84
กลุ ่มสาระการเรียนรู ้วิทยาศาสตร์ ทาไมต้องเรียนวิทยาศาสตร์ วิทยาศาสตร์มีบทบาทสาคัญยิ่งในสังคมโลกปัจจุบันและอนาคต เพราะวิทยาศาสตร์เกี่ยวข้อง กับทุกคนทั ้งในชีวิตประจาวันและการงานอาชีพต่าง ๆ ตลอดจนเทคโนโลยี เครื่องมือเครื่องใช้และ ผลผลิตต่าง ๆ ที่มนุษย์ได้ ใช้เพื่ออานวยความสะดวกในชีวิตและการทางาน เหล่านี ้ล ้วนเป็นผลของ ความรู้วิทยาศาสตร์ ผสมผสานกับความคิดสร้างสรรค์และศาสตร์อื่น ๆ วิทยาศาสตร์ช่วยให้มนุษย์ได้ พัฒนาวิธีคิด ทั ้งความคิดเป็นเหตุเป็นผล คิดสร้างสรรค์ คิดวิเคราะห์ วิจารณ์ มีทักษะสาคัญในการ ค้นคว้าหาค วามรู้ มีความสามารถในการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ สามารถตัดสินใจโดยใช้ข้อมูลทีหลากหลายและมีประจักษ์พยานที่ตรวจสอบได้ วิทยาศาสตร์เป็น วัฒนธรรมของโลกสมัยใหม่ซึ ่งเป็น สังคมแห่งการเรียนรู้ (K knowledge-based society) ดังนั ้นทุกคนจึงจาเป็นต้องได้รับการพัฒนาให้รู้ วิทยาศาสตร์ เพื่อที่จะมีความรู้ความเข้าใจในธรรมชาติและเทคโนโลยีที่มนุษย์สร้างสรรค์ขึ ้น สามารถ นาความรู้ไปใช้อย่างมีเหตุผล สร้างสรรค์ และมีคุณธรรม เรียนรู ้อะไรในวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์มุ่งหวังให้ผู้เรียน ได้เรียนรู้วิทยาศาสตร์ที่เน้นการ เชื่อมโยง ความรู้กับกระบวนการ มีทักษะสาคัญในการค้นคว้าและสร้างองค์ความรู้ โดยใช้กระบวนการในการ สืบเสาะหาความรู้ และการแก้ปัญหาที่หลากหลาย ให้ผู้เรียนมีส ่วนร่วมในการเรียนรู้ทุกขั ้นตอน มีการ ทากิจกรรมด้วยการลงมือปฏิบัติจริงอย่างหลากหลาย เหมาะสมกับระดับชั ้น โดยได้กาหนดสาระสาคัญ ไว้ดังนี สิ่งมีชีวิตกับกระบวนการดารงชีวิต สิ่งมีชีวิต หน่วยพื ้นฐานของสิ่งมีชีวิต โครงสร้างและ หน้าที่ของระบบต่าง ๆ ของสิ่งมีชีวิต และกระบวนการดารงชีวิต ความหลากหลายทางชีวภาพ การ ถ่ายทอดทางพันธุกรรม การทางานของระบบต่าง ๆ ของสิ่งมีชีวิต วิ วัฒนาการและความหลากหลาย ของสิ่งมีชีวิต และเทคโนโลยีชีวภาพ ชีวิตกับสิ่งแวดล้อม สิ่งมีชีวิตที่หลากหลายรอบตัว ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับ สิ่งแวดล้อม ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ในระบบนิเวศ ความสาคัญของทรัพยากรธรรมชาติ การ ใช้และจัดการทรัพยากรธรรมชา ติ ในระดับท้องถิ่น ประเทศ และโลก ปัจจัยที่มีผลต่อการอยู่รอดของ สิ่งมีชีวิตในสภาพแวดล้อมต่าง ๆ สารและสมบัติของสาร สมบัติของวัสดุและสาร แรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาค การ เปลี่ยนสถานะ การเกิดสารละลายและการเกิดปฏิกิริยาเคมีของสาร สมการเคมี และการแยกสาร

หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

Embed Size (px)

DESCRIPTION

หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

Citation preview

Page 1: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ท าไมตองเรยนวทยาศาสตร

วทยาศาสตรมบทบาทส าคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบทกคนทงในชวตประจ าวนและการงานอาชพตาง ๆ ตลอดจนเทคโนโลย เครองมอเครองใชและผลผลตตาง ๆ ทมนษยได ใชเพออ านวยความสะดวกในชวตและการท างาน เหลานลวนเปนผลของความรวทยาศาสตร ผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอน ๆ วทยาศาสตรชวยใหมนษยไดพฒนาวธคด ทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห วจารณ มทกษะส าคญในการคนควาหาค วามร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลทหลากหลายและมประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปน วฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงการเรยนร (K knowledge-based society) ดงนนทกคน จงจ าเปนตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร เพอทจะมความรความเขาใจในธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน สามารถน าความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค และมคณธรรม

เรยนรอะไรในวทยาศาสตร

กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตรมงหวงใหผเรยน ไดเรยนรวทยาศาสตรทเนนการ เชอมโยงความรกบกระบวนการ มทกษะส าคญในการคนควาและสรางองคความร โดยใชกระบวนการในการสบเสาะหาความร และการแกปญหาทหลากหลาย ใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนรทกขนตอน มการท ากจกรรมดวยการลงมอปฏบตจรงอยางหลากหลาย เหมาะสมกบระดบชน โดยไดก าหนดสาระส าคญไวดงน

สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต สงมชวต หนวยพนฐานของสงมชวต โครงสรางและหนาทของระบบตาง ๆ ของสงมชวต และกระบวนการด ารงชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การถายทอดทางพนธกรรม การท างานของระบบตาง ๆ ของสงมชวต ว วฒนาการและความหลากหลายของสงมชวต และเทคโนโลยชวภาพ

ชวตกบสงแวดลอม สงมชวตทหลากหลายรอบตว ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงแวดลอม ความสมพนธของสงมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศ ความส าคญของทรพยากรธรรมชาต การใชและจดการทรพยากรธรรมชา ต ในระดบทองถน ประเทศ และโลก ปจจยทมผลตอการอยรอดของสงมชวตในสภาพแวดลอมตาง ๆ

สารและสมบตของสาร สมบตของวสดและสาร แรงยดเหนยวระหวางอนภาค การเปลยนสถานะ การเกดสารละลายและการเกดปฏกรยาเคมของสาร สมการเคม และการแยกสาร

Page 2: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

แรงและการเคลอนท ธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง แรงนวเคลยร การออกแรงกระท าตอวตถ การเคลอนทของวตถ แรงเสยดทาน โมเมนตการเคลอนทแบบตาง ๆ ในชวตประจ าวน

พลงงาน พลงงานกบการด ารงชวต การเปลยนรปพลงงาน สมบตและปรากฏการณของแสง เ สยง และวงจรไฟฟา คลนแมเหลกไฟฟา กมมนตภาพรงสและปฏกรยานวเคลยร ปฏสมพนธระหวางสารและพลงงานการอนรกษพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวตและสงแวดลอม

กระบวนการเปลยนแปลงของโลก โครงสรางและองคประกอบของโลก ทรพยากรทางธรณ สมบตทางกายภาพข องดน หน น า อากาศ สมบตของผวโลก และบรรยากาศ กระบวนการเปลยนแปลงของเปลอกโลก ปรากฏการณทางธรณ ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงของบรรยากาศ

ดาราศาสตรและอวกาศ ววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซ เอกภพ ปฏสมพนธและผลตอสงมชวตบนโลก ความสมพนธของดวงอ าทตย ดวงจนทร และโลก ความส าคญของเทคโนโลยอวกาศ

ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระบวนการทางวทยาศาสตร การสบเสาะหาความร การแกปญหา และจตวทยาศาสตร

สาระและมาตรฐานการเรยนร

สาระท ๑ สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต มาตรฐาน ว ๑. ๑ เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาทของ

ระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

มาตรฐาน ว ๑.๒ เขาใจกระบวนการ และความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสาร สงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

สาระท ๒ ชวตกบสงแวดลอม มาตรฐาน ว ๒. ๑ เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต

ความสมพนธระหวางสงมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว ๒.๒ เขาใจความส าคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศ และโลกน าความรไปใชในในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนอยางย งยน

Page 3: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

สาระท ๓ สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว ๓. ๑ เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรง

ยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนร น าความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว ๓.๒ เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

สาระท ๔ แรงและการเคลอนท มาตรฐาน ว ๔. ๑ เขาใจธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง และแรงนวเคลยร

มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางถกตองและมคณธรรม

มาตรฐาน ว ๔.๒ เขาใจลกษณะการเคลอนทแบบตางๆ ของวตถในธรรมชาตมกระบวนการ สบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใช ประโยชน

สาระท ๕ พลงงาน มาตรฐาน ว ๕. ๑ เขาใจความสมพนธระหวางพลงงานกบการด ารงชวต การเปลยนรปพลงงาน

ปฏสมพนธระหวางสารและพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวตและสงแวดลอม มกระบวน การสบเสาะหาความร สอสารสงทเร ยนรและ น าความรไปใชประโยชน

สาระท ๖ กระบวนการเปลยนแปลงของโลก มาตรฐาน ว ๖. ๑ เขาใจกระบวนการตาง ๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของ

กระบวนการตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

สาระท ๗ ดาราศาสตรและอวกาศ มาตรฐาน ว ๗. ๑ เขาใจววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซและเอกภพการปฏสมพนธภายในระบบ

สรยะและผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบ เสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร การสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

Page 4: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

มาตรฐาน ว ๗.๒ เขาใจความส าคญของเทคโนโลยอวกาศทน ามาใชในการส ารวจอวกาศและทรพยากรธรรมชาต ดานการเกษตรและการสอสาร มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางมคณธรรมตอชวตและสงแวดลอม

สาระท ๘ ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐาน ว ๘. ๑ ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การ

แกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดข นสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม มความเกยวของสมพนธกน

คณภาพผเรยน

จบชนประถมศกษาปท ๓

เขาใจลกษณะทวไปของสงม ชวต และการด ารงชวตของสงมชวตทหลากหลายในสงแวดลอมทองถน

เขาใจลกษณะทปรากฏและการเปลยนแปลงของวสดรอบตว แรงในธรรมชาต รปของพลงงาน

เขาใจสมบตทางกายภาพของดน หน น า อากาศ ดวงอาทตย และดวงดาว ตงค าถามเกยวกบสงมชวต วสดและสงของ และปรากฏการณตางๆ รอบตว สงเกต ส ารวจ

ตรวจสอบโดยใชเครองมออยางงาย และสอสารสงทเรยนรดวยการเลาเรอง เขยน หรอวาดภาพ ใชความรและกระบวนการทางวทยาศาสตร ในการด ารงชวต การศกษาหาความรเพมเตม

ท าโครงงานหรอชนงานตามทก าหนดให หรอตามความสนใจ แสดงความกระตอรอรน สนใจทจะเรยนร และแสดงความซาบซงตอสงแวดลอมรอบตว

แสดงถงความมเมตตา ความระมดระวงตอสงมชวตอน ท างานทไดรบมอบหมายดวยความมงมน รอบคอบ ประหยด ซอสตย จนเปนผลส าเรจ

และท างานรวมกบผอนอยางมความสข

จบชนประถมศกษาปท ๖

เขาใจโครงสรางและการท างานของระบบตางๆ ของสงมชวต และความสมพนธของสงมชวตทหลากหลายในสงแวดลอมทแตกตางกน

Page 5: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

เขาใจสมบตและการจ าแนกกลมของวสด สถานะของสาร สมบตของสารและการท าใหสารเกดการเปลยนแปลง สารในชวตประจ าวน การแยกสารอยางงาย

เขาใจผลทเกดจากการออกแรงกระท ากบวตถ ความดน หลกการเบองตนของแรงลอยตว สมบตและปรากฏการณเบองตนของแสง เสยง และวงจรไฟฟา

เขาใจลกษณะ องคประกอบ สมบตของผวโลก และบรรยากาศ ความสมพนธของดวงอาทตย โลก และดวงจนทรทมผลตอการเกดปรากฎการณธรรมชาต

ตงค าถามเกยวกบสงทจะเรยนร คาดคะเนค าตอบหลายแนวทาง วางแผนและส ารวจตรวจสอบโดยใชเครองมอ อปกรณ วเคราะหขอมล และสอสารความรจากผลการส ารวจตรวจสอบ

ใชความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรในการด ารงชวต และการศกษาคว ามรเพมเตม ท าโครงงานหรอชนงานตามทก าหนดใหหรอตามความสนใจ

แสดงถงความสนใจ มงมน รบผดชอบ รอบคอบและซอสตยในการสบเสาะหาความร ตระหนกในคณคาของความรวทยาศาสตรและเทคโนโลย แสดงความชนชม ยกยอง และ

เคารพสทธในผลงานของผคดคน แสดงถงความซ าบซง หวงใย แสดงพฤตกรรมเกยวกบการใชการดแลรกษา

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางรคณคา ท างานรวมกบผอนอยางสรางสรรค แสดงความคดเหนของตนเองและยอมรบฟงความ

คดเหนของผอน

จบชนมธยมศกษาปท ๓

เขาใจลกษณะและองคประกอบทส าคญของเซลล สงมชวต ความสมพนธของการท างานของระบบตางๆ การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม เทคโนโลยชวภาพ ความหลากหลายของสงมชวต พฤตกรรมและการตอบสนองตอสงเราของสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตในสงแวดลอม

เขาใจองคประกอบและสมบตของสารละลาย สารบ รสทธ การเปลยนแปลงของสารในรปแบบของการเปลยนสถานะ การเกดสารละลายและการเกดปฏกรยาเคม

เขาใจแรงเสยดทาน โมเมนตของแรง การเคลอนทแบบตางๆ ในชวตประจ าวน กฎการอนรกษพลงงาน การถายโอนพลงงาน สมดลความรอน การสะทอน การหกเหและความเขมของแสง

เขาใจความสมพนธระหวางปรมาณทางไฟฟา หลกการตอวงจรไฟฟาในบาน พลงงานไฟฟาและหลกการเบองตนของวงจรอเลกทรอนกส

Page 6: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

เขาใจกระบวนการเปลยนแปลงของเปลอกโลก แหลงทรพยากรธรณ ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงของบรรยากาศ ปฏสมพนธภายในระบบสรยะ และผลทมตอสงตางๆ บนโลก ความส าคญของเทคโนโลยอวกาศ

เขาใจความสมพนธระหวางวทยาศาสตรกบเทคโนโลย การพฒนาและผลของการพฒนาเทคโนโลยตอคณภาพชวตและสงแวดลอม

ตงค าถามทมการก าหนดและควบคมตวแปร คดคาดคะเนค าตอบหลายแนวทาง วางแผนและลงมอส ารวจตรวจสอบ วเคราะหและประเมนความสอดคลองของขอมล และสรางองคความร

สอสารความคด ความรจากผลการส ารวจตรวจสอบโดยการพด เขยน จดแสดง หรอใชเทคโนโลยสารสนเทศ

ใชความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการด ารงชวต การศกษาหาความรเพมเตม ท าโครงงานหรอสรางชนงานตามความสนใจ

แสดงถงความสนใจ มงมน รบผดชอบ รอบคอบ และซอสตยในการสบเสาะหาความรโดยใช เครองมอและวธการทใหไดผลถกตองเชอถอได

ตระหนกในคณคาของความรวทยาศาสตรและเทคโนโลยทใชในชวตประจ าวนและการประกอบอาชพ แสดงความชนชม ยกยองและเคารพสทธในผลงานของผคดคน

แสดงถงความซาบซง หวงใย มพฤตกรรมเกยวกบการใชและรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางรคณคา มสวนรวมในการพทกษ ดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถน

ท างานรวมกบผอนอยางสรางสรรค แสดงความคดเหนของต นเองและยอมรบฟงความคดเหนของผอน

จบชนมธยมศกษาปท ๖

เขาใจการรกษาดลยภาพของเซลลและกลไกการรกษาดลยภาพของสงมชวต เขาใจกระบวนการถายทอดสารพนธกรรม การแปรผน มวเทชน ววฒนาการของสงมชวต

ความหลากหลายของสงมชวตและปจจยทมผลตอการอยรอดของสงมชวตในสงแวดลอมตางๆ เขาใจกระบวนการ ความส าคญและผลของเทคโนโลยชวภาพตอมนษย สงมชวตและ

สงแวดลอม เขาใจชนดของอนภาคส าคญทเปนสวนประกอบในโครงสรางอะตอม การจดเรยงธาตใน

ตารางธาต การเกดปฏกรยาเคมและเขยนสมการเคม ปจจยทมผลตออตราการเกดปฏกรยาเคม เขาใจชนดของแรงยดเหนยวระหวางอนภาคและสมบตตางๆ ของสารทมความสมพนธกบ

แรงยดเหนยว

Page 7: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

เขาใจการเกดปโตรเลยม การแยกแกสธรรมชาตและการกลนล าดบสวนน ามนดบ การน าผลตภณฑปโตรเลยมไปใชประโยชนและผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

เขาใจชนด สมบต ปฏกรยาทส าคญของพอลเมอรและสารชวโมเลกล เขาใจความสมพนธระหวางปรมาณทเกยวกบการเคลอนทแบบตางๆ สมบตของคลนกล

คณภาพของเสยงและการไดยน สมบต ประโยชนและโทษของคลนแมเหลกไฟฟา กมมนตภาพรงสและพลงงานนวเคลยร

เขาใจกระบวนการเปลยนแปลงของโลกและปรากฏการณทางธรณทมผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

เขาใจการเกดและววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซ เอกภพและความส าคญของเทคโนโลยอวกาศ

เขาใจความสมพนธของความรวทยาศาสตรทมผลตอการพฒนาเทคโนโลยประเภ ทตางๆ และการพฒนาเทคโนโลยทสงผลใหมการคดคนความรทางวทยาศาสตรทกาวหนา ผลของเทคโนโลยตอชวต สงคม และสงแวดลอม

ระบปญหา ตงค าถามทจะส ารวจตรวจสอบ โดยมการก าหนดความสมพนธระหวางตวแปรตางๆ สบคนขอมลจากหลายแหลง ตงสมมตฐานทเปนไปได หลายแนวทาง ตดสนใจเลอกตรวจสอบสมมตฐานทเปนไปได

วางแผนการส ารวจตรวจสอบเพอแกปญหาหรอตอบค าถาม วเคราะห เชอมโยงความสมพนธของตวแปรตางๆ โดยใชสมการทางคณตศาสตรหรอสรางแบบจ าลองจากผลหรอความรทไดรบจากการส ารวจตรวจสอบ

สอสารความคด ความรจากผ ลการส ารวจตรวจสอบโดยการพด เขยน จดแสดง หรอใชเทคโนโลยสารสนเทศ

ใชความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรในการด ารงชวต การศกษาหาความรเพมเตม ท าโครงงานหรอสรางชนงานตามความสนใจ

แสดงถงความสนใจ มงมน รบผดชอบ รอบคอบและซอสตยในการสบเสาะหาความร โดยใชเครองมอและวธการทใหไดผลถกตองเชอถอได

ตระหนกในคณคาของความรวทยาศาสตรและเทคโนโลยทใชในชวตประจ าวน การประกอบอาชพ แสดงถงความชนชม ภมใจ ยกยอง อางองผลงาน ชนงานทเปนผลจากภมปญญาทองถนและการพฒนาเทคโนโลยททนสมย

แสดงความซาบซง หวงใย มพฤตกรรมเกยวกบการใชและรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางรคณคา เสนอตวเองรวมมอปฏบตกบชมชนในการปองกน ดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของทองถน

แสดงถงความพอใจ และเหนคณคาในการคนพบความร พบค าตอบ หรอแกปญหาได

Page 8: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

ท างานรวมกบผอนอยางสรางสรรค แสดงความคดเหนโดยมขอมลอางองและเหตผลประกอบ เกยวกบผลของการพฒนาและการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรมตอสงคมและสงแวดลอม และยอมรบฟงความคดเหนของผอน

Page 9: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง

สาระท ๑ สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต

มาตรฐาน ว ๑. ๑ เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาทของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑

๑. เปรยบเทยบความแตกตางระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต

- สงมชวตมลกษณะแตกตางจากสงไมมชวต โดยสงมชวตจะมการเคล อนท กนอาหาร ขบถาย หายใจ เจรญเตบโต สบพนธ และตอบสนองตอสงเรา แตสงไมมชวตจะไมมลกษณะดงกลาว

๒. สงเกตและอธบายลกษณะและหนาทของโครงสรางภายนอกของพชและสตว

- โครงสรางภายนอกของพชไดแก ราก ล าตน ใบ ดอกและผล แตละส วนท าหนาทตางกน

- โครงสรางภายนอกของสตว ไดแก ตา ห จมก ปาก เทา และขา แตละสวนท าหนาทแตกตางกน

๓. สงเกตและอธบายลกษณะ หนาท และความส าคญ ของอวยวะภายนอกของมนษย ตลอดจนการดแลรกษาสขภาพ

- อวยวะภายนอกของมนษยมลกษณะและหนาท แตกตางกน อวยวะเหลานมความส าคญตอการด ารงชวต จงตองดแลรกษาและปองกนไมใหอวยวะเหลานนไดรบอนตราย

ป. ๒

๑. ทดลองและอธบาย น า แสง เปนปจจยทจ าเปนตอการด ารงชวตของพช

- พชตองการน า และแสง ในการเจรญเตบโตและการด ารงชวต

๒. อธบายอาหาร น า อากาศ เปนปจจยทจ าเปนตอการด ารงชวต และการเจรญเตบโตของพชและสตวและน าความรไปใชประโยชน

- พชและสตวตองการอาหาร น า อากาศ เพอการด ารงชวตด ารงชวตและการเจรญเตบโต

- น าความรไปใชประโยชนในการดแลพชและสตวเพอใหเจรญเตบโตไดด

Page 10: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๑๐

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

๓. ส ารวจและอธบาย พชและสตวสามารถตอบสนองตอแสง อณหภม และการสมผส

- พชและสตวมการตอบสนองตอ แสง อณหภม และการสมผส

๔. ทดลองและอธบาย รางกายของมนษยสามารถ ตอบสนองตอแสง อณหภม และการสมผส

- รางกายมน ษยสามารถตอบสนองตอ แสง อณหภมและการสมผส

๕ . อธบาย ปจจยทจ าเปนตอการด ารงชวต และการเจรญเตบโตของมนษย

- มนษยตองการอาหาร น า อากาศ เพอการด ารงชวตและการเจรญเตบโต

ป. ๓ - -

ป. ๔ ๑. ทดลองและอธบาย หนาทของทอล าเลยงและ ปากใบของพช

- ภายในล าตนของพชมทอล าเลยง เพอล าเลยงน าและอาหาร และในใบมปากใบท าหนาทคายน า

๒. อธบาย น า แกสคารบอนไดออกไซด แสงและคลอโรฟลล เปนปจจยทจ าเปนบางประการตอ การเจรญเตบโต และการสงเคราะหดวยแสงของพช

- ปจจยทส าคญตอการเจรญ เตบโต และ การสงเคราะหดวยแสงของพช ไดแก น า แกสคารบอนไดออกไซด แสง และคลอโรฟลล

๓. ทดลองและอธบาย การตอบสนองของพชตอแสง เสยง และการสมผส

- พชมการตอบสนองตอแสง เสยง และการสมผส ซงเปนสภาพแวดลอมภายนอก

๔. อธบายพฤตกรรมของสตวทตอบสนองตอแสง อณหภม การสมผส และน าความรไปใชประโยชน

- พฤตกรรมของสตว เป นการแสดงออกของสตวในลกษณะตาง ๆ เพอตอบสนองตอสงเรา เชน แสง อณหภม การสมผส

- น าความรเกยวกบพฤตกรรมของสตวไปใช ประ โยชนในการจดสภาพแวดลอมใหเหมาะสม กบการด ารงชวตของสตว และเพอพฒนาอตสาหกรรมเกษตร

ป. ๕ ๑. สงเกตและระบสวนประกอบของดอกและโครงสรางทเกยวของกบการสบพนธของพชดอก

- ดอกโดยทว ไปประกอบดวย กลบเลยง กลบดอก เกสรเพศผ และเกสรเพศเมย

- สวนประกอบของดอกทท าหนาทเกยวของกบการสบพนธ ไดแก เกสรเพศเมย

Page 11: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๑๑

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ประกอบดวย รงไข ออวล และเกสร เพศผ ประกอบดวยอบเรณและละอองเรณ

๒. อธบายการสบพนธของพชดอก การขยายพนธพช และน าความรไปใชประโยชน

- พชดอกมการสบพนธท งแบบอาศยเพศและการสบพนธแบบไมอาศยเพศ

- การขยายพนธพชเพอเพมปรมาณและคณภาพ ของพช ท าไดหลายวธ โดยการเพาะเมลด การปกช า การตอนกง การตดตา การทาบกง การเสยบยอด และการเพาะเลยงเนอเยอ

๓. อธบายวฏจกรชวตของพชดอกบางชนด

- พชดอกเมอเจรญเตบโตเตมทจะออกดอก ดอกไดรบการผสมพนธกลายเปนผล ผลม

เมลด ซงสามารถงอกเปนตนพชตนใหมหมนเวยนเปนวฏจกร

๔. อธบายการสบพนธและการขยายพนธของสตว

- สตวมการสบพ นธแบบอาศยเพศและการสบพนธแบบไมอาศยเพศ

- การขยายพนธสตวโดยวธการคดเลอกพนธและการผสมเทยม ท าใหมนษยไดสตวทมปรมาณและคณภาพตามทตองการ

๕. อภปรายวฏจกรชวตของสตวบางชนด และน าความรไปใชประโยชน

- สตวบางชนด เชน ผเสอ ยง กบ เมอไขไดรบ การผสมพนธจะเจรญเปนตวออน และตวออน เจรญเตบโตเปนตวเตมวย จนกระทงสามารถสบพนธได หมนเวยนเปนวฏจกร

- มนษยน าความรเกยวกบวฏจกรชวตของสตว มาใชประโยชนมากมาย ทงทางดานการเกษตร การอตสาหกรรม และการดแลรกษาสงแวดลอม

ป. ๖ ๑. อธบายการเจรญเตบโตของมนษยจากวยแรกเกดจนถงวยผใหญ

- มนษยมการเจรญเตบโตและมการเปลยนแปลง ทางดานรางกายตงแตแรกเกดจนเปนผใหญ

Page 12: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๑๒

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

๒. อธบายการท างานทสมพนธกนของระบบยอยอาหาร ระบบหายใจ และระบบหมนเวยนเลอดของมนษย

- ระบบยอยอาหาร ท าหนาทยอยอาหาร ใหเปนสารอาหารขนาดเลกแลวจะถกดดซมเขาสระบบหมนเวยนเลอด แกสออกซเจนทไดจากระบบ หายใจจะท าให สารอาหารเกดการเปลยนแปลงจนกลายเปนพลงงานทรางกายน าไปใชได

๓. วเคราะหสารอาหารและอภปรายความจ าเปนทรางก ายตองไดรบสารอาหารในสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวย

- สารอาหาร ไดแก โปรตน คารโบไฮเดรต ไขมน แรธาต วตามน และน า มความจ าเปนตอรางกาย มนษยจ าเปนตองไดรบสารอาหารในสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวยเพอ การ เจรญเตบโตและการด ารงชวต

ม. ๑

๑. สงเกตและอธบายรปราง ลกษณะของเซลลของสงมชวตเซลลเดยวและเซลลของสงมชวตหลายเซลล

- เซลลของสงมชวตเซลลเดยว และเซลลของ สงมชวตหลายเซลล เชน เซลลพช และเซลลสตวมรปราง ลกษณะแตกตางกน

๒. สงเกตและเปรยบเทยบสวนประกอบส าคญของเซลลพชและเซลลสตว

- นวเคลยส ไซโทพลาซม และเยอหมเซลล เปนสวนประกอบส าคญของเซลลทเหมอนกนของเซลลพชและเซลลสตว

- ผนงเซลลและคลอโรพลาสต เปนสวนประกอบ ทพบไดในเซลลพช

๓. ทดลองและอธบายหนาทของสวนประกอบทส าคญของเซลลพชและเซลลสตว

- นวเคลยส ไซโทพลาซม เยอหมเซลล แวควโอล เปนสวนประกอบทส าคญของเซลลสตว มหนาทแตกตางกน

- นวเคลยส ไซโทพลาซม เยอหมเซลล แวควโอล ผนงเซลล และคลอโรพลาสต เปนสวนประกอบทส าคญของเซลลพช มหนาทแตกตางกน

๔. ทดลองและอธบายกระบวนการสารผานเซลล โดยการแพรและออสโมซส

- การแพรเปนการเคลอนทของสาร จากบรเวณทมความเขมขนสงไปสบรเวณทมความเขมขนต า

Page 13: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๑๓

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

- ออสโมซสเปน การเคลอนทของน าผานเขาและออกจากเซลล จากบรเวณทมความเขมขนของสารละลายต าไปสบรเวณทมความเขมขนของสารละลายสง โดยผานเยอเลอกผาน

๕. ทดลองหาปจจยบางประการทจ าเปนตอการสงเคราะหดวยแสงของพช และอธบายวาแสง คลอโรฟลล แกส คารบอนได- ออกไซด น า เปนปจจยทจ าเปนตองใชในการสงเคราะหดวยแสง

- แสง คลอโรฟลล แกสคารบอนไดออกไซด และน า เปนปจจยทจ าเปนตอกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช

๖. ทดลองและอธบายผลทไดจากการสงเคราะหดวยแสงของพช

- น าตาล แกสออกซเจนและน า เปนผลตภณฑทไดจากกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช

๗. อธบายความส าคญของกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพชตอสงมชวตและสงแวดลอม

- กระบวนการสงเคราะหดวยแสงมความส าคญตอการด ารงชวตของสงมชวตและตอสงแวดลอมใน ดานอาหาร การหมนเวยนของแกสออกซเจนและแกสคารบอนไดออกไซด

๘. ทดลองและอธบายกลมเซลลทเกยวของกบการล าเลยงน าของพช

- เนอเยอล าเลยงน าเปนกลมเซลลเฉพาะเรยงตอเนองกนตงแตราก ล าตน จนถงใบ ท าหนาท ในการล าเลยงน าและธาตอาหาร

๙. สงเกตและอธบายโครงสรางท

เกยวกบระบบล าเลยงน าและอาหารของพช

- เนอเยอล าเลยงน าและเนอเยอล าเลยงอาหารเปนกลมเซลลทอยค ขนานกนเปนทอล าเลยง จากราก ล าตนถงใบ ซงการจดเรยงตวของทอล าเลยงในพชใบเลยงเดยวและพชใบเลยงคจะแตกตางกน

- เนอเยอล าเลยงน า ท าหนาทในการล าเลยงน าและธาตอาหารจากรากสใบ สวน

Page 14: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๑๔

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

เนอเยอล าเลยงอาหารท าหนาทล าเลยงอาหารจากใบสสวนตางๆ ของพช

- การคายน ามสวนชวยในการล าเลยงน าของพช

๑๐. ทดลองและอธบายโครงสราง ของดอกทเกยวของก บการสบพนธของพช

- เกสรเพศผและเกสรเพศเมยเปนโครงสรางทใชในการสบพนธของพชดอก

๑ ๑ . อธบายกระบวนการสบพนธแบบอาศยเพศของพชดอกและการสบพนธแบบไมอาศยเพศของพช โดยใชสวนตางๆ ของพชเพอชวยในการขยายพนธ

- กระบวนการสบพนธแบบอา ศยเพศของพชดอกเปนการปฏสนธระหวางเซลลสบพนธเพศผและเซลลไขในออวล

- การแตกหนอ การเกดไหล เปนการสบพนธของพช แบบไมอาศยเพศ โดยไมมการปฏสนธ

- ราก ล าตน ใบ และกงของพชสามารถน าไปใชขยายพนธพชได

๑๒ . ทดลองและอธบายการตอบสนองของพช ตอแสง น า และการสมผส

- พชตอบสนองตอสงเราภายนอก โดยสงเกตไดจากการเคลอนไหวของสวนประกอบของพช ทมตอแสง น า และการสมผส

๑๓ . อธบายหลกการและผลของการใชเทคโนโลย ชวภาพในการขยายพนธ ปรบปรงพนธ เพมผลผลตของพชและน าความรไปใชประโยชน

- เทคโนโลยชวภาพ เปนการใชเทคโนโลยเพอ ท าใหสงมชวตหรอองคประกอบของสงมชวต มสมบตตามตองการ

- การเพาะเลยงเนอเยอพช พนธวศวกรรม เปนเทคโนโลยชวภาพทใชในการขยายพนธ ปรบปรงพนธ และเพมผลผลตของพช

Page 15: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๑๕

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ม. ๒

๑. อธบายโครงสรางและการท างานของระบบ ยอยอาหาร ระบบหมนเวยนเลอด ระบบหายใจ ระบบขบถาย ระบบสบพนธ ของมนษยและสตว รวมทงระบบประสาทของมนษย

- ระบบยอยอาหาร ระบบหมนเวยนเลอด ระบบหายใจ ระบบขบถาย ระบบสบพนธ และระบบประสาทของม นษย ในแตละระบบ ประกอบดวยอวยวะหลายชนดทท างานอยางเปนระบบ

- ระบบยอยอาหาร ระบบหมนเวยนเลอด ระบบหายใจ ระบบขบถาย ระบบสบพนธของสตว ประกอบดวยอวยวะหลายชนดทท างานอยาง เปนระบบ

๒. อธบายความสมพนธของระบบตางๆ ของ มนษยและน าคว ามรไปใชประโยชน

- ระบบยอยอาหาร ระบบหมนเวยนเลอด ระบบหายใจ ระบบขบถาย ระบบสบพนธของมนษยในแตละระบบมการท างานทสมพนธกนท าใหมนษยด ารงชวตอยไดอยางปกต ถาระบบใดระบบหนงท างานผดปกต ยอมสงผลกระทบตอระบบอนๆ ดงนนจงตองมการดแลรกษาสขภาพ

๓. สงเกตและอธบายพฤตกรรมของมนษยและสตวทตอบสนองตอสงเราภายนอกและภายใน

- แสง อณหภม และการสมผส จดเปนสงเรา ภายนอก สวนการเปลยนแปลงระดบสารใน รางกาย เชน ฮอรโมน จดเปนสงเราภายใน ซงทง สงเราภายนอก และสงเราภายในมผลตอมนษยและสตว ท าใหแสดงพฤตกรรมตางๆ ออกมา

๔. อธบายหลกการและผลของการใชเทคโนโลยชวภาพในการขยายพนธ ปรบปรงพนธ และเพมผลผลตของสตวและน าความรไปใชประโยชน

- เทคโนโลยชวภาพเปนการใชเทคโนโลยเพอ ท าใหสงมช วตหรอองคประกอบของสงมชวต มสมบตตามตองการ

- การผสมเทยม การถายฝากตวออน การโคลน เปนการใชเทคโนโลยชวภาพในการขยายพนธ ปรบปรงพนธ และเพมผลผลตของสตว

๕. ทดลอง วเคราะห และอธบายสารอาหารในอาหารมปรมาณ

- แปง น าตาล ไขมน โปรตน วตามนซ เปนสารอาหารและสามารถทดสอบได

Page 16: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๑๖

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

พลงงานและสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวย

- การบรโภคอาหาร จ าเปนตองใหไดสารอาหาร ทครบถวนในสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวย และไดรบปรมาณพลงงานทเพยงพอกบความตองการของรางกาย

๖. อภปราย ผลของสารเสพตดตอระบบตาง ๆ ของรางกาย และแนวทางในการปองกนตนเองจากสารเสพตด

- สารเสพตดแตละประเภทมผลตอระบบตางๆ ของรางกาย ท าใหระบบเหลานนท าหนาท ผดปกต ดงนนจงตองหลกเลยงการใชสารเสพตด และหาแนวทางในการปองกนตนเองจาก สารเสพตด

ม.๓ - - ม. ๔-ม. ๖ ๑. ทดลองและอธบายการรกษา

ดลยภาพของเซลลของสงมชวต - สารตาง ๆ เคลอนทผานเขาและออกจาก

เซลล ตลอดเวลา เซลลจงตองมการรกษาดลยภาพ เพอใหรางกายของสงมชวตด ารงชวตไดตามปกต

- เซลลมการล าเลยงสารผานเซลลโดย วธการแพร การออสโมซส การล าเลยงแบบฟาซลเทต การล าเลยงแบบใชพลงงาน และการล าเลยงสารขนาดใหญ

- สงมชวตเซลลเดยวมการล าเลยงสารเกดขน ภายในเซลลเพยงหนงเซลล แตสงมชวตหลายเซลลตองอาศยการท างานประสานกนของเซลลจ านวนมาก

๒. ทดลองและอธบายกลไกการรกษาดลยภาพของน าในพช

- พชมกลไกในการรกษาดลยภาพของน า โดยม การควบคมสมดลระหวางการคายน าผานปากใบ และการดดน าทราก

- การเปดปดของปากใบเปนการควบคมอตราการคายน าของพช ซงชวยในการรกษาดลยภาพของน าภายในพชใหมความช มชนในระดบทพอเหมาะ

๓. สบคนขอมลและอธบายกลไกการควบคมดลยภาพของน า

- ไตเปนอวยวะส าคญในการรกษาดลยภาพของน าและสารตาง ๆ ในรางกาย ซงม

Page 17: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๑๗

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

แรธาต และอณหภมของมนษยและสตวอน ๆ และน าความรไปใชประโยชน

โครงสรางและการท างานรวมกบอวยวะอน - ภายในไตมหนวยไต ของเหลวทผานเขาส

หนวยไตสวนหนงจะถกดดซมกลบสหลอดเลอด สวนทไมถกดดซมกลบจะผานไปยงทอปสสาวะ

- ยเรย โซเดยมไอออน และคลอไรดไอออน เปนของเสยจากกระบวนการเมแทบอลซม จะถกขบออกจากไตไปพรอมกบปสสาวะ

- อะมบาและพารามเซยมเปนสงมชวตเซลลเดยวทมโครงสรางภายในเซลลทเรยกวา คอนแทรกไทลแวควโอลในการก าจดน าและของเสยออกจากเซลล

- ปลาน าจดมเซลลบรเวณเหงอกทน าเขาสรางกาย ไดโดยการออสโมซส สวนปลาน าเคมปองกนการสญเสยน าออกจากรางกายโดยมผวหนงและเกลดทปองกนไมใหแรธาตจากน าทะเลซมเขาสรางกาย และทบรเวณเหงอกมกลมเซลลซงขบแรธาตสวนเกนออกโดยวธการล าเลยงแบบใชพลงงาน

- มนษยมกลไกในการควบคมอณหภมของรางกายใหอยในสภาวะทเหมาะสม โดยศนยควบคมอณหภมจะอยทสมองสวนไฮโพทาลามส

- สตวเลอดอนสามารถรกษาอณหภมของรางกาย ใหเกอบคงทไดในสภาวะแวดลอมตาง ๆ สวนสตวเลอดเยน อณหภมรางกายจะแปรผนตามอณหภมของสงแวดลอม

๔. อธบายเกยวกบระบบภมคมกนของรางกายและน าความรไปใชในการดแลรกษาสขภาพ

- รางกายมนษย มภมคมกนซงเปนกลไก ในการปองกนเชอโรคหรอสงแปลกปลอม เขาสรางกาย

- ผวหนง เซลลเมดเลอดขาวและระบบ

Page 18: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๑๘

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

น าเหลองเปนสวนส าคญของรางกายทท าหนาทปองกนและท าลายเชอโรคและสงแปลกปลอมทเขาสรางกาย

- ระบบภมคมกนมความส าคญยงตอรางกายมนษยการรบประทานอาหารทถกสขลกษณะ การออกก าลงกา ย การดแลสขอนามย ตลอดจนการ หลกเลยงสารเสพตด และพฤตกรรมทเสยงทางเพศ และการไดรบวคซนในการปองกนโรคตาง ๆ ครบตามก าหนด จะชวยเสรมสรางภมคมกนและรกษาภมคมกนของรางกายได

Page 19: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๑๙

สาระท ๑ สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต

มาตรฐาน ว ๑.๒ เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑ ๑. ระบลกษณะของสงมชวตในทองถนและน ามาจดจ าแนกโดยใชลกษณะภายนอกเปนเกณฑ

- ส งมชวตในทองถนจะมทงลกษณะทเหมอนกน และแตกตางกน ซงสามารถน ามาจ าแนกโ ดยใชลกษณะภายนอกเปนเกณฑ

ป. ๒ ๑. อธบายประโยชนของพชและสตวในทองถน

- พชและสตวมประโยชนตอมนษยในแงของ ปจจยส คอ เปนอาหาร ทอยอาศย เครองนงหม และยารกษาโรค

ป. ๓ ๑. อภปรายลกษณะตางๆ ของสงมชวตใกลตว

- สงมชวตแตละชนดจะมลกษณะแตกตางกน

๒. เปรยบเทยบและระบลกษณะทคลายคลงกนของพอแมกบลก

- สงมชวตทกชนดจะมลกษณะภายนอกทปรากฏคลายคลงกบพอแมของสงมชวตชนดนน

๓. อธบายลกษณะทคลายคลงกนของพอแมกบลกวาเปนการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม และน าความรไปใชประโยชน

- ลกษณะภายนอกทคลายคลงกนของพอแมกบลกเปนการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

- มนษยน าความรทไดเกยวกบการถายทอด ลกษณะทางพนธกรรมมาใชประโยชนในการพฒนาสายพนธของพชและสตว

๔. สบคนขอมลและอภปรายเกยวกบสงมชวตบางชนดทสญพนธไปแลว และทด ารงพนธมาจนถงปจจบน (ว ๑.๒.๓)

- สงมชวตทไมสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไปได กจะสญพนธไปในทสด

- สงมชวตทสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอม ทเปลยนแปลงไปได จะสามารถอยรอดและด ารงพนธตอไป

ป. ๔ - -

Page 20: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๒๐

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๕

๑. ส ารวจ เปรยบเทยบ และระบลกษณะของตนเอง กบคนในครอบครว

- ลกษณะของตนเองจะคลายคลงกบคนใน ครอบครว

๒. อธบายการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวตในแตละรน

- การถายทอดลกษณะทางพนธกรรมเปนการถายทอดลกษณะบางลกษณะจากบรรพบรษสลกหลาน ซงบางลกษณะจะเหมอนพอหรอเหมอนแม หรออาจมลกษณะเหมอน ป ยา ตา ยาย

๓. จ าแนกพชออกเ ปนพชดอก และพชไมมดอก

- พชแบงออกเปนสองประเภทคอ พชดอกกบพชไมมดอก

๔. ระบลกษณะของพชดอกทเปนพชใบเลยงเดยว และพชใบเลยงค โดยใชลกษณะภายนอกเปนเกณฑ

- พชดอกแบงออกเปน พชใบเลยงเดยวกบพชใบเลยงค โดยสงเกตจาก รา ก ล าตน และใบ

๕. จ าแนกสตวออกเปนกลมโดยใชลกษณะภายในบางลกษณะและลกษณะภายนอกเปนเกณฑ

- การจ าแนกสตวเปนกลม โดยใชลกษณะภายนอกและลก ษณะภายในบางลกษณะเปนเกณฑแบง ออกไดเปนส ตวมกระดกสนหลงและสตวไมมกระดกสนหลง

- สตวมกระดกส นหลงแบงเปนกลมปลา สตวครงน าครงบก สตวเลอยคลาน สตวปก และสตวเลยงลกดวยน านม

ป. ๖ - -

ม. ๑ -

-

ม. ๒ -

-

ม. ๓ ๑. สงเกตและอธบายลกษณะของโครโมโซมทมหนวยพนธกรรมหรอยนในนวเคลยส

- เมอมองเซลลผานกลองจลทรรศนจะเหนเสนใยเลกๆ พนกนอยในนวเคลยส เมอเกดการแบง เซลล เสนใยเหลานจะขดสนเขาจนมลกษณะเปนทอนสน เรยกวา โครโมโซม

Page 21: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๒๑

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

- โครโมโซมประกอบดวยดเอนเอและโปรตน

- ยนหรอหนวยพนธกรรมเปนสวนหนงทอยบนดเอนเอ

๒. อธบายความส าคญของสารพนธกรรมหรอดเอนเอ และกระบวนการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

- เซลลหรอสงมชวต มสารพนธกรรมหรอ ดเอนเอทควบคมลกษณะของการแสดงออก

- ลกษณะทางพนธกรรมทควบคมดวยยนจากพอและแมสามารถถายทอดสลกผานทางเซลลสบพนธและการปฏสนธ

๓. อภปรายโรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของยนและโครโมโซมและน าความรไปใชประโยชน

- โรคธาลสซเมย ตาบอดส เปนโรคทางพนธกรรม ทเกดจากความผดปกตของยน

- กลมอาการดาวนเปนความผดปกตของรางกาย ซงเกดจากการทมจ านวนโครโมโซมเกนมา

- ความรเ กยวกบโรคทางพนธกรรมสามารถน าไปใชในการปองกนโรค ดแลผปวยและวางแผนครอบครว

๔. ส ารวจและ อธบายความหลากหลายทางชวภาพในทองถนทท าใหสงมชวตด ารงชวตอยไดอยางสมดล

- ความหลากหลายทางชวภาพทท าใหสงมชวตอยอยางสมดล ขนอยกบความหลากหลายของระบบนเวศ ความหลากหลายของชนดสงมชวต และความหลากหลายทางพนธกรรม

๕. อธบายผลของความหลากหลายทางชวภาพทมตอมนษย สตว พช และสงแวดลอม

- การตดไมท าลายปาเปนสาเหตหนงทท าใหเกดการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ ซงสงผลกระทบตอการด ารงชวตของมนษย สตว พชและสงแวดลอม

- การใชสารเคมในการก าจดศตรพช และสตว สงผลกระทบตอสงมชวตทงมนษย สตว และพช ท าใหเกดการเปลยนแปลงความหลากหลายทางชวภาพและสงผลกระทบตอสงแวดลอม

Page 22: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๒๒

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

๖. อภปรายผลของเทคโนโลยชวภาพตอกา รด ารงชวตของมนษยและสงแวดลอม

- ผลของเทคโนโลยชวภาพ มประโยชนตอมนษย ทงดานการแพทย การเกษตรและอตสาหกรรม

ม. ๔-ม. ๖ ๑. อธบายกระบวนการถายทอดสารพนธกรรม การแปรผนทางพนธกรรม มวเทชน และการเกดความหลากหลายทางชวภาพ

- สงมชวต มการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม จากพอแมมาสรนลกหลานได ซงสงเกตไดจากลกษณะทปรากฏ

- ดเอนเอเปนนวคลโอไทดสายยาวสองสายพนกนเปนเกลยวควนขวา แตละสายประกอบดวย นวคลโอไทดนบลานหนวย ซงมโครงสรางประกอบดวยน าตาลเพนโทส ไนโตรเจนเบส สชนดและหมฟอสเฟต โดยทล าดบเบสของนวคลโอไทดจะมขอมลทางพนธกรรมบนทกอย

- มวเทชนเปนการเปลยนแปลงทางพนธกรรมในระดบยนหรอโครโมโซม ซงเปนผลมาจากการเปลยนแปลงทเกดขนกบดเอนเอ โดยมวเทชนทเกดในเซลลสบพนธสามารถถายทอดไปสรนลกและหลานได

- การแปรผนทางพนธกรรมท าใหสงมชวตทเกดใหมมลกษณะทแตกตางกนหลากหลายชนดกอใหเกดเปนความหลากหลายทางชวภาพ

๒. สบคนขอมลและอภปรายผลของเทคโนโลย ชวภาพทมตอมนษยและสงแวดลอมและน าความรไปใชประโยชน

- มนษยน าความรทางเทคโนโลยชวภาพดานพนธวศวกรรม การโคลนและการเพาะเลยงเนอเยอ มาใชในการพฒนาใหเกดความกาวหนาในดานตาง ๆ มากขนและแพรหลาย

- การใชเทคโนโลยชวภาพทสรางสงมชวตใหม เกดขน หรอสงมชวตทมการดดแปรพนธกรรมสงผล กระทบทงทางดานทเปนประโยชนและโทษตอสงแวดลอม เศรษฐกจ และสงคม

Page 23: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๒๓

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

๓. สบคนขอมลและอภปรายผลของความหลากหลายทางชวภาพทมตอมนษยและสงแวดลอม

- โลกมความหลากหลายของระบบนเวศซงม สงมชวตอาศยอยมากมายหลายสปชส สงมชวตสปชส เดยวกนกยงมความหลากหลายทางพนธกรรม

- ความหลากหลายทางชวภาพสงผลท าใหมนษย และสงมชวตอน ๆ ไดใชประโยชนในแงของการเปนอาหาร ทอยอาศย แหลงสบพนธและขยายพนธ ท าใหสงมชวตสามารถด ารงพนธอยได

- สงมชวตทมความหลากหลายท างชวภาพ มความตองการปจจยตาง ๆ ในการด ารงชวตแตกตางกนซงจะชวยรกษาสมดลของระบบนเวศบนโลกได

๔. อธบายกระบวนการคดเลอกตามธรรมชาต และ ผลของการคดเลอกตามธรรมชาตตอความหลากหลายของสงมชวต

- สงมชวตแตละสปชสจะมความหลากหลายทแตกตางกน สงมชวตในสปชสเดยวกนจะผสมพนธและสบลกหลานตอไปได

- การคดเลอกตามธรรมชาตจะสงผลท าใหลกษณะพนธกรรมของประชากรในกลมยอยแตละกลมแตกตางกนไปจนกลายเปน สปชสใหมท าใหเกดเปนความหลากหลายของสงมชวต

Page 24: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๒๔

สาระท ๒ ชวตกบสงแวดลอม

มาตรฐาน ว ๒. ๑ เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑ - -

ป. ๒ - -

ป. ๓ ๑. ส ารวจสงแวดลอมในทองถนของตนและอธบายความสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม

- สงแวดลอมหมายถง สงทอยรอบๆ ตวเรามทงสงมชวตและ สงไมมชวต สงมชวตมความสมพนธกบสงแ วดลอมทงกบสงมชวตดวยกนและกบสงไมมชวต

ป. ๔ - -

ป. ๕ - -

ป. ๖ ๑. ส ารวจและอภปรายความสมพนธของกลม สงมชวตในแหลงทอยตาง ๆ

- กลมสงมชวตในแหลงทอยตาง ๆ มความ สมพนธกน และมความสมพนธกบแหลงทอยในลกษณะของแหลงอาหาร แหลงทอยอาศย แหลงสบพนธ และแหลงเลยงดลกออน

๒. อธบายความสมพนธของสงมชวตกบสงมชวตในรปของโซอาหารและสายใยอาหาร

- ความสมพนธของสงมชวตกบสงมชวตในรป ของโซอาหาร และสายใยอาหาร ท าใหเกดการถายทอดพลงงานจากผผลตสผบรโภค

๓. สบคนขอมลและอธบายความสมพนธระหวาง การด ารง ชวตของสงมชวตกบสภาพแวดลอมในทองถน

- สงมชวตทอาศยอยในแตละแหลงทอยจะม โครงสรางทเหมาะสมตอการด ารงชวตในแหลงทอยนน และสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมเพอหาอาหารและมชวตอยรอด

ม. ๑ - -

ม. ๒ - -

Page 25: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๒๕

ชน ตวชวดชนป สาระการเรยนรแกนกลาง

ม. ๓

๑. ส ารวจระบบนเวศตางๆในทองถนและอธบาย ความสมพนธขององคประกอบภายในระบบนเวศ

- ระบบนเวศในแตละทองถนประกอบดวย องคประกอบทางกายภาพและองคประกอบทางชวภาพเฉพาะถน ซงมความเกยวของสมพนธกน

๒. วเคราะหและอธบายความสมพนธของการถายทอดพลงงานของสงมชวตในรปของโซอาหารและสายใยอาหาร

- สงมชวตมความเกยวของสมพนธกน โดยมการถายทอดพลงงานในรปของโซอาหารและสายใยอาหาร

๓. อธ บายวฏจกรน า วฏจกรคารบอน และความส าคญทมตอระบบนเวศ

- น าและคารบอนเปนองคประกอบในสงมชวตและสงไมมชวต

- น าและคารบอนจะมการหมนเวยนเปน วฏจกรในระบบนเวศ ท าใหสงมชวตในระบบนเวศน าไปใชประโยชนได

๔. อธบายปจจยทมผลตอกา รเปลยนแปลงขนาดของประชากรในระบบนเวศ

- อตราการเกด อตราการตาย อตราการอพยพเขา และอตราการอพยพออกของสงมชวต มผลตอ การเปลยนแปลงขนาดของประชากรในระบบ นเวศ

ม. ๔-ม. ๖ ๑. อธบายดลยภาพของระบบนเวศ

- ระบบนเวศในธรรมชาตจะมความสมดลไดกตอเมอมสภาพแวดลอมตาง ๆ ทเอออ านวยตอ การด ารงชวตของสงมชวตชนดตาง ๆ ในระบบนเวศ จนท าใหเกดความหลากหลายของระบบนเวศบนโลก

๒. อธบายกระบวนการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวต

- ระบบนเวศในโลกทมความหลากหลาย มการเปลยนแปลงตาง ๆ เกดขนอยตลอดเวลา ไมวา จะเปนการเปลยนแปลงทเกดขนตามธรรมชาตหรอการเปลยนแปลงทเกดจากมนษยเปนผกระท า การเปลยนแปลงเหลานอาจสงผลท าใหระบบนเวศเสยสมดลได

Page 26: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๒๖

ชน ตวชวดชนป สาระการเรยนรแกนกลาง

- เมอระบบนเวศเสยสมดลจะเกดการเปลยนแปลง แทนทเกดขนในระบบนเวศนน การเปลยนแปลงสภาพทางธรรมชาตของระบบนเวศยอมสงผลท า ใหเกดการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวตในระบบนเวศนนดวย

๓. อธบายความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ และเสนอแนะแนวทางในการดแลและรกษา

- ความหลากหลายทางชวภาพมความส าคญตอสงมชวต สงมช วตทกชนดมความส าคญตอระบบนเวศ ถาสงมชวตชนดใดชนดหนงถกท าลายหรอสญหายไป กจะสงผลกระทบตอความหลากหลายของสงมชวตอน ๆ ในระบบนเวศดวย

- ความหลากหลายทางชวภาพของระบบนเวศหนงยงอาจเกอกลตอระบบนเวศอน ๆ ไดดวย

- ความหลากหลายทาง ชวภาพมความส าคญตอ มนษย มนษยใชประโยชนจากความหลากหลาย ทางชวภาพมากมาย การใชทขาดความระมดระวงอาจสงผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพได ซงทกคนควรมสวนรวมในการดแลและรกษา

Page 27: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๒๗

สาระท ๒ ชวตกบสงแวดลอม

มาตรฐาน ว ๒.๒ เขาใจความส าคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศ และโลกน าความรไปใชในในการจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมในทองถนอยางย งยน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑ - -

ป. ๒ - -

ป. ๓ ๑. ส ารวจทรพยากรธรรมชาต และอภปร ายการใช ทรพยากร ธรรมชาตในทองถน

- ดน หน น า อากาศ ปาไม สตวปาและแรจดเปนทรพยากรธรรมชาตทมความส าคญ

- มนษยใชทรพยากรธรรมชาตในทองถนเพอ ประโยชนตอการด ารงชวต

๒. ระบการใชทรพยากรธรรมชาต ทกอใหเกดปญหาสงแวดล อม ในทองถน

- มนษยน าทรพยากรธรรมชาตมาใชอยางมากมายจงสงผลกระทบตอสงแวดลอมในทองถน

๓. อภปรายและน าเสนอการใชทรพยากรธรรมชาต อยางประหยด คมคา และมสวนรวมในการปฏบต

- มนษยตอ งชวยกนดแลและรจกใช ทรพยากร ธรรมชาตอย างประหยดและคมคา เพอใหมการใชไดนานและย งยน

ป. ๔ - - ป. ๕ - -

ป. ๖ ๑. สบคนขอมลและอภปรายแหลงทรพยากรธรรมชาตในแตละทองถนทเปนประโยชนตอ การด ารงชวต

- ทรพยากรธรรมชาตตาง ๆ ในแตละทองถนมประโยชนตอการด ารงชวตของสงมชวต

๒. วเคราะหผลของการเพมขนของประชากรมนษยตอการใชทรพยากรธรรมชาต

- การเพมข นของประชากรมนษยท าใหทรพยากรธรรมชาตถกใชมากขน เปนผลท าใหทรพยาก รธรรมชาตลดนอยลง และสงแวดลอมเปลยนแปลงไป

๓. อภปรายผลตอสงมชวต จากการเปลยนแปลง สงแวดลอม ทงโดยธรรมชาตและโดยมนษย

- ภยพบตจากธรรมชาตและการกระท าของมนษย ท าใหสงแวดลอมเปลยนแปลง เปนผลท าใหพชและสตวปาบางชนดสญพนธ

Page 28: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๒๘

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

๔. อภปรายแนวทางในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

- การสรางจตส านกใ นการอนรกษ เฝาระวง ทรพยากร ธรรมชาต ตลอดจนการปลกตนไม เพมขนเพอเปนแนวทางหนงในการดแลรกษา ทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

๕. มสวนรวมในการดแลรกษาสงแวดลอมในทองถน

- รวมจดท าโครงการเฝาระวงรกษาคณภาพของสงแวดลอมในทองถนอยางย งยน

ม. ๑ -

-

ม. ๒ -

-

ม. ๓ ๑. วเคราะหสภาพปญหาสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตในทองถน และเสนอแนวทางในการแกไขปญหา

- สภาพปญหาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในทองถน เกดจากการกระท าของธรรมชาตและ มนษย

- ปญหาสงแวดลอมและทร พยากรธรรมชาตทเกดขน ควรมแนวทางในการดแลรกษาและปองกน

๒. อธบายแนวทางการรกษาสมดลของระบบนเวศ

- ระบบนเวศจะสมดลไดจะตองมการควบคมจ านวนผผลต ผบรโภค ผสลายสารอนทรย ใหมปรมาณ สดสวน และการกระจายทเหมาะสม

- การใชทรพยากรธรร มชาตอยางย งยนและการดแลรกษาสภาพแวดลอม เปนการรกษาสมดลของระบบนเวศ

๓. อภปรายการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน

- การน าทรพยากรธรรมชาตมาใชอยางคมคาดวยการใชซ า น ากลบมาใชใหม ลดการใชผลตภณฑ ใชผลตภณฑชนดเดม ซอมแซมสงของเคร องใช เปนวธการใชทรพยากร ธรรมชาตอยางย งยน

๔. วเคราะหและอธบายการใชทรพยากรธรรมชาต ตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

- การใชทรพยากรธรรมชาตควรค านงถงปรชญาเศรษฐกจพอเพยงบนพนฐานของทางสายกลาง และความไมประมาท โดยค านงถง

Page 29: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๒๙

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ความพอประมาณ ความ มเหตผลและ การเตรยมตวใหพรอมทจะรบผลกระทบและการเปลยนแปลงทเกดขน

๕. อภปรายปญหาสงแวดลอมและเสนอแนะแนวทางการแกปญหา

- ปญหาสงแวดลอม อาจเกดจากมลพษทางน า มลพษทางเสยง มลพษทางอากาศ มลพษทางดน

- แนวทางการแกปญหาม หลายวธ เรมจากศกษาแหลงทมาของปญหา เสาะหากระบวนการในการแกปญหา และทกคนมสวนรวมในการปฏบตเพอแกปญหานน

๖. อภปรายและมสวนรวมในการดแลและอนรกษสงแวดลอมในทองถนอยางย งยน

- การดแลและอนรกษสงแวดลอมในทองถนใหย งยน ควรไดรบความรวมมอจากทกฝายและตองเปนความรบผดชอบของทกคน

ม. ๔-ม. ๖ ๑. วเคราะหสภาพปญหา สาเหตของปญหาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในระดบ ทองถน ระดบประเทศ และระดบโลก

- ความสมพนธซงกนและกนระหวางสงมชวตกบสงแว ดลอมหรอระหวางสงมชวตกบสงมชวตดวยกนมความสมพนธกนหลายระดบ ตงแตระดบทองถน ระดบประเทศ และระดบโลก

- การเพมขนของประชากรมนษยสงผลใหมการใชทรพยากรธรรมชาตเพมขน ท าใหทรพยากรธรรมชาตลดจ านวนลง และเกดปญหามลพษทางดานตาง ๆ ตามมา

- ปญหามลพษทเกดขนมดวยกนหลายสาเหต บางปญหามผลกระทบเกดขนในระดบทองถน บางปญหาสงผลกระทบระดบประเทศ และบางปญหามความรนแรงจนเปนปญหาระดบโลก

๒. อภปรายแนวทางในการปองกน แกไข ปญหา สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต

- การใช ทรพยากร ธรรมชาต ตาง ๆ ทมอยอยาง จ ากดจ าเปนตองใชดวยความระมดระวง และ ไมใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม

Page 30: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๓๐

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง - สงแวดลอมทอยในสภาพเสอมโทรม หรอ

เกด เปนมลพษทเปนผลเนองมาจากการใชทรพยากรธรรมชาต ตองหาแนวทางในการปองกน แกไข ฟนฟใหกล บมสภาพทสามารถใชการได

๓. วางแผนและด าเนนการเฝาระวง อนรกษ และพฒนาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต

- สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตควรตองมการเฝาระวง อนรกษ และพฒนา ซงทกคนคว รรวมกนปฏบต เ พอใหเกดการใชประโยชนอยางย งยน

Page 31: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๓๑

สาระท ๓ สารและสมบตของสาร

มาตรฐาน ว ๓. ๑ เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร น าความรไปใชประโยชน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑ ๑. สงเกตและระบลกษณะทปรากฏหรอสมบตของวสดทใชท าของเลน ของใชในชวตประจ าวน

- วสดทใชท าของเลนของใชในชวตประจ าวน อาจมรปราง ส ขนาด พนผว ความแขงเหมอนกนหรอแตกตางกน

๒. จ าแนกวสดทใชท าของเลน ของใช ในชวต ประจ า วน รวมทงระบเกณฑทใชจ าแนก

- ลกษณะหรอสมบตตาง ๆ ของวสด สามารถน ามาใชเปนเกณฑในการจ าแนกวสดทใชท าของเลน ของใชในชวตประจ าวน

ป.๒ ๑. ระบชนดและเปรยบเทยบสมบตของวสดทน ามาท าของเลน ของใชในชวตประจ าวน

- ของเลน ของใช อาจท าจากวสดตาง ๆ กน เชน ไม เหลก กระดาษ พลาสตก ยาง ซงวสดตางชนดกนจะมสมบตแตกตางกน

๒. เลอกใชวสดและสงของตางๆ ไดอยางเหมาะสมและปลอดภย

- การเลอกวสดและสงของตาง ๆ มาใชงานในชวตประจ าวน เพอความเหมาะสมและปลอดภย ตองพจารณาจากสมบตของวสดทใชท าสงของนน

ป.๓ ๑. จ าแนกชนดและสมบตของวสดทเปนสวนประกอบของของเลน ของใช

- ของเลนของใชอาจมสวนประกอบหลายสวน และอาจท าจากวสดหลายชนดซงมสมบตแตกตางกน

๒. อธบายการใชประโยชนของวสดแตละชนด

- วสดแตละชนดมสมบตแตกตางกนจงใชประโยชนไดตางกน

ป.๔ - -

ป.๕ ๑. ทดลองและอธบายสมบตของวสดชนด ตาง ๆ เกยวกบความยดหยน ความแขง ความเหนยว การน าความรอน การน าไฟฟา และ ความหนาแนน

- ความยดหยน ความแขง ความเหนยว การน าความรอน การน าไฟฟา และความหนาแนนเปนสมบตตาง ๆ ของวสด ซงวสดตางชนดกน จะมสมบตบางประการแตกตางกน

๒. สบคนขอมลและอภปรายการ - ในชวตป ระจ าวนมการน าวสดตาง ๆ มา

Page 32: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๓๒

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง น าวสดไปใชในชวตประจ าวน ใชท าสงของเครองใชตามสมบตของวสด

นน ๆ ป.๖

๑. ทดลองและอธบาย สมบตของของแขง ของเหลว และแกส

- สารอาจปรากฏในสถานะของแขง ของเหลวหรอแกส สารทงสามสถานะมสมบตบางประการเหมอนกนและบางประการแตกตางกน

๒. จ าแนกสารเปนกลมโดยใชสถานะหรอเกณฑอนทก าหนดเอง

- การจ าแนกสารอาจจ าแนกโดยใชสถานะ การน าไฟฟา การน าความรอน หรอสมบตอน เปนเกณฑได

๓. ทดลองและอธบายวธการแยกสารบางชนดทผสมกน โดยการรอน การตกตะกอน การกรอง การระเหด การระเหยแหง

- ในการแยกสารบางชนดทผสมกนออกจากกนตองใชวธการตาง ๆ ทเหมาะสม ซงอาจจะท าไดโดยการรอน การตกตะกอน การกรอง การระเหด การระเหยแหง ทงนขนอยกบสมบตของสารทเปนสวนผสมในสารผสมนน ๆ

๔. ส ารวจและจ าแนกประเภทของสารตางๆ ท ใชในชวตประจ าวน โดยใชสมบตและการใชป ระโยชนของสารเปนเกณฑ

- จ าแนกประเภทของสารตาง ๆ ทใชในชวตประจ าวนตามการใชประโยชน แบงไดเปนสารปรงรสอาหาร สารแตงสอา หาร สารท าความสะอาด สารก าจดแมลงและศตรพช ซง สารแตละประเภทมความเปนกรด - เบสแตกตางกน

๕. อภปรายการเลอกใชสารแตละประเภทไดอยางถกตองและปลอดภย

- การใชสารตาง ๆ ในชวตประจ าวน ตองเลอกใชใหถกตองตามวตถประสงคของการใชงาน ปลอดภยตอสงมชวตและสงแวดลอม

ม. ๑

๑. ทดลองและจ าแนกสารเปนกลมโดยใชเน อสารหรอขนาดอนภาคเปนเกณฑ และอธบายสมบตของสารในแตละกลม

- เมอใชเนอสารเปนเกณฑ จ าแนกสาร ไดเปนสารเนอเดยวและสารเนอผสม ซง สารแตละกลมจะมสมบตแตกตางกน

- เมอใชขนาดอนภาคของสารเปนเกณฑจ าแนกสารเปนสารแขวนลอย คอลลอยดและสารละลาย ซงสารแตละกลมจะมสมบตแตกตางกน

Page 33: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๓๓

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

๒. อธบายสมบตและ การ เปลยนสถานะ ของสาร โดยใชแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสาร

- ส รปราง ขนาด ความแขง ความหนาแนน จดเดอด จดหลอมเหลว เปนสมบตทางกายภาพ ของสาร ความเปนกรด- เบส ความสามารถในการรวมตวกบสารอน ๆ การแยกสลายของสารและการเผาไหม เปนสมบตทางเคม

- สารในสถานะตาง ๆ มลกษณะการจดเรยงอนภาค ระยะหางระหวางอนภาค และแรงยดเหนยวระหวางอนภาคแตกตางกน ซงสามารถใชแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสารอธบายสมบตบางประการของสารได

๓. ทดลองและ อธบายสมบ ตความเปนกรด เบส ของสารละลาย

- สารละลายทมน าเปนตวท าละลาย อาจจะมสมบตเปนกรด กลาง หรอเบส ซงสามารถทดสอบไดดวยกระดาษลตมส หรอ อนดเคเตอร

๔. ตรวจสอบคา pH ของสารละลายและน าความรไปใชประโยชน

- ความเปนกรด - เบสของสารละลายระบเปนคา pH ซงตรวจสอบไดดวยเครองมอวดคา pH หรอยนเวอรซลอนดเคเตอร

- ผลตภณฑทใชในชวตประจ าวน อาจ มความเปนกรดเบสแตกตางกน จง ควรเลอกใชใหถกตองปลอดภยตอตนเองและสงแวดลอม

ม.๒

๑. ส ารวจและ อธบาย องคประกอบ สมบตของธาตและสารประกอบ

- ธาต เปนสารบรสทธทประกอบดวยอะตอมชนดเดยวกนและไมสามารถแยกสลายเปนสารอนไดอกโดยวธการทางเคม

- สารประกอบเปนสารบรสทธทประกอบดวยธาตตงแตสองธาตขนไป รวมตวกนดวยอตราสวนโดยมวลคงท และมสมบตแตกตางจากสมบตเดมของธาตทเปนองคประกอบ

Page 34: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๓๔

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

๒. สบคนขอมลและ เปรยบเทยบสมบตของธาตโลหะ ธาตอโลหะ ธาตกงโลหะและธาตกมมนตรง สและน าความรไปใชประโยชน

- ธาตแตละช นดมสมบตบางประการทคลายกน และแตกตางกน จง สามารถจ าแนก กลมธาต ตามสมบตของธาตเปนธาตโลหะ กงโลหะ อโลหะ และธาตกมมนตรงส

- ในชวตประจ าวนมวสด อปกรณและผลตภณฑตาง ๆ ทผลตมาจากธาตและสารประกอบ จงควรเลอกใชใหถกตอง เหมาะสมปลอดภย และย งยน

๓. ทดลองและอธบายการหลกการแยกสารดวยวธการกรอง การตกผลก การสกด การกลน และโครมาโทกราฟ และน าความรไปใชประโยชน

- การกรอง การตกผลก การสกด การกลนและโครมาโทกราฟ เปน วธการแยกสารทมหลกการแตกตางกน และสามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวน

ม.๓ - - ม.๔-ม.๖ ๑. สบคนขอมลและอธบาย

โครงสรางอะตอม และสญลกษณนวเคลยรของธาต

- นกวท ยาศาสตรใชขอมลจากการศกษาโครงสรางอะตอม สรางแบบจ าลองอะตอมแบบตาง ๆ ทมพฒนาการอยางตอเนอง

- อะตอมประกอบดวยอนภาคมลฐานส าคญ ๓ ชนด คอ โปรตอน นวตรอน และอเลกตรอน จ านวนโปรตอนในนวเคลยสเรยกวา เลขอะตอม ผลรวมของจ านวนโปรตอนกบนวตรอนเร ยกวา เลขมวล ตวเลขทงสองนจะปรากฎอยในสญลกษณนวเคลยรของไอโซโทปตาง ๆ ของธาต

๒. วเคราะหและอธบายการจดเรยงอเลกตรอนในอะตอม ความสมพนธระหวางอเลกตรอนในระดบพลงงานนอกสดกบสมบตของธาตและการเกดปฏกรยา

- อเลกตรอนในอะตอมของธาตจะจดเร ยงอยในระดบพลงงานตาง ๆ และในแตละระดบพลงงานจะมจ านวนอเลกตรอนเปนคาเฉพาะ

- อเลกตรอนในระดบพลงงานนอกสดจะแสดงสมบตบางประการของธาต เชน ความเปนโลหะ อโลหะ และเกยวของกบการเกดปฏกรยาของธาตนน

Page 35: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๓๕

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

๓. อธบายการจดเรยงธาตและท านายแนวโนมสมบตของธาตในตารางธาต

- ตารางธาตปจจบน จดเรยงธาตตามเลขอะตอมและอาศยสมบตทคลายกน ท าใหสามารถท านายแนวโนมสมบตของธาตในตารางธาตได

๔. วเคราะหและอธบายการเกดพนธะเคมในโครงผลกและในโมเลกลของสาร

- แรงยดเหนยวระหวางไอออนหรออะตอมของธาตใหอยรวมกนเปนโครงผลก หรอโมเลกล เรยกวา พนธะเคม

- พนธะเคมแบงออกเปน พนธะไอออนก พนธะโคเวเลนต และพนธะโลหะ

๕. สบคนขอมลและอธบายความสมพนธระหวางจดเดอด จดหลอมเหลว และสถานะของสารกบแรงยดเหนยวระหวางอนภาคของสาร

- จดเดอด จดหลอมเหลวและสถานะของสาร มความเกยวของกบแรงยดเหนยวระหวางอนภาคของสารนน สารทอนภาคยดเหนยวกนดวยแรงยดเหนยวหรอพนธะเคมทแขงแรง จะมจดเดอดและจดหลอมเหลวสง สารในสถานะของแขง อนภาคยดเหนยวกนดวยแรงทแขงแรงกวาสารในสถานะของเหลวและแกสตามล าดบ

Page 36: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๓๖

สาระท ๓ สารและสมบตของสาร

มาตรฐาน ว ๓.๒ เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑ - -

ป.๒ - -

ป.๓ ๑. ทดลองและอธบายผลของการเปลยนแปลงทเกดขนกบวสด เมอถกแรงกระท า หรอท าใหรอนขนหรอท าใหเยนลง

- เมอมแรงมากระท า เชน การบบ บด ทบ ดด ดง ตลอดจนการท าใหรอนขนหรอท าใหเยนลงจะท าใหวสดเกดการเปลยนแปลงรปรางลกษณะหรอมสมบตแตกตางไปจากเดม

๒. อภปรายประโยชนและอนตรายทอาจเกดขน เนองจากการเปลยนแปลงของวสด

- การเปลยนแปลงของวสดอาจน ามาใชประโยชนหรอท าใหเกดอนตรายได

ป.๔ - - ป.๕ - - ป.๖

๑. ทดลองและอธบายสมบตของสาร เ มอสารเกดการ ละลายและเปลยนสถานะ

- เมอสารเกดการเปลยนแปลงเปนสารละลายหรอเปล ยนสถานะ สารแตละชนดยงคงแสดงสมบตของสารเดม

๒. วเคราะหและอธบายการเปลยนแปลงทท าใหเกดสารใหมและมสมบตเปลยนแปลงไป

- การเปลยนแปลงทางเคม หรอการเกดปฏกรยาเคม ท าใหมสารใหมเกดขนและสมบตของสารจะเปลยนแปลงไปจากเดม

๓. อภปรายการเปล ยนแปลงของสารทกอใหเกดผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

- การเปลยนแปลงของสาร ทงการละลายการเปลยนสถานะและการเกดสารใหม ตางกมผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

ม. ๑ ๑. ทดลองและอธบายวธเตรยมสารละลายทมความเขมขนเปนรอยละ และอภปรายการน าความร เกยวกบสารละลายไปใชประโยชน

- สารละลายประกอบดวยตวละลายและตวท าละลาย สารละลายทระบความเขมขนเปนรอยละหมายถงสารละลายทมอตราสวนของปรมาณตวละลาย ละลายอยในสารละลายรอยสวน

Page 37: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๓๗

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

- ในชวตประจ าวน ไดมการน าความรเรองสารละลายไปใชประ โยชนทางดานการเกษตร อตสาหกรรมอาหาร การแพทย และดานอน ๆ

๒. ทดลองและอธบายการเปลยนแปลงสมบต มวลและพลงงานของสาร เมอสารเปลยนสถานะและเกดการละลาย

- เมอสารเกดการเปลยนสถานะ และเกดการละลาย มวลของสาร จะไมเปลยนแปลง แตสมบตทางกายภาพเปลยนแปลง รวมทงมการถายโอนพลงงานระหวางระบบกบสงแวดลอม

๓. ทดลองและ อธบาย ปจจยทมผลตอการ เปลยนสถานะ และการละลายของสาร

- อณหภม ความดน ชนด ของสาร มผลตอการเปลยนสถานะ และการละลายของสาร

ม.๒ ๑. ทดลองและอธบายการเปลยนแปลงสมบต มวล แ ละพลงงานเมอสารเกดปฏกรยาเคม รวมทงอธบายปจจยทมผลตอการเกดปฏกรยาเคม

- เมอสารเกดปฏกรยาเคมจะมพลงงานเขามาเกยวของ ซงอาจเปนการดดพลงงานความรอนหรอคายพลงงานความรอน

- อณหภม ความเขมขน ธรรมชาตของสารและตวเรงปฏกรยา ม ผลตอการเกดปฏกรยาเคมของสาร

๒. ทดลอง อธบายและเขยนสมการเคมของปฏกรยาของสารตาง ๆ และน าความรไปใชประโยชน

- สมการเคมใชเขยนแสดงการเกดปฏกรยาเคมของสาร ซงมทงสารตงตนและสารผลตภณฑ

- ปฏกรยาระหวางโลหะกบออกซเจน โลหะกบน า โลหะกบกรด กรดกบเบส และกรดกบคารบอเนตเปนปฏกรยาเคมทพบทวไป

- การเลอกใชวสดและสารรอบตวในชวตประจ าวนไดอยางเหมาะสมและปลอดภยโดยค านงถงปฏกรยาทเกดขน

๓. สบคนขอมลและอภปรายผลของสารเคม ปฏกรยาเคมตอสงมชวตและสงแวดลอม

- สารเคมและปฏกรยาเคม มทงประโยชนและโทษตอสงมชวตและสงแวดลอมทงทางตรงและทางออม

Page 38: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๓๘

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

๔. สบคนขอมลและอธบายการใชสารเคมอยาง ถกตอง ปลอดภย วธปองกนและแกไขอนตรายทเกดขนจากการใชสารเคม

- การใชสารเคมตองมความระม ดระวง ปองกน ไมใหเกดอนตรายตอตนเองและผอน โดยใชใหถกตอง ปลอดภยและคมคา

- ผใชสารเคมควรรจกสญลกษณเตอนภยบน ฉลาก และรวธการแกไข และการปฐมพยาบาลเบองตนเมอไดรบอนตรายจากสารเคม

ม.๓ - - ม.๔-ม.๖ ๑. ทดลอง อธบายและเขยนสมการ

ของปฏกรยาเคม ทวไปทพบใน

ชวตประจ าวน รวมทงอธบายผล

ของสารเคมทมตอสงมชวตและ

สงแวดลอม

- ในชวตประจ าวนจะพบเหนปฏกรยาเคม

จ านวนมาก ทงทเกดในธรรมชาตและมนษย

เปนผกระท า ปฏกรยาเคมเขยนแทนไดดวย

สมการเคม

- มนษยน าสารเคมมาใชป ระโยชนทงในบาน

ในทางการเกษตรและอตสาหกรรม แต

สารเคมบางชนดเปนอนตรายตอสงมชวต

และสงแวดลอม

๒. ทดลองและอธบายอตราการ

เกดปฏกรยาเคม ปจจยทม ผลตอ

อตราการเกดปฏกรยาเคม และ

น าความรไปใชประโยชน

- ปรมาณของสารตงตนหรอผลตภณฑท

เปลยนแปลงไปตอหนวยเวลาเรยกวาอตราการ

เกดปฏกรยาเคม และปรมาณของสารท

เปลยนแปลงไปนน อาจวดจากคาความ

เขมขน ปรมาตร หรอมวลของสาร ซงขนอย

กบลกษณะของสาร

- ความเขมขน พนทผว อณหภม ตวเรง

ปฏกรยาเปน ปจจยทมผลตออตราการ

เกดปฏกรยา เคม การควบคมปจจยเหลาน

เพอท าใหปฏกรยาเกดขนในอตราทเหมาะสม

สามารถน ามาใชใหเปนประโยชนได

๓. สบคนขอมลและอธบายการเกดปโตรเลยม กระบวนการแยก

- การสลายตวของซากพชและซากสตวททบถมอยใตทะเล อยางตอเนองภายใตอณหภม

Page 39: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๓๙

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง แกสธรรมชาต และการกลนล าดบสวนน ามนดบ

และความดนสงนานนบลานป จะเกดเปนปโตรเลยม โดยมไดทงสถานะของแขง ของเหลวหรอแกส ซงมสารประกอบไฮโดรคารบอนหลายชนดรวมกนและอาจมสารประกอบอน ๆ ปะปนอยดวย

- การน าแกสธรรมชาตมาใชประโยชนจะตองผานกระบวนการแยกแกส ส วนของเหลวหรอน ามนดบจะแยกโดยการกลนล าดบสวน

๔. สบคนขอมลและอภปรายการน าผลตภณฑทไดจากการแยกแกสธรรมชาตและการกลนล าดบสวน น ามนดบไปใชประโยชน รวมทง ผลของผลตภณฑตอสงมชวตและสงแวดลอม

- มเทน อเทน โพรเพนและบวเทน เปนผลตภณฑทไดจากการแยกแกสธรรมชาตและกลนล าดบ สวนน ามนดบ น ามาใชเปนเชอเพลงและสารตงตน สวนผลตภณฑอนๆ ซงมจ านวนอะตอมคารบอนเพมขน น าไปใชประโยชนแตกตางกน

- การสมผสตวท าละลายและไฮโดรคารบอนบางชนดในรปของไอและของทใชแลว อาจเปนอนตรายตอสขภาพได รวมถงการก าจดอยางไมถกวธกจะมผลตอสงแวดลอมดวย

๕. ทดลองและอ ธบายการเกดพอลเมอร สมบตของพอลเมอร

- พอลเมอรเปนสารประกอบทโมเลกลมขนาดใหญ เกดจากมอนอเมอรจ านวนมากเชอมตอกนดวยพนธ ะโคเวเลนต มทงทเกดในธรรมชาตและสงเคราะหขน

- ปฏกรยาทมอนอเมอรรวมกนเปนพอลเมอร เรยกวา ปฏกรยาพอลเมอไรเซชน ซงอาจเปนแบบควบแนน หรอแบบตอเตม

- พอลเมอรมหลายชนด แตละชนดอาจมสมบต บางประการเหมอนกนและบางประการแตกตางกน

๖. อภปรายการน าพอลเมอรไปใชประโยชน รวมทง ผลทเกดจากการผลตและใชพอลเมอรตอสงมชวตและสงแวดลอม

- พอลเมอรน าไปใชประโยชนไดแตกตางกน ตามสมบตของพอลเมอรชนดนนๆ เชน ใชพลาสตกท าภาชนะ ใชเสนใยสงเคราะหท าเครองนงหม

Page 40: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๔๐

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง - พอลเมอรสงเคราะหทน าไปใชป ระโยชนใน

ชวตประจ าวน บางชนดสลายตวยาก การใชอยางฟมเฟอยและไมระมดระวงอาจกอใหเกดปญหาตอสงมชวตและสงแวดลอมได

๗. ทดลองและอธบายองคประกอบ ประโยชน และปฏกรยา บางชนดของคารโบไฮเดรต

- คารโบไฮเดรตจดเปนแหลงพลงงานของสงมชวต พบไดทวไปในชวตประจ าวน เชน น าตาล แปง เซลลโลสและไกลโคเจน โดยมน าตาลเปนหนวยยอยส าคญ ซงประกอบดวยธาต C H และ O การตรวจสอบชนดของน าตาลท า ไดโดยใชสารละลายเบเนดกต

๘. ทดลองและอธบายองคประกอบ ประโยชน และปฏกรยา บางชนดของไขมนและน ามน

- ไขมนและน ามน เปนสารประกอบไตรกลเซอไรด เกดจากการ รวมตวของกรดไขมนกบกลเซอรอล กรดไขมนมทงชนดอมตว และไมอมตว ซงสามารถตรวจสอบไดโดยใชสารละลายไอโอดน

- ไขมนและน ามนน ามาใชประโยชนไดทงการบรโภคและใชใน อ ตสาหกรรม การบรโภคไขมนทขาดความระมดระวงจะเปนอนตรายตอสขภาพได

๙. ทดลองและอธบายองคประกอบ ประโยชน และปฏกรยาบางชนดของโปรตน และกรดนวคลอก

- โปรตนเปนสารทชวยในการเจรญเตบโต เสรมสรางและซอมแซม เนอเยอ หนวยยอยของโปรตนคอกรดอะมโน ซงมทงกรดอะมโนจ าเปนและไมจ าเปน มธาตองคประกอบส าคญคอ C H O N การทดสอบโปรตนในอาหารใชสารละลาย CuSO๔ กบ NaOH

- กรดนวคลอกเปนสารโมเลกลใหญคลายโปรตน ประกอบดวย ธาต C H O N ทพบในเซลลของสงมชวต ม ๒ ชนด คอ DNA และ RNA ซงเก ยวของกบกระบวนการถายทอดทางพนธกรรม

Page 41: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๔๑

สาระท ๔ แรงและการเคลอนท

มาตรฐาน ว ๔. ๑ เขาใจธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง และแรงนวเคลยร มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางถกตองและมคณธรรม

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑ ๑. ทดลองและอธบายการดงหรอการผลกวตถ

- การดงและการผลกวตถ เปนการออกแรงกระท าตอวตถ ซงอาจท าใหวตถเคลอนทหรอไมเคลอนท และเปลยนแปลงรปรางหรออาจไมเปลยนแปลงรปราง

ป.๒ ๑. ทดลองและอธบายแรงทเกดจากแมเหลก

- แมเหลกมแรงดงดดหรอผลกระหวางแทงแมเหลก รอบแทงแมเหลกมสนามแมเหลกและสามารถดงดดวตถทท าดวยสารแมเหลก

๒. อธบายการน าแมเหลกมาใชประโยชน

- แมเหลกมประโยชนในการท าขอ งเลน ของใช และน าไปแยกสารแมเหลกออกจากวตถอนได

๓. ทดลองและอธบายแรงไฟฟาทเกดจากการถวตถบางชนด

- เมอถวตถบางชนดแลวน าเขาใกลกน จะดงดดหรอผลกกนได แรงทเกดขนนเรยกวา แรงไฟฟา และวตถนนจะดงดดวตถเบา ๆได

ป.๓ ๑. ทดลองและอธ บายผลของการออกแรงทกระท าตอวตถ

- การออกแรงกระท าตอวตถแลวท าใหวตถเปลยนแปลงการเคลอนท โดยวตถทหยดนงจะเคลอนทและวตถทก าลงเคลอนทจะเคลอนทเรวขนหรอเคลอนทชาลงหรอหยดเคลอนทหรอเปลยนทศทาง

๒. ทดลองการตกของวตถส พนโลก และอธบายแรงทโลกดงดดวตถ

- วตถตกสพนโลกเสมอเนองจากแรงโนมถวงหรอแรงดงดดของโลกกระท าตอวตถ และแรงนคอน าหนกของวตถ

ป.๔ - - ป.๕ ๑. ทดลองและอธบายการหาแรง

ลพธของแรงสองแรง ซงอยในแนวเดยวกนทกระท าตอวตถ

- แรงลพธของแรงสองแรงทกระท าตอวตถโดยแรงทงสองอยในแนวเดยวกนเทากบผลรวมของแรงทงสองนน

Page 42: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๔๒

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ๒. ทดลองและอธบายความดน

อากาศ - อากาศมแรงกระท าตอวตถ แรงทอากาศ

กระท าตงฉากตอหนงหนวยพนท เรยกวาความดนอากาศ

๓. ทดลองและอธบายความดนของของเหลว

- ของเหลวมแรงกระท าตอวตถทกทศทาง แรงทของเหลวกระท าตงฉากตอหนงหนวยพนท เรยกวา ความดนของของเหลว ซงมความสมพนธกบความลก

๔. ทดลองและอธบายแรงพยงของของเหลว การลอยตว และการจมของวตถ

- ของเหลวมแรงพยงกระท าตอวตถทลอยหรอจมใน ของเหลว การจมหรอการลอยตวของวตถขนอยกบน าหนกของวตถ และแรงพยงของของเหลวนน

ป.๖ - - ม. ๑ ๑. สบคน ขอมล และอธบาย

ปรมาณสเกลาร ปรมาณเวกเตอร

- ปร มาณทางกายภาพแบงเปนปรมาณสเกลารและปรมาณเวกเตอร ปรมาณสเกลารเปนปรมาณทมแตขนาด ปรมาณเวกเตอรเปนปรมาณทมทงขนาดและทศทาง

๒. ทดลองและอธบายระยะทาง การกระจด อตราเรวและความเรว ในการเคลอนทของวตถ

- การเคลอนทของวตถเกยวของกบระยะทาง การกระจด อตราเรว ความเรว ระยะทาง คอ ความยาวทวดตามแนวทางการเคลอนทของวตถจากต าแหนงเรมตนไปยงต าแหนงสดทาย การกระจด คอ เวกเตอรทชต าแหนงสดทายของวตถเทยบกบต าแหนงเรมตน อตราเรว คอ ระยะทางทวตถเคลอนทไดในหนงหนว ยเวลา ความเรว คอ การกระจดของวตถในหนงหนวยเวลา

ม.๒

๑. ทดลองและอธบายการหาแรงลพธของแรงหลายแรงในระนาบเดยวกนทกระท าตอวตถ

- แรงเปนปรมาณเวกเตอร เมอมแรงหลายแรงในระนาบเดยวกนกระท าตอวตถเดยวกน สามารถหาแรงลพธไดโดยใชหลกการรวมเวกเตอร

Page 43: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๔๓

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ๒ . อธบายแรงลพธทกระท าตอ

วตถทหยดนงหรอวตถเคลอนทดวยความเรวคงตว

- เมอแรงลพธมคาเปนศนยกระท าตอวตถทหยดนง วตถนนกจะหยดนงตลอดไป แตถาวตถเคลอนทดวยความเรวคงตว กจะเคลอนทดวยความเรวคงตวตลอดไป

ม.๓ ๑. อธบายความเรงและผลของแรงลพธทท าตอวตถ

- วตถเคลอนทดวยความเรวทเปลยนแปลง เปนการเคลอนทดวยความเรง เมอแรงลพธมคาไมเทากบศนยกระท าตอวตถวตถจะเคลอนทดวยความเรงซงมทศทางเดยวกบแรงลพธ

๒. ทดลองและอธบายแรงกรยา

และแรงปฏกรยา ระหวางวตถ และน าความรไปใชประโยชน

- ทกแรงกรยาจะมแรงปฏกรยาโตตอบดวยขนาดของแรงเทากน แตมทศทางตรงขาม

- การน าความรเรองแรงกรยาและแรงปฏกรยาไปใชอธบาย เชน การชกเยอ การจดบงไฟ

๓. ทดลองและอธบายแรงพยงของของเหลวทกระท าตอวตถ

- แรงพยง คอ แรงทของเหลวกระท าตอวตถมคาเทากบน าหนกของของเหลวทมปรมาตรเทากบสวนทจมของวตถ

- ของเหลวทมความหนาแนนมากจะมแรงพยงมาก - วตถทลอยไดในของเหลวจะมความ

หนาแนนนอยกวาความหนาแนนของของเหลว

ม.๔-ม.๖ ๑. ทดลองและอธบายความสมพนธระหวางแรงกบการเคลอนทของวตถในสนามโนมถวง และน าความรไปใชประโยชน

- ในสนามโนมถวงจะมแรงกระท าตอวตถ ท าใหวตถมน าหนก เมอปลอยวตถ วตถจะตกแบบเสร สนามโนมถวงท าใหวตถตางๆ ไมหลดจากโลก เชน การโคจรของดาวเทยมรอบโลก และอาจใชแรงโนมถวงไปใชประโยชนเพอหาแนวดงของชางกอสราง

๒. ทดลองและอธบายความสมพนธระหวางแรงกบการเคลอนทของ

- เมออนภาคทมประจไฟฟาอยในสนามไฟฟา จะมแรงกระท าตออนภาคนน ซงอาจท าให

Page 44: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๔๔

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง อนภาคในสนามไฟฟา และ น าความรไปใชประโยชน

สภาพการเคลอนทของอนภาคเปลยนไป สามารถน าสมบตนไปประยกตสรางเครองมอบางชนด เชน เครองก าจดฝ น ออสซลโลสโคป

๓. ทดลองและอธบายความสมพนธระหวางแรงกบการเคลอนทของอนภาคในสนามแมเหลก และ น าความรไปใชประโยชน

- เมออนภาคทมประจไฟฟาเคลอนทในสนามแมเหลก จะมแรงกระท าตออนภาคนน ซงอาจท าใหสภาพการเคลอนทของอนภาคเปลยนไป สามารถน าสมบตนไปประยกตสรางหลอดภาพโทรทศน

๔. วเคราะหและอธบายแรงนวเคลยรและแรงไฟฟาระหวางอนภาคในนวเคลยส

- อนภาคในนวเคลยส เรยกวา นวคลออน นวคลออน ประกอบดวยโปรตอนและนวตรอน นวคลออน ในนวเคลยสยดเหนยวกนดวยแรงนวเคลยร ซงมคามากกวาแรงผลกทางไฟฟาระหวาง นวคลออน นวคลออนจงอยรวมกนในนวเคลยสได

Page 45: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๔๕

สาระท ๔ แรงและการเคลอนท

มาตรฐาน ว ๔.๒ เขาใจลกษณะการเคลอนทแบบตางๆ ของวตถในธรรมชาต มกระบวนการ สบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑ - -

ป.๒ - -

ป.๓ - -

ป.๔ - -

ป.๕ 1. ทดลองและอธบาย แรงเสยดทานและน าความรไปใชประโยชน

- แรงเสย ดทานเปนแรงตานการเคลอนทของวตถ แรงเสยดทานมประโยชน เชนในการเดนตองอาศยแรงเสยดทาน

ป.๖ - -

ม. ๑ - -

ม.๒ - -

ม.๓ ๑. ทดลองและอธบายความแตกตางระหว างแรงเสยดทานสถตกบแรงเสยดทานจลน และน าความรไปใชประโยชน

- แรงเสยดทานสถตเปนแรงเสยดทานทกระท าตอวตถขณะหยดนง สวนแรงเสยดทานจลนเปนแรงเสยดทานทกระท าตอวตถขณะเคลอนท

- การเพมแรงเสยดทาน เชน การออกแบบพนรองเทาเพอกนลน

- การลดแรงเสยดทาน เชน การใชน ามนหลอลนท จดหมน

๒. ทดลองและวเคราะหโมเมนตของแรง และน าความรไปใชประโยชน

- เมอมแรงทกระท าตอวตถ แลวท าใหเกดโมเมนตของแรงรอบจดหมน วตถจะเปลยนสภาพการหมน

- การวเคราะหโมเมนตของแรงในสถานการณตาง ๆ

Page 46: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๔๖

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ๓. สงเกตและอธบายการเคลอนทของ

วตถทเปนแนวตรง และแนวโคง - การเคลอนทของวตถมทงการเคลอนทในแนวตรง

เชน การตกแบบเสร และการเคลอนทในแนวโคง เชน การเคลอนทแบบโพรเจกไทลของลกบาสเกตบอลในอากาศ การเคลอนทแบบวงกลมของวตถทผกเชอกแลวแกวง เปนตน

ม.๔-ม.๖ ๑. อธบายและทดลองความสมพนธระหวางการกระจด เวลา ความเรว ความเรงของการเคลอนทในแนวตรง

- การเคลอนทแนวตรงเปนการเคลอนทในแนวใดแนวหนง เชน แนวราบหรอแนวดง ทมการกระจด ความเรว ความเรง อยในแนวเสนตรงเดยวกน โดยความเรงของวตถหาไดจากความเรวทเปลยนไปในหนงหนวยเวลา

๒. สงเกตและอธบายการเคลอนทแบบโพรเจกไทล แบบวงกลม และแบบฮารมอนกอยางงาย

- การเคลอนทแบบโพรเจกไทลเปนการเคลอนทวถโคงทมความเรวในแนวราบคงตวและความเรงในแนวดงคงตว

- การเคลอนทแบบวงกลมปนการเคลอนททมความเรวในแนวเสนสมผสวงกลมและมแรงในทศทางเขาสศนยกลาง

- การเคลอนทแบบฮารมอนกอยางงายเปนการเคลอนทกลบไปกลบมาซ าทางเดม เชน การแก วงของลกตมอยางงาย โดยทมมสงสดทเบนจากแนวดง มคาคงตวตลอด

๓. อภปรายผลการสบคนและประโยชนเกยวกบการเคลอนทแบบโพรเจกไทล แบบวงกลม และแบบฮารมอนกอยางงาย

- การเคลอนทแบบโพรเจกไทลสามารถน าไปใชประโยชน เชน การเลนเทนนส บาสเกตบอล

- การเคลอนทแบบวงกลมสามารถน าไปใชประโยชน เชน การวงทางโคงของรถยนตใหปลอดภย

- การเคลอนทแบบฮารมอนกอยางงายสามารถน าไปใชประโยชนในการสรางนาฬกาแบบลกตม

Page 47: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๔๗

สาระท ๕ พลงงาน

มาตรฐาน ว ๕. ๑ เขาใจความสมพนธระหวางพลงงานกบการด ารงชวต การเปลยนรปพลงงาน ปฏสมพนธระหวางสารและพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวตและสงแวดลอม มกระบวน การสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความร ไปใชประโยชน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑ - -

ป.๒ ๑. ทดลองและอธบายไดวาไฟฟ าเปนพลงงาน

- ไฟฟาจากเซลลไฟฟาหรอแบตเตอร สามารถท างานได ไฟฟาจงเปนพลงงาน

๒. ส ารวจและยกตวอยางเครองใชไฟฟาในบานทเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานอน

- พลงงานไฟฟาเปลยนเปนพลงงานอนได ซงตรวจสอบไดจากเครองใชไฟฟาในบาน เชน พดลม หมอหงขาวไฟฟา

ป.๓ ๑. บอกแหลงพลงงานธรรมชาตทใชผลตไฟฟา

- การผลตไฟฟาใชพลงงานจากแหลงพลงงานธรรมชาต ซงบางแหลงเปนแหลงพลงงานทมจ ากด เชน น ามน แกสธรรมชาต บางแหลงเปนแหลงพลงงานทหมนเวยน เชน น า ลม

๒. อธบายความส าคญของพลงง านไฟฟาและ เสนอวธการใชไฟฟาอยางประหยดและปลอดภย

- พลงงานไฟฟามความส าคญตอชวตประจ าวน เชน เปนแหลงก าเนดแสงสวาง จงตองใชไฟฟาอยางประหยด เชน ปดไฟเมอไมใชงาน รวมทง ใชไฟฟาอยางปลอดภย เชน เลอกใชอปกรณตาง ๆ ทมมาตรฐาน

ป.๔

๑. ทดลองและอธบายการเคลอนทของแสงจากแหลงก าเนด

- แสงเคลอนทจากแหลงก าเนดทกทศทาง และเคลอนทเปนแนวตรง

๒. ทดลองและอธบายการสะทอนของแสงทตกกระทบวตถ

- แสงตกกระทบวตถจะเกดการสะทอนของแสงโดยมมมตกกระทบเทากบมมสะทอน

๓. ทดลองและจ าแนกวตถตามลกษณะการมองเหนจากแหลงก าเนดแสง

- เมอแสงกระทบวตถตางกน จะผานวตถแตละชนดไดตางกน ท าใหจ าแนกวตถออกเปนตวกลางโปรงใส ตวกลางโปรงแสงและวตถทบแสง

๔. ทดลองและอธบายการหกเห - เมอแสงเคลอนทผานตวกลางทตางชนดกน

Page 48: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๔๘

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ของแสงเมอผานตวกลางโปรงใสสองชนด

ทศทางการเคลอนทของแสงเปลยน เรยกการหกเหของแสง

๕. ทดลองและอธบายการเปลยนแสงเปนพลงงานไฟฟาและน าความรไปใชประโยชน

- เซลลสรยะเปนอปกรณทเปลยนพลงงานแสงเปนพลงงานไฟฟา อปกรณไฟฟาหลายชนดม เซลลสรยะเปนสวนประกอบ เชน เครองคดเลข

๖. ทดลองและอธบายแสงขาวประกอบดวยแสงสตาง ๆ และน าความรไปใชประโยชน

- แสงขาวผานปรซมจะเกดการกระจายของแสงเปนแสงสตาง ๆ น าไปใชอธบายปรากฏการณธรรมชาต เชน การเกดสรง

ป.๕

๑. ทดลองและอธบายการเกดเสยงและการเคลอนทของเสยง

- เสยงเกดจากการสนของแหลงก า เนดเสยงและเสยงเคลอนทจากแหลงก าเนดเสยงทกทศทางโดยอาศยตวกลาง

๒. ทดลองและอธบายการเกดเสยงสง เสยงต า

- แหลงก าเนดเสยงสนดวยความถต าจะเกดเสยงต า แตถาสนดวยความถสงจะเกดเสยงสง

๓. ทดลองและอธบายเสยงดง เสยงคอย

- แหลงก าเนดเสยงสนดวยพลงงานมากจะท าใหเกดเสยงดง แตถาแหลงก าเนดเสยงสนดวยพลงงานนอยจะเกดเสยงคอย

๔. ส ารวจและอภปรายอนตรายทเกดขนเมอฟงเสยงดงมาก ๆ

- เสยงดงมาก ๆ จะเปนอนตรายตอการไดยน และเสยงทกอใหเกดความร าคาญ เรยกว ามลพษทางเสยง

ป.๖ ๑. ทดลองและอธบายการตอวงจรไฟฟาอยางงาย

- วงจรไฟฟาอยางงายประกอบดวย แหลงก าเนดไฟฟา อปกรณไฟฟา

๒. ทดลองและอธบายตวน าไฟฟาและฉนวนไฟฟา

- วสดทกระแสไฟฟาผานไดเปนตวน าไฟฟา ถากระแสไฟฟาผานไมไดเปนฉนวนไฟฟา

๓. ทดลองและอธบายการตอเซลลไฟฟาแบบอนกรม และน าความรไปใชประโยชน

- เซลลไฟฟาหลายเซลลตอเรยงกน โดยขวบวกของเซลลไฟฟาเซลลหนงตอกบขวลบของอกเซลลหนงเปนการตอแบบอนกรม ท าใหมกระแสไฟฟาผานอปกรณไฟฟาในวงจรเพมขน

- การตอเซลลไฟฟาแบบอนกรมสามารถ

Page 49: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๔๙

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง น าไปใชประโยชนในชวตประจ าวน เชน การตอเซลลไฟฟาในไฟฉาย

๔. ทดลองและอธบายการตอหลอดไฟฟาทงแบบอนกรม แบบขนาน และน าความรไปใชประโยชน

- การตอหลอดไฟฟาแบบอนกรม จะมกระแสไฟฟาปรมาณเดยวกนผานหลอดไฟฟาแตละหลอด

- การตอหลอดไฟฟาแบบขนาน กระแสไฟฟาจะแยกผานหลอดไฟฟาแตละหลอด สามารถน าไปใชประโยชน เชน การตอหลอดไฟฟาหลายดวงในบาน

๕. ทดลองและอธบายการเกดสนามแมเหลกรอบสายไฟทมกระแสไฟฟาผาน และน าความรไปใชประโยชน

- สายไฟทมกระแสไฟฟาผานจะเกดสนามแมเหลก รอบสายไฟ สามารถน าไปใชประโยชน เชน การท าแมเหลกไฟฟา

ม. ๑ ๑. ทดลองและอธบายอณหภมและการวดอณหภม

- การวดอณหภมเปนการวดระดบความรอนของสาร สามารถวดดวยเทอรมอมเตอร

๒. สงเกตและอธบายการถายโอนความรอน และน าความรไปใชประโยชน

- การถายโอนความรอนมสามวธ คอ การน าความรอน การพาควา มรอนและการแผรงสความรอน

- การน าความรอน เปนการถายโอนความรอนโดยการสนของโมเลกล

- การพาความรอน เปนการถายโอนความรอนโดยโมเลกลของสารเคลอนทไปดวย

- การแผรงสความรอน เปนการถายโอนความรอนจากคลนแมเหลกไฟฟา

- การน าความรเรองการถายโอนความรอนไปใชประโยชน

๓. อธบายการดดกลน การคายความรอน โดยการแผรงส และน าความรไปใชประโยชน

- วตถทแตกตางกนมสมบตในการดดกลนความรอนและคายความรอนไดตางกน

- การน าความรเรองการดดกลนความรอนและการคายความรอนไปใชประโยชน

Page 50: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๕๐

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ๔. อธบายสมดลความรอนและผล

ของความรอนตอการขยายตวของสาร และน าความรไปใชในชวตประจ าวน

- เมอวตถสองสงอยในสมดลความรอน วตถทงสองมอณหภมเทากน

- การขยายตวของวตถเปนผลจากความรอนทวตถไดรบเพมขน

- การน าความรเรองการขยายตวของวตถเมอไดรบความรอนไปใชประโยชน

ม.๒ ๑. ทดลองและอธบายการสะทอนของแสง การหกเหของแสง และน าความรไปใชประโยชน

- เมอแสงตกกระทบผววตถหรอตวกลางอก ตวกลางหนง แสงจะเปลยนทศทางการเคลอนทโดยการสะทอนของแสง หรอการหกเหของแสง

- การน าความรเกยวกบการสะทอนของแส ง และการหกเหของแสงไปใชอธบายแวนตา ทศนอปกรณ กระจก เสนใยน าแสง

๒. อธบายผลของความสวางทมตอมนษยและสงมชวตอน ๆ

- นยนตาของคนเราเปนอวยวะใชมองดสงตางๆ นยนตามองคประกอบส าคญหลายอยาง

- ความสวางมผลตอนยนตามนษย จงมการน าความรเก ยวกบความสวางมาชวยในการจดความสวางใหเหมาะสมกบการท างาน

- ออกแบบวธการตรวจสอบวาความสวางมผลตอสงมชวตอน

๓. ทดลองและอธบายการดดกลนแสงส การมองเหนสของวตถ และน าความรไปใชประโยชน

- เมอแสงตกกระทบวตถ วตถจะดดกลนแสงสบางสไว และสะทอนแสงสทเหลอออกมาท าใหเรามองเหนวตถเปนสตาง ๆ

- การน าความรเกยวกบการดดกลนแสงสการมองเหนสของวตถไปใชประโยชนในการถายรปและในการแสดง

ม.๓ ๑. อธบายงาน พลงงานจลน พลงงานศกยโนมถวง กฎการอนรกษพลงงาน และความสมพนธระหวางปรมาณเหลาน รวมท งน าความรไปใชประโยชน

- การใหงานแกวตถเปนการถายโอนพลงงานใหวตถ พลงงานนเปนพลงงานกลซงประกอบดวยพลงงานศกยและพลงงานจลน พลงงานจลนเปนพลงงานของวตถขณะวตถเคลอนท สวนพลงงานศกยโนมถวงของวตถ

Page 51: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๕๑

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

เปนพลงงานของวตถทอยสงจากพนโลก - กฎการอนรกษพลงงานกลาววา พลงงานรวม ของวตถไมสญหาย แตสามารถเปลยนจาก

รปหนงไปเปนอกรปหนงได - การน ากฎการอนรกษพลงงานไปใชประโยชน

ในการอธบายปรากฏการณ เชน พลงงานน าเหนอเขอนเปลยนรปจากพลงงานศกยโนมถวงเปนพลงงานจลน, ปนจนตอกเสาเขม

๒. ทดลองและอธบายความสมพนธระหวางความตางศกย กระแสไฟฟา ความตานทาน และน าความรไปใชประโยชน

- ความตางศกย กระแสไฟฟาและความตานทานมความสมพนธกนตามกฎของโอหม

- การน ากฎของโอหมไปใชวเคราะหวงจรไฟฟาอยางงาย

๓. ค านวณพลงงานไฟฟ าของเครองใชไฟฟา และน าความรไปใชประโยชน

- การค านวณพลงงานไฟฟาของเครองใชไฟฟาเปนสวนหนงของการคดคาไฟฟา และเปนแนวทางในการประหยดพลงงานไฟฟาในบาน

๔. สงเกตและอภปรายการตอวงจรไฟฟาในบานอยางถกตองปลอดภย และประหยด

- การตอวงจรไฟฟาในบานตองออกแบบวงจร ตดตงเครองใชไฟฟา อปกรณไฟฟาอยางถกตอง โดยการตอสวตชแบบอนกรม ตอเตารบแบบขนาน และเพอความปลอดภยตองตอสายดนและฟวส รวมทงตองค านงถงการใชไฟฟาอยางประหยด

๕. อธบายตวตานทาน ไดโอด ทรานซสเตอร และทดลองตอวงจรอเลกทรอนกสเบองตนทมทรานซสเตอร

- ชนสวนอเลกทรอนกส เชน ตวตานทาน ไดโอด ทรานซสเตอร มสมบตทางไฟฟาแตกตางกน ตวตานทานท าหนาทจ ากดกระแสไฟฟาในวงจร ไดโอดมสมบตใหกระแสไฟฟาผานไดทศทางเดยวและทรานซสเตอรท าหนาทเปนสวตซปด-เปดวงจร

- การประกอบวงจรอเลกทรอนกสเบองตนทมทรานซสเตอร ๑ ตวท าหนาทเปนสวตซ

ม.๔-ม.๖ ๑. ทดลองและอธบายสมบตของคลนกล และอธบายความสมพนธระหวาง อตราเรว ความถและความยาวคลน

- คลนกลมสมบต การสะทอน การหกเห การแทรกสอด และการเลยวเบน

- อตราเรว ความถและความยาวคลนม

Page 52: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๕๒

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ความสมพนธกนดงน อตราเรว = ความถ ความยาวคลน

๒. อธบายการเกดคลนเสยง บตสของเสยง ความเขมเสยง ระดบความเขมเสยง การไดยนเสยง คณภาพเสยง และน าความรไปใชประโยชน

- คลนเสยงเกดจากการสนของแหลงก าเนดเสยง

- บตสของเสยงเกดจากคลนเสยงจากแหลงก าเนดสองแหลงทมความถตางกนเลกนอย มารวมกน ท าใหไดยนเสยงดงคอยเปนจงหวะ

- ความเขมเสยง คอ พลงงานเสยงทตกตงฉากบนหนงหนวยพนทในหนงหนวยเวลา

- ระดบความเขมเสยงจะบอกความดงคอยของเสยงทไดยน

- เครองดนตรแตละชนดทใชตวโนตเดยวกน จะใหรปคลนทแตกตางกน เรยกวามคณภาพเสยงตางกน

๓. อภปรายผลการสบคนขอมลเกยวกบมลพษทางเสยงทมตอสขภาพของมนษย แล ะการเสนอวธปองกน

- มลพษทางเสยงมผลตอสขภาพของมนษย ถาฟงเสยงทมระดบความเขมเสยงสงกวามาตรฐานเปนเวลานาน อาจกอใหเกดอนตรายตอการไดยนและสภาพจตใจได การปองกนโดยการหลกเลยงหรอใชเครองครอบหหรอลดการสนของแหลงก าเนดเสยง เชน เครองจกร

๔ . อธบายคลนแมเหลกไฟฟา สเปกตรมคลนแมเหลกไฟฟา และน าเสนอผลการสบคนขอมลเกยวกบประโยชน และการปองกนอนตรายจากคลนแมเหลกไฟฟา

- คลนแมเหลกไฟฟาประกอบดวยสนามแมเหลกและสนามไฟฟาทเปลยนแปลงตลอดเวลา สเปกตรมคลนแมเหลกไฟฟ ามความถตอเนองกน โดยคลนแมเหลกไฟฟาชวงความถตางๆ มลกษณะเฉพาะตว ซงสามารถน าไปใชประโยชนไดแตกตางกน เชน การรบสงวทย โทรทศน การปองกนอนตรายจากคลนแมเหลกไฟฟา เชน ไมอยใกลเตาไมโครเวฟขณะเตาท างาน

Page 53: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๕๓

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ๕. อธบายปฏกรยานวเคลยร ฟช

ชน ฟวชน และความสมพนธระหวางมวลกบพลงงาน

- ปฏกรยานวเคลยรเปนปฏกรยาทท าใหนวเคลยสเกดการเปลยนแปลง ปฏกรยาทนวเคลยสของธาตทมเลขมวลมากแตกตว เรยกวา ฟชชน ปฏกรยาทเกดจากการหลอมรวมนวเคลยสของธาตทมเลขมวลนอย เรยกวา ฟวชน ความสมพนธระหวางมวลและพลงงานเปนไปตามสมการ

2mcE ๖. สบคนขอมลเกยวกบพลงงานท

ไดจากปฏกรยานวเคลยรและผลตอสงมชวต และสงแวดลอม

- ปฏกรยานวเคลยรท าใหเกดผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม

๗. อภปรายผลการสบคนขอมลเกยวกบโรงไฟฟานวเคลยร และน าไปใชประโยชน

- โรงไฟฟานวเคลยรเปนโรงไฟฟาพลงงานความรอนประเภทหนง ซงไดพลงงานความรอนจากพลงงานนวเคลยร

๘. อธบายชนดและสมบตของรงสจากธาตกมมนตรงส

- รงสจากธาตกมมนต รงสม ๓ ชนด คอ แอลฟา บตาและแกมมา ซงมอ านาจทะลผานตางกน

๙. อธบายการเกดกมมนตภาพรงสและบอกวธการตรวจสอบรงสในสงแวดลอม การใชประโยชน ผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม

- กมมนตภาพรงสเกดจากการสลายของไอโซโทปของธาตทไม เสถยร สามารถตรวจจบไดโดยเครองตรวจวดรงส ในธรรมชาตมรงสแตสวนใหญอยในระดบต ามาก

- รงสมประโยชนในดานอตสาหกรรม การเกษตร การแพทย โบราณคด รงสในระดบสงมอนตรายตอสงมชวต

Page 54: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๕๔

สาระท ๖ กระบวนการเปลยนแปลงของโลก

มาตรฐาน ว ๖. ๑ เขาใจกระบวนการตาง ๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑ ๑. ส ารวจ ทดลองและอธบายองคประกอบและสมบตทางกายภาพของดนในทองถน

- ดนประกอบดวย เศษหน ซากพช ซากสตว โดยมน าและอากาศแทรกอยในชองวางของเมดดน

- ดนในแตละทองถนมสมบตทางกายภาพแตกตางกนในดานของส เนอดน การอมน าและการจบตวของดน

ป.๒ ๑. ส ารวจและจ าแนกประเภทของดนโดยใชสมบตทางกายภาพเปนเกณฑ และน าความรไปใชประโยชน

- ดนจ าแนกออกเปนประเภทใหญ ๆ ไดแก ดนรวน ดนเหนยวและดนทราย ตามลกษณะทแตกตางกนในด านของส เนอดน การอมน าและการจบตวของดน ซงน าไปใชประโยชนไดแตกตางกนตามสมบตของดน

ป.๓ ๑. ส ารวจและอธบายสมบตทางกายภาพของน าจากแหลงน าในทองถน และน าความรไปใชประโยชน

- น าพบไดทงท เปนของเหลว ของแขงและแกส น า ละลายสารบางอยางได น าเปลยน แปลงรปรางตามภาชนะท บรรจ และรกษาระดบในแนวราบ

- คณภาพของน าพจารณาจาก ส กลน ความโปรงใสของน า

- น าเปนทรพยากรธรรมชาตทมความจ าเปนตอชวต ทงในการบรโภค อปโภค จงตองใชอยางประหยด

๒. สบคนขอมลและอภปรายสวนประกอบของอากาศและความส าคญของอากาศ

- อากาศประกอบดวย แกสไนโตรเจน แกส ออกซเจน แกสคารบอนไดออกไซดและ แกส อน ๆ รวมทงไอน า และฝ นละออง

- อากาศมความส าคญตอการด ารงชวต สงมชวตทกชนดตองใชอากาศในการหายใจ และอากาศยงมประโยชนในดานอนๆ อกมากมาย

Page 55: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๕๕

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ๓. ทดลองอธบายการเคลอนท

ของอากาศทมผลจากความแตกตางของอณหภม

- อากาศจะเคลอนจากบรเวณทมอณหภมต าไปยงบรเวณทมอณหภมสงกวา โดยอากาศทเคลอนทในแนวราบท าใหเกดลม

ป.๔ ๑. ส ารวจและอธบายการเกดดน - ดนเกดจากหนทผพงผสมกบซากพช ซากสตว

๒. ระบชนดและสมบตของดนทใชปลกพชในทองถน

- ดนมสวนประกอบของเศษหน อนทรยวตถ น า และอากาศในสดสวนทแตกตางกนท าใหเกดดนหลายชนด พชแตละชนดเจรญเตบโตไดดในดนทแตกตางกน ดงนนการปลกพชจงควรเล อกใชดนใหเหมาะสม

ป.๕ ๑. ส ารวจ ทดลองและอธบายการเกดเมฆ หมอก น าคาง ฝน และลกเหบ

- ไอน าในอากาศทควบแนนเปนละอองน าเลก ๆ ท าใหเกดหม อกและเมฆละอองน าเลก ๆทรวมกน เปนหยดน าจะท าใหเกดน าคางและฝน

- หยดน าทกลายเปนน าแขงแลวถกพายพดว นในเมฆระดบสงจนเปนกอนน าแขงขนาดใหญขนแลวตกลงมาท าใหเกดลกเหบ

๒. ทดลองและอธบายการเกดวฏจกรน า

- วฏจกรน าเกดจากการหมนเวยนอยางตอเนอง ระหวางน าบรเวณผวโลกกบน าในบรรยากาศ

๓. ออกแบบและสรางเครองมออยางงายในการวดอณหภม ความชน และความกดอากาศ

- อณหภม ความชน ความกดอากาศ มการเปลยนแปลง ซงสามารถตรวจสอบโดยใชเครองมออยางงายได

๔. ทดลองและอธบายการเกดลมและน าความรไปใชประโยชนในชวตประจ าวน

- การเกดลมเกดจากการเคลอนทของอากาศตามแนวพนราบ อากา ศบรเวณทมอณหภมสง มวลอากาศจะขยายตวลอยตวสงขน สวนอากาศบรเวณทมอณหภมต า มวลอากาศจะจมตวลงและเคลอนทไปแทนท

- พลงงานจากลมน าไปใชประโยชนไดมากมายในดานการผลตกระแสไฟฟาและการท ากงหนลม

Page 56: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๕๖

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป.๖

๑. อธบาย จ าแนกประเภทของหน โดยใชลกษณะของหน สมบตของหนเปนเกณฑและน าความรไปใชประโยชน

- หนแตละชนดมลกษณะแตกตางกน จ าแนกตามลกษณะทสงเกตไดเปนเกณฑ เชน ส เนอหน ความแขง ความหนาแนน

- นกธรณวทยาจ าแนกหนตามลกษณะการเกด ไดสามประเภท คอ หนอคน หนตะกอ น และหนแปร

- ลกษณะหนและสมบตของหนทแตกตางกน น ามาใชใหเหมาะกบงานทงในดานกอสรางดานอตสาหกรรมและอน ๆ

๒. ส ารวจและอธบายการเปลยนแปลงของหน

- การเปลยนแปลงของหนในธรรมชาตโดยการผพงอยกบท การกรอน ท าใหหนมขนาดเลกลง จนเปนสวนประกอบของดน

๓. สบคนและอธบายธรณพบตภยทมผลตอมนษยและสภาพแวดลอมในทองถน

- มนษยควรเรยนรและปฏบตตนใหปลอดภยจากธรณพบตภยทอาจเกดขนในทองถนไดแก น าปาไหลหลาก น าทวม แผนดนถลม แผนดนไหว สนามและอนๆ

ม. ๑ ๑. สบคนและอธบายองคประกอบและการ แบงชนบรรยากาศทปกคลมผวโลก

- บรรยากาศของโลกประกอบดวยสวนผสมของแกสตาง ๆ ทอยรอบโลกสงขนไปจากพนผวโลกหลายกโลเมตร

- บรรยากาศแบงเปนชนตามอณหภมและการเปลยนแปลงอณหภมตามความสงจากพนดน

๒. ทดลองและอธบายความสมพนธระหวาง อณหภม ความชนและความกดอากาศทมผลตอปรากฏการณทางลมฟาอากาศ

- อณหภม ความชนและความกดอากาศ มผลตอปรากฏการณทางลมฟาอากาศ

๓. สงเกต วเคราะหและ อภปรายการเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศทมผลตอมนษย

- ปรากฏการณทางลมฟาอากาศ ไดแก การเกดเมฆ ฝน พายฟาคะนอง พายหมนเขตรอน ลมมรสมฯลฯ

๔. สบคน วเคราะห และแปลความหมายขอมลจากการพยากรณอากาศ

- การพยากรณอากาศอาศยขอมลเกยวกบอณหภม ความกดอากาศ ความชน

Page 57: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๕๗

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ปรมาณเมฆ ปรมาณน าฝนและน ามาแปลความหมายเพอใชในการท านายสภาพอากาศ

๕. สบคน วเคราะห และอธบายผลของลมฟาอากาศตอการด ารงชวตของสงมชวต และสงแวดลอม

- สภาพลมฟาอากาศทเปลยนแปลงบนโลกท าใหเกดพาย ปรากฏการณเอลนโญ ลานญา ซงสงผลตอการด ารงชวตของมนษย และสงแวดลอม

๖. สบคน วเคราะห และอธบายปจจยทางธรรมชาตและการกระท าของมนษยทมผลตอการเปลยนแปลงอณหภมของโลก รโหวโอโซน และฝนกรด

- ปจจยทางธรรมชาตและการกระท าของมนษย เชนภเขาไฟระเบด การตดไมท าลายปา การเผาไหมของเครองยนตและการปลอยแกสเรอนกระจก มผลท าใหเกดภาวะโลกรอน รโหวของชนโอโซน และฝนกรด

- ภาวะโลกรอนคอปรากฏการณทอณหภมเฉลยของโลกสงขน

๗. สบคน วเคราะหและอธบายผลของภาวะโลกรอน รโหวโอโซน และฝนกรด ทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

- ภาวะโลกรอนท าใหเกดการละลายของธารน าแขง ระดบน าทะเลสงขน การกดเซาะชายฝงเพมขน น าทวม ไฟปา สงผลใหสงมชวตบางชนดสญพนธและท าใหสงแวดลอมเปลยนแปลงไป

- รโหวโอโซน และฝนกรดมผลตอการเปลยนแปลงของสงมชวตและสงแวดลอม

ม.๒

๑. ส ารวจ ทดลองและอธบายลกษ ณะของชนหนาตดดน สมบตของดน และกระบวนการเกดดน

- ดนมลกษณะและสมบตแตกตางกนตามวตถตนก าเนดดน ลกษณะภมอากาศ ลกษณะภมประเทศ พชพรรณ สงมชวต และระยะเวลาในการเกดดน และตรวจสอบสมบตบางประการของดน

- ชนหนาตดดนแตละชนและแตละพนท มลกษณะ สมบต และองคประกอบแตกตางกน

๒. ส ารวจ วเคราะหและอธบายการใชประโยชนและการปรบปรงคณภาพของดน

- ดนในแตละทองถนมลกษณะและสมบตตางกนตามสภาพของดน จงน าไปใชประโยชนตางกน

Page 58: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๕๘

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

- การปรบปรงคณภาพดนขนอยกบสภาพของดนเพอท าใหดนมความเหมาะสมตอการใชประโยชน

๓. ทดลองเลยนแบบเพออธบายกระบวนการเกด และลกษณะองคประกอบของหน

- กระบวนการเปลยนแปลงทางธรณวทยาทงบนและใตพนผวโลก ท าใหเกดหนทมลกษณะองคประกอบแตกตางกนทงทางดานกายภาพ และทางเคม

๔. ทดสอบ และส งเกตองคประกอบและสมบตของหน เพอจ าแนกประเภทของหน และน าความรไปใชประโยชน

- หนแบงเปน หนอคน หนแปรและหนตะกอนหนแตละประเภทมความสมพนธกน และน าไปใชประโยชนในทางอตสาหกรรม การกอสรางและอน ๆ

๕. ตรวจสอบและอธบาย ลกษณะทางกายภาพของแร และ การน าไปใชประโยชน

- เมอสภาวะแวดลอมธรรมชาตทอยภายใตอณหภมและความดนทเหมาะสม ธาตและสารประกอบจะ ตกผลกเปนแรทมลกษณะและสมบตตางกน ซงตองใชวธตรวจสอบสมบตแตละอยางแตกตางกนไป

- แรทส ารวจพบในประเทศไทยมหลายชนด แตละชนดตรวจสอบทางกายภาพไดจากรปผลก ความถวงจ าเพาะ ความแขง ความวาว แนวแตกเรยบ สและสผงของแรและน าไปใชประโยชนตางกนเชนใชท าเครองประดบ ใชในดานอตสาหกรรม

๖ สบคนและอธบายกระบวนการเกด ลกษณะและสมบตของปโตรเลยม ถานหน หนน ามน และการน าไปใชประโยชน

- ปโตรเลยม ถานหน หนน ามน เปนเชอเพลงธรรมชาตทเกดจากกระบวนการเปลยนแปลงทางธรณวทยา ซงแตละชนดจะมลกษณะ สมบตและวธการน าไปใชประโยชนแตกตางกน

๗. ส ารวจและอธบายลกษณะแหลงน าธรรมชาต การใชประโยชนและการอนรกษแหลงน าในทองถน

- แหลงน าบนโลก มทงน าจด น าเคม โดย แหลงน าจดมอยท งบนดน ใตดน และใน บรรยากาศ - การใชประโยชนของแหลงน า ตองมการวาง

Page 59: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๕๙

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง แผนการใช การอนรกษ การปองกน

การแกไข และผลกระทบ ดวยวธการทเหมาะสม ๘. ทดลองเลยนแบบ และอธบาย

การเกดแหลงน าบนดน แหลงน าใตดน

- แหลงน าบนดนมหลายลกษณะขนอยกบ ลกษณะภมประเทศ ลกษณะทางน า และความเรวของกระแสน า ในแตละฤดกาล

- น าบนดนบางสวนจะไหลซมสใตผวดน ถกกกเกบไวในชนดนและหน เกดเปนน าใตดน ซงสวนหนงจะ ซมอยตามชองวางระหวางเมดตะกอน เรยกวาน าในดน อกสวนหนง จะไหลซมลกลงไป จนถกกก เกบไวตามชองวางระหวางเมดตะกอน ตามรพรน หรอตามรอยแตกของหน หรอชนหนเรยกวาน าบาดาล

- สมบตของน าบาดาลขนอยกบชนดของดน แหลงแรและหน ทเปนแหลงกกเกบน าบาดาล และชนหนอมน า

๙. ทดลองเลยนแบบและอธบายกระบวนการผพงอยกบท การกรอน การพดพา การทบถม การตกผลกและผลของ กระบวนการดงกลาว

- การผพงอยกบทการกรอน การพดพา การทบถม และการตกผลก เปนกระบวนการส าคญทท าใหพนผวโลกเกดการเปลยนแปลงเปนภมลกษณ ตาง ๆ โดยมลม น า ธารน าแขง คลนและแรงโนมถวงของโลกเปนตวการส าคญ

๑๐. สบคน สรางแบบจ าลองและ อธบาย โ ครงสรางและองคประกอบของโลก

- โครงสรางของโลกประกอบดวยชนเปลอกโลก ชนเนอโลก และชนแกนโลก โครงสรางแตละชนจะมลกษณะและสวนประกอบแตกตางกน

ม.๓ - - ม.๔-ม.๖ ๑. สบคนและอธบายหลกการใน

การแบงโครงสรางโลก

- โลกเป นดาวเคราะห หนดวงหนงในระบบสรยะ ภายในโลกยงคงมอณหภมสงมาก และมการเปลยนแปลงตลอดเวลานบตงแต โลกเรมเกดจนถงป จจบน

- นกวทยาศาสตร แบ งโครงสร างโลก

Page 60: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๖๐

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง โดยใช

ขอมลและหลกฐานตางๆ ทางธรณวทยา และทางฟสกส

๒. ทดลองเลยนแบบและอธบายกระบวนการเปลยนแปลงทางธรณภาคของโลก

- การเปลยนแปลงของโลกสามารถอธบายไดด วยทฤษฎการแปรสณฐานแผนธรณ

ภาค - การเปลยนแปลงทางธรณภาคของโลก

ส วนใหญ จะเกดในชนธรณภาค และชนฐานธรณภาค

- ชนธรณภาคแตกออกเป นแผ นใหญๆ หลายแผ น เรยกว า แผ นธรณภาค ซงมการเคลอนทอยตลอดเวลา ท าให เกดปรากฏการณ ต าง ๆทางธรณวทยาบนผวโลกทสามารถศกษาได จากร องรอยหลกฐานทปรากฏอย ในป จจบน เช น รอยต อ รอยแยกของแผ นธรณภาค เทอกเขา ใต มหาสมทร และซากดกด าบรรพ เป นต น

๓. ทดลองเลยนแบบ และอธบายกระบวนการเกดภเขา รอยเลอน รอยคดโค ง แผ นดนไหว ภเขาไฟระเบด

- จากการศกษาทฤษฎการแปรสณฐานแผนธรณภาคและปรากฏการณ ทางธรณวทยาตงแต อดตจนถง ป จจบน ท าให พบวาแผ นดนไหวและภเขาไฟส วนใหญจะเกดอย ตามแนวรอยตะเขบของขอบ

แผ นธรณภาค ทเรยกว า วงแหวนแห งไฟ

- รอยเลอน เป นแนวรอยแตกของหนทเคลอนทสมพนธ กนและขนานไปกบรอยแตก ซงอาจสมพนธ กบการเกดแผนดนไหวและภเขาไฟระเบด

- รอยคดโค ง เป นรอยทปรากฏในหน

Page 61: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๖๑

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง เกดจากการแปรสณฐานแผ นธรณภาค

- กระบวนการเกดรอยเลอน รอยคดโค ง การแปรสณฐานแผ นธรณภาค เป นส

วนหนงของการเกดเทอกเขาบนโลก ๔. สบคนและอธบายความส าคญ

ของปรากฏการณ ทางธรณวทยา แผนดนไหว ภเขาไฟระเบด ทสงผล ต อสงมชวตและสงแวดล อม

- ปรากฏการณ ทางธรณวทยาทส าคญและม ผลต อสงมชวตทเหนได ชดเจน ได แก แผ นดนไหว ภเขาไฟระเบด

- แผ นดนไหวแ ละภเขาไฟระเบดเปนปรากฏการณ ทางธรณวทยาทท าใหเกดธรณพบตภย รปแบบอนตามมา ท าใหสญเสยชวตและทรพย สนของมนษยเกดการเปลยนแปลงลกษณะธรณสณฐาน ชนดหน และสภาพแวดล อม

๕. ส ารวจ วเคราะหและอธบายการล าดบชนหน จากการวางตวของชนหน ซากดกด าบรรพ และโครงสร างทางธรณวทยา เพออธบายประวตความเปนมาของพนท

- สภาพเหตการณทเกดขนในอดตของโลก สามารถอธบายไดจากรองรอยตางๆทปรากฏเปนหลกฐานอยบนหน

- ขอมลทางธรณวทยาทใชอธบายความเปนมาของโลก ไดแก ซากดกด าบรรพ ชนดของหน โครงสรางทางธรณวทยา และการล าดบชนหน

- ประวตความเป นมาของพนท ได จากการล าดบชนหนตามอายการเกดของหนจากอายมากขนไปส หนทมอายน อย ตามมาตราธรณกาล

๖. สบคน วเคราะห และอธบายประโยชนของขอมลทางธรณวทยา

- การเปลยนแปลงตางๆทเกดข นตงแตในอดตจนถงปจจบนจะบอกถงววฒนาการของการเปลยนแปลงของเปลอกโลกซงจะใหประโยชน ทงทางดานววฒนาการ และการส ารวจคนหาทรพยากรธรณ

Page 62: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๖๒

Page 63: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๖๓

สาระท ๗ ดาราศาสตรและอวกาศ

มาตรฐาน ว ๗. ๑ เขาใจววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซและเอกภพ การปฏสมพนธภายในระบบสรยะและผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร การสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑ ๑. ระบวาในทองฟามดวงอาทตย ดวงจนทรและดวงดาว

- ในทองฟามดวงอาทตย ดวงจนทรและดวงดาว โดยจะมองเหนทองฟามลกษณะเปนครงทรงกลมครอบแผนดนไว

ป.๒ ๒. สบคนและอภปรายความส าคญของดวงอาทตย

- ดวงอาทตยเปนแหลงพลงงานทส าคญของโลกเพราะใหทงพลงงานความรอนและพลงงานแสง ซงชวยในการด ารงชวตของสงมชวต

ป.๓ ๑. สงเกต และอธบายการขนตกของดวงอาทตย ดวงจนทร การเกดกลางวนกลางคน และการก าหนดทศ

โลกหมนรอบตวเองท าใหเกดปรากฏการณตอไปน

- ปรากฏการณขนตกของดวงอาทตยและดวงจนทร

- เกดกลางวนและกลางคนโดยดานทหนรบแสงอาทตยเปนเวลากลางวนและด านตรงขามทไมไดรบแสงอาทตยเปนเวลากลางคน

- ก าหนดทศโดยสงเกตจากการขนและการตกของดวงอาทตย ใหดานทเหนดวงอาทตยขนเปนทศตะวนออก และดานทเหนดวงอาทตยตกเปนทศตะวนตก เมอใชทศตะวนออกเปนหลก โดยใหดานขวามออยทางทศตะวนออก ดานซายมออยทางทศตะวนตก ดานหนาจะเปนทศเหนอและดานหลงจะเปนทศใต

ป.๔ ๑. สรางแบบจ าลอง เพออธบายลกษณะของระบบสรยะ

- ระบบสรยะประกอบดวยดวงอาทตยเปนศนยกลางและมบรวารโคจรอยโดยรอบ คอ ดาวเคราะหแปดดวง ดาวเคราะหแคระ ดาวเคราะหนอย ดาวหาง และวตถข นาดเลกอนๆ สวนดาวตก หรอผพงไต

Page 64: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๖๔

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง อกกาบาต อาจเกดมาจาก ดาวหาง ดาวเคราะหนอย หรอวตถขนาดเลกอนๆ

ป.๕ ๑. สงเกตและอธบายการเกดทศ และปรากฏการณการขนตกของดวงดาวโดยใชแผนทดาว

- การทโลกหมนรอบตวเองนท าใหเกดการก าหนดทศ โดยโลกหมนรอบต วเอง ทวนเขมนาฬกาจากทศตะวนตกไปยงทศตะวนออกเมอสงเกตจากขวเหนอ จงปรากฏใหเหนดวงอาทตยและดวงดาวตางๆ ขนทางทศตะวนออก และตกทางทศตะวนตก

- แผนทดาวชวยในการสงเกตต าแหนงดาวบนทองฟา

ป.๖ ๑. สรางแบบจ าลองและอธบายการเกดฤด ขางขนขางแรม สรยปราคา จนทรปราคา และน าความรไปใชประโยชน

- การทโลกโคจรรอบดวงอาทตยในเวลา ๑ ป ในลกษณะทแกนโลกเอยงกบแนวตงฉากของระนาบทางโคจร ท าใหบรเวณสวนตางๆ ของโลกรบพลงงานจากดวงอาทตยแตกตางกน เปนผลใหเกดฤดตาง ๆ

- ดวงจนทรไมมแสงสวาง ในตว เอง แสงสวางทเหน เกดจากแสงอาทตยตกกระทบ ดวงจนทรแลวสะทอนมายงโลก การทดวงจนทรโคจรรอบโลกขณะทโลกโคจรรอบดวงอาทตย ดวงจนทรจงเปลยนต าแหนงไปท าใหมองเหนแสงสะทอนจากดวงจนทรแตกตางกนในแตละคนซงเรยกวาขางขน ขางแรม และน ามาใชจดปฏทนใ นระบบจนทรคต

- การทโลก ดวงจนทร ดวงอาทตยอยในแนวเสนตรงเดยวกนท าใหดวงจนทรบงดวงอาทตย เรยกวา เกดสรยปราคา และเมอดวงจนทรเคลอนทเขาไปอยในเงาของโลกเรยกวาเกดจนทรปราคา

Page 65: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๖๕

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ม. ๑ - - ม.๒ - - ม.๓ ๑. สบคนและอธบาย

ความสมพนธระห วางดวงอาทตย โลก ดวงจนทรและดาวเคราะหอน ๆ และผลทเกดขนตอสงแวดลอมและสงมชวตบนโลก

- ดวงอาทตย โลก และดวงจนทรอยเปนระบบไดภายใตแรงโนมถวง

- แรงโนมถวงระหวางโลกกบดวงจนทร ท าใหดวงจนทรโคจรรอบโลก แรงโนมถวงระหวางดวงอาทตยกบบรวาร ท าใหบรวารเคลอนรอบดวงอาทตยกลายเปนระบบสรยะ

- แรงโนมถวงทดวงจนทร ดวงอาทตยกระท าตอโลกท าใหเกดปรากฏการณน าขน น าลง ซงสงผลตอสงแวดลอมและสงมชวตบนโลก

๒. สบคนและอธบายองคประกอบของเอกภพ กาแลกซ และระบบสรยะ

- เอกภพประกอบดว ยกาแลกซมากมายนบแสนลานแหง แตละกาแลกซประกอบดวยดาวฤกษจ านวนมาก ทอยเปนระบบดวยแรงโนมถวง กาแลกซทางชางเผอกมระบบสรยะอยทแขนของกาแลกซดานกลมดาวนายพราน

๓. ระบต าแหนงของกลมดาว และน าความรไปใชประโยชน

- กลมดาวฤกษประกอบดวยดา วฤกษหลายดวงทปรากฏอยในขอบเขตแคบๆ และเรยงเปนรปตางๆกนบนทรงกลมฟา โดยดาวฤกษทอยในกลมเดยวกน ไมจ าเปนตองอยใกลกนอยางทตาเหน แตมต าแหนงทแนนอนบนทรงกลมฟา จงใชบอกทศและเวลาได

ม.๔-ม.๖ ๑. สบคนและอธบายการเกดและววฒนาการของระบ บสรยะ กาแลกซ และเอกภพ

- เอกภพก าเนด ณ จดทเรยกว าบกแบง เปน จดทพลงงานเรมเปลยนเป นสสาร เกดเปนอนภาค ควารก อเลกตรอน นวทรโน พรอมปฏอนภาค เมออณหภมของเอกภพ ลดต าลง ควารกจะรวมตวกนเปนอนภาค

Page 66: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๖๖

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

พนฐาน คอโปรตรอ นและนวตรอน ตอมาโปรตรอนและนวตรอนรวมตวกนเปนนวเคลยสของฮเลยม และเกดเปนอะตอมของไฮโดรเจนและฮเลยม อะตอมของไฮโดรเจนและฮเลยม ซงเปนองคประกอบสวนใหญของเนบวลาดงเดม เนบวลาดงเดมกระจาย อยเปนหยอมๆกลายเปนกาแลกซ ภายในกาแลกซ เกดเปนดา วฤกษ ระบบดาวฤกษ

๒. สบคนและอธบายธรรมชาตและวฒนาการของดาวฤกษ

- ดาวฤกษ เป นก อนแก สร อนขนาดใหญ ก าเนดมาจากเนบวลา ทมองค

ประกอบส วนใหญเป นธาตไฮโดรเจน ทแก นกลางของ ดาวฤกษจะเกดปฏกรยา เทอร โมนวเคลยรหลอมนวเคลยสของไฮโดรเจนเป น นวเคลยสของฮเลยม ได พลงงานออกมา

- อนดบความสว างของดาวฤกษ ทสงเกตเหนไดมาจาก ความสว างปรากฏทขนอย กบความสว างจรงและระยะห

างจากโลก - สของดาวฤกษ มความสมพนธ กบ

อณหภมผวของดาวฤกษ และอายของดาวฤกษ

- ดาวฤกษ มอายยาวหรอสน มจดจบเปนหลมด า หรอดาวนวตรอน หรอดาวแคระขาว ขนอย กบมวลของดาว ฤกษ

Page 67: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๖๗

สาระท ๗ ดาราศาสตรและอวกาศ

มาตรฐาน ว ๗.๒ เขาใจความส าคญของเทคโนโลยอวกาศทน ามาใชในการส ารวจอวกาศและ ทรพยากรธรรมชาต ดานการเกษตรและการสอสาร มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางมคณธรรมตอชวตและสงแวดลอม

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑ - -

ป.๒ - -

ป.๓ - -

ป.๔ - -

ป.๕ - -

ป.๖ ๑. สบคนอภปรายความกาวหนาและประโยชนของเทคโนโลยอวกาศ

- ความกาวหนาของ จรวด ดาวเทยม และยานอวกาศ

- ความกาวหนาของเทคโนโลยอวกาศ ไดน ามาใชในการส ารวจขอมลของวตถทองฟา ท าใหไดเรยนร เกยวกบระบบสรยะทงในและนอกระบบ สรยะเพมขนอกมากมายและยงมประโยชนในการพฒนาเทคโนโลยในดานการส ารวจทรพยากรธรรมชาต การสอสาร การส ารวจสภาพอากาศ ดานการแพทย และดานอน ๆ อกมากมาย

ม. ๑ - - ม.๒ - - ม.๓ ๑. สบคนและอภปราย

ความกาวหนาของเทคโนโลยอวกาศทใชส ารวจอวกาศ วตถทองฟา สภาวะอากาศ

- มนษยใชกลองโทรทร รศน จรวด ดาวเทยม ยานอวกาศ ส ารวจอวกาศ วตถทองฟา สภาวะอากาศ ทรพยากรธรรมชาต การเกษตรและใชใน

Page 68: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๖๘

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ทรพยากรธรรมชาต การเกษตร และการสอสาร

การสอสาร

ม.๔-ม.๖ ๑ . สบคนและอธบายการสงและค านวณความเรวในการโคจรของดาวเทยมรอบโลก

- การส งดาวเทยมไปโคจรรอบโลก ณ ระดบความสงจากผวโลกต างๆกน จรวดต องมความเรวทแตกต างกน

๒. สบคนและอธบายประโยชนของดาวเทยมในด านต

าง ๆ

- ดาวเทยมถกน ามาใช ประโยชน ในดาน

อตนยมวทยา ส ารวจทรพยากรโลก การสอสารและบอกต าแหนงของวตถบนโลก

๓. สบคนและอธบายการสงและส ารวจอวกาศโ ดยใช ยานอวกาศและสถานอวกาศ

- ระบบยานขนส งอวกาศถกพฒนาขนมาใชส ง ดาวเทยมและยานอวกาศ แทนการ

ใช จรวด อย างเดยวเนองจากสามารถน ากลบมาใช ใหม ได

- ในการส งยานอวกาศไปส ารวจอวกาศ จรวดทพายานอวกาศ ต องมความเรวมากกว าความเรว หลดพ น จงจะสามารถออกจากวงโคจรของโลกได

- ยานอวกาศและสถานอวกาศมภารกจในการส ารวจโลกและวตถทองฟาอนๆ

Page 69: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๖๙

สาระท ๘ ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มาตรฐาน ว ๘. ๑ ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

ป. ๑ ๑. ตงค าถามเกยวกบเรองทจะศกษาตามทก าหนดใหหรอตาม ความสนใจ

-

๒. วางแผนการสงเกต ส ารวจตรวจสอบ ศกษาคนควา โดยใชความคดของตนเองและของคร

-

๓. ใชวสดอปกรณในการส ารวจตรวจสอบ และบนทกผลดวยวธงายๆ

-

๔. จดกลมขอมลทไดจากการส ารวจตรวจสอบและน าเสนอผล

-

๕. แสดงความคดเหนในการส ารวจ ตรวจสอบ

-

๖. บนทกและอธบายผลการสงเกต ส ารวจตรวจสอบ โดยเขยนภาพหรอขอความสนๆ

-

๗. น าเสนอผลงานดวยวาจาใหผอนเขาใจ

-

ป.๒ ๑. ตงค าถามเกยวกบเรองทจะศกษา ตามทก าหนดใหและ

-

Page 70: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๗๐

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ตามความสนใจ

๒. วางแผนการสงเกต ส ารวจตรวจสอบ ศกษาคนควา โดยใชความคดของตนเองของกลมและของคร

-

๓. ใชวสดอปกรณ เครองมอทเหมาะสมในการส ารวจตรวจสอบ และบนทกขอมล

-

๔. จดกลมขอมล เปรยบเทยบและน าเสนอผล

-

๕. ตงค าถามใหมจากผลการส ารวจตรวจสอบ

-

๖. แสดงความคดเหนเปนกลมและรวบรวมเปนความร

-

๗. บนทกและอธบายผลการสงเกต ส ารวจ ตรวจสอบ อยางตรงไปตรงมา โดยเขยนภาพ แผนภาพหรอค าอธบาย

-

๘. น าเสนอผลงานดวยวาจาใหผอน เขาใจกระบวนการและผลของงาน

-

ป.๓ ๑. ตงค าถามเกยวกบเรองทจะศกษา ตามทก าหนดใหและตามความสนใจ

-

๒. วางแผนการสงเกต เสนอวธส ารวจตรวจสอบ ศกษาคนควา โดยใชความคดของตนเอง ของกลมและคาดการณสงทจะพบจากการส ารวจ ตรวจสอบ

-

๓. เลอกใชวสดอปกรณ -

Page 71: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๗๑

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง เครองมอทเหมาะสมในการส ารวจตรวจสอบ และบนทกขอมล

๔. จดกลมขอมล เปรยบเทยบกบสงทคาดการณไวและน าเสนอผล

-

๕. ตงค าถามใหมจากผลการส ารวจตรวจสอบ

-

๖. แสดงความคดเหนและรวบรวมขอมลจากกลมน าไปสการสรางความร

-

๗. บนทกและ อธบายผลการสงเกต ส ารวจตรวจสอบตามความเปนจรง มแผนภาพประกอบค าอธบาย

-

๘. น าเสนอ จดแสดงผลงาน โดยอธบายดวยวาจา และเขยนแสดงกระบวนการและผลของงานให ผอนเขาใจ

-

ป.๔ ๑. ตงค าถามเกยวกบประเดน หรอเรอง หรอสถานการณ ทจะศกษา ตามทก าหนดใหและตามความสนใจ

-

๒. วางแผนการสงเกต เสนอวธส ารวจตรวจ สอบ หรอศกษาคนควา และคาดการณสงทจะพบจากการส ารวจตรวจสอบ

-

๓ . เลอกอปกรณ ทถกตองเหมาะสมในการส ารวจตรวจสอบ

-

๔. บนทกขอมลในเชงปรมาณ -

Page 72: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๗๒

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง น าเสนอ ผลสรปผล

๕. สรางค าถามใหมเพอการส ารวจตรวจสอบ ตอไป

-

๖. แสดงความคดเหนและสรปสงทได เรยนร

-

๗. บนทกและอธบายผลการส ารวจ ตรวจสอบอยาง ตรงไปตรงมา

-

๘. น าเสนอ จดแสดงผลงาน โดยอธบายดวยวาจา หรอ เขยนอธบายกระบวนการและผลของงานใหผอนเขาใจ

-

ป.๕ ๑. ตงค าถาม เกยวกบประเดน หรอเรอง หรอสถานการณ ทจะศกษา ตามทก าหนดใหและตามความสนใจ

-

๒. วางแผนการสงเกต เสนอการส ารวจตรวจสอบ หรอศกษาคนควา และคาดการณสงทจะพบจากการส ารวจตรวจสอบ

-

๓. เลอกอปกรณทถกตองเหมาะสมในการส ารวจ ตรวจสอบใหไดขอมลทเชอถอได

-

๔. บนทกขอมลในเชงปรมาณและคณภาพ และตรวจสอบ ผลกบสงทคาดการณไว น าเสนอผลและขอสรป

-

๕. สรางค าถามใหมเพอการส ารวจตรวจสอบตอไป

-

๖. แสดงความคดเหนอยางอสระ อธบาย และสรปสงทได

-

Page 73: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๗๓

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง เรยนร

๗. บนทกและอธบายผลการส ารวจ ตรวจสอบตามความเปนจรง มการอางอง

-

๘. น าเสนอ จดแสดง ผลงาน โดยอธบายดวยว าจา หรอเขยนอธบายแสดงระบวนการและผลของงานใหผอนเขาใจ

-

ป.๖ ๑. ตงค าถามเกยวกบประเดน หรอเรอง หรอสถานการณ ทจะศกษา ตามทก าหนดใหและตามความสนใจ

-

๒. วางแผนการสงเกต เสนอการส ารวจตรวจสอบ หรอศกษาคนควา คาดการณ สงทจะพบจากการส ารวจตรวจสอบ

-

๓. เลอกอปกรณ และวธการส ารวจตรวจสอบทถกตองเหมาะสมใหไดผลทครอบคลมและเชอถอได

-

๔. บนทกขอมลในเชงปรมาณและคณภาพ วเคราะห และตรวจสอบผลกบสงทคาดการณไว น าเสนอผลและขอสรป

-

๕. สรางค าถามใหมเพอการส ารวจ ตรวจสอบตอไป

-

๖. แสดงความคดเหนอยางอสระ อธบาย ลงความเหนและสรปสงทไดเรยนร

-

Page 74: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๗๔

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ๘. บนทกและอธบายผลการส ารวจ

ตรวจสอบตามความเปนจรง มเหตผล และมประจกษพยานอางอง

-

๘. น าเสนอ จดแสดงผลงาน โดยอธบายดวยวาจา และเขยนรายงานแสดงกระบวนการและผลของงานใหผอนเขาใจ

-

ม. ๑-ม.๓ ๑. ตงค าถามทก าหนดประเดนหรอตวแปรทส าคญในการส ารวจตรวจสอบ หรอศกษาคนควาเรองทสนใจไดอยางครอบคลมและเชอถอได

-

๒. สรางสมมตฐานทสามารถตรวจสอบไดและวางแผนการส ารวจตรวจสอบหลาย ๆ วธ

-

๓. เลอกเทคนควธการส ารวจตรวจสอบทงเชงปรมาณและเชงคณภาพทไดผลเทยงตรงและปลอดภย โดยใชวสดและเครองมอทเหมาะสม

-

๔. รวบรวมขอมล จดกระท าขอมลเชงปรมาณและคณภาพ

-

๕. วเคราะหและประเมนความสอดคลองของประจกษพยานกบขอสรป ทงทสนบสนนหรอขดแยงกบสมมตฐาน และความ ผดปกตของขอมลจากการส ารวจตรวจสอบ

-

๖. สรางแบบจ าลอง หรอรปแบบ -

Page 75: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๗๕

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ทอธบายผลหรอแสดงผลของการส ารวจตรวจสอบ

๗. สรางค าถามทน าไปสการส ารวจตรวจสอบ ในเรองทเกยวของ และน าความรทไดไปใชในสถานการณใหมหรออธบายเกยวกบแนวคด กระบวนการ และผลของโครงงานหรอชนงานใหผอนเขาใจ

-

๘. บนทกและอธบายผลการสงเกต การส ารวจ ตรวจสอบ คนควาเพมเตมจากแหลงความรตาง ๆ ใหไดขอมลทเชอถอได และยอมรบการ เปลยนแปลงความรทคนพบเมอมขอมลและประจกษพยานใหมเพมขนหรอโตแยงจากเดม

-

๙. จดแสดงผลงาน เขยนรายงาน และ /หรออธบายเกยวกบแนวคด กระบวนการ และผลของโครงงานหรอชนงานใหผอนเขาใจ

-

ม.๔-ม.๖ ๑. ตงค าถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอจากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถท ากา รส ารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลมและเชอถอได

-

Page 76: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๗๖

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ๒. สรางสมมตฐานทมทฤษฎ

รองรบ หรอคาดการณสงทจะพบ หรอสรางแบบจ าลอง หรอสรางรปแบบ เพอน าไปสการส ารวจตรวจสอบ

-

๓. คนควารวบรวมขอมลทตองพจารณาปจจยหรอ ตวแปรส าคญ ปจจยท มผลตอปจจยอน ปจจยทควบคมไมได และจ านวนครงของการส ารวจ ตรวจสอบ เพอใหไดผลทมความเชอมนอยางเพยงพอ

-

๔. เลอกวสด เทคนควธ อปกรณทใชในการสงเกต การวด การส ารวจตรวจสอบอยางถกตองทงทางกวางและลกในเชงปรมาณและคณภาพ

-

๕. รวบรวมขอมลและบนทกผลการส ารวจตรวจสอบอยางเปนระบบถกตอง ครอบคลมทงในเชงปรมาณและคณภาพ โดยตรวจสอบความเปนไปได ความเหมาะสมหรอความผดพลาดของขอมล

-

๖. จดกระท าขอมล โดยค านงถงการรายงานผลเชงตวเลขทมระดบความถกตองและน าเสนอขอมลดวยเทคนควธทเหมาะสม

-

๗. วเคราะหขอมล แปลความหมายขอมล และ

-

Page 77: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๗๗

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ประเมนความสอดคลองของขอสรป หรอสาระส าคญ เพอตรวจสอบกบสมมตฐานทตงไว

๘. พจารณาความนาเชอถอของวธการและผลการส ารวจตรวจสอบ โดยใชหลกความคลาดเคลอนของการวดและการสงเกต เสนอแนะการปรบป รงวธการส ารวจตรวจสอบ

-

๙. น าผลของการส ารวจตรวจสอบทได ทงวธการและองคความรทไดไปสรางค าถามใหม น าไปใชแกปญหาในสถานการณใหมและในชวตจรง

-

๑๐. ตระหนกถงความส าคญในการทจะตองมสวนรวมรบผดชอบการอธบาย การลงความเหน และการสรปผลการเรย นรวทยาศาสตร ทน าเสนอตอสาธารณชนดวยความถกตอง

-

๑๑ . บนทกและอธบายผลการส ารวจตรวจสอบอยางมเหตผล ใชพยานหลกฐานอางองหรอคนควาเพอเตม เพอหาหลกฐานอางองทเชอถอได และยอมรบวาความรเดมอาจมการเปลยนแปลงได เมอมขอมล

-

Page 78: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๗๘

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง และประจกษ พยานใหมเพมเตมหรอโตแยงจากเดม ซงทาทายใหมการตรวจสอบ อยางระมดระวง อนจะน ามาส การยอมรบเปนความรใหม

๑๒. จดแสดงผลงาน เขยนรายงาน และ /หรออธบายเกยวกบแนวคด กระบวนการ และผลของโครงงานหรอชนงานใหผอนเขาใจ

-

Page 79: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๗๙

อภธานศพท

กระบวนการทางวทยาศาสตร (Scientific Process)

เปนกระบวนการในการศกษาหาความรทางวทยาศาสตร ซงประกอบดวยขนตอนหลก คอ การตงค าถามหรอก าหนดปญหา การสรางสมมตฐานหรอการคาดการณค าตอบ การออ กแบบวธการเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหและแปลความหมายขอมล การลงขอสรป และการสอสาร

การแกปญหา (Problem Solving)

เปนการหาค าตอบของปญหาทยงไมรวธการมากอน ทงปญหาทเกยวของกบเนอหาในวทยาศาสตรโดยตรง และปญหาในชวตประจ าวน โดยใชเทคนค วธการหรอกลยทธตางๆ

การวเคราะห (Analyzing)

เปนระดบของผลการเรยนรทผเรยนสามารถแยกแยะขอมลหรอขอสนเทศ เพอเชอมโยงความสมพนธ

การสงเกต (Observation)

เปนวธการหาขอมลโดยตรงโดยใชประสาทสมผสทงหา ไดแก การด การดม การฟง การชม และการสมผส

การสบคนขอมล (Search)

เปนการหาขอมลหรอขอสนเทศทมผรวบรวมไวแลวจากแหลงตาง ๆ เชน หองสมด เครอขาย อนเทอรเนต ภมปญญาทองถน เปนตน

การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร (Scientific Inquiry)

เปนการหาความรทางวทยาศาสตร โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรหรอวธการอน ๆ เชน การส ารวจ การสงเกต การวด การจ าแนกประเภท การทดลอง การสรางแบบจ าลอง การสบคนขอมล เปนตน

Page 80: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๘๐

การส ารวจ (Exploration)

เปนการหาขอมลเกยวกบสงตางๆ โดยใชวธการและเทคนคตา ง ๆ เชน การสงเกต การสมภาษณ การเกบตวอยาง เพอน ามาวเคราะห จ าแนก หรอหาความสมพนธ

การส ารวจตรวจสอบ (Scientific Investigation)

เปนวธการหาความรทางวทยาศาสตร โดยผานการรวบรวมขอมล ใชความคดทมเหตผลในการตงสมมตฐาน อธบายและแปลความหมายขอมล การส ารวจตรวจสอบท าไดหลายวธ เชน การสงเกต การส ารวจ การทดลอง เปนตน

ความเขาใจ (Understanding)

เปนระดบของผลการเรยนรทผเรยนสามารถอธบาย เปรยบเทยบ แยกประเภท ยกตวอยาง เขยนแผนภาพ เลอก ระบ เลอกใชเกยวกบเรองตาง ๆ

จตวทยาศาสตร (Scientific mind / Scientific attitudes)

เปนคณลกษณะหรอลกษณะนสยของบคคลทเกดขนจากการศกษาหาความรโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร จตวทยาศาสตร ประกอบดวยคณลกษณะตาง ๆ ไดแก ความสนใจใฝร ควา มมงมน อดทน รอบคอบ ความรบผดชอบ ความซอสตย ประหยด การรวมแสดงความคดเหนและยอมรบฟงความคดเหนของผอน ความมเหตผล การท างานรวมกบผอนไดอยางสรางสรรค

เจตคตตอวทยาศาสตร (Attitudes Toward Sciences)

เปนความรสกของบคคลตอว ทยาศาสตร ซงเปนผลจากการเรยนรวทยาศาสตรโดยผานกจกรรมทหลากหลาย ความรสกดงกลาว เชน ความสนใจ ความชอบ การเหนความส าคญและคณคา

Page 81: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๘๑

คณะผจดท า

คณะทปรกษา

๑. คณหญงกษมา วรวรรณ ณ อยธยา เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ๒. นายวนย รอดจาย รองเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ๓. นายสชาต วงศสวรรณ ทปรกษาดานพฒนากระบวนการเรยนร ๔. นางเบญจลกษณ น าฟา ผอ านวยการส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ๕. นางภาวน ธ ารงเลศฤทธ รองผอ านวยการส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา

คณะท างานยกราง

๑. นายชศลป อตช สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ประธาน

๒. นายประมวล ศรผนแกว ขาราชการบ านาญ คณะท างาน

๓. นายณรงคศลป ธปพนม สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

คณะท างาน

๔. นายไชยยนต ศรโชต สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

คณะท างาน

๕. นางผกายดาว สวสดสวาง สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

คณะท างาน

๖. นางดวงสมร คลองสารา สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

คณะท างาน

๗. นางสาวจตรา พณโอภาส ส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต ๒

คณะท างาน

๘. นางฉววรรณ สนย ส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต ๒

คณะท างาน

๙. นายสนทร จอนสมจต โรงเรยนวดหงสรตนาราม คณะท างาน

Page 82: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๘๒

๑๐. นางวลาวลย ภรวฒนพงษ โรงเรยนแจงรอนวทยา คณะท างาน

๑๑. นางสาวชาลน บวบงศร โรงเรยนสลกขณะ คณะท างาน ๑๒. นางกนษฐา อนอนนต โรงเรยนบดนทรเดชา ๒ คณะท างาน ๑๓. นางสาวอญชล ยวจต โรงเรยนหอวง คณะท างาน ๑๔. นายอดม ถงทรพย โรงเรยนบดนทรเดชา

(สงห สงหเสนย) คณะท างาน

๑๕. น นางชอทพย ตระกลสวางภพ โรงเรยน ภปร. ราชวทยาลย คณะท างาน ๑๖. นางนรมล ตจนดา ส านกวชาการและมาตรฐาน

การศกษา คณะท างาน

๑๗. นายธญญา เรองแกว ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา

คณะท างาน

๑๘. วาท ร.ต.อดมศกด ธนะกจรงเรอง ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา

คณะท างานและเลขานการ

๑๙. นางสาวกอบกล สกขะ ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา

คณะท างานและผชวยเลขานการ

คณะบรรณาธการ

๑. ดร. พรพรรณ ไวทยางกร สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒. ดร. จารวรรณ แสงทอง สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๓. นายชศลป อตช สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๔. นายณรงคศลป ธปพนม สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๕. นางนนทวรรณ หรรษาเวก สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๖. นางสาวสพรรณ ชาญประเสรฐ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๗. นางสทธาทพย หวงอ านวยพร สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๘. นางสาวกมลวรรณ แสนบญรตน สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๙. ดร.วนดา ธนประโยชนศกด สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๑๐. นางสาวอรสา ชสกล สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๑๑. นายธรพฒน เวชชประสทธ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๑๒. นายไชยยนต ศรโชต สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๑๓. นางรงสรรค ศรสาคร สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๑๔. นายราม ตวาร สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๑๕. นายสพจน วฒโสภณ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย

Page 83: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๘๓

๑๖. นางเบญจวรรณ ศรเจรญ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๑๗. นางสาวกมลนาร ลายคราม สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๑๘. นางกญณฏฐ สวสดสวาง สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๑๙. นางสจตรา ศรสวสดพฒน สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒๐. นายกนกศกด ทองตง สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒๑. นางสาวสนสา แสงมงคลพพฒน สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒๒. นายวฒน วฒนากล สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒๓. นางสาวโอรสา สงขกลมเกลยง สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒๔. นางสาวชตมา เตมยสถต สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒๕. นางสาวทพยวรรณ สดปฐม สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒๖. นางณฐสรวง ทพานกะ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒๗. นางสาวไทน อนรรฆสนต สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒๘. นายไพรตน วรภกด สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒๙. นางมาลน นมเสมอ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๓๐. นางพรรณทพา ธนากรโยธน สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๓๑. นางสาวชณหกานต กลลประวทย สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๓๒. นางจนทรเพญ พรมจนทร ส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงราย เขต ๑ ๓๓. วาท ร.ต.อดมศกด ธนะกจรงเรอง ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ๓๔. นายพเชฎษ จบจตต ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา

ฝายเลขานการโครงการ

๑. นางสาวรงนภา นตราวงศ ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา หวหนาโครงการ ๒. นางสาวจนทรา ตนตพงศานรกษ ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา คณะท างาน ๓. นางดรณ จ าปาทอง ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา คณะท างาน ๔. นางสาวพรนภา ศลปประคอง ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา คณะท างาน

๕. นางเสาวภา ศกดา ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา คณะท างาน

๖. นางสาวกอบกล สกขะ ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา คณะท างาน

๗. นางสขเกษม เทพสทธ ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา คณะท างาน

๘. นายวระเดช เชอนาม ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา คณะท างาน

๙. วาท ร.ต. สราษฏร ทองเจรญ ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา คณะท างาน

๑๐. นางสาวประภาพรรณ แมนสมทร ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา คณะท างาน

๑๑. นายอนจนต ลาภธนาภรณ ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา คณะท างาน

Page 84: หลักสูตรแกนกลาง สาระและตัวชี้วัดชั้นปี หลักสูตรแกนกลาง 2551

๘๔

คณะผรบผดชอบกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

๑. วาท ร.ต.อดมศกด ธนะกจรงเรอง ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ๒. ๒ นางนรมล ตจนดา ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ๓. ๑ นายพเชฎษ จบจตต ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา