Ngân hàng vs. Rút tiền hàng loạt

Tác hại và cách đối phó

Tuki de Luti

Cyprus – Ngày 17 tháng 03 năm 2013

Chính phủ Cyprus nhận gói cứu trợ từ Eurozone và IMF, bù lại…

Các khoản tiền gửi ngân hàng bị đánh thuế:

• Tiền gửi < 100.000 EUR ----> 6,75% thuế

• Tiền gửi > 100.000 EUR ----> 9,9% thuế

TÂM LÍ HOẢNG LOẠN

Để tránh bị đánh thuế, người người rút tiền – nhà nhà rút tiền

• Ngân hàng và thị trường chứng khoán

Cyprus buộc phải đóng cửa

• Ngân hàng và thị trường chứng khoán

Cyprus buộc phải đóng cửa

• Thị trường chứng khoán quốc tế chìm trong

sắc đỏ

• Ngân hàng và thị trường chứng khoán

Cyprus buộc phải đóng cửa

• Thị trường chứng khoán quốc tế chìm trong

sắc đỏ

• Quốc hội họp khẩn, dự kiến hoãn đánh thuế

tiền gửi

Tình hình nói chung là bi đát và rối loạn

Nhưng tại sao việc người dân đồng loạt rút

tiền lại gây ảnh hưởng nặng nề đến thế?

Cách ngân hàng vận hành

Với mỗi khoản tiền gửi, ngân hàng sẽ chia làm 2

phần:

• Một phần cất trữ lại ngân hàng.

• Phần còn lại đem đi đầu tư hoặc cho vay để kiếm

lời.Ngân hàng

10$ 9$

1$

Tiền gửi Tiền cho vay/đầu tư

Tiền trữ tại ngân hàng

Cách ngân hàng vận hành

Ngân hàng

10$ 9$ x 3

1$ x 3

Tiền gửi Tiền cho vay/đầu tư

Tiền trữ tại ngân hàng

10$Tiền gửi

10$Tiền gửi

Cách ngân hàng vận hành

Ngân hàng

10$ x 100 9$ x 300

1$ x 300

Tiền gửi Tiền cho vay/đầu tư

Tiền trữ tại ngân hàng

10$ x 100Tiền gửi

10$ x 100Tiền gửi

Cách ngân hàng vận hành

Ngân hàng

3000$ 2700$

300$

Tiền cho vay/đầu tư

Tiền trữ tại ngân hàng

Khi một số khách hàng có nhu cầu rút tiền, tiền

trữ tại ngân hàng sẽ được chi trả.

Tiền gửi

Cách ngân hàng vận hành

Ngân hàng

2900$ 2700$

200$

Tiền cho vay/đầu tư

Tiền trữ tại ngân hàng

Khi một số khách hàng có nhu cầu rút tiền, tiền

trữ tại ngân hàng sẽ được chi trả.

Cách vận hành này đảm bảo khả năng thanh

toán của ngân hàng.

Tiền gửi

100$

Tiền rút đi

Cách ngân hàng vận hành

Ngân hàng

1000$ 2700$

-1700$ ????

Tiền cho vay/đầu tư

Tiền trữ tại ngân hàng

Nhưng một khi có biến, hiện tượng rút tiền đồng

loạt xảy ra, thì lượng tiền trữ sẽ không đủ chi trả

ngay.

Tiền gửi

2000$Tiền rút đi

Cách ngân hàng vận hành

Ngân hàng

0$ 2700$

????

Tiền cho vay/đầu tư

Tiền trữ tại ngân hàng

• Ngân hàng mất thanh khoản, người dân hoảng loạn.

• Người dân hoảng loạn sẽ lại càng rút tiền.

• Đến lúc ngân hàng tê liệt hoàn toàn, thì đó sẽ là

thảm họa.

Tiền gửi

3000$Tiền rút đi

Do đó, khi rút tiền hàng loạt xảy ra, ngân hàng phải

làm đủ mọi cách để ngăn chặn hoặc trì hoãn rút tiền

Các ngân hàng ở Mỹ đóng cửa vào đợt

khủng hoảng năm 1932.

Các ngân hàng ở Cyprus cũng dự kiến

đóng cửa cho đến ngày 19/03/2013.

…

Cách 1: Đóng cửaĐây là cách đơn giản nhất. Ngân hàng và các cơ quan liên quan

đóng cửa cho đến khi tình hình ổn định.

Các ngân hàng Paris đã hỗ trợ nhau trong khủng

hoảng Alsace – 1828.

Baring Brothers bảo lãnh cho vay năm 1890.

Các ngân hàng Việt Nam hỗ trợ cho ACB sau tin

đồn CEO ACB bỏ trốn (14/10/2003).

…

Cách 2: Hỗ trợ liên ngân hàngNếu một ngân hàng xảy ra việc mất thanh khoản, niềm tin của dân

chúng đối với các ngân hàng khác cũng mất đi. Do vậy, ngân hàng

bị nạn sẽ vay tiền các ngân hàng khác để trả cho khách hàng.

Năm 1907, kỳ phiếu thanh toán bù trừ tại

Mỹ được chấp nhận để đơn giản hóa việc chi

trả.

…

Cách 3: Kỳ phiếu thanh toán bù trừNgân hàng bị rút tiền hàng loạt có thể phát hành kỳ phiếu thanh

toán bù trừ như một loại giấy nợ cho khách hàng, thay vì chi trả

bằng tiền mặt.

Các cách trên đều cần sự sáng tạo của những

nhà lãnh đạo ngân hàng thời khủng hoảng.

Nhưng cách thứ 4 mới là cách bá đạo nhất…

Tháng 09/1720, Ngân hàng Anh bố trí người

quen chen vào dòng người đang xếp hàng chờ

rút tiền. Những người này sau khi rút tiền xong,

đi cửa sau gửi tiền lại cho ngân hàng và tiếp

tục chen lấn vào hàng để rút tiền.

Cách 4: Câu giờ…

Ngày 05/12/1745, Ngân hàng Anh lại tiếp tục

gặp cảnh rút tiền hàng loạt. Ngân hàng đã thi

hành chính sách cực kì khôn khéo: chi trả các

khoản tiền gửi bằng các đồng xu mệnh giá cực

nhỏ. Họ đã sống sót đến 5 tháng, khi tình hình

đã dần được ổn định.

Cách 4: Câu giờ…

Hệ thống ngân hàng là một trong những bộ phận quan

trọng nhất của nền kinh tế. Khi đối mặt với khủng hoảng,

đó là một trong những phòng tuyến cuối cùng trước khi

mọi thứ đổ vỡ hoàn toàn.

Hiểu rõ về hoạt động của ngân hàng và tác hại của rút

tiền hàng loạt là việc mỗi người cần làm để tránh làm

mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.

Nói chung là… gặp khủng hoảng thì hãy cứ bình tĩnh đã.

Tài liệu tham khảo

• Charles P. Kindleberger & Robert Z. Aliber, Hoảng

loạn, hỗn loạn và cuồng loạn, NXB Tri thức, 2009.

• … và một số những thông tin cập nhật liên tục từ

các tờ báo viết về vụ khủng hoảng tiền gửi tại

Cyprus, tháng 03/2013.