

احترام ديگري باشد آنگاه آن شخص مي تواند به او اعمال قدرت كند .

قدرت مرجعي-ت ب-ه نوع-ي ب-ا قدرت كاريزم-ا شباه-ت دارد و ناش-ي از ص-فات ذاتي

از كه اله-ي اس-ت مانن-د:الهام،اعجاز،نبوغ و س-اير خص-وصياتي فرد و موهب-ت

ديگران برتر است.

ب-ا اعتماد ، تشاب-ه،پذيرش،محب-ت،مي-ل ب-ه تقلي-د و تعلق قدرت مرجعي-ت بيشت-ر

هاي روحي همراه مي باشد.

(قدرت مرجعيت:5

پیامد نوع رهبر نفوذ منبع

مقاومت پذیرش تعهدممکن ممکن محتمل مرجعیت قدرت

ممکن ممکن محتمل تخصص قدرت

ممکن محتمل ممکن قانون قدرت

ممکن محتمل ممکن پاداش قدرت

محتمل ممکن غیرمحتمل بسیار زور قدرت

قدرت مقاوم ص-رفنظر از اينكه چ-ه شخصي تصدي شغل را ب-ه عهده داشت-ه باش-د ،به

مقام سازماني تعلق دارد .

قدرت و اجبار قدرت هاي جنبه از بعض-ي و قانون-ي،پاداش ،قدرت اي-ن بر بن-ا

مرجعي-ت م-ي توانن-د ب-ه قدرت مقام كم-ك كنن-د و بر همي-ن اس-اس قدرت مقام شبيه

اختيار است

انجام تواند نم-ي مدي-ر و اس-ت محدوديتهاي-ي داراي مدي-ر مقام قدرت ضمناً

را آنها ي-ا اس-ت ص-ادر كرده او خارج قانون-ي اقتدارو از حيط-ه ك-ه را فعاليتهاي-ي

.كنترل كند

قدرت مقاوم در برابر :قدرت شخصي

صرفنظر از مقام سازماني شخص ، قدرت شخصي به خود شخص تعلق دارد.بنابر اين مبناي اوليه

قدرت شخصي،قدرت مرجعيت و شكل هايي از قدرت تخصص ،اجبار و پاداش است كه از راه

ترغيب و يا راه اثرگذاري بر شباهت هاي زير دستان با شخص حاصل مي شود.

وجود قدرت شخصي باعث مي شود كاركنان وفاداري و از خود گذشتگي بيشتري از خود نشان

.دهند

:قدرت شخصي

:كاربردهاي قدرت:الف( تعهد

هنگامي كه فرد،رهبر را مي پذيرد و خود را با يكي مي داند به احتمال زياد با

كوشش هاي رهبر براي اعمال قدرت تالش مي كند. چنين فردي در برابر خواست

هايي كه به نظر او براي رهبر مهم هستند انگيزش بااليي دارد.

ب(اجابت-: يعني اينكه زي-ر دست خواس-ته هاي رهبر را تا جايي انجام مي دهد كه نياز

به تالش و صرف نيروي خارج از وقت مقرر نداشته باشد.

ج( مقامت-: يعني اينكه زير دست با خواسته هاي رهبر در ستيز است و حتي

ممكن است- آن كار و پروژه را ناديده بگيرد تا كار مطابق خواست

رهبر پيش نرود.

زیردستان با منصفانه رفتارکنید دفاع آنها های خواسته از

باشید حساس آنها نیازهای به نسبتکنید انتخاب خود مانند دستانی زیر

کنید دخالت نقش دهی شکل در

مرجعیت قدرت

دهید ارتقاء را خود تخصصکنید حفظ را خور اعتبار

کنید اقدام قاطعیت و اطمینان باباشید مطلع ٌ دایما

دهید تشخیص را کارکنان توجه مورد مسایلکنید پرهیز افراد منزلت کردن دار خدشه از

کنید رفتار مودبانه و صمیمی

تخصص قدرت

باشید داشته اعتماددهید ادامه موضوع شدن روشن تا را رسیدگی تا و کنید صحبت واضح

بجاست شما خواسته که کنید پیدا اطمیناندهید توضیح را خود خواسته دالیل

کنید تقویت را پذیرش به میلکنید انتخاب را مناسب مجاری

کنید استفاده قدرت از منظم بطورکنید تقویت را پذیرش به میل

باشید حساس کارکنان عالقه به نسبتکنید بررسی را افراد در پذیرش به میل

قانون قدرت

باشید داشته منطقی و ممکن های خواستهباشید داشته منطقی های خواسته فقط

بدهید آنها به را زیردستان درخواست مورد های پاداشبدهید را معتبر های پاداش فقط

کنید آشنا ها جریمه و مقررات با را زیردستان

پاداش قدرت

بدهید اخطار انها به تنبیه از قبلکنید اجرا یکسان بطور را تنبیه

بسنجید را شرایط اقدام از قبلدهید قرار نظر مد را بودن اعتناد قابل همواره

کنید اعمال تخلف با متناسب را تنبیهکنید اعمال دیگران از دور را اتبیه

زور قدرت

:تعریف سیاست سازمانی)از دیدگاه جفری ففر(

مجموع فعالیتهای که به وسیله اشخاص برای به دست آوردن ، افزایش و به

کارگیری قدرت و دیگر منابع انجام می شود تا از آن طریق بتوانند در موقعیتهای

.عدم اطمینان و نا هماهنگی به هدفهای دلخواه خود برسند

:رفتار سیاسیابزاری است که اشخاص با استفاده از آن سعی در به دست آوردن و استفاده از

قدرت دارند)یعنی یافتن راهی انحصاری(

طبق نظر سنجی های صورت گرفته مدیران عنوان نمودند:

الف(رفتار سیاسی بر تصمیمهای سازمانی مدیران در زمینه حقوق و دستمزد اثر گذاشته اند

ب(رفتار سیاسی بر تصمیمهای سازمانی مدیران در خصوص استخدام نیرو تحت تاثیر بوده است

3/1ج(رفتار سیاسی در سطوح باالی سازمان نسبت به سطوح پایین تر متداول تر است یعنی:

پاسخ دهندگان رفتار سیاسی را نا خوشایند،بد، نا سالم و غیر عقالیی دانستند

بیشتر پاسخ دهندگان رفتار سیاسی را الزمه موفقیت مدیران دانستند

البته بعضی صاحبنظران )کاوانف و همکارانش(این امر را منوط به دو شرط ذیل می دانند:

الف(اگر به حقوق همه طرفهایی که سود می برند،احترام بگذارد

ب(قضاوت بر مبنای عقل سلیم به منظور رعایت انصاف و برابری

: گستردگی روابط سیاسی

شرط الزم برای کسب موفقیت و اداره سیاست سازمانی سه مورد ذیل می باشد

(دالیل رفتار سیاسی1

(فنون متداول برای اعمال رفتار سیاسی2

(راه حل های اصولی برای محدود کردن اثرهای رفتار سیاسی3

: مدیریت رفتار سازمانی

)از دیدگاه رابرت مایلز( دالیل رفتار سیاسی:

(هدفهای مبهم1

(کمبود منابع2

(تکنولوژی و محیط3

(تصمیمهای برنامه ریزی نشده4

(تغییر سازمانی 5

مدل رفتار اخالق سیاسی

کردن ردحل راهسیاسی

منافع سیاسی کار راه آیارا سازمان خارجی و داخلی

کند می تامین کافی بهینه .بحد که دارد وجود موانعی آیاتوجیه را رضایت و اهداف نشدن

کندمنافع سیاسی کار راه در آیارعایت ذینفع طرفهای همه

است .شده

لغو که دارد وجود موانعی آیاکند توجیه را دیگران .حقوق

با سیاسی رفتار کار راه آیادارد مطابقت قضائی .قوانین

نقض که دارد وجود موانعی آیاکند توجیه را قضائی .قوانین

کار راهرفتار

را سیاسیکنید .رد

کردن ردحل راهسیاسی

کار راهرفتار

را سیاسی.بپذیرید

نه

نه

نه

نه

نه

نه

بله

بله

بله

بله

بله

بله

:فنون رفتار سیاسی

در رفتار سیاسی فنون متعددی به کار گرفته می شود که

عبارتند از:

الف(کنترل اطالعات

ب(استفاده از متخصصان خارج از سازمان مانند مشاوران یا

مستشاران

ج(کنترل دستور جلسه

د(بازی سیاسی یکی از فنون پیچیده است که می تواند

شکلهای مختلفی به خود بگیرد

ه(تغییرتصورهای دیگران که نوع ظریف بازی سیاسی است

و( فن ایجاد ائتالف یکی دیگر از فنون رفتار سیاسی است

ز(فن کنترل پارامترهای تصمیم را در موقعیتهای خاص به کار

بر د

محدود کردن اثرهای رفتار :سیاسی

ارتباطات آشکارا از فنون بسیار موثر در

محدود کردن رفتار سیاسی است

اقدام در جهت کاهش عدم اطمینان

اگر مدیرها علتها و رفتار سیاسی را

بشناسند)آگاهی(رفتار سیاس

یفنون محدود کنندهارتباطات آشکارکاهش عدم

اطمینان،آگاهی

اثرات رفتار سیاس

ی