11 Ocak 2015

2015 Yılı Hükümet Bütçesi

Tayfun ÖZKAN

Şirketler Açısından Bir Değerlendirme

2

Uyarı

Sohbet için…

İşin -ne bütçenin, ne ekonominin, ne de şirket yönetiminin- uzmanı değilim. Yalnızca sohbeti başlatabilmek için bir çerçeve sunmaya çalışacağım.

3

Sunum planı

Bütçe takvimi, hazırlanışı ve bileşenleri (4-5)

Büyük resim ve ana makroekonomik hedefler (7-10)

Dönüşüm programları (12)

Seçilmiş OVP politikaları ve şirketler açısından değerlendirmeler (14-26)

4

Sunum planı

Bütçe takvimi, hazırlanışı ve bileşenleri (4-5)

Büyük resim ve ana makroekonomik hedefler (7-10)

Dönüşüm programları (12)

Seçilmiş OVP politikaları ve şirketler açısından değerlendirmeler (14-26)«Planlamayı başaramıyorsanız,

başarısızlığı planlıyorsunuz demektir.»

Peter F Drucker

5

Kalkınma Planı, OVP ve OVMP

Hedef ve tahmin… 2015-2017

OVP, Türkiye ekonomisinin daha rekabetçi ve yenilikçi bir zeminde, 2023 hedeflerine ulaşması için gerekli atılımı gerçekleştirmek üzere tasarlanmıştır.

Büyüme performansını yükseltirken cari işlemler açığını düşürmeye devam etmek, enflasyon hedefine ulaşmak ve böylece makroekonomik ve finansal istikrarı güçlendirmek OVP’nin temel amacıdır.

(1) Kamu sektöründe ekonominin temel dengelerinin kurulması,

(2) Özel kesimde ise şirketlerin, halkın önünü görebilmesi

için önemlidir.

Program

Mali Plan;veOrta Vadeli

6

Kalkınma planları, stratejik planlar ve genel ekonomik

koşulların gerekleri doğrultusunda makro

politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel

ekonomik büyüklükleri kapsar.

Kalkınma Bakanlığı hazırlar. Bakanlar Kurulu kabul eder.

Merkezi yönetim bütçe kanunu tasarısı Bakanlar Kurulunca TBMM'ye sunulmadan önce Yüksek Planlama Kurulu toplanarak makro ekonomik göstergeleri ve bütçe

büyüklüklerini görüşür.

Kalkınma Bakanlığı

Orta vadeli program ile uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleri ile

birlikte hedef açık ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içerir.

Maliye Bakanlığı hazırlar. Yüksek Planlama Kurulu karara

bağlar.

İlgili kurum ve kuruluşların görüş ve önerileri ile belirlenen maliye politikaları doğrultusunda merkezi yönetim bütçe

kanunu tasarısı ve bağlı cetvelleri hazırlanır.

Makro ekonomik göstergeler ve bütçe büyüklüklerinin Yüksek Planlama

Kurulunda görüşülmesinden sonra, Maliye Bakanlığınca hazırlanan merkezi yönetim bütçe kanun tasarısı, mali yıl başından en az 75 gün önce Bakanlar Kurulu tarafından TBMM'ye sunulur.

Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol

Genel Müdürlüğü

Bütçe Takvimi

Üç aylık yoğun bir süreç…

OVP

Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak

OVMP

OVP: Orta Vadeli ProgramOVMP: Orta Vadeli Mali PlanYPK: Yüksek Planlama Kurulu

Bütçe Çağrısı ve eki Bütçe Rehberi

Yatırım Genelgesi ve eki Yatırım

Programı Hazırlama RehberiKamu idarelerinin bütçe ve

yatırım tekliflerinin gönderilmesi ve görüşülmesi

YPK

Merkezî Yönetim Bütçe Kanunu

tasarısının hazırlanması ve TBMM’ye sevki

17 Ekim

Merkezî Yönetim Bütçe Kanunu tasarısının TBMM’de

görüşülmesi ve kanunlaşması

Yürürlük

Merkezi yönetim bütçe kanunu tasarısı 17 Ekim'i takip eden 55 gün içinde Plan ve Bütçe Komisyonunda, sonraki 20 gün

içerisinde ise Genel Kurul'da görüşülür.

TBMM tarafından kabul edilen merkezi yönetim bütçe kanunu Cumhurbaşkanı tarafından onaylandıktan sonra mali yıl

başından önce Resmi Gazete'de yayımlanır.

Bütçe tekliflerinin hazırlanmasına esas olmak üzere, kamu idarelerince uyulması

gereken genel ilkeleri, nesnel ve ölçülebilir standartları, hesaplama yöntemlerini,

bunlara ilişkin olarak kullanılacak cetvel ve tablo örneklerini ve diğer bilgileri içerir.

BütçeMaliye BakanlığıYatırım GenelgesiKalkınma Bakanlığı

Harcamacı Kuruluşlar bütçe tekliflerini Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel

Müdürlüğüne, yatırım tekliflerini Kalkınma Bakanlığına gönderilir. Bütçe teklifleri Maliye

Bakanlığına verildikten sonra Harcamacı Kuruluşların yetkilileriyle gider, gelir ve

performans programı teklifleri hakkında bütçe görüşmeleri yapılır.

Orta Vadeli Mali Planın Yayımı-Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun TBMM'ye Sevki.

(9 Ekim 2014’tü)

7

Sunum planı

Bütçe takvimi, hazırlanışı ve bileşenleri (4-5)

Büyük resim ve ana makroekonomik hedefler (7-10)

Dönüşüm programları (12)

Seçilmiş OVP politikaları ve şirketler açısından değerlendirmeler (14-26)

«Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgâr yardım edemez.»

Montaigne

8

Büyük Resim

Büyüme stratejisi

Temel makro hedeflere bakalım

9

Büyüme ve cari açık hedefi

İthal bağımlılığını azaltarak ihracatla büyüme…

2016 ve 2017 yıllarında ise üretken alanlara yönelik yatırımlarla desteklenen, daha çok yurt içi tasarruflarla finanse edilen, verimlilik artışına dayalı bir büyüme stratejisiyle GSYH artış hızı yüzde 5 olarak hedeflenmiştir.

Bu dönemde büyüme artırılırken cari açığın da tedricen düşürülmesi öngörülmüştür.

GSYH Büyümesi (%)

Cari işlemler açığı / GSYH (%)

Ekonominin üretim yapısının ithalata olan yüksek bağımlılığını azaltmaya yönelik politika önceliklerinin katkısıyla…

10

Enflasyon ve işsizlik

İddialı hedefler…

Enflasyon (%)

Gıda enflasyonunun 2015 yılında %9 olarak gerçekleştikten sonra takip eden yıllarda %8 civarında dalgalanacağı ve Brent tipi ham petrol yıllık ortalama fiyatının ise nispi olarak gerileyerek dönem sonunda yaklaşık 99 dolar/varil olacağı varsayılmıştır.

İşgücüne ve istihdama katılımın artırılmasına yönelik uygulanacak politikalar sonucunda tarım dışında ilave 2.158 bin kişinin istihdam edilmesi beklenmektedir. Bu dönemde tarım istihdamında beklenen azalmanın etkisiyle toplam istihdam artışının 1.775 bin kişi olacağı öngörülmektedir.

İşsizlik (%)

İşgücü verimliliğinin artırılması büyümenin sürdürülebilirliği açısından önem arz etmektedir.

11

Temel hedefler

OVP ve 2023

Temel Göstergeler 2013 Yılı Gerçekleşmeleri

2014 Yıl Sonu Tahminleri

2018 Yılı Hedefleri

2023 Yılı Hedefleri

Milli Gelir (GSYH) USD 822 Milyar USD 810 Milyar USD 1,3 Trilyon USD 2 Trilyon

Kişi Başı Milli Gelir USD 10,807 USD 10,537 USD 16,000 USD 25,000

İhracat USD 152 Milyar USD 161 Milyar USD 277 Milyar USD 500 Milyar

İşsizlik %9,0 %9,6 %7,2 %5

12

Sunum planı

Bütçe takvimi, hazırlanışı ve bileşenleri (4-5)

Büyük resim ve ana makroekonomik hedefler (7-10)

Dönüşüm programları (12)

Seçilmiş OVP politikaları ve şirketler açısından değerlendirmeler (14-26)«Nerede başarılı bir iş

görürseniz, bilin ki bir zamanlar biri cesur bir karar vermiştir.»

Peter F Drucker

13

10. Kalkınma Planı Dönüşüm Programları

25 Program

2014-2018 dönemini kapsayan OnuncuKalkınma Planı, ülkemizin 2023 hedefleridoğrultusunda, toplumumuzu yüksekrefah seviyesine ulaştırma yolunda önemlibir kilometre taşı olacaktır.

Herbir öncelikli dönüşümprogramı Planın TBMM’de kabulünden sonrahazırlanacak eylem planı çerçevesinde hayatageçirilecektir.

14

Sunum planı

Bütçe takvimi, hazırlanışı ve bileşenleri (4-5)

Büyük resim ve ana makroekonomik hedefler (7-10)

Dönüşüm programları (12)

Seçilmiş OVP politikaları ve şirketler açısından değerlendirmeler (14-26)

«Söz iş içindir, iş söz için değil.»

Şems-i Tebrizi

15

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları1.Üretimde Verimliliğin Artırılması

Özel sektör imalat sanayii yatırımlarının artırılması, imalat sanayiinin GSYH içindeki payının yükseltilmesi.

(1) KOBİ’lerin kurumsallığının

geliştirilmesine yönelik danışmanlıklar, (2)

Atıktan enerji (biyokütle) tesisleri, (3) Geri dönüşüm tesisleri

Firmaların kurumsal kapasitelerinin ve kalitelerinin yükseltilmesiyle istikrarlı ve yüksek büyümeye katkı düzeyleri de artırılacaktır.

Atıklar ekonomiye kazandırılacaktır.

16

(1) İthal girdilerin yerine yerli girdi kullanımı,

(2) Yerli ara malı üretimi, (3) Hükümete, rakip ithal

girdilerin maliyetinin artırılması için lobi, (4)

Kamu ihalelerinde offset şartı.

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları2.İthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması

İthalata bağımlılığı ve teknoloji yoğunluğu yüksek olan sanayi girdilerinin yurt içinde üretilmesini sağlayacak yatırımlar desteklenecektir. Kamu alımlarında yurt içinde üretilen ve yerli girdi kullanan ürünler tercih edilecektir.

Teknolojik gelişme ve yerli üretimin artırılmasında kamu alımları etkin bir araç olarak kullanılacaktır.

e-Ticaretin, ihracat artışına katkı yapması ve tüketim malı ithalatını artırmaması için gerekli mekanizmalar geliştirilecektir.

17

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları4.İstanbul Uluslararası Finans Merkezi

(1) KOBİ tahvilleri, (2) GSYF, (3)

Mudaraba, İslamî fon yöneticileri

Tahvil piyasalarının geliştirilmesi amacıyla çalışmalara devam edilecektir.

KOBİ ve girişimcilerin finansmana erişimini kolaylaştıracak alternatif finansman yöntemleri geliştirilecektir.

Faizsiz finans sektöründeki ürün ve hizmet çeşitliliği ile bu alanda faaliyet gösteren kuruluş sayısı artırılacak; sektörün kurumsal ve hukuki altyapısının güçlendirilmesine yönelik çalışmalar yürütülecektir. Faizsiz finans ürünlerinin kullanımı yaygınlaştırılacaktır.

18

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları5.Kamu Harcamalarının Rasyonelleştirilmesi

Kamuya bakım-onarım hizmeti.

Kamu yatırım projeleri önceliklendirilecek, kısa sürede tamamlanacak projelere odaklanılacak, mevcut sermaye stokundan daha etkin yararlanmak amacıyla idame-yenileme, bakım-onarım ve rehabilitasyon harcamalarına ağırlık verilecektir.

19

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları7.İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmesi

(1) Serbest bölgede faaliyet gösteren firmalar, (2) Tesis

yeri seçimi

Yatırımcılara uygun nitelikte yatırım yeri tahsisi yapabilmek için yeterli arsa üretimi sağlanması amacıyla, hazine arazileri başta olmak üzere yatırıma elverişli arazilerin envanteri çıkarılacak ve tahsis süreçleri etkinleştirilecektir.

Serbest bölgelerin faaliyetlerine; doğrudan yabancı yatırımı ve teknoloji girişini hızlandıracak ve firmaları ihracata yönlendirecek şekilde yön verilecektir.

Organize sanayi bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, küçük sanayi siteleri ve endüstri bölgeleri uygulamaları geliştirilecek; kuluçka ve iş geliştirme merkezlerinin nicelik ve nitelikleri artırılarak etkin bir şekilde hizmet vermeleri sağlanacak; kümelenme desteklenecektir.

20

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları11.Öncelikli Teknoloji Alanlarında Ticarileştirme

(1) TÜBİTAK 1514 ve 1515 programları, (2) İşleme teknolojileri

(ceviz işleme, maden işleme)

Ar-Ge tabanlı, yenilikçi, çevre dostu ve yüksek katma değer yaratan üretim yapısı desteklenecek, elde edilecek ürünlerin ticarileştirme ve markalaştırma süreçlerine işlerlik kazandırılacak ve bu alanlardaki mikro reformlar hızlandırılacaktır.

Doğal kaynak zenginliğinin ve tarımsal ürün çeşitliliğinin, teknoloji yardımıyla üretime ve rekabet avantajına dönüştürülmesine yönelik politikalara ağırlık verilecektir.

21

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları13.Yerli Kaynaklara Dayalı Enerji Üretim

Yurt içi ve yurt dışında petrol ve doğal gaz arama faaliyetleri hızlandırılacak, linyit kömürü ve jeotermal gibi yerli kaynakların arama ve üretim faaliyetleri azami seviyeye çıkarılacaktır. Kaya gazı ve diğer yeni teknolojilere yönelik kapsamlı araştırma faaliyetleri yürütülecektir.

22

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları14.Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi

(1) Yalıtım malzemeleri üretimi, (2) Binalarda

enerji verimliliği ölçümü

Ekonominin enerji yoğunluğunu azaltmak üzere enerji verimliliğine yönelik özel tedbirler alınacaktır.

23

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları17.Sağlık Turizminin Geliştirilmesi

Türkî Cumhuriyetlerden,

Afrika ülkelerinden…

Türkiye’nin dünyada yükselen pazar konumunda olduğu sağlık turizmi alanındaki altyapısı geliştirilerek hizmet kalitesi ve rekabet gücü artırılacaktır. Bu alanda hedef pazarlarda etkin bir tanıtım ve pazarlama stratejisi yürütülecektir.

24

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları18.Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm

(1) Tasarılara yön verme zamanı, (2) Demiryolu özelleştirmesine

hazır olalım.

Kombine ve intermodal taşımacılığı geliştirecek, tedarik zinciri yönetiminde optimizasyonu sağlayacak, ülkemizi uluslararası ticarette tercih edilir bölgesel bir lojistik üs haline getirecek Lojistik Master Planı hazırlanacak ve lojistikte strateji ve kurumsal yapılanma oluşturulacaktır.

TCDD’nin yeniden yapılandırılması tamamlanacak, demiryolu yük ve yolcu taşımacılığı özel demiryolu işletmelerine açılacaktır.

25

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları20.Nitelikli İnsan Gücü İçin Çekim Merkezi

Kayıt dışı istihdam ve kayıt dışı ücretle mücadele edilerek kayıtlı çalışan sayısı artırılacak ve prim tabanı genişletilecektir.

26

(1) Elektrikli otomobil altyapısı, (2) Memlekete turizm yatırımı

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları23.Yerelde Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi

Başta makine ve otomotiv olmak üzere, demir-çelik, tekstil, hazır giyim ve konfeksiyon, elektrik ve elektronik ile kimyevi maddeler ihracat stratejimizin lokomotif sektörleri olmaya devam edecektir. Bununla birlikte, yeni rafineri inşası, elektrikli otomobil imalatı, ileri teknoloji içeren hava taşıtı motorları ve bunların parçalarının üretimi, ilaç ve tıbbi cihaz üretimi konularında Ar-Ge ve yatırım teşvik sistemi güçlendirilerek yurt içi üretim kapasitesi artırılacaktır.

Turizm yatırımlarının gelişmiş ve yoğun kullanıma konu olan yörelerden diğer alanlara kaydırılarak çeşitlendirilmesine ve turizm faaliyetlerinin tüm yıla yayılmasına dönük politikalar uygulanacaktır.

27

OVP Dönemi Makroekonomik Politikaları25.Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği Altyapısının Geliştirilmesi

İhracata yönelik üretimin yanı sıra stratejik sektörlerde yerinde üretimle rekabet şartlarına uyum gösterilmesi ve ülkemizde üretimi mümkün olmayan stratejik hammadde ve girdilerin yurt dışında yatırım yapılması suretiyle uygun maliyetlerle tedarik edilmesi sağlanacaktır.

Geleneksel pazarlara ihracat artırılırken, ihracatta hedef ve öncelikli ülkeler belirlenecek ve pazar çeşitlendirmesi sağlanacaktır. Bu kapsamda, pazara giriş imkânlarını kolaylaştırmaya yönelik çalışmalar yapılacaktır.

Ekonomi Bakanlığı pazar araştırma ve fuar destekleri

11 Ocak 2015

Teşekkürler…

Tayfun ÖZKAN